Конспект урока на тему "Элпаш Б,б яздар", (1-ра класс).

20-г1а  урок.

Урокан ц1е: « Йозанан  жима а , доккха а элпаш  б , Б  яздар».

1алашо: йозанан   жима а , доккха а  элпаш  б , Б  довзийтар. Уьш   шаьш а  , дешдакъошкахь а  яздан  1амор.

Кхочушдан лерина жам1аш:

1 .Предметни: берашна девзар ду йозанан  жима а , доккха а элпаш  б ,Б . 1емар ду  уьш  нийса  а ,хаза а яздан.

2.  Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна 1емар ду  шайн  белхан план х1отто. Хуур ду  шайн  планаца  болх бан. 1емар ду дешар т1ехь низам  латто.  Берашна  1емар ду  шайн кхиамаш  ган , царех пайдаэца. Кхачамбацарш довза , уьш д1адаха.

·        Коммуникативни:  берашна  1емар ду хьехархочун хаттаршна дуьззина  , я дуьзаза  жоьпаш  дала. Берашна 1емар ду  шайна  оьшург хатта.  Берашна хуур ду  шайн кхиамех  шайна хетарг д1аала.

·        Познавательни:  Берийн алсамдер ду тидаме хилар , ойлаяр. Берашна  1емар ду  схеманашца болх бан.Берашна  девзар ду керла дош була , Ц1ен Книга.

3. Личностни: берийн алсамдер ду  дешаре лаам.  Шайн болх  гуттара  дика хилийта 1емар ду. Берийн алсам хир бу  1аламе безам  . Лаам хир бу  и довза , 1алашдан.

            Урок  д1аяхьар.

1. Маршалла  хаттар.

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        Б  элпах  лаьцна  байт 1амор.

Стенах тера ду элп?

Кертахь крант ю хьаьвзина

Бухахь - лаьтта   шелиг.

Б - элп царах девзина,

Цеце хьоьжу Ч1ирдиг.

-Муьлха элп  ду  байт т1ехь далийнарх? (Элп Б).

-Стенах  тер аду  элп Б? ( Кранта к1елла диллина  шелигах тера  ду).

-Х1ун  ю ШЕЛИГ?  (Бочка ду ).

-Даладе  хьалхахь  аз (Б)  долу дешнаш. (Баба , бамба, буру , бел).

-Муьлхачу  элпаца билгалдо йозанехь  аз (Б)? (  Б –элпаца).

-Х1ун 1амор ду  вай  тахана? (Вай  1амор ду  йозанан жима  а , доккха а элпаш  б , Б  яздан).

3. 1алашо йовзийтар.

- Бераш  вайна тахана   гулдан деза ж1аьлин  нускалш. Шуна хаза хетий уьш?  Оцарна  т1еяздина ду  вай тахана  кхочушдан деза т1едахкарш. Муьлханаш  кхочуш  далур ду  шуьга х1оранга ? Шайн белхан  план х1отта е. (Бераша  билгалбоккхку  шаьш бийр болу болх).

-Вайна  тахана  девзар ду  йозанан жима  а , доккха а элпаш б , Б. 1емар ду  и элпаш ша-ша  , дешдакъошкахь кхечу элпех хуттуш а яздан.

 4. Йозанан жима  а , доккха а элпаш  б , Б  довзийтар ,яздар.

-Бераш, шайгара элпаш юкъара  схьахаржа  зорбанан жима а , доккха а элпаш  б , Б . Мичахь хуьлу зорбанан элпаш? (Книгаш т1ехь).

-Хьанна девза шуна  йозанан  доккха а ,жима а  элпаш  б , Б  ? Схьагайта.

-Х1ара  йозанан жима элп  б  ду,х1ара  йозанан доккха элп   Б  ду.

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша? (Суна девзи  йозанан жима  а , доккха а элпаш  б , Б).

·        Йозанан  жима  элп   б   яздар.

(Хьехархочо  уьн   т1ехь  гойту  элп  б  яздан).

-Т1адам буьллу  белхан  мог1анна кхоалг1а  дакъа деш лакхахь. Цу т1ера хьала  гу   буьллуш аьрру аг1о охьавог1у .  Лахарчу  мог1анна  т1е кхочуш  хьаьвзаш  аьтту  аг1ор  тасалуриг юьллуш  лахкрчу белхан мог1анна , г1оьнан мог1анна   юккъе кхаччалц. Кхузахь  аьтту аг1о гола а тухуш  д1авоьрзу.

-Х1инца  вай  элп  б  х1аваэхь дуьллу.

·        Хьехархочо  д1ааларца  , бераша  яздо йозанан жима  элп шайн дагара.

(Хьехархочо яздойту  ша  д1а а олуш  ялх элп. Уггаре хазаниш билгал а дохий , уьш тидаме а  оьцуш  д1аяздо бераша).

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Суна 1еми йозанан жима элп б яздан).

·        Йозанан  доккха   элп   Б   яздар.

-Т1адам буьллу  лакхарчу белхан мог1анна , г1оьнан мог1анна  юккъе. Охьавог1у  сиз хьокхуш лахарчу белхан мог1анна  т1е кхаччалц , кхузахь ч1ара а буьллуш  , хьаьвзина   сизах  дехьа а волу.  Кхузахь  хьаьвзаш  охьавог1у  лахарчу  белхан мог1анна т1е.  Лаха кхочуш и сиз чухьокху  язйинчу  меженна герга  кхаччалц. Шолг1а  меже юьллу  лакхарчу  белхан мог1анна ,  г1оьнан мог1анна  юккъехула пурхнехьа  сиз хьокхуш.

·        Х1аваэхь яздар.

·        Кисточкица яздар.

-Д1аязбе и мог1а тептарш т1е.

-Х1ун  кхиамаш бехи аша? (Суна  1еми йозанан  доккха элп  Б  яздан).

·        Дешан  схема х1оттор.

-Бераш , аса д1айоьшу йоца байташ. Аша т1етоха цхьа дош.

Ц1ахь ца 1а со мало еш, -

Кхиош ву со 1ежийн....  (Беш)

Ловза цхьа со воцуш лела:

Сагатлуш со ву цундела,

Тахана сан воккха ваша

Бажо вахна юьртан... .  (Бажа)

Хьуьна уллехь бу цхьа барз,

Цу т1ехь буса уг1у – (Борз).

-Муьлха дешнаш т1етуьйхи аша ? Х1ун ду  церан юкъара? (Юьххьехь  хеза  аз (Б)).

-Маса дешдакъа  ду БОРЗ   дашехь? (Цхьаъ).

-И дешдакъа  диллина ду  я  къевлина ду? (Къевлина).

-Муьлханаш ду  аьзнийн  цхьанаэдаларш? (БО).

-Муха билгалдоху  уьш схемехь? (Ши бос болчу  еък1овца).

-Маса  аз ду  БОРЗ дашехь? (Диъ).

-Маса элп ду ? (Диъ).

-Йилла массара и схема. (Бераша юьллу. Цул  таьхьа  массара а нисдо кхачамбацарш).

Ц1 С

С

5.  Сада1аран миноташ.

Бакъи озавели - цхьаъ,

Охьатаь1и - ду и шиъ,

Хьалатаь1и - ду и кхоъ,

Д1анисвели - ду и диъ.

Куьйгаш д1асадахийти - пхиъ,

Вовшахтуьйхи - ялх.

Буьхьигаш т1е и х1оьтти - ворх1,

Дег1 нисдеш д1ах1оьтти - барх1.

(Т1аьхьара а олуш, бераша  Бакъис дийриг до.)

6.  Дешдакъошкахь йозанан доккха а , жима а элпаш  яздар.

(Уьн т1е е , тептарш т1е е д1аяздина хила деза  дешдакъош).

-Муха хутту йозанан доккха элп  Б кхечу элпех ? (Лахара  сиз хьакхарца).

-Д1аязде и дешдакъош тептарш т1е.

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Суна  1еми дешдакъошкахь йозанан докха а , жима а элпаш б , Б яздан).

·        Грамматически арифметика яр.

Б + бер тахкон г1ирс =?  (Бага).

Б + к1иранан кхоалг1а де=?  (Була).

Б + кха т1е йийна х1ума нилха а еш, буц д1а а йоккхуш бен болх =? (Басар).

-Муьлха дешнаш карий  шуна? (Бага , булла , басар).

-Х1ун ду  церан юкъара? (Царна  массарна  юьххьехь ду  аз (Б)).

-Муьлха дашах  ца кхета шу? ( Була).

-Була – иза  акха   дийнатийн цхьа тайпа ду (зубр). Буланаш  дукха йисина  яц  дуьнен чохь. Цундела  уьш  Ц1ечу Книги т1е яхна.  Вай декхарийлахь ду  уьш ларъян.

7. Жам1 дар.

-Муьлха элп девзи шуна? (Тхуна девзи йозанан жима а , доккха аэлпаш б,Б).

-Муьлха  аз билгалдо Б  элпо? (Аз (Б) билгалдо).

-Аз (Б)  мукъа ду  я  мукъаза ду? (Мукъаза ).

-Даладе масалаш элп Х  хьалхахь долуш. (Бел , болх , буру).

8. Рефлекси.

-Х1ун кхиамаш бехи аша? Хьан  лахьийна уггаре  дукха  ж1аьлин  нускалш? 

21-г1а  урок.

Урокан ц1е: « Йозанан  жима а , доккха а элпаш  б , Б  яздар».

1алашо: йозанан   жима а , доккха а  элпаш  б , Б кхин д1а а  довзийтар. Уьш   шаьш а  , дешнашкахь а  яздан  1амор.

Кхочушдан лерина жам1аш:

1 .Предметни: берашна  кхин д1а а  девзар ду йозанан  жима а , доккха а элпаш  б ,Б . 1емар ду  уьш  нийса  а ,хаза а  дешнашкахь яздан. Предложенеш язъян  а  1емар  ду  берашна.

2.  Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна 1емар ду  шайн  белхан план х1отто. Хуур ду  шайн  планаца  болх бан. 1емар ду дешар т1ехь низам  латто.  Берашна  1емар ду  шайн кхиамаш  ган , царех пайдаэца. Кхачамбацарш довза , уьш д1адаха.

·        Коммуникативни:  берашна  1емар ду хьехархочун хаттаршна дуьззина  , я дуьзаза  жоьпаш  дала. Берашна 1емар ду  шайна  оьшург хатта.  Берашна хуур ду  шайн кхиамех  шайна хетарг д1аала.

·        Познавательни:  Берийн алсамдер ду тидаме хилар , ойлаяр. Берашна  1емар ду  схеманашца болх бан.Берашна  девзар ду керла дош  баркалла. Хуур ду  оцу дешан мах хадо.

3. Личностни: берийн алсамдер ду  дешаре лаам.  Шайн болх  гуттара  дика хилийта 1емар ду. Берийн алсам хир бу  дика г1уллакхаш дан. Лаам хир бу шайн  амалехь диканиг дан , вониг д1ататта.

            Урок  д1аяхьар.

1. Маршалла  хаттар.

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        Кагделла  дош  нисде.

-Дош кегаделла   бераш. Иза нисдан деза .

БАЛЛРККАА

-Муьлха дош ду иза?  (Баркалла).

-Маса  олу  и дош?  (Дика г1уллакх дича).

-Шуна  аьллий иштта дош  цкъа а ? (Аьлла).

-Х1ун дика г1уллакх динера  аша? (Берийн жоьпаш).

-Муьлханиг ду  цу дашехь  хьалхара элп ? (Б).

-Хьан далор дара  элп Б хьалхахь долуш дешнаш? (Баба, буру).

-Юккъехь  долуш? (Абу , саба).

-Чаккхенгахь? (Ч1об).

-Х1ун 1амор ду   вай  тахана? (Вай  1амор ду  йозанан  доккха а , жима а элпаш  б , Б  дешнашкахь яздан).

3. 1алашо йовзийтар.

-Бераш , вай  долчохь хьолг1ахь ю тарсал. Цунна г1о оьшу  1аьнна  кечам бан. Цо  1ай  дуу  б1араш , ж1аьлин нускалаш.  Вайгара  г1о оьшу  цунна. Шуна т1ахана  даийтина  т1едилларшца ж1аьлин нускалш.  Дика  г1уллакх дан лууш волчо  цунна  и  ж1аьлин  нускалш  лахьо деза. Х1оранна  мел лахьалур ду хьовсуш , белхан  план  х1отта е.

(Бераша  схьаоьцу шайна  оьшачулла  ж1аьлин нускалш).

-Вай  тахана  1амор ду  йозанан жима  а  , доккха а элпаш  б , Б дешнашкахь яздан. 1амор ду предложенеш язъян.

4. Йозанан жима а , доккха а элпаш  б , Б  хоьттина яздар.

-Ж1аьлин  нускалш гуттара  элпаш  хаза яздиначунна  бен лур дац . Цундела  тидаме хила.

(Уьн  т1ехь гойту хьехархочо  элпаш хуттуш).

-Д1аязбе  и мог1анаш  тептарш т1е.

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Аса язди йозанан жима а , доккха а  элпаш х , Х вовшах  хоьттина).

·        БАРЗ дешан  схема х1оттор.  Керла  дош довзийтар.

Б + ч1ера чуьра доккху даар  б1ов (Б1ов).

Б + реза вацаран хьокъехь кехат, хабар =?  (Барз)

-Муьлха дешнаш хили шун? (Б1ов , барз).

-Х1ун ю Б1ОВ? (Берийн  жоьпаш).

-Б1ов –иза  шира заманчохь нохчаша  шайна т1е мостаг1 вог1уш хаийта  дина лекха  ц1енош ду.

-Х1ун ю БАРЗ ? (Латта  я  ялта т1ек1елдиллича хуьлу барз).

-Схема х1оттор вай  БАРЗ  дешан. Маса дешдакъа  ду БАРЗ дешан? (Цхьаъ).

- Аьзнийн  цхьанаэдаларш дуй БАРЗ дашехь? (Ду БА).

-Муха билгалдоху  уьш  схемехь? (Ши бос болчу еък1овца).

-Маса аз ду БАРЗ  дашехь? (Диъ).

-Маса элп ду? (Диъ).

-Йилла  цу дешан  схема.

Ц1 С

С

С

-Хьан бина  уггар  дика болх? (Толлу  бераша).

-Х1ун кхиамш  бехи аша? (Тхуна 1еми дашна  схема  йилла).

-Хьан гулдина ж1аьлин  нускалш?

5. Сада1аран миноташ.

6. 1амийнарг  т1ечг1агдар.

·        Йозанан  жима а , доккха а элпаш б ,Б   дешнашкахь яздар.

Уьн т1е д1аяздо.

-Муьлха  дош яздина доккхачу элпаца ? Х1унда?

-Д1аязъе  дешнаш.

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Суна  1еми дешнаш яздан).

-Со  х1инца хьожу  , хьан дина  тарсална г1о.

·        Предложенеш язъяр.

    Уьн т1е д1аязйо.

-Муьлхачу элпаца йола йо предложени? Х1ун юьллу  чаккхенгахь?

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Суна  1еми предложени язъян).

-Хьан гулдина  ж1аьлин нускалш?

7. Жам1 дар.

-Муьлха элпаш  девзи шуна? (Йозанан  жима а , доккха аэлпаш  б , Б).

-Х1ун хаьа  шуна  цу элпах лаьцна?

Б –элпо билгалдо аз … (Б).

Аз (Б)  ца лакхало , цундела  из аду …(Мукъаза).

8. Рефлекси.

-Х1ун кхиамаш бехи аша?  Хьан лахьийна тарсална б1араш? Хьан дог1у дош БАРКАЛЛА?