Күүндврин төр: Мини Төрскн һазр.
Күүцл:Әрәсән болн Хальмг Таңһчин белгдлмүд тодлҗ авх,эврәннь Төрскндән дурта болх уха медүлх. «Элст-хотл балһсн»-тууҗиг медүлх,тод бичгин тууҗла таньлдулх.
Теткүл:Әрәсән болн Хальмг Таңһчин белгдлмүдин зургуд (сүлд,туг),Зая- Пандитын зург,тодо бичгәр бичгдсн дегтрмүдин һәәхүл.Х.Т карт.
Күүндврин өмн сурһульчнр иим төрмүдәр даалһвр күцәх зөвтә:
«Әрәсән болн Хальмг Таңһчин белгдлмүд»,
«Элст балһсна тууҗ»,
«Зая-Пандитын намтр»,
Төрскн һазрин тускар шүлгүд,
«Бичкн орн-нутг»-ду медх
Күүндврин йовуд.
1.Үүдәлтин кем.
2.Әрәсән болнХальмг Таңһчин белгдлмүдин тускар күүндвр.
(самбрт бичәтә,өөрнь зургуд бәәнә.)
Символы России. Хальмг Таңһчин белгдлмүд.
Флаг Туг
Герб Сүлд
Гимн Частр
-Бидн цуһар Әрәсә гидг орн-нутгт бәәнәвидн.Нутг болһн эврә белгдлмүд бәәнә.Белгдл-мүд гиснь эн сүлд,туг,частр.Әрәсән тугин тускар маднд Аңгр келҗ өгх.
(Сурһульч ИКТ олзлад презентац кех зөвтә
келх үгмүд:Әрәсән туг 3 зүстә:Цаһан зүсн –эвин темдг
Көк зүсн-итклин темдг.
Улан зүсн –һал,чидл медүлҗәх темдг.)
-Әрәсән сүлдин тускар Женя келх.(Әрәсән сүлд-хойр толһата һәрд шовун.Хойр талан хәләһәд Әрсән һазриг манна.)
-Әрәсән частрин үгмүд самбрт бичәтә,умшхмн.
-Ода болхла,эврәннь бичкн орн-нутгин тускар келхмн.Хальмг Таңһч бас эврә белгдлмүдтә. Энүнә тускар Артем бол Аня хойр келх
Хальмг Таңһчин туг һурвн өңгтә.Шар өңгинь-Таңһч шар нарн мет мандлҗ,бурхн-шаҗна ном делгрх гиҗәнә.Көк өңгнь-у,эңг-зах уга теңгр дор бәәхиг медүлҗәнә.Бадм цецг болхла- цевр,сарул,сәәхн җирһләр таңһч цецгәрх темдг.
Хальмг ТаңҺчин сүлд.Төгрг зег-келн- улсин адрута хаалһ үзүлҗәнә.Холвата дөрвн төөлг-келн-улсин тууҗин дөрвн өөрдин ниицән.Шар өңгнь-алтрҗ асхрҗах нарна толян,бурхни шар ном.Тал дунднь-өвкнрин зүүҗ йовсн улан зала.
- Хальмг Таңһчин частриг, бидн ормасн босад ,зогсад частр дуулхм.
3. Дегтрәр көдллһн.
- Дегтрән 7-гч халхд сектн,Хальмг Таңһчин белгдлмүдин тускар умшад батлхмн..
(Багшин,сурһульчнрин умшлһн.)
4. Хальмг бичлтын тускар күүндвр.
Нур дундан нуһсн сәәхн
Нутгтан эрдм-сурһуль сәәхн
Номдан суусн күн сәәхн.
-Тана дегтрмүдт белгдлмүдин тускар юуһар бичәтә? Чик,үзгүдәр бичәтә.Өдгә цагин хальмг бичг- орс келнә кириллицын үзгүдт 6(җ, ң, ү, һ, ә, ө, ) хальмг үзгүд немәд олзлгднавидн.
Кезәнә хальмгуд эврәннь бичгәр бичсмн. Эн бичгиг Тодо бичг гиҗ нерәднә. Тодо бичгиг Оһтрһун Далай Зая-Пандита 1648 җилд үүдәсмн.
(самбрт Зая-Пандитын зург)
номт
эмч
орчулач
-Зая-Пандитын тускар кен келҗ өгнә? (күүкд З-П.намтр келх зөвтә)
-Өдгә цагт тодо бичгәр бичгдсн дегтрмүд бәәнә. Эдниг тодо бичгәр соньмсдг улс олзлна.
(Тодо бичгәр бичгдсн дегтрмүдин һәәхүл)
5.Элст-Хальмг Таңһчин хотл балһсн.
(Самбрт Хальмг Таңһчин карт)
-Эн мана Хальмг Таңһчин һазр. Таңчд 13 райод бәәнә.Карт хәәләһәд, район болһниг зааһад, нерәдлһинь келхмн. (Сурһульчнр самбрт һарад келх, заах)
Эн картын тал дунднь улан үзгәр мана таңһчин хотл балһсна нернь бичәтә. Җил болһн һаха сард Элст балһсна сән өдр темдглгднә.
Элстин ахр тууҗ
(самбрт бичәтә)
1865җ- түрүн бәәршлһн.
1930җ- Элстд балһсн гиҗ нерәдв.
1935җ- Хальмг Таңһчин хотл балһсн.
1942җ- хотл балһсиг фашистнрәс сулдһсмн.
1943җ- хальмгудыг Сиврүр туулһн
1957җ- хәрү хотл балһсн болсмн
-Эн тууҗта залдлһата, мана балһснд ямаран бумблвс бәәнә? Энүг маднд Байрта келҗ өгх(зургуд үзүлх. Фашистнрәс сулдхвр-бумбл « Танк»,О.И.Городовиковд нерәдсн бумблв, «Мөңк һал», туулһн медүлҗәх бумблв «Исход и возращение».)
-Ода Элстин тууҗ маднд Мадина келх.
6. Төрскн һазрин тускар шүлгүд чееҗәр келх.(күүндврин өмн сурһульчнрт шүлгүд өгх)
7. Дассан батллһн.
-Ямаран белгдлмүдин тускар күүндүвидн?
-Зая-Пандит гисн кемб?Ямаран бичг үүдәсмн?
-Мана Хальмг Таңһчд кедү райод бәәнә? Нерәдлһнь келтн.
-Элстә гидг һазрт кен түрүлҗ бәәршлв?
8.Ашлвр.
-Ода бидн күүндврән «Бичкн орн нутг» гидг дууһар төгсәҗәнәвидн.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.