Конспект урока на тему "Баснга Б. "Булгна укл.Кезянк цагин куукд улсин бяядл-жиргл"

Кичəлин төр: « Баснга Баатр «Булһна үкл». Кезәнк цагин күүкд улсин бәәдл-җирhл.»

Кичəлин кев-янз: кичəл-конференц

Кичəлин күсл: келлһ өргҗүллһн, дассн үүдəвр шалһлһн, хальмг өрк-бүлин авъясмудла таньлдлһн, кезәнк цагин күүкд улсин бәәдл-җирhл шинҗллһн, шин үгмүд тодлҗ авлһн.

  Кичəлин дөңцл: презентац, илдклмүд, дегтрмүдин һəəхүл.

  Кичəлин зура:

1.     Мендллһн

2.     Толин көдлмш

3.     Дассан давтлһн

4.     Кичəлин төр, күсл тəвлһн

5.     Сурһульчнрин илдклмүд соңслһн

6.     Ашлвр

Кичəлин йовуд:

1.Мендллһн.

           -Мендвт күүкд, ирсн гиичнр! Эндр мадн кичəлəн невчк талданар давулхмн. Эн кичəл- конференц болх. Тадн, күүкд, нег-негəн оньган өгəд соңстн, нег-негнəннь тоолвр тевчтн, медсн- чадсан келтн, үзүлтн!

2.Толин көдлмш.

           -Эндрк кичəлд иим шин үгмүд маднд харһх. Эн үгмүд толдҗ автн:

сурhмҗ- воспитание
зокаста- подходящий, соответствующий
зовлңта-мучительный , тяжкий

бер- невестка

 хөв- счастье,судьба, участь
 җирhлин чимг-украшение жизни

 дамшлт- опыт

 хадhлсн авъяс-сохраненные обычаи

 заңшал- традиция

 нилч- влияние, воздействие

сольх-менять

хорма-подол

илткл-доклад

3.Дассан давтлһн:

- Күүкд мадн ямаран үүдəвр умшад чилəвидн? (Баснга Б. «Булһна үкл»)

- Баснга Баатр гисн кемб?

- Баснга Баатр кезə, альд төрсмн?

-«Булһна үкл» келврин һол дүр кемб?

- Ямаран цагин бəəдл келврт үзүлгдҗəнə?

-Ямаран һашута йовдл Булһнла учрсмб?

-Таднд эн үүдəвр таасгдв?

4.Кичəлин төр, күсл тəвлһн.

- Булһна дүр кезəнк цагин цуг күүкд улсин күнд, зовлңгта җирһл маднд үзүлҗəнə. Тер цагин күүкд улсин күнд хөвин тускар талдан хальмг бичəчнрин  үүдəврмүдт бас үзж болхмн: Эрнжәнә К. «Һалан хадhл» , Балакан А. «Зарhм эврән кетн» болн нань чигн., олн əмтнə дуудт бас үзҗ, соңсҗ болхмн: «Делəш», «Саглр», «Төгрəш», «Нүүдлə» болн нань чигн.  Тадн гертəн тер кезəнк цагин күүкд улсин бəəдл –җирһл, хальмг өрк-бүлин авъяс шинжлəд илклмүд авч ирх зөвтə билəт. Эндрк кичəлд иим төр шалһхмн.

5.Сурһульчнрин белдсн илдклмүдəн умшлһн.

Күн болһн шинҗллһнə төр авсн билəт.  Ода нег-негəн оньган өгəд сонгсий:

1.       «Эндрк күүкд-маңhдурк берәд»

2.       «Берин хөв».

3.       «Күүкд күн-җирhлин чимг».

4.       Хальмг өрк-бүлин авъясмуд.

6.Ашлвр.

1.Эврə кех көдлмш (тест).

2.Багшин үг:

-Кезəнə нег цагт хальмг берəчүд яһҗ бəəснə тускар санхла, седкл зовад одна. Тегəд, урдк цага күүкд улсин əмдрлин тускар  баһчуд меддхə гиһəд мадн эн кичəлдəн иим төр шалһлавдн. Өдгə цагин күүкдин бəəдл- җирһл  болхла тас талдан болҗана. Зуг, хальмг өрк-бүлин авъясмуд ик зуудан ода чигн олзлгдна. Тадн эн авъясмуд медх зөвтəт, юнгад гихлə тадн цугтан өсəд- босад, эврəннь бүлəн тогтахт. Ирсн бер эк-эцкəн, аав- ээҗəн, элгн-садан күндлх зөвтə!

 - Күүкд, эндрк кичəл нанд йир таасгдв! Тадн ик көдлмш кецхəвт! Ик ханлтан өргҗəнəв!