Ш.А.Аскендерова
Открытый урок
на тему:
«Прилагательноейин
|
уьмуми эгьемият»
|
Дарснан тема: Прилагательноейин
уьмуми эгьемият ва грамматикайин лишнар.
Дарснан метлеб: ч1алнан пай вуйи прилагательноейиан
гъадагънайи аьгъювалар ккат1арццуб, мюгькам ва систематизировать ап1уб;
ученикариз прилагательноейин морфологияйин лишнарикан, лексикайинна
грамматикайин разрядарин гьякьнаан мялуматар тувуб; прилагательноейин
синтаксисдин ролин гъаврикк ккауб.
Дарснан алатар: учебникар, компьютер,
слайдар, прилагательнйир дигиш ап1бан схемйир, карточкйир, словарь ва гь. ж.
Дарснан гидишат.
I. Класс тешкил ап1уб.
II. Ц1ийи дарснан темайиин ляхин ап1уб.
Прилагательноейикан учвуз фу мялум
вуш, к1ваина хурхьа. Учители ученикарин улихь гьамцдар суалар дивру:
1.Табасаран ч1алнан грамматикайиз
швнуб ч1алнан пай а? (Табасаран ч1алназ 10 ч1алнанпай а.)
2.Прилагательное фтиз к1уру?
(Мутмуйин лишнар, хусусиятар улупру гафар кахьрайи ч1алнан пайназ
прилагательное к1уру).
3.Прилагательнйири фицдар суалариз
жаваб тувру? (фициб? Фицир? Фицдар? Фуну?)
4.Прилагательнйириз фицдар лишнар а?
(ранг, т1яаьм, ери, аьхюшин, биц1ишин, к1алиб).
5.Прилагательное фуну ч1алнан
пайнахъди варит1ан сигъ аьлакьайиъ шулу? (Существительноейихъди.
Существительноейи предмет улупуру, хъа прилагательноейи предметдин лишнар.)
1.(92-пи илч1ихуб.) Предложенйир
кидик1ай, прилагательнйир дагну, дурарихьна суал дивай ва дурари
существительноейин фуну лишан улупураш, тяйин ап1инай.
Ич багъдиъ саб аьхю кьаби
вичун гьар а. Гьаму предложениейиъ айи прилагательнйир вуйи аьхю,
кьаби к1уру гафари, существительное вуйи гьар гафнан
лишнар улупура. Уьру кюкю (ранг), меъли чай
(т1яаьм), гъяни жихир (ери) ва гь. ж.
Прилагательнйири гьарган
существительнйирин лишнар улупуру, месела: уьру вич, уччву риш, аьхъю йигъ,
абайин ургам, ц1ийи ккуртт, ицци ц1икаб;
2.Тувнайи существительнйирикан
прилагательнйир арайиз хуб: Гуж-гужли (доскайик
ляхин ап1уб)
Ич1, Якъ, пеъ, йиц.
Прилагательное кьадарариз ва
падежариз дигиш шулу. Прилагательнйир существительнйирихъди я класс, я кьадар,
я падеж жигьатнаан ттархьну шулдар, месела: уткан хал – уткан
хулар, уткан риш – уткан шубар.
Ччвур п. уткан
хулар, уткан риш
Актив п. уткан
хулари, уткан шуру
Тевб. п. уткан
хуларин, уткан шуран
Тувб. п. уткан
хулариз, уткан шураз
3.Исихъ хъайи гьар жут гафар
падежариз дигиш ап1инай.(доскайик ляхин ап1уб)
Бюркьюб - бюркьюр, касиб - касибур,
игит - игитур.
Анжагъ, дупну ккундуки, кьюб
прилагательное (ужу, уччву) существительноейихъди класс ва кьадар жигьатнаан
ттархьру, месела:
класс жигьатнаан: уччвур риш – уччвуб
гьяйван,
ужур инсан – ужуб китаб;
кьадар жигьатнаан: уччвудар шубар –
уччвудар гьяйвнар, ужудар инсанар – ужудар китабар.
Предложениейиъ прилагательнйир,
аьдат вуди, определенйир ва сказуемйир вуди шулу, месела:
Лизи цалик аьхю к1ар(определениеу)
доска кебхна. Бабахь хьайи руб иччиб вуйи(сказуемое).
100-пи илч1ихуб тамам ап1уб.
III. Дарс мюгькам ап1уб.
1. 91, 93-пи илч1ихбар доскайик тамам
ап1уру. Предложенйириъ прилагательнйир агуб ва дурарин синтаксисдин
роль улупуб.
2. Дарснан натижа.
-Прилагательнйир фици дигиш шулу?
-Прилагательное существительноейихьан
фит`инди тафавутлу шулу?
-Прилагательноейиз фицдар
грамматикайин лишнар а?
Дидактический материал.
-Тест тамам ап1уб. (1 мин)
1.Прилагательное улуп.
а) игит
б) игитур
г) игитвал
2.Гизаф кьадарнан прилагательное
улуп.
а) уччвудар
б) гъизилин
в) уьру
3.Прилагательное гьарган фуну ч1алнан
пайнахъди сат1иди шулу?
а) глаголихъди
б) существительноейихъди
в) прилагательноейихъди
4.Прилагательное фуну член
предложение вуди шулу?
а) определение
б) определение ва сказуемое
б) анжагъ сказуемое
в) вари предложениейин членар
5. Прилагательнйир ери улупбан ва тялукьвалиндариз
жара ап1уб.
а) аку ранг
б) чвлин йигъ
в) малин йикк
г) ицци хураг
6.Ктикьу прилагательнйир улуп.
а) зирекур
б) бюркьюб
в) уьру-уьру
г) ук1у-жангар
Схема:

Рефлексия:
-Эгер ичв фикриан гъйин дарс ужуди
гъубшнуш, арчул хи зап1инай , хъа эгер ичвуз лап яманди кьабул гъабхьундарш,
гагул хил зап1инай.
IV. Хулаз ляхин. §§ 20, 21. Прилагательнйир кади
5 предложение дюзмиш ап1уз.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.