слайд № 3 (хотугу панорама көстүүтэ кэпсии
турар
кэммэр)
Индигир өрүс сунньугэр сытар ыаллыы
улуустарбыт Арктическай зона5а киирэллэр эбит . Биhиги
Абыйбыт улууhа эмиэ бу зона5а киирсэр. Оттон бүгүӊӊү уруокпут темата Арктика
диэн тылы кытта ыкса сибээстээх тема «Индигир өрүс устун айан”
Айаммытын Өймөкөөн
улууhуттан са5алыыбыт.
О5олоор, Өймөкөөн улууhун туhунан тугу билэ5итий? Бу улуус саамай
тымныы улууhунан биллэр. Саамай күүстээх тымныы 70 кыраадыска
тиийэ сылдьыбыт. Билигин бол5ойон көрөбүт уонна таабырыны таайабыт.
Олбуор ортотугар кэбиhиилээх
от турар, иннигэр икки атырдьахтаах, кэннигэр сиппиирдээх. (о5ус). Саамай
сөп.
слайд № 4 (о5ус туhунан таабырын, о5ус
ойуута)
То5о о5ус туhунан
таабырыны тааттарбытым буолуой? Сөп.
Манна тымныы о5уhа
олорор. Ол иhин Өймөкөөн улууhун гербатыгар о5ус ойуулаах. Тымныы салгынынан
тыынар. Саамай тымныы улууhа буоларын көрдөрөр. Дьэ салгыы буранынан
айаӊӊа турунуохха.
слайд № 5 (буранынан айаннааhын)
- Буранынан Муома улууhугар айаммытын
салгыыбыт. Сүрдээх уhун айаны айаннаан Муома5а чугаhаатыбыт.
Бол5ойуӊ эрэ. Көтөрдөр саӊалара иhиллэр дуу? Ханнык көтөрдөр саӊалара
иhиллэрий? Ырыа5а ылланар, хоhооӊӊо хоhуллар саха сирин биир кыраhыабай
көтөрө ?
Слайд № 6 (көтөрдөр хаартыскалара)
Өссө бу көтөр үӊкүүтүн көрбүт киhи саамай дьоллоох киhинэн
аа5ыллар. Саамай сөп. Маладьыастар.
Ол аата Муома улууhун
гербата икки кыталык ойуулаах. Бу кыталыктар ыраас, сырдык, дьоллоох олох бэлиэлэрэ,
оттон аллараа өттө национальнай улуус буоларын көрдөрөр эбээнскэй оhуордаах
эбит.
Сылайдыгыт дуо? Сынньаныахайыӊ.
Слайд № 7 (физминутка)
Салгыы мотуордаах лодканан айаммытын
сал5ыыбыт.
Слайд № 8 (мотуордаах лодка)
(Абый туhунан ырыа иhиллэр)
Ханнык улуус туhунан ырыаны иhиттибит? Ханна
кэллибит о5олоор? Муоматтан
салгыы бэйэбит улууспутугар Абыйга тиийэн кэллибит. Олорор улууспутун бары бэркэ
билэр буолуохтаахпыт.
Билигин биhиги мозаика таӊыахпыт.
Биирдии хамаанда биир мозаиканы оӊорор.Тугу оӊорон таhаардыгыт?
Бастакы хамаанда табаны оӊорон таhаарда,
оттон иккис хамаанда сылгыны. Бу оӊорбут таба5ыт, сылгыгыт туох суолталаахтарый?
Ким таайда?
Ол аата Абый улууhун гербата сылгы,
таба ойуулаах эбит, ортотугар сэргэлээх. Таба Абый тымныы климатын көрдөрөр, оттон
ат, сэргэ национальнай фольклору, абыычайы.
Слайд № 9 (табанан айан)
Аллайыаха5а табанан айаннаан тиийдибит
. Аллайыаха тугунан биллэрий о5олоор? Маладьыастар.
Слайд № 10 (балыктар хартыыналара)
Саамай балык эмиhэ Аллайыаха5а баар. Бу
балыктар биhиэхэ эмиэ бааллар. Эhиги балыгы сииргитин сөбүлүүгүт дуо?
Балыктан ханнык астары оӊороллоруй?
Сорудахпыт хамаандаттан хас биирдии о5о
балыктары кырыйан өрүскэ ыыталыыр. Өрүспүт бу баар.Өрүскэ биир биир тахсан
балыктары ыытабыт.
Эн бу ханнык балыгы кырыйдыӊ? Сөп
маладьыастар. Таба хоту улуустарга барыбытыгар баар. Ол иhин Аллайыаха
гербатыгар таба уонна балык ойуулаах эбит. Таба хотугу улуус биир сүрүн
көлөтө, кыhыл өӊө күүhү-уо5у, инники дьулууру көрдөрөр. Балык улуус
сүрүн баайын көрдөрөр.
Слайд № 11 (мин биллим,өйдөөтүм, сатаатым)
Ити курдук уhун айаны араас көлөнөн айаннаан
Индигир өрүс сүнньүнэн сытар ыаллыы улуустарбытыгар ыалдьыттаатыбыт. Карта5а
айаммыт суола та5ыста. Өймөкөөнтөн са5алаан Аллайыаха улууhугар
тиийэн айаммыт түмүктэннэ. Маладьыастар. Сүрдээх үлэhит
о5олор эбиккит.
Дьэ билигин улуустар тустарынан төhө
өйдөөбүккүтүн бэрэбиэркэлиэхпит. Биирдии хамаанда5а иккилии герба бэриллэр.
Бу гербалары хамаанданан ситэри оӊорон карта5а тахсан ыйыыбыт. Хамаандалар
тахсан бүгүӊӊү уруокка тугу билбиттэрин түмүк оӊороллор.
-Туох саӊаны биллигит?
-Тугу ордук сөбүлээтигит?
-Ханнык улууска сылдьыбыккытын ордук
сөбүлээтигит? То5о?
-Ханнык көлөлөрүнэн айаннаатыбыт?
-Бэйэ5итин хайдах үлэлээтибит диэн
сыаналана5ытый?
Манан биhиги хотугу улуустарынан айаммыт түмүктэнэр.
Барыгытыгар үлэ5ит иhин бар5а махтал. Уонна кыра өйдөбүнньүк бэлэхтэрбин
туттарарбын көӊүллээӊ.
|
-Саамай тымныы улууhунан
биллэр.
Таабырын таайаллар.
О5олор эппиэттэрэ.
Көтөрдөр саӊаларын истии.
О5олор эппиэттэрэ.
Кыталыктар.
О5олор эппиэттэрэ.
О5олор тэӊӊэ физминутка оӊороллор.
Абый улууhугар.
Хамаандалар мозаика оӊороллор.
Эмис балыгынан, табатынан.
Хачымаас, туустаах балык, балык кэтилиэтэ…….
Балыктары кырыйан өрүскэ биир биир ыытыы.
О5олор дуоска5а тахсан тугу билбиттэрин,
өйдөөбүттэрин кэпсииллэр.
Өйдөбүнньүк бэлэхтэри о5олорго туттарыы.
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.