Конспект урока по теме "Бизим яшагъан еримиз"

Дерс №    12.04. 2016     Мевзу: «Бизим  яшагъан еримиз»

Дерснинъ макъсадлары:  - талебелерни озь яшагъан  еринен, тувгъан еринен таныштырмакъ;

- талебелернинъ нутукъны шеккилендирмек;

- ана-тилине, табиаткъа  севги ашламакъ.

Дерснинъ кетишаты:

1.     Тешкилий дакъкъа

Яша, Къырым, яша мектеп –

Бизим тувгъан эвимиз

Остюресиз сиз айбетлеп

Сизни джандан севемиз (А. Мефаев)

2.     Дерснинъ мевзусыны бильдирюв.

Бугунь дерсте биз сизнен яшагъан еримиз акъкъында субетлешеджемиз.

3.     Дерснинъ мевзусыны анълатув.

- Сиз къайда яшайсынъыз? (Акъмесджит шеэринде)

-  Акъмесджит шеэринде я да районында? (районда)

- Я насыл койде? (Украинка коюнде)

- Сизинъ коюнъизнинъ этрафында насыл меракълы табиат манзаралары бар?

- Оларны тасвир этинъиз.

- Къырвмнынъ  ялы бою, дагълыкъ ве чель тарафлары бар. Сизинъ яшагъан еринъиз къайсы тарафта ерлешкен?

- Къырымнынъ бу учь тарафыны тасвир этинъиз, эр бирининъ хусусиетлерини къайд этинъиз.

Яшагъан кой тарихы акъкъында малюмат топланъыз, эвельки адыны билинъиз.

         Яшагъан еринъизни абаданлаштырув, темизлев ишлеринде фааль иштирак этинъиз. Мааленъизде, мектеп азбарында терек отуртув, чечек сачувында тешеббюсчилик косьтеринъиз.

- Яшагъан еринъизни бегенесинъизми? Севесинъизми?

- Сиз о ерге, тувгъан ерим деп, айта билесинъизми?

         Адам яшагъан ерини севмек ве яраштырмакъ керек.

4.     Пекитюв

Къырымтаьар халкъынынъ чокъ шаирлери  бар. Олардан бириси  - Ыргъат Къадыр (1905-1945).  Ыргъат Кадырнынъ шиирлери хусусан яшлар тарафындан окъула ве севиле эди.

«Догъдым бир  заманлар бир ды эвчикте…», «Тувгъан коюм» ве дигер шиирлеринде шаир догъгъан ерине севгисини, Къырым ялы боюнынъ дюльбер манзараларыны эеджаннен тасвир эте. Шаир ичюн Кырымнынъ Къая-ташлары, орманы, шырылдап акъкъан озенчиклери, чокракълары, дагъ ичинден кчип кеткен ел ве сокъкъакълары, дере-тепеси  эписи тылсымлы ве азиз дюньядыр. Шаир балалыкътан тувгъан коюне, Къырымгъа севда олгъан инсандыр. Ыргъат Къадыр, белли шаир олып Акъмесджитте яшагъан вакътында да, тувгъан коюни бир вакъыт унутмаз эди.

ТУВГЪАН КОЮМ

Дам-дам олып, денъизге бакъасынъ,

Севип сайгъан, зийнетли тувгъан коюм,

Куньдогъушкъа куле де ясланасынъ,

Лейля чечек мейданы, тувгъан коюм.

Сенинъ дюльбер турушынъ, къурулушынъ,

Дам-дам устю дам олып, корюнюшинъ,

Къырлар бою бейсенип, озулышынъ

Къарт тарихны анъдыра, тувгъан коюм.

Кенъ кокрекли йигитинъ, чаима къаш къызынъ,

Чайырларда отлагъан къара козь къозунъ,

Улу ёлгъа ташлагъан аякъ изинъ,

Янъы омюр арада, тувгъан коюм.

Эвлеринъде эксиклик олмасайды,

Яш несильге чалтаякъ къоймасайды,

Улу несиль гъафлеткъе далмасайды,

Ишинъ кери къалмаз эди, тувгъан коюм.

Шиир акъкъында талебелернен субетлешюв.

- Шиирде озь тувгъан коюне олгъан севги ве гъурур дуйгъуларыны шаир къайсы сатырларда ифаделей?

- Шаир озь коюнинъ табиат манзарысыны насыл тасвирлей?

5.     Нетиджелев.

- Бегендинъизми бугуньки дерсини?

- Нени бегендинъиз? Насыл мевзунен таныш олдынъыз?

- Насыл янъы сезлернен таныш олдынъыз?

- Эвге вазифе: озь яшагъан еринъиз аккъкъында ресим сызмакъ.