Тақырыбы: «Қоршаған
ортаға саяхат»
Мақсаты:Білімділік.Оқушылардың өз білімін
толықтырып.тереңдетіп отыру арқылы,білімге деген құштарлығын арттыру.
Дамытушылық.Оқушылардың
пәнге деген көқарасын, білімге деген көзқарасын, олардың назарын,
білгендерін, жадында сақтай білу қабілетін, ойлауын, тіл шеберлігін, білімге
құштарлығын, өмірге көзқарасының дұрыс қалыптасуын, ізденімпаздығын,
шығармашылық қабілетін дамыту.
Тәрбиелілік. Оқушылардың
болашаққа деген көз қарасын қалыптастыру,өзіне деген сенімділігін арттыру.
«Бар
ізгілік тек білімнен алынар,
Білімменен
аспанға жол табылар»
Ж.Баласұғын.
Ал, олай
болса құрметті сайыскерлер енді ұшқыр ой, көп ақыл, терең біліммен биология
пәнінен алған білімдеріңіздің асқақтығын көрсетіңіздер.
І. «Бәйге» кезеңінде оқушылар берілген сұрақтарға жауап
береді. Әр жауапқа 10 ұпай.
1) Жорғалалаушылардың
қаңқасы неше бөліктен тұрады?(5)
2) Құстардың ұшқан
кезде өкпедегі ауа құрамындағы оттегіге қан 2рет қанығады.Оны не атаймыз?
(«Қосарлы тынысалу»)
3)Сүтқоректілерді
зерттейттін ғылым саласы? ( Маммалогия)
4)Жорғалаушылардың сыртқы
тынысалу мүшесі? (Танау тесіктері)
5) Крокодилдер отряды
нешеге бөлінді? (3 тұқымдасқа)
6) Асыранды құстарды
қолда өсіруді не деп атаймыз?(Құс шаруашылығы)
7) Жер астында
тіршілік ететін сүтқоректілер.(көртышқандар,соқыртышқандар,қалталы
көртышқандар.т.б.)
8) Құс аналығының
атауы.Мекиен.
9) Емдік бал беретін
бунақденелі жәндік? (ара)
10) Мүшел жыл санауға
кірген құс.Тауық
ІІ. Ғажайып үштік. Бұл бөлімде оқушылар қосымша мүмкіндік
алады. Алған жағдайда ұпайдың жартысына ие болады.
|
Өсімдіктер,құстар әлемі
|
10
|
10
|
10
|
|
Жануарлар әлемі
|
10
|
10
|
10
|
|
Ең, ең, ең
|
10
|
10
|
10
|
Өсімдіктер
әлемі
(10 ұпай) Бұл
өсімдікті жинар кезде халқымыз иіліп сәлем берген. Емдік қасиеті жағынан Орта
Азияда ертеден белгілі болса, Кавказ халқы ұйықтататын дәрі
ретінде пайдаланады.
Түйетабандар тұқымдасына жататын жағымсыз иісті, улы өсімдік.
(Қосымша көмек.
Халқымыз «пәле-жаладан сақтасын» деп түтінімен аластайды). (Адыраспан).
1.10 ұпай
Ерте кезде көп
қолды бастаған Қалше қыдыр дейтін батыр қолбасшы болады.Ол бір жолғы жорығында
сәтсіздікке тап болып,бастаған қалың қолы қырылып бітеді.Өзі жау қолынан
жараланып,елсіз иен шөлде жығылып,жалғыз қалады.Шөлден әбден қақырығы
түтеп,өлуге айналады.Осы сәтте көк аспаннан бір “құс” ұшып келіп,аузына су
тамызып,оны өлімнен құтқарған.Бұл қандай құс?
Жауабы: Аққу
(10 ұпай) Бұл өсімдік фотосинтез үрдісінде түзілетін,
қоректік заттардан басқа бунақденелілермен және ұсақ жәндіктермен қоректенеді.
Оларды ол түрін өзгерткен аушы жапырақтары арқылы аулайды. әдемі түсі, жағымды
иісімен бунақденелілерді өзіне тартып жапырақ бетін бірден жайлап алады.
(Қосымша көмек.
Жапырақта ерігіш ферменттер бөлініп, бунақденелілерді қорытады. Жыртқыш
өсімдік). (Шыбынжұт).
Жануарлар әлемі
(10 ұпай) Ұшып келе жатып жемісіне төмен қарай самғаған
кезде,сағатына 300 шақырым, одан да көп жылдамдықпен зулайды.
(Қосымша көмек. Ол
құстардың ішінде ұшу шапшаңдығы жөнінен «ең рекордшы құс» атағына ие болған).
(Сұңқар).
(10 ұпай) Оның
биіктігі 2,5м, салмағы 120кг. Олардың жұмыртқасы да өте ірі. Ол сағатына 70 шақырым
жылдамдықпен жүгіреді.
(Қосымша көмек. Ол
Африкада мекендейді). (Страус).
(10 ұпай) Қазақстанда
сүтқоректілердің нешеуі қызыл кітабқа енген ? (40 түрі)
Ең, ең, ең......
(10 ұпай) Ғаламшардағы ең алып жануар.
(Қосымша көмек. Ұзындығы
– 30м, салмағы 120кг). (Көк кит).
(10 ұпай) Ең бойшаң жануар.
(Қосымша көмек.
Биіктігі 6 метр). (Жираф).
(10 ұпай) Ең ұзын бауырымен жорғалаушы.
(Қосымша көмек. Ұзындығы
10 метр). (Торлы питон және анаконда).
ІІІ кезең «Терминдер
әлемі»
1) Балықтарды
зерттейтін ғылым. (Ихтиология).
2) Құстарды
зерттейтін ғылым саласы.(Орнитология).
3) Сүтқоректілерді
зерттейтін ғылым саласы.(Маммалогия).
4) Жорғалаушыларды
зерттейтін ғылым . (Герпетология).
IY кезең. «Ең,ең,ең».
Сіздерге бұл кезеңде екі
топқа ортақ Ең деген сұрақтар беріледі. 1- сұраққа,
1-ұпай болып есептеледі.
1.
Ең кішкентай құс?
Колибрлер
2.
Ең үлкен, ұша алмайтын
құс? Нанду
3.
Ең әдемі құс? Аққу
4.
Көгершін атаулының ең
ірісі? Тәжді көгершін
5.
Ең суыққа төзімді құс?
Пингвиндер
Ең соңында әділқазылар алқысы әділ
төрелігін айтып, сайысымызда
«Ең үздік білімді жас өркен» тобын
анықтайды.Одан әрі марапаттау
рәсімі жалғасады.
Осымен бүгінгі сайысымыз
аяқталды.Келесі кездескенше аман сау болыңыздар!
дақша
мойыны иілтіп, 6. Қызыл бұжыр, айдарлы,
Көрген
жанды сүйсінтіп, Қоқиланған маңдайы.
Жердегі құстың серкесі, Ауық-ауық азан салып,
Көктемгі құстың еркесі.(аққу) Өңеш көрген айқайы бар.
7. Асты тас, үсті
тас, 2. Таңдайлары тақылдап
Ортасында шақар бас. (
тасбақа) Шулайтын не шалшықта?
Бірін-бірі мақұлдап. ( бақа)
3. Иір-иір ізі
бар, 4. Ши түбінде шұбар кездік. ( кесіртке)
Құлағы жоқ, көзі бар.
Түсі суық ызғарлы,
Ауызында айыр бізі бар. ( жылан)
1. Таңдайлары
тақылдап, 2. Бар екен бір мақұлық дауысы зор.
Шулайтын не
шалшықта Қолдары адамға ұқсас, нәсілі сол.
Бірін-бірі мақұлдап (
бақа) Үйлері тас бұлақтан жасалған,
Тапқан
адам алады бәйгені мол.
( көлбақа)
3.
Сұм
жүзді, құралай көзді.
Киікше секірген,
Бура санды, жолбарыс тонды. (құрбақа)
1. Мұхиттағы алып, 3. Кілемнің түрлеріндей
жүндері бар,
Фонтандағы балық. ( кит) Айбаты жан
шығармас үндері бар.
2.Үсті басы
жолақ ( жолбарыс)
Құйрығы шолақ ( Зебра) 4. Таусыла,
қараңдар,
Табиғаттың
қызығы.
Суық
жақтағы жануар,
Бұтақ-бұтақ мүйізі. (бұғы)
5. Үстінен тоңы түспеген,
Сонда да араз қыспенен. ( аю)
6. Білесін мекен даласын,
Бірден тауып аласын.
Салып алып дорбаға,
Жүреді ылғи баласын. (
кенгуру)
IV. «Кім тапқыр»
Берілген
сипаттама бойынша жасырылған жануарды табу.
1. Бұл жануар Жайық өзенінде
ғана кездеседі ,терісі және жұпар безі өте бағалы болғандықтан, көп ауланады.
Кемірушілер отрядына жатады. Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелген жануар. (кәмшат)
2. Бұл жануардың басты
айырмашылығы- аяқтарында екі ғана саусақ болады. Салмағы 90кг жетеді, арнайы
қолда өсіреді, оның етін, жұмыртқасын тағам ретінде, ал қауырсынын әсемдік үшін
пайдаланады. Бұл жануар Қазақстанда да қолда өсіріле бастады.
( түйеқұс)
3. Бұл жануар Қазақстанның
оңтүстік құрғақ далалы, шөлейтті аймағында кеңінен таралған, жылына 3-4 айдай
белсенді тіршілік етеді де, басқа уақыттарда ұйқыға кетеді. Жылына екі рет
жұмыртқа салып, көбейеді. Аяқтары төрт саусақты болады. Аталығы 11-12 жылда,
аналығы 12-13 жылда жыныстық жағынан жетіледі. ( дала
тасбақасы)
4. Бұл жануар Жетісудағы Жоңғар
Алатауы мен шекаралас Қытайдың биік таулы өзендерінде кездеседі. Дене тұрқы
20-25см. Оның жартысы құйрығының үлесіне сәйкес келеді. Құйрығының үстінде жал
тәрізді тері қатпары бар. Басы жалпақ, тұмсығы доғал. Алдыңғы аяқтарында –төрт,
артқы аяқтарында 5 саусағы бар. Түнде тіршілік етеді.
( жетісулық бақатіс)
Сергіту сәті:
Қане, қанат жазайық,
Қарлығашқа
ұқсайық.
Ұшып, ұшып алайық,
Қайта орнымызға қонайық.
V. «Кім жүйрік» Бұл
кезеңде кластар туралы танымдық
тапсырма беріледі.
1. Аспанда 101 түйеқұс ұшып бара
жатыр. Төмендегі 2 ағашқа тең
бөлініп қонды. Екі ағашқа
нешеден бөлініп қонды.
2. Оңтүстік Американың
экваторындағы ламалардың жүні неге қалың?
3. Батпақты, сулы жердегі
крокодил неге жылайды?
4. Өкпе ауруымен ауырмайтын үй жануары?
5. Жер бетінде қандай жануардың төрт тізесі бар?
6. Ақ дегелектер балапандарын неге өлтіреді?
7. Неге эвкалипті «ұяты жоқ» ағаш деп атайды?
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.