Конспект урока по башкирскому языку на тему "Рәүеш дәрәжәләре"

Тема. Рәүеш дәрәжәләре

Дәрестең максаттары.

 1. Уҡыусыларҙы рәүеш дәрәжәләре менән таныштырыу,  рәүеш темаһы буйынса  алған белемдәрен нығытыу һәм системаға һалыу.

 2.Уларҙың иғтибарҙарын һәм логик фекерләү һәләттәрен үҫтереү.

           3.Спортҡа һөйөү, сәләмәт тормош алып барыуға ынтылыш тәрбиәләү.

Принциптары.

1) дидактик принциптар:фәннилек, күрһәтмәлелек, уҡыу – уҡытыу барышының тәрбийәүи характерҙа булыуы;

2) лингвистик принциптар:функциональ – семантик принцип (рәүештәрҙе һөйләм төҙөүҙәге роленән сығып өйрәнеү), бүлек-ара бәйләнеш принцибы (тел ғилеменең лексика, морфологогия, һүҙ яһалышы бүлектәрен бәйләп биреү);

3) методик принциптар: коммуникатив, ситуатив – тематик  принцип;

Дәрестең төрө: ҡатнаш дәрес

Дәресте йыһазлау. Интерактив таҡта, сигнал каточкалар,  картондан киҫелгән сигналдар,карточкалар, сюжетлы һүрәт

Дәрестең план - конспекты.

I. Ойоштороу.

Уҡыусылар менән иҫәнләшеү. Дәрескә әҙерлектәрен тикшереү. Уңай психологик уңай булдырыу. Дәресте башлау.

II. Төп этапта буласаҡ актив эшсәнлеккә әҙерлек. Актуалләштереү

Башватҡыс сисеү.

Уҡытыусы. Уҡыусылар, беҙгә экранда башватҡыс бирелгән. Унда бер һүҙ йәшерелгән, беҙгә шуны табырға кәрәк. Һорауҙары бына ошолай:

1.    Башҡортса ла яҡшы бел,

.........   да яҡшы бел!

 Икеһе лә беҙҙең өсөн

 Иң  кәрәкле, затлы тел. (русса)

2.     Әкрен түгел....( шәп)

3.    Ашыҡ- ....  кейенде (бошоҡ)

4.    Йыш түгел...... (һирәк)

5.    Тау шикелле.....(тауҙай)

Беҙ шаҡмаҡтарға язған һүҙҙәр ниндәй  һорауға яуап бирәләр?

(Нисек?)

-         Шулай булғас, был һүҙҙәр   ниндәй һүҙ төркөмөнә ҡарай?

(Рәүештәр).

III. Төп этап. Белем биреү һәм системаға һалыу.

Балалар беҙ башватҡысты сискәндә вертикаль буйынса ниндәй һүҙ килеп сыҡты? (спорт).

Нимә ул спорт?

Ул һүҙ менән бөгөнгө көндә ниндәй яңылыҡ бәйләнгән?(олимпиада)

Олимпиадала кемдәр ҡатнаша?( спортсмендар)

Кемдәр киләсәктә спортсмен булып китә? (спорт һөйөүсе балалар)

Спорт менән шөғөлләнеүҙең ниндәй файҙаһы бар? (кеше сәләмәт, көслө, ҡыйыу була).

Хәҙер уҡыусылар иғтибар менән экранға ҡарағыҙ. Һеҙҙең алда “Буласаҡ чемпиондар” исемле һүрәт. Һеҙгә рәүештәр ҡулланып һөйләмдәр төҙөргә кәрәк. (Көн ғәжәп матур. Балалар шәп итеп тауҙан шыуалар. Әсләм Тимурҙан шәберәк шыуа. Малайҙар бейек тауҙан түбәнгә табан шыуалар. Юғарыла шыршылар үҫә. Улар елдәй шыуалар.Киләсәктә шәп шыуырҙар)

 Рәхмәт, бик тырышып эшләнегеҙ, афарин.

Олимпиада спортсмендарҙың ниндәй оҫталыҡтарын тикшерә?( шәп йүгереү, оҫта йөҙөү, тура атыу, матур шыуыу, ҡыйыу булыу, етеҙ барыу)

Слайд (үҙҙәрен тикшереү)

Эйе, ә бөгөн беҙ һеҙҙең менән рәүештәрҙең тағы ла бер үҙенсәлеге менән танышабыҙ. Яңы темаға бәйле һүҙлек һүҙҙәрен дә ҡарап китәйек әле.

Слайд Дәрәжә- степень

Артыҡлыҡ- превосходная (ое,ые)

Сағыштырыу- сравнить, сравнительный

Аҙһытыу- уменьшительный

Экранға иғтибар менән ҡарағыҙ.

Слай. Беҙҙең хоккейсылар поляктарҙан етеҙерәк уйнай.

           Евгений Плющенко ғәжәп матур шыуа.

         Олимпиадала  Рәсәй командаһының спортсмендары башҡаларға ҡарағанда күберәк ҡатнаша.

Был һөйләмдәрҙән рәүештәрҙе табығыҙ.(етеҙерәк, ғәжәп матур, күберәк).Был рәүештәр ниндәй һүҙҙе асыҡлап килә? (ҡылымды) Яуап биргәндә дәрес башында үткәрелгән һүҙлек эшенә лә иғтибар итегеҙ. Улар эштең ниндәй кимәлдә үтәлеүен күрһәтә.

Эйе уҡыусылар беҙ рәүештәрҙең дәрәжәләрен таптыҡ. Уның ниндәй дәрәжәләре бар инде? (сағыштырыу, артыҡлыҡ). Тағы ла ниндәй һүҙ төркөмө дәрәжәләрҙә үҙгәрә? (сифат). Сифаттың ниндәй дәрәжәләре бар? (төп,сағыштырыу, артыҡлыҡ, аҙһытыу)

Слай (рәүештәрҙең дәрәжәләр яһалыу юлдары )

Бергәләп уҡыу, ҡабатлау.  Карточкалар менән эш

         Мин һеҙгә уҡыған һөйләмдәр менән килешһәгеҙ йәшел, әгәр ҙә риза булмаһағыҙ ҡыҙыл сигналдарҙы күтәрәһегеҙ.

-Рәүештәр исемдәр кеүек дәрәжәләрҙә үҙгәрәләр?

-Рәүештәр 3 төрлө дәрәжә алалар?

-Тиҙерәк- артыҡлыҡ дәрәжәһендәге рәүеш?

- Иң юғары- артыҡлыҡ дәрәжәһендәге рәүеш?

-Матурыраҡ- сағыштырыу дәрәжәһендәге рәүеш?

Слайд (яуаптарҙы тикшереү)

IV этап Нығытыу күнегеүҙәре

-50- се күнегеү- яҙма (сағыштырыу, артыҡлыҡ дәрәжәләрендә ҡуйыу)

- Карточкалар менән эш. Төркөмдәргә бүлеп биреү.

1. Сағыштырыу дәрәжәләрен беренсе бағанаға, артыҡлыҡ дәрәжәләрен икенсе бағанаға яҙ.(оҙағыраҡ торҙолар, бик йыраҡ киттеләр, бейегерәк һикерҙе, иртәрәк торҙо,  ныҡ ярата, ифрат шәп шыуа)

2. Сифат  һәм рәүеш булған һөйләмдәрҙе айырып яҙ.(Бик матур сәскәләр үҫә. Альпенистар бик бейеккә менделәр. Бейек- бейек тауҙар күренә. Китаптағы һүрәттәр матур. Шәп-шәп атлап ҡайтып китте. Айыуҙай алрпан- толпан атлап  бара.)

3. Сифаттар һәм рәүештәр менән һөйләмдәр төҙө.

Сифаттар                                                Рәүештәр

Матурыраҡ                                               Матурыраҡ

Бик көслө                                                    Бик көслө

Юғарыраҡ                                                    Юғарыраҡ

V Өйгә эш 51- се күнегеү

VIII. Йомғаҡлау һәм анализ.

Уҡытыусы. Уҡыусылар, беҙ бөгөн нимә тураһында һөйләштек?(без рәүеш дәрәжәләре  тигән теманы өйрәндек) Һеҙ ниндәй яңылыҡтар алдығыҙ? Нимәгә өйрәндегеҙ? Ниндәй сифаттар үҙегеҙҙә тәрбиәләргә тырышырһығыҙ?  

Һеҙгә ниндәй һорауҙарға яуап биреүе ҡыйынлыҡ тыуҙырҙы?