"Компьютер құрылғылары" (8 класс)

• 1 слайд

  Компьютер құрылғылары
  Кіріспе. Компьютер түрлері
  

• 2 слайд

  2
  Стол үсті компьютерлері (desktop)
  жүйелік блок
  дыбыс колонкалары
  дыбыс шығару үшін
  принтер
  ақпаратты қағазға басып шығару үшін
  тышқан
  басқару үшін
  сканер
  суреттерді енгізу үшін
  монитор
  ақпаратты экранға шығару үшін
  пернетақта
  мәтін енгізу үшін
  

• 3 слайд

  3
  Ноутбуктер (лэптоптар)
  өлшемі шағын және салмағы жеңіл
  аккумулятормен (3-5 сағатқа дейін) немесе желімен жұмыс істеу мүмкіндігі
  мобильділік
  бағасы қымбат
  қысқартылған пернетақта
  жетілдіруге келмейді (upgrade)
  өнімділігі төмен
  дыбыс және кескінді көрсету қызметінің нашарлығы
  физикалық зақымдарға, соққыларға икемділігі …
  

• 4 слайд

  4
  ҚДК, коммуникатор, смартфондар
  Мобильді навигатор
  (ҚДК + GPS)
  ҚДК = қалталық ДК
  смартфон
  (телефон + ҚДК)
  коммуникатор
  (ҚДК + ұялы байланыс)
  

• 5 слайд

  Компьютер құрылғылары
  Тақырып 1. Жүйелік блок
  

• 6 слайд

  6
  Жүйелік блок
  қоректендіру блогі
  видеокарта
  порттар
  ұлғайту тесіктері
  аналық плата
  процессор
  оперативті жад
  винчестер
  Дискеталарға арналған дискжетек
  СD (DVD) дискжетектері
  

• 7 слайд

  7
  Жүйелік блок
  Процессор (CPU = Central Processing Unit) –
  мәліметтерді өңдеп, компьютердің барлық
  құрылғыларын басқаратын микросхема
  АЛҚ – арифметикалық-логикалық құрылғы
  БҚ – басқару құрылғысы
  Ішкі жад
  
  Винчестер (ҚМД = қатқыл магнитті диск).
  Дискжетектер – дисклерден ақпаратты оқуға және жазуға
  арналған құрылғылар.
  
  
  Порттар – сыртқы құралғыларды қосуға қажетті шұңғыл тесіктер.
  

• 8 слайд

  8
  Жүйелік блок: контроллер
  Контроллер – бұл сыртқы құрылғының жұмысын басқаратын электронды схема:
  видеокарта (монитор)
  
  
  
  желілік карта (желі)
  
  
  
  дискжетек контроллері (дискжетек)
  

• 9 слайд

  9
  Жүйелік блок: процессорлар
  Pentium, Pentium-II,
  Pentium-III, Pentium 4
  Celeron (тұрмыста)
  Xeon (серверлерге)
  Pentium M (ноутбуктер үшін)
  Pentium D, Core 2 Duo (2 ядро)
  Core 2 Quad (4 ядро)
  Intel Pentium 4 3.0G 800MHz/1M
  тактілік жиілігі 3 ГГц
  шинаның жиілігі 800 МГц
  кэш-жад
  1 Мб
  K7, Athlon XP, Duron
  Athlon 64
  Sempron (тұрмыстық компьютерлер мен ноутбуктер үшін)
  Turion (ноутбуктер үшін)
  Opteron (серверлер үшін)
  Athlon 64 X2 (2 ядро)
  

• 10 слайд

  10
  Компьютер жады
  

• 11 слайд

  11
  Жүйелік блок: жад
  SIMM, DIMM SDRAM,
  DDR, DDR2, DDR3
  Оперативті жад
  ЖЖҚ = жедел(оперативті) жадтайтын құрылғы
  RAM = random access memory (ерікті таңдау мүмкіндігі)
  128 Мб-тан жоғары
  Тұрақты жад
  ТЖҚ = тұрақты жадтайтын құрылғы
  ROM = read only memory (тек қана оқу)
  64 Кб – BIOS микросхемасы (берілген компьютерді баптау)
  

• 12 слайд

  12
  Жүйелік блок: жад
  Оперативті
  жад
  Тұрақты
  жад
  

• 13 слайд

  13
  Жүйелік блок: кэш-жад
  Кэш-жад (cache – жасырын қойма, қор) – жылдам әрекет ететін жад, процессор мен ЖЖҚ-ның ортасында орналасады.
  Кемшілігі – процессордың тактілік жиілігі ЖЖҚ-ның тактілік жиілігімен салыстырғанда әлдеқайда жоғары, сондықтан процессор қажетті мәліметтерді кейде «күтіп» қалады.
  кэш-жад
  
  ЖЖҚ
  ЖЖҚ-дан оқу – әуелі кэштен. Егер қажетті ұяшық кэште орналасқан болса, кэштен алынады (шапшаң).
  баяу
  шапшаң
  

• 14 слайд

  14
  Жүйелік блок: кэш-жад
  егер бір ұяшық бірнеше рет қолданылса, компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы артады
  егер әртүрлі ұяшықтар қолданылатын болса, жылдамдық азаяды
  Көпсатылы кэштеу:
  процессор
  
  
  
  
  ядро
  ЖЖҚ
  L1
  L2
  64 Кб
  128 Кб…4Мб
  L1 L2-ден жылдам!
  

• 15 слайд

  15
  Жүйелік блок: дискжетектер
  иілгіш магниттік дисклерге арналған дискжетек
  айналу жылдамдығы 300 айн/мин
  мәліметтерді оқу-жазу жылдамдығы 63 Кб/сек
  дискжетек CD-RW 52  32  52
  оқу CD-ROM 52-ке дейін (52150 Кб/сек)
  жазу CD-RW 32-ке дейін
  жазу CD-R 52-ке дейін
  52x
  комбо-жетек
  оқу және жазу CD-ROM, CD-R, CD-RW
  оқу DVD-ROM
  дискжетек DVD-RW
  CD-дің оқу және жазуы 52-ке дейін
  жазу DVD-RW, DVD+RW 8-ке дейін
  (8  9 150 Кб/сек)
  жазу DVD-R, DVD+R 18-ке дейін
  

• 16 слайд

  16
  Жүйелік блок: порттар
  Қоректендіру блогын қосып/өшіру
  PS/2 порттары
  параллель
  порт
  тізбектей жалғасқан порт
  USB порты
  ток көзі 220 В
  сызықты
  кіру тесігі
  RJ-45 желісі
  VGA порты
  

• 17 слайд

  17
  Құрамдас орналастырылған құрылғылар (жүйелік тақшада )
  Видеоадаптер
  
  
  
  
  
  Дыбыстық карта
  
  Желілік карта
  бөлек сатып алудың қажеті жоқ
  қарапайым міндеттерді орындау сапасының жоғарылығы
  бөлек сатылатындарға қарағанда сапасы төмен болады (жылдамдығы, түстердің сапасы, қанықтылығы)
  

• 18 слайд

  18
  Видеосигналдарға арналған порттар
  VGA порты (аналогтік)
  DVI порты (сандық)
  Видеокарта
  Монитор
  Проектор
  

• 19 слайд

  19
  Жүйелік блок: порттар
  Тізбектей жалғасқан порт (COM1, COM2, …) 115 Кбит/с-ке дейін
  жылдамдығы баяу құрылғылар: модем, тышқан
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  Параллельді порт (LPT1, Centronics) 2 Мб/с-ке дейін
  принтер
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 101 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 0 1 0 1 1 1 1 0 1 1 0
  1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0
  

• 20 слайд

  20
  Жүйелік блок: USB порттары
  USB порты (Universal Serial Bus)
  USB 1.1 – 12 Мбит/c-ке дейін, USB 2.0 – 480 Мбит/c-ке дейін
  принтер, сканер, тышқан, …
  жылдамдығы жоғары
  «жүре» қосу
  бір портқа бірнеше бірнеше құрылғыны қосуға болады (хабтар арқылы)
  

• 21 слайд

  Жүйелік блок: порттар
  IEEE1394 порты (FireWire) 1600 Мбит/c-ке дейін
  Инфрақызыл порт IrDA (Infrared Data Association) 4 Мб/с-ке
  дейін
  Ноутбукке құрамдас орналастырылады
  сыртқы адаптер (USB)
  

• 22 слайд

  22
  1. Дербес компьютердің жүйелік блогы … арналған.
  A) деректерді тасымалдауға, сақтауға және өңдеуге; B) ақпаратты ендіруге;
  C) ақпаратты қағаз бетіне шығаруға; D) дыбысты шығаруға;
  E) ақауларды жоюға.
  2. Компьютерді өшірудің дұрыс реті:
  A)системалық (жүйелік) блок; B)монитор; C)принтер
  A) 1, 3, 2 ;B) 3, 2, 1;C) 1, 2, 3;D) 3, 1, 2;E) 2, 3, A)
  3. Көптеген математикалық және логикалық операцияларды есептеуді орындайтын негізгі микросхема ...
  A) процессор; B) қатты диск; C) “тышқан” ; D) монитор; E) пернетақта.
  4. Принтерлердің негізгі типтері: A) матрицалық; B) струялық;
  C) лазерлік; D) микротолқындық; E) 21 дюймдік.
  A) 1, 2, 3;B) 3, 4, 5;C) 2, 3, 4, 5; D) 1, 2, 3, 5; E) 1, 2, 3, 4.
  5. Сілтеуіш (Проводник) жүйелік бағдарламасының сол жақ терезесіндегі бума белгісі алдындағы “+” таңбасы нені көрсетеді?
  A) Бума осы мезетте екпінді күйде жұмыс істеп тұр;
  B) Буманың ішінде файлдар бар;
  C) Буманың ішінде бағынышты бумалар бар;
  D) буманың ішкі мазмұны оң жақ терезешеде ашық күйде көрсетіліп тұр;
  E) буманың ішкі мазмұны сол жақ терезешеде ашық күйде көрсетіліп тұр;
  6. Курсордың оң жағында орналасқан белгіні өшіруге арналған перне …
  A) Delete;B) Shіft;C) Enter;D) CapsLock;E) Tab;
  

• 23 слайд

  23
  7. Қоржындағы файлды бастапқы қалпына келтіру үшін оны белгілеп алып …
  A) Файл – Тазалау (Очистить) командасын орындаймыз;
  B) Delete пернесін басамыз;
  C) Белгіленген файл немесе бума белгішесінде жанама мәзірді шақырып, одан өшіру Жою(Удалить) командасын таңдау керек;
  D) Файл – Қалпына келтіру (Восстановить) командасын орындаймыз;
  E) керекті файл немесе бума белгішесінде “тышқан” ды екі рет шерту қажет.
  8. Пернетақтаның оң жағындағы цифрларды қолдануға немесе қолданбауға мүмкіндік беретін перне …
  A) Num Lock; B) Caps Lock;C) Alt;
  D) Prіnt Screen;E) Back Space.
  9. Функционалды пернелер.
  A) Shіft+Shіft;B) Іnsert, home, end, delete;C) Page Up, Page Down;
  D) F1-F12;E) Ctrl+alt+delete.
  10. Бас әріптермен теру режиміне өту қай пернені басу арқылы жүзеге асырылады .
  A) Tab;B) Caps Lock; C) Esc; D) Pause;E) Shіft.
  11. 1 байт …. биттен тұрады.
  A) 8;B) 4;C) 255;D) 16;E) 3
  12. Курсорды қатардың соңына шығару пернесі.
  A) Delete;B) Home;C) End;DA) PageUp; B) End, Home;C) І) Num lock;E) Shіft.
  13. Бір бет төмен парақтау пернесі.
  nsert, delete;
  D) Pg Down; E) Pause, Delete.
  
  

• 24 слайд

  24
  14. Enter пернесінің қызметі
  A) уақытша тоқтату; B) бас әріптерге өту; C) ерекшелеу;
  D) енгізу;E) шығару.
  15. Енгізу құрылғысын ата
  A) жүйелік блок;B) процессор; C) принтер; D) монитор; E) клавиатура.
  16. CD-ROM дискіжетегі мынадай жұмыс атқарады:
  A) тек компакт-дискіден мәлімет оқиды; B) тек компакт-дискіге мәлімет жазады;
  C) компакт-дискіден мәлімет оқиды және мәлімет жазады;
  D) тек музыкалық файлдарды ойнатады.
  17. Сілтеуіш немесе Менің компьютерім жүйелік бағдарламасында бірден бірнеше файлды немесе бумаларды белгілеу үшін қай пернені басулы күйде ұстау керек?
  A) Esc;B) Alt;C) Tab;D) Ctrl;E) Shіft;
  18. Курсордың оң жағындағы символды қай перне өшіреді?
  A) Esc;B) Delete;C) Tab;D) Іnsert.
  19. Қай анықтама дұрыс:
  А) Монитор – мәліметті енгізетін құрылғы
  В) Монитор – ақпаратты экранға шығаратын құрылғы
  С) Монитор – мәліметтің дұрыс енгізілуін бақлайтын қондырғы
  D) Монитор – текст теретін құрылғы E) Монитор – мәлімет жасайтын құрылғы
  20. Қай пернені басқанда курсор сол жақтағы символды өшіріп,
  өзі соның орнына жылжиды?
  A) Tab;B) Enter;C) BackSpace;D) Delete.
  

• 25 слайд

  25
  21. Тізіп берілгендердің қайсысы компьютердің «миы» болады?
  А) CD -R В) Пернетақта С) Оперативтік жады. D) Монитор Е) Процессор
  22. Ерекшеленген объектіні буферге көшіру қандай пернелер комбинациясы арқылы мүмкін.
  A) Ctrl+Z;B) Ctrl+Y;C) Ctrl+X;D) Ctrl+C;E) Ctrl+F.
  23. Төмендегі құрылғылардың қайсысы енгізу құрылғысы емес?
  A) “тышқан” ;B) сканер;C) принтер;D) пернетақта;
  24. Қандай принтер түрінің жұмыс өнімділігі жоғары?
  A) матрицалық принтер;B) бүріккіш (струйный) принтер;
  C) лазерлік принтер;D) фотопринтер.
  25. ЭЕМ-нің жедел жады дегеніміз не?
  A) адамның информацияны тікелей қабылдау құрылғысы;
  B) магниттік дискілерде немесе магниттік қағаздарда ақпараттарды ұзақ сақтау құрылғысы;
  C) операцияларды орындау кезінде машина жие көмек сұрайтын құрылғы;
  D) иілгіш дискідегі сақталған ақпарат;
  E) катты дискідегі сақталған ақпарат .
  

• 26 слайд

  26
  26. Менің компьютерім (Мой компьютер) жүйелік бумасын қалай ашуға болады? (қате жолды көрсетіңдер)
  A) Жұмыс үстелінде орналасқан менің компьютерім белгішесінде “тышқан” ның сол жақ батырмасын үздіксіз екі рет шерту арқылы;
  B) Сілтеуіш бағдарламасының сол жақ терезесінде менің компьютерім белгішесінде “тышқан” ды шерту арқылы,
  C) жұмыс үстелінде орналасқан менің компьютерім белгішесінің жанама мәзірінен ашу (открыть) командасын орындау арқылы;
  D) жұмыс үстелінің жанама мәзірінен менің компьютерім командасын орындау арқылы;
  E) жұмыс үстелінің командасын орындау арқылы.
  27. ЭЕМ-нің негізгі блоктары:
  А) түзеткіш, жад, процессор, енгізу құрылғысы
  В) монитор, пернетақта, тышқан, принтер
  С) енгізу-шығару құрылғысы, процессор, есте сақтау құрылғысы
  D) қоректену блогы, күшейткіш, процессор, түзеткіш
  Е) принтер, тышқан, пернетақта, түзеткіш
  28. Пернелік тақта бөліктері :
  A) Арнайы, цифрлық
  B) Функционалдық, қызметші, арнайы басқарушы, алфавитті цифрлық
  C) Алфавиттік, функционалдық
  D) Қызметші, алфавитті - цифрлық
  E) Калкуляторлық
  
  

• 27 слайд

  27
  29. Жаңа бума құру үшін …
  A) терезедегі бос орынға курсорды орналастырып, правка-создать-папку командасын таңдаймыз;
  B) керекті буманы ашып, файл-құру(создать)-бума(папку) командасын таңдаймыз;
  C) Терезедегі бос орында жанама мәзірді шақырып, одан Ашу(открыть)-Бума(папку) командасын таңдау керек;
  D) белгіленген бума атына “тышқан” курсорын орналастырып, Көшіру(копировать) батырмасын шерту;
  E) белгіленген бума атына “тышқан” курсорын орналастырып, кірістіру(вставить) батырмасын шерту қажет.
  30. Жүйелік блокқа қандай құрылғы кірмейді ?
  A) Принтер B) Модем C) Микропроцессор
  D) Оперативтік жады E) Контроллерлер