Конспект урока «Номдар» (Имя Существительное)

• 1 слайд

  Уæ бон хорз, сывæллæттæ!
  

• 2 слайд

• 3 слайд

  Номдары тыххæй рацыд
  æрмæг сфæлхат кæнæм
  Номдары тыххæй рацыд
  æрмæг сфæлхат кæнæм
  

• 4 слайд

  цы у номдар
  
  номдары грамматикон категоритæ
  
  номдары синтаксисон функцитæ
  
  номдарты нысаниуæг нæ ныхасы
  
  - номдары морфологион æвзæрст
  
  
  
  тексты номдартæ ссарын
  
  номдары грамматикон категори базонын
  
  номдары морфологион æвзæрст
  
  - номдартæ раст фыссын, ныхасы сæ раст пайда кæнын
  Имя существительное
  Арæхсын
  Зонын:
  

• 5 слайд

  къордты куыст
  

• 6 слайд

  
  
  
  Нæма райгуырд, афтæмæй хъуыды кодтой, цы йыл сæвæрой. Куы райгуырд, уæд æй схуыдтой Райгуырди æмæ ссис Тынг хæларзæрдæ уыд, йæ фыццаг дзырд дæр «А» уыд, æмæ йæ схуыдтой
  Тынг хорз иртæста хорз æмæ æвзæр, æмæ йæ схуыдтой Къухæй тынг дæсны кæй уыд, уымæ гæсгæ йæ райдыдтой хонын
  Хæдзары æппындæр нæ бадти. Уарзта бæстæтыл зилын, фæндыд æй дуне фенын. Æмæ йæ уый тыххæй схуыдтой
  Æмгарджын кæй уыд, уый тыххæй йæ хуыдтой
  Йæ ныййарджыты халдих кæй рауад, уый тыххæй та йæ рахуыдтой
  Номон.
  
  
  
  Гуырынон.
  Дæттынон.
  Иртæстон.
  Арæзтон.
  Æддагбынатон.
  Цæдисон.
  Хуызæнон.
  НОМДАР
  Хæс: аргъау бакæс, хауæнты нæмттæ раст сæвæр.
  

• 7 слайд

  Хæс: Хауæнты фæрстытæ дæ зæрдыл æрлæууын кæн.
  НОМДАР
  Æ
  Ц. х.
  Х. х.
  Н. х.
  Г. х.
  Д. х.
  И. х.
  А. х.
  х.
  Кæйау? Цæйау? Куыд?
  Кæмæн? Цæмæн?
  Чи? Цы?
  Кæй? Цæй? Кæм? Цæм?
  Кæмæ? Цæмæ? Кæдæм?
  Кæимæ? Цæимæ?
  Кæуыл? Цæуыл?
  Кæмæй? Цæмæй? Кæцæй?
  

• 8 слайд

  НОМДАР
  Нæ фыдæлты царды мæсыгæн уыд стыр ахадындзинад.
  Мæсыг амадтой бæрзонд бынаты, цæмæй иу мæсыгæй иннæ мæсыг зындаид. Знаг-иу куы ’рбацæйцыд, уæд-иу мæсыгмæ схызтысты æмæ-иу йæ сæрыл арт скодтой. Кæд-иу искæйы мæсыгыл арт фæзынд, уæд-иу базыдтой – тыхгæнæг æрбацæуы. Æмæ-иу уæд уыцы мæсыгау иннæ мæсгуыты сæр дæр æртытæ скодтой.
  Афтæ, мæсыджы фæрцы кæрæдзийæн хабар хъусын кодтой.
  Хæс: цавæр хауæнты æвæрд ис тексты дзырд «мæсыг»? Хауæнтæй кæцы ферох кодтам?
  

• 9 слайд

  Фарн
  Хæс: Уæлдай рæнхъ ссарут. Цæмæн у уæлдай?
  НОМДАР
  Æхсар
  
  Радзырд
  Фæсивæд
  зæнæг
  Æфсымæр
  Уарзт
  Дзерассæ
  
  Хъæу
  Арв
  
  Цард
  Цæугæдон
  

• 10 слайд

  Хæс. Дзырдтæ дыууæ цæджындзыл адих кæнут. Фыццаг цæджындз – æнæуд предметты нæмттæ, дыккаг – удджын предметты нæмттæ.
  Ветеран
  Франк
  Алтъами
  Цирк
  Нана
  Скъола
  Журнал
  НОМДАР
  Горæт
  Бæрз
  Æфсымæр
  Постхæссæг
  Ахуыргæнæг
  

• 11 слайд

  НОМДАР
  Хъæды арæх фæхъуысы хъæдхойы къупп-къупп. Цъиу хуымæтæджы нæ фæхойы бæласы зæнг. Хъæды тохтыр фæуидзы бæласы зулчъытæ.
  
  
  Хæс: Текст бакæсут. Цавæр у бæрæггонд номдарты нысаниуæг?
  - Дзырд «хъæдхой» æндæр дзырдтæй ивд цæмæн æрцыд?
  

• 12 слайд

  НОМДАР
  
  Хæдзармæ куыст:
  
  
  
  НОМДАРЫ ТЫХХÆЙ ÆРХЪУЫДЫ КÆНЫН ЧЫСЫЛ ГРАММАТИКОН АРГЪАУ (СОЧИНЕНИ-ÆРФЫСТ)