-
Падраўнялісь, ціхонька селі. Праверце, каб на парце
ляжала ўсё неабходнае да ўрока. Жадаю вам працаваць на
ўроку з добрым настроем і спадзяюся, што вы будзеце ўважлівымі, добразычлівымі
і кемлівымі.
-
Ітак, пачнем!
2. Праверка дамашняга задання.
- Што вам
трэба было зрабіць дома ?
- Праверым
дамашняе заданне наступным чынам. Я вам дам невялічкі тэст. У тэсце 9 заданняў.
Тэст не складаны. Даю вам на выкананне 5 хвілін. Потым разам праверым.
(настаўнік
раздае тэставае заданне)
Тэст
“Ад батлейкі – да паланэза”
Заданне 1
У калядных
прадстаўленнях батлеечнікі часцей за ўсё паказвалі:
1) сцэны
нараджэння Хрыста і пакланення яму пастухоў і каралёў-вешчуноў.
2) сцэнкі з жыцця
шляхты.
3) сцэнкі з жыцця простых людзей.
Заданне 2
Падбяры да імёнаў
асоб, якія ўнеслі значны ўклад у развіццё тэатральнага мастацтва, назвы месцаў,
дзе знаходзіліся заснаваныя ім тэатры.
Вызнач
адпаведнасць для ўсіх 3 варыянтаў адказу:
1) Слонім
2) Нясвіж
3) Полацк
_2_ Францішка Уршуля
Радзівіл
_3_ Сімяон Полацкі
_1_ Міхал Казімір
Агінскі
Заданне 3
Якія персанажы не
прымалі ўдзел у батлеечных сцэнках?
Выберы некалькі з
5 варыянтаў адказу:
1) анёл
2) мужык
3) індус
4) тыгр
5) цар
Заданне 4
Беларускія
магнаты, якія арганізавалі тэатр у сваім маёнтку ў г. Нясвіжы:
Выберы адзін з 3
варыянтаў адказу:
1) Радзівілы
2) Сапегі
3) Агінскія
Заданне 5
З якога стагоддзя
вядомы батлейкі на беларускіх землях?
Выберы адзін з 4
варыянтаў адказу:
1) 18 ст.
2) 15 ст.
3) 16 ст.
4) 17 ст.
Заданне 6
Як называўся народны лялечны тэатр?
Запішы адказ:
____батейка__________
Заданне 7
Пра які тэатр гаворыцца:
"На сцэне маглі змясціцца некалькі соцень акцёраў, коннікі. Пры
неабходнасці значная частка сцэны затаплялася вадой, і па ёй плавалі сапраўдныя
лодкі".
Выберы адзін з 4 варыянтаў адказу:
1) нясвіжскі
2) шклоўскі
3) слонімскі
4) полацкі
Заданне 8
Як называўся знакаміты паланэз М. К. Агінскага?
Выберы некалькі з 3 варыянтаў адказу:
1) "Развітанне з Радзімай"
2) "Сустрэча з Радзімай"
3) "Радзіма мая дарагая"
Заданне 9
Выберы падаўжэнне сказа:
"Музыкантамі, спевакамі, танцорамі ў Слонімскім тэатры былі
пераважна ..."
Выберы адзін з 3 варыянтаў адказу:
1) таленавітыя беларускія сяляне.
2) іншаземныя акцёры.
3) знатныя шляхціцы.
(франтальная праверка; звяраюцца адказы: настаўнік пытае – дзеці
адказваюць)
3.
Паведамленне тэмы і мэты ўрока.
Уступная гутарка.
-
Паслухайце,
каі ласка словы Вячаслава Ляшковіча:
(запіс на дошцы;
настаўнік чытае)
“Як дрэва
не можа жыць без каранёў, так і народ не можа існаваць без сваёй гісторыі,
культуры, сваіх сімвалаў памяці”. (В. Ляшковіч)
- Як сцврджаў аўтар
гэтых радкоў, гісторыю сваей краіны трэба ведаць. Ці згодны вы з гэтым
выказваннем? Чаму? (Любіць сваю краіну немагчыма, калі не ведаць, чым яна жыла,
як жыве зараз і да чаго трэба імкнуцца)
- Каб даведацца,
пра што мы будзем далей гаварыць на ўроку, паспрабуйце здагадацца, якое слова я
зашыфравала.
(на дошцы
запісаны літары, у якіх схавалася зашыфраваныя словы.)
-
Гэта
вялікі народны скарб. Яго нельга не паважаць, як нельга не паважаць родны
народ. Што гэта ? (Родная мова).
ПДАРЦОДУВНЫАСЯМІТОВЎА
Праільна, малайцы!
Гэта родная мова!
- А дзе вы
можаце пачуць родную мову? (У школе на уроках, дома, на
вуліцы)
- Што трэба для таго, каб вы,
вашы родныя і сябры пачалі размаўляць на беларускай мове кожны
дзень?
(Трэба
каб кожны разумеў, што вельмі важна гаварыць на роднай мове –
гэта
наша культура)
- Тэма нашага
сягодняшняга ўрока – “Песняры роднай мовы і Бацькаўшчыны”.
- А навогул, каго называюць песнярамі ? Хто з
вас ведае ? (Пяснярамі называюць паэтаў, вершы якіх перкладаюць на музыку.
Другімі словамі – гэта людзі, якія нешта апяваюць альбо праслаўляюць )
- Мы з вамі
пазнаемімся з творчасцю народных паэтаў Беларусі – песнярамі, паслухаем
музычныя творы і пагаворым пра святкаванне Дня беларускага пісьменства.
4. Вывучэнне новага матэрыялу
Праца з
падручнікам.
- Адгарніце
падручнік на старонцы 95. Паслухайце, калі ласка, як мы з вамі будзем
працаваць. Для пачатку я вас размяркую па групах, кожная
з якой будзе выконваць свае заданне. 1-я группа – першы рад, 2-я група – другі
рад, 3-я група – трэці рад.
- У
вас на сталах ляжаць карткі. У кожнага рада яны крыху адрозніваюцца адзіна ад
адной. Гэта план, па якім вы будзеце рыхтаваць паведамленні (на 2-3 хвіліны)
пра тое, што ўнёс у развіццё беларускай мовы дзеяч. Зараз раскажу, хто пра
каго рыхтуе: 1-ы рад рыхтуе паведамленне пра Ф. Багушэвіча, 2-гі рад –
пра Я. Коласа і Я. Купалу, а 3-ці рад – пра У. Мулявіна.
(падрыхтоўка вучняў)
(настаўнік вывешвае на доску партрэт Багушэвіча)
-
Зараз мы паслухаем першую
групу, якая рыхтавала нам невялічкае паведамленне пра Багушэвіча. Але перад тым
як пачнем, паглядзце, калі ласка, на дошку. Гэта партрэт Ф Багушэвіча.
-
Што мы можам сказаць, гледзячы
на яго партрэт? Ці злы гэта чалавек ? Чаму ? (па вачах)
-
Паглядзіце, якія ў яго вусы..
Як ен апрануты..
-
Нейкае ўяўленне ў вас ужо
сфарміравалася, а зараз паслухаем першы рад. Хто пойдзе расказваць?
(настаўнік выклікае вучня)
1- я група:
Ф. Багушэвіч:
−
дзе і калі жыў
−
дзе вучыўся і працаваў
−
вядомы зборнік вершаў
−
ці можам назваць яго песняром
роднай мовы і Бацькаўшчыны? Чаму?
(адзін вучань выходзіць да дошкі, астатнія слухаюць)
-
Дзякуй, малайчынка, сядай.
-
Першы свой зборнік беларускіх
вершаў “Дудка беларуская”, Ф. Багушэвіч прысвяціў менавіта простаму люду і ў якасці
псеўданіма ўзяў блізкае да сялян імя – Мацей Бурачок. Дарэчы, а хто з
вас ведае, што такое псеўданім ? (гэта выдуманае імя або прозвішча пад якім
часта выступаюць пісьменнікі, мастакі і іншыя творчыя людзі.)
-
Зараз я вам уключу невялічкі урывак
са зборніка Багушэвіча – “Дудка беларуская”. Вы ўважліва паслухайце і
паспрабуйце адказаць на пытанне: “Дык да чаго заклікаў нас Ф.Багушэвіч ?”
(Настаўнік
уключае відэафрагмент пра Ф. Багушэвіча – 6.27 – 7.48.)
-
Дык да чаго заклікаў нас
Ф.Багушэвіч ? (Каб мы не пакідалі нашай беларускай мовы)
(настаўнік вывешвае на дошку словы
Багушэвіча)
-
Што пад гэтымі словамі мей на
ўвазе пісьменнік ? (каб мы шанавалі мову, любілі і размаўлялі)
-
Добра, малайцы!
-
Другая група ў нас рыхтавала
паведамленне пра Я.Купалу і Я.Коласа. Хто з вашага рада пойдзе расказваць ? (настаўнік
выкліке вучня)
2-я група:
Я. Коласа і Я. Купала:
−
дзе і калі жылі
−
дзе вучыліся і працавалі
−
вядомыя вершы, зборнікі вершаў
−
ці можам назваць іх песнярамі
роднай мовы і Бацькаўшчыны? Чаму?
(настаўнік вывешвае на доску партрэты Я. Коласа і
Я. Купалы)
-
Звычайна Я.Купалу і Я. Коласа
блытаюць. Сапраўды, яны вельмі падобныя, але розныя.
-
Паглядзіце, калі ласка, на
дошку. Гэта партрэт Я.Коласа. У адрозненні ад Я.Купалы ен пісаў вершы і творы
больш “прыземнага” характару, аб чым нават гаворыць нам яго прозвішча – Колас..
Якія ў яго мяккі позірк, добрая і прыветлівая ўсмешка..
-
А гэта партрэт Я Купалы.
Паглядзце, якія ў яго глыбокія, задуменныя вочы…Ен пісаў творы “вЕлічнага,
глабальнага” характару. Калі Я. Колас больш звязаны з зямлей, то Купала.. гэтае
прозвішча падобна вельмі да свята “Купалле”. Такое ж незвычайнае і таямнічае..
-
А як вы лічыце, ці сапраўдныя
гэтыя імены пісьменнікаў – Якуб Колас і Янка Купала ?
-
Правіьна, Я.Колас і Я. Куала –
гэта псеўданімы пісьменнікаў, як і Ф.Багушэвіча. На самой справе сапраўднае імя
Я. Коласа – Канстанцін Міцкевіч, а Я.Купалы - Іван Дамінікавіч
Луцэвіч.
Фізкультхвілінка
-
І ў нас засталася апошняя
група, якая рыхтавала паведамленне пра Уладзіміра Мулявіна. Калі ласка, хто
пойдзе расказваць ?
3-я група:
У. Мулявін:
−
дзе і калі жыў і працаваў
−
вядомыя песні
−
ці можам назваць яго песняром роднай мовы і Бацькаўшчыны? Чаму?
(настаўнік вывешвае на дошку партрэт У. Мулявіна)
-
Паглядзіце, калі ласка, на дошку.
Гэта партрэт У.Мулявіна – савецкі і беларускі музыка, эстрадны спявак,
гітарыст, кампазітар, кіраўнік вакальна-інструментальнага ансамбля «Песняры» і
заслужаны артыст БССР.
(настаўнік расказвае
біяграфію музыканта)
Нарадзіўся Уладзімір Муявін
у 1941 годзе ў Свярдлоўске. Бацька працаваў рабочым на заводзе «Уралмаш». Маці
была швачкай.
Хлопчык рана захапіўся
музыкай - пачаў граць на гітары ў 12-гадовым узросце, меў выдатны слых.
Паколькі грошай на музычную
школу ў сям'і не было, ён пайшоў у Дом культуры ім. Сталіна, дзе быў дзіцячы
сектар са струнным аркестрам. Кіраваў гэтага гуртка – Аляксандр Наўроцкі, разгледзеў
у Мулявіне талент.
Маці Уладзіміра, каб
пракарміць траіх дзяцей, шмат працавалла. І сын, каб хоць неяк дапамагчы маці,
стаў граць на гітары ў пераходах і цягніках, атрымліваючы ў ўзнагароду, як
правіла, прадукты.
Пасля заканчэння 7-гадовай
школы, паступіў у Свярдлоўскую музычную кансерваторыю, на аддзяленне струнных
інструментаў. Давучыўся ен не да канца з-за вялікага захаплення джазам.
У 1963 годзе быў запрошаны
на працу ў Беларускую дзяржаўную філармонію. Там стварылі вакальна-інструментальны ансамбль «Лявоны»,
які пазней змянілі на назву ”Песняры”.
(Настаунік вывешвае на
дошку малюнак – ансамбль “Песняры”)
З 1973 года Ўладзімір
Мулявін здымаўся ў кіно, у якім ўпершыню прагучалі некаторыя кампазіцыі
"Песняроў", што сталі пасля хітамі.
У рэпертуары ансамбля былі
песні на вершы шматікіх пісьменнікаў.
-
Паслухайце, калі ласка, урывак
песені “Спадчына” і паспрабуйце здагадацца, хто аўтар гэтых слоў.
(Праслухванне
урыўка песені “Спадчына” – 1.00 – 2.02)
-
Ці знаемы вам словы песні ? Хто
аўтар гэтых слоў ? (гэта верш Янкі Купалы “Спадчына”, перкладзены на музыку)
14 мая 2002 гада Уладзімір Мулявін патрапіў у
аўтакатастрофу пад Мінскам, у выніку чаго атрымаў пералом пазваночніка і быў
паралізаваны. 26 студзеня 2003
года памер у Маскве. Быў пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.
(Настаўнік паказвае малюнак)
А пазней, у 2006 годзе была зроблена надмагільная
скульптура, прысвечаная музыканту.
Дзень беларускага пісьменства .
-
А зараз самастойная праца.
Адгарніце падручнік на старонцы 99 – глядзім прадапошні абзац. “Імя”, зачытай,
калі ласка, услых.
-
Дык што гэта за дзень такі –
День беларускага пісьменства ?
-
Так,
сапраўды, Дзень
беларускага пісьменства праводзіцца штогод у першую нядзелю верасня. У рамках свята ўдзельнікі і госці могуць азнаёміцца з
новымі кніжнымі выданнямі, сустрэцца з беларускімі і замежнымі літаратарамі,
журналістамі, выдаўцамі, паслухаць выступленні паэтаў і пісьменнікаў, творчых
калектываў і выканаўцаў.
-
Таксама па традыцыі на Дні
беларускага пісьменства праходзіць узнагароджанне пераможцаў конкурсу на лепшыя
літаратурныя творы года, навукова-практычная канферэнцыя і шэраг іншых
мерапрыемстваў.
5.
Замацаванне.
- А зараз
адкрыйце свае рабочыя сшыткі на старонцы 28. Выканаем заданне № 1. Трэба
вызначыць, каму належаць словы. Першы тэкст чытай, ”Імя”.
(Настаўнік
выклікае вучняў чытаць тэкст – дзеці вызначаюць, каму надежаць словы і
звяраюцца з падручнікам)
-
Заданне 2. Што трэба зрабіць? Разбяром разам.
“Імя”, чытай першы сказ. Можна карыстацца падручнікам.
-
Глядзім заданне № 3.
Мы ужо з вамі
пазнаеміліся з дзеячамі буларускай культуры, а зараз паспрабуйце самі, без
дапамогі падручніка злучыць стрэлкамі дзеяча культуры з вынікам яго творчасці.
На выкананне вам адна хвілінка.
(пасля
выканання – настаўнік выклікае аднаго вучня, астатнія слухаюць і правяраюць)
6. Падвядзенне вынікаў.
- З кім мы сягодня
з вамі пазнаеміліся ?
- Да чаго
заклікаў Францішак
Багушэвіч?
- Навошта
Уладзімір Мулявін спецыяльна вывучыў беларускую мову, а яго слухачы
набывалі беларуска-рускія слоўнікі?
- Чаму Дні
беларускага пісьменства адзначаліся ў Полацку? (Полацк –
гістарчны цэнтр культуры)
7. Дамашняе заданне.
- Агарніце
дзённікі і запішыце дамашняе заданне.
- с.95 – 99 –
чытаць, с. 99 – адказы на пытанні;
Творчае заданне:
паведамленні пра Я.Купалу, Я Коласа і Ф.Багушэвіча.
8. Рэфлексія.
- Прадоўжыце,
калі ласка, фразы (вусна):
Вярнуўшыся дамоў,
я раскажу…
Мне запомнілася…
Я сёння даведаўся…
Мне было цікава…
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.