Конспект урока на тему "Элпаш С,с яздар", (1-ра класс).

14-г1а  урок.

Урокан ц1е: « Йозанан  жима а , доккха а элпаш с , С  яздар».

1алашо: йозанан   жима а , доккха а  элпаш  с , С  довзийтар. Уьш  яздан  1амор.

Кхочушдан лерина жам1аш:

1 .Предметни: берашна девзар ду йозанан  жима а , доккха а элпаш с , С. 1емар ду  уьш  нийса  а ,хаза а яздан.

2.  Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна 1емар ду  шайн  белхан план х1отто. Хуур ду  шайн  планаца  болх бан. 1емар ду дешар т1ехь низам  латто.  Берашна  1емар ду  шайн кхиамаш  ган , царех пайдаэца. Кхачамбацарш довза , уьш д1адаха.

·        Коммуникативни:  берашна  1емар ду хьехархочун хаттаршна дуьззина  , я дуьзаза  жоьпаш  дала. Берашна 1емар ду  шайна  оьшург хатта.

·        Познавательни:  Берийн алсамдер ду тидаме хилар , ойлаяр. Берашна  1емар ду дийцар х1отто. Дешнийн схеманаш а х1иттор ю бераша.

3. Личностни: берашна  1емар ду шайн болх лерина бан. Белхан кхиамаш  шайна  дахарехь  оьшург  хуур ду  берийн.

            Урок  д1аяхьар.

1. Маршалла  хаттар.

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        С  элпах  лаьцна  байт 1амор.

Стенах тера ду элп?

Дехко хьуьлла соне хиъна,

Чкъурган эхиг хьалайиъна.

Ишта-вуьшта хьовса шу -

Чкъургах диснарг С элп ду.

-Муьлха элп ду  бай т1ехь  дуьйцург? (Элп Сс).

-Стенах тера   ду  элп  Сс?  (Беттасах, чкъургах).

-Х1ун  1амор  ду  вай  тахана ?  (Вайна  девзар ду  йозанан жима а , доккха а элпаш с,С).

3.  1алашо йовзийтар.

-Бераш, тахана  вайна  еана  кемсаш. Цу  суьрташ т1ехь  ду  т1едахкарш.  Хьовса  цаьрга.   Муьлханаш  кхочушдалур ду  шуьга? Шайн белхан план х1отта е.

-Х1ун  кхиамаш  бохур бу  аша?

(Бераша  план х1отта  йо).

-Вайна  тахана  девзар ду  йозанан жима а , доккха а  элпаш с,С.  Шуна  1емар  и элпаш д1аяздан.

4. Йозанан жима  а , доккха а элпаш  с,С  яздар.

-Бераш, шайгара элпаш юкъара  схьахаржа  зорбанан жима а , доккха а элпаш  с , С . Мичахь хуьлу зорбанан элпаш? (Книгаш т1ехь).

-Хьанна девза шуна  йозанан  доккха а ,жима а  элпаш  с , С ? Схьагайта.

-Х1ара  йозанан жима элп с ду,х1ара  йозанан доккха элп   С ду.

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша? (Суна девзи  йозанан жима  а , доккха а элпаш с, С).

-Х1ун кхиамаш бехи аша? (Суна девзи йозанан  жима а , доккха а элпаш с,С).

·        Йозанан  жима  элп с  яздар.

-Мог1анан  кхоалг1ачу  декъана  юккъе     т1адам  буьллу вай. Хьалахьокху  сиз аьрру аг1ор воьрзуш .Лакхарчу  мог1анна т1е кхочуш  хьаьвзина  гу буьллуш , охьавог1у  лахарчу белхан мог1анна  т1е. Кхузахь  ша волччохь хьаьвзаш  техкарг а юьллуш  жимма хьала а воьдий  белхан мог1анан  кхоалг1ачу  декъехь соцу.

·        Тидаме  хилар кхиор.

-Аса, д1аэр ду  аша  яздан деза  элпан  рог1алла. Аша  аса аьлларг  дича  вайн  керла элпаш нислур ду.

(Хьехархочо  д1а а  олуш , д1аяздо   бераша  йозанан  жима элп с).

-Вовшийн белхаш талла.  Уггаре  хаза  яздинчу элпашна т1ехула т1адамаш дахка.

·        Тептарш т1ера  д1аяздо бераша  йозанан  жима элп с.

-Х1ун   кхиамаш  бехи аша? (Суна 1еми  йозанан  жима элп  с яздан).

·        Ловзар : «Аз  тиладелла».

-Бераш, аса  д1айоьшур  ю  байташ. Оцу  байташ т1ера  цхьацца  аьзнаш  тиладелла. Аша  суна  дийца  : муьлханиг  ду галдаьлла  аз?

Селима ю чоь ц1анъеш,

Цхьацца чуьра г1уллакх деш.

Суй (нуй) цо хьокхий, нех гулйо,

Юха   ара    ластайо.

Г1езаш хилахь лелаш вуон

Воллу со  уьш вон човхо

Кара (сара) бетташ,къахкош,

Кертал ара  лохкуш.

-Х1ун хьокху  нехаш гулъеш?  (Нуй).

-Муьлха  аз тиладелла? (Н).

-Х1ун  ю г1езашна  тухург? (Сара).

-Муьлха  аз  тиладелла? (С).

5. Сада1аран миноташ.

Саца, машен!

Х1окху ловзаро ритм ларъян 1амадо бераш.

Массара а цхьаьний:

Саца, машен, саца, машен,

Саца, машен, саца!

Саца, машен, саца, машен,

Саца, машен, саца!

Х1ораммо а ритмехь, цхьанаэшшарехь кераюккъе байн буй бетта, багахь и байташ а йоьшуш. Юха массара а шайн-шайн дагахь йоьшу уьш. Оьшшучу хенахь, массара а цхьаьний «Саца» ала деза.

6. Йозанан  доккха элп  С  яздар.

·        Уьн т1ехь гойту  С элп  яздаран рог1алла.

-Т1адам буьллу  лакхарчу белхан мог1анна  т1ехула. Цу т1ера хьала  гу буьллу. Гу т1ера чувог1у  хьаьвзаш , лахарчу белхан мог1анна  т1е кхачале техкарг а юьллуш  мог1анан  юккъе кхаччалц хьалавоьду.

·        Тептарш т1е д1аяздо бераша  йозанан  доккха элп С.

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша? (Тхуна  1еми  йозанан доккха элп С  яздан).

·        Грамматически арифметика .

-Х1инца  вай  жимма  садо1ар  ду. Уггаре тидаме мила  ву хуур  ду.

С + бецашна а, дитташна а дахар луш ерг =?  (Сорам)

С + г1амаран я кхечу х1уманан барз =?  (Соьла)

С + суьде шена гинарг дийца валош верг =?  (Стеш)

С + ши де а дитина, кхоалг1а де =?  (Сула)

С + д1айоьжна говр юхаозон г1ирс =?  (Сурх)

-Муьлха дешнаш  дара  шуна  ца  девзарш? ( Урх).

-Х1ун ю элира вай  урх? (Говр юхаозон г1ирс).

·        Фонетически зарядка яр.

-Ахкарга чуьра мох ара муха болу? («С-с-с»).

-Ала  массара С-С-С. Муьлха  аз хеза вайна? (С).

·        Дозуш  долу къамел кхиор. Сайх  лаьцна жима дийцар  х1оттор.

(Хьехархочо  уьн т1е  д1ауллу  сайн  сурт).

-Х1ара  х1ун ю? (Сай).

-Муха бу  сай?  (Сай  хаза  бу).

-Муха ю сайн  ма1аш? (Цуьнан  ма1аш  яккхий ю).

-Стенгахь  беха сай? (Сай хьуьнхахь беха).

-Цо х1ун  юу? (Цо юу  буц, г1аш).

-Х1ун дира  вай? (Дийцар х1оттийра).

-Хьан  дуьйцур  дара  и  схьа? (Бераша  схьадуьйцу).

·        САЙ  дешан  схема х1оттор.

-Маса  дешдакъа  ду  САЙ  дешан?  (Цхьаъ).

-Маса  элп ду  САЙ  дашехь? (Кхоъ).

-Муьлханаш  ду  уьш? (С, А ,Й).

-Маса  аз ду? (Кхоъ).

-Муьлханаш ду  уьш? (С,А,Й).

-Цхьа а  аьзнийн цхьанакхетар дуй  САЙ  дашехь?  (СА ду).

-Муха хила  еза  цунна  йог1у  еък1ов? (Ши бос болуш).

-Муха  хила  еза  (Й)  озан  еък1ов? (Сийна бос болуш).

Ц1 С

С

(Бераша  басе ялайо схема).

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша? (Аса  дешан  схема х1отти).

7. Жам1 дар.

-Муьлха элп девзира  шуна? (Элп Сс)

-Стенах тер аду элп Сс?

8. Рефлекси.

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша?

15-г1а  урок.

Урокан ц1е: « Йозанан  жима  элп  с   яздар».

1алашо: йозанан   жима элп   с кхин д1а а   довзийтар. Элп с  дешдакъошкахь  дешнашкахь яздан 1амор.

Кхочушдан лерина жам1аш:

1 .Предметни: берашна кхин д1а а девзар ду йозанан  жима элп с . 1емар ду   элп  с  дешдакъошкахь , дешнашкахь  кхечу элпех хотта.

2.  Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна 1емар ду  шайн  белхан план х1отто. Хуур ду  шайн  планаца  болх бан. 1емар ду дешар т1ехь низам  латто.  Берашна  1емар ду  шайн кхиамаш  ган , царех пайдаэца. Кхачамбацарш довза , уьш д1адаха.

·        Коммуникативни:  берашна  1емар ду хьехархочун хаттаршна дуьззина  , я дуьзаза  жоьпаш  дала. Берашна 1емар ду  шайна  оьшург хатта.

·        Познавательни:  берашна  1емар ду  зорбанан а , йозанан  а элпаш вовшех къасто. Хуур ду  йозанан  элпаш  шина кепара  хилар (мог1анан а , даккхий а). Берийн алсамдер ду тидаме хилар , ойлаяр. Берашна  1емар ду дийцар х1отто. Дешнийн схеманаш а х1иттор ю бераша.

3. Личностни: берашна  1емар ду шайн болх лерина бан. Белхан кхиамаш  шайна  дахарехь  оьшург  хуур ду  берийн. 1аламе  безам а кхоллалур бу берийн.

            Урок  д1аяхьар.

1. Маршалла  хаттар.

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        Ребусаш .

-Муьлха  дешнаш  карий шуна? (Сег1аз, саг1а, салам, салор).

-Муьлха дош  ду  шуна ца  девзарг? (Салор).

-Салор- иза сагалматийн цхьа тайпа ду  . Салорш  адамаша  кхобуш хуьлу. Цара  гоьжа бо, гоьжанах тай доккху.

-Х1ун ду  оцу дешнийн  юкъара? (Оцу дешнийн  юьххьехь ду  элп Сс).

-Х1ун 1амор ду  вай  тахана? (Вай  1аморд ду элп с  яздан).

3. 1алашо йовзийтар.

-Бераш, тахана  вайна  еана  кемсаш. Цу  суьрташ т1ехь  ду  т1едахкарш.  Хьовса  цаьрга.   Муьлханаш  кхочушдалур ду  шуьга? Шайн белхан план х1отта е.

(Бераша  план х1отта  йо).

-Вайна  тахана кхин д1а  девзар ду  йозанан жима элп  с.  Шуна  1емар  элп с юкъадог1уш дешдакъош , дешнаш яздан.

4. Йозанан  жима элп с  дешдакъошкахь , дешнашкахь яздар.

·        Тептарш т1ера д1аяздо  бераша  элп с.

-Элп с  юьххьехь долуш дешнаш карадел.

-Седа,  сом, сай, …

-Элп с  юккъехь долуш дешнаш карадел.

-Тарсал , аса , масса…

-Элп с  чаккхенгахь долуш дешнаш карадел.

-Х1ун кхиамаш  бехи аша? (Аса  йозанан  жима элп с язди).

·        Йозанан  жима элп юкъахь долуш дешдакъош кхоллар , уьш д1аяздар.

Хьехархочо уьн т1ехь  яздеш гойту.

-Д1аяздо элп с , т1ех1утту  элп  а. Муьлха дешдакъа  хили? (СА).

-Д1аязде и дешдакъош т1ептарш т1е.

  

-Д1аяздо элп с, т1ех1утту  элп  о. Муьлха дешдакъа  хили? (СО).

-Д1аязде и дешдакъош т1ептарш т1е.

-Д1аяздо элп с, т1ех1утту  элп  у. Муьлха дешдакъа  хили? (СУ).

-Д1аязде и дешдакъош т1ептарш т1е.Д1аяздо элп с, т1ех1утту  элп  и. Муьлха дешдакъа  хили? (СИ).

-Д1аязде и дешдакъош т1ептарш т1е.

 

-Х1ун кхиамаш бехи аша? (Суна  1еми дешдакъош яздан).

5. Сада1аран миноташ.      

6.Йозанан жима а , доккха а элпаш с , С  дешнашкахь яздар.

·        Уьн т1е д1аяздо  дешнаш.

-Д1адеша и дешнаш. Х1унда яздина  и дешнаш  даккхийчу элпашца? (Уьш адамийн  ц1ерш  ю. Адамийн  ц1ераш  даккхийчу  элпашца язйо.

·        1амийнарг  т1еч1агдар.

(Х1ора берана  карточка ло  тедилларца)

-Муьлха  элп ду  т1адамийн метана  яздан дезарг ? ( Хьалхарчу  дашехь  жима элп с, шолг1ачу  -доккха элп С).

-Х1ун кхиамаш бехи аша? (Суна  1еми дешнашкахь элпаш с , С  яздан).

·        Жима дийцар  х1оттор.

(Хьехархочо уьн т1е д1атуху   цициган сурт).

-Вай  х1инца жима дийцар х1оттор ду.Х1ара х1ун ю? (Цициг).

-Цициг  муха ду?  (Цициг  хаза  ду).

-« Цициг  хаза  ду»  -  иза хун  ю? (Предложени   ю).

-Муха бос  бу  цуьнан? (Цуьнан  можа бос бу).

-« Цуьнан  можа бос бу»- х1ун ю иза? (Предложени ю ).

-Муха ю  цуьнан  м1араш? (Цуьнан  м1араш  ира ю).

-« Цуьнан  м1араш  ира ю»- х1ун ю иза?  (Предложении ю).

-Цициг  муха ловзу? (Цициг хаза ловзу).

-« Цициг хаза ловзу»- х1ун ю иза ? (Предложению ).

-Х1ун  ю аша х1иттийнарш? (Предложенеш).

-Уьш  стенах лаьцна ю? (Цицигах).

- И предложенеш  маь1ница йозаелле юй? (Ю).

-М аь1ница йозаеллачу предложенех –текст олу. Текстана  ц1е тилла йиш  ю. Х1ун  ц1е туьллур яра  вай  текстана? (Цициг).

-Х1ун кхиамаш бехи аша? (Суна  1еми дийцар х1отто).

·        Грамматически  арифметика яр.

С + xlopa п1ерасканан буса Къуръан т1ера доьшу сура =?  (Сеса)

С + мачин бух =?  (Сайр)

С + готтачу ц1а чохь йовхачу хенахь дуккха а адам гулделча х1уттуш ерг =?  (Стов)

7. Жам1 дар.

-Муьлха элп девзи шуна? (Элп Сс).

8. Рефлекси.

-Х1ун кхиамаш  бехи аша?