КТП по литературному чтению на родном (татарском) языке

Пояснительная записка

          Рабочая программа по литературному чтению на родном (татарском) языке для 1 класса разработана в соответствии с требованиями  Федерального государственного образовательного стандарта начального общего образования (приказ МО РФ от 6.10.2009 г. №373), Федерального закона от 03.08.2018 №317 – ФЗ «О внесении изменений в статьи 11 и14 ФЗ  «Об образовании в Российской Федерации», "Программа обучения татарскому языку и литературе для  средней (полной) общеобразовательной школы с русским языком обучения" (для учащихся- татар: 1-11 классы. - Казань: Издательство “Магариф”, 2010”), учебник  Мияссарова И.Х., Шамсутдинова Р.Р.   “Алифба” для начальной общеобразовательной школы  с татарским языком обучения. Казань, Издательство “Магариф – Вакыт”, 2011;Ягъфәрова “Книга для чтения” Казан, 2016 и учебного плана  МБОУ «Петровскозаводская СОШ» на 2021-2022 учебный год.

Целями изучения предмета « Литературное  чтение на родном (татарском) языке» являются:

·         помочь учащимся овладеть механизмом чтения;

·                     обеспечить речевое развитие детей;

·                     дать первичные сведения о языке и литературе, которые предоставят ребенку возможность постепенного осознания языка как средства общения и познания окружающего мира, заложить необходимый фундамент для последующего успешного изучения татарского языка.

Задачи курса:

·                     выработка навыка осознанного, правильного и выразительного чтения

·                     обогащение и активизация словарного запаса детей

·                     формирование азов культуры речевого общения как неотъемлемой части общей культуры человека

·                     воспитание любви к чтению, развитие познавательного интереса к детской книге, начало формирования читательской деятельности, расширение

общего кругозора первоклассников на основе разнообразного содержания используемых литературных произведений.

Программа ориентирует на выработку умений точно и ясно выражать свои мысли в речи, решать в процессе общения ту или иную речевую задачу, держать в поле внимания содержание речи и форму её выражения. Ученики получают первые сведения о различных типах текстов , начинают осмысливать роль слова в художественном тексте, работают с заглавием и составляют план (с помощью учителя), наблюдают за стилистическими особенностями художественных и научно-познавательных текстов.Рассмотрение языка как средства общения в конкретных коммуникативно-речевых ситуациях и текстах помогает детям представить язык целостно, что повышает мотивацию в обучении родному языку.

В соответствии с учебным планом на изучение Литературного чтения на родном (татарском) языке в 1 классе отводится 33 часа1 час в неделю (33 учебные недели).

В случае совпадения уроков с праздничными днями предполагается выполнение программы:

1.За счет часов выделенных на повторение материала;

2.За счет объединения  уроков по одной теме.

Планируемые результаты изучения учебного предмета

ЛИЧНОСТНЫЕ

• ориентация на понимание причин успеха в учебной деятельности;

• ориентация в нравственном содержании как собственных поступков, так и поступков других людей;

• эстетическое чувство на основе знакомства с художественной культурой;

МЕТАПРЕДМЕТНЫЕ

• самостоятельно оценивать правильность выполненных действия как по ходу их выполнения так и в результате проведенной работы;

• устанавливать причинно-следственные связи между поступками героев произведений;

• владеть диалогической формой речи;

ПРЕДМЕТНЫЕ

• читать (вслух и про себя) со скоростью, позволяющей осознавать (понимать) смысл прочитанного

• находить ключевые слова, определять основную мысль прочитанного, выражать её своими словами;

• различать последовательность событий и последовательность их изложения;

• соотносить поступки героев с нравственными нормами;

• придумывать рассказы по результатам наблюдений с включением описаний, рассуждений, анализом причин происшедшего;

• создавать иллюстрации к произведениям;

• выделять слова автора, действующих лиц, описание пейзажа, внешности героев, их поступков, бытовые описания;

Регулятивные УУД:

– понимать и принимать учебную задачу;

– использовать выделенные учителем ориентиры действия;

– осуществлять последовательность действий в соответствии с инструкцией, устной или письменной, в том числе схематичной; использовать внешнюю речь для регуляции своих действий;

– выполнять действия проверки.

Познавательные:

– слушать учителя и понимать прочитанное, находить в речи учителя, в сообщении учебника нужные сведения;

– выявлять непонятные слова, спрашивать об их значении;

– понимать информацию учебника, представленную в модельном виде, переводить её в словесную форму;

– в ходе коллективной работы наблюдать за фактами языка и речи, выполнять действия анализа, сравнения, классификации, группировки с учётом указанных критериев, делать умозаключения, выводы, использовать освоенные условные знаки.

Коммуникативные:

– участвовать в коллективной беседе, высказывать свои мысли, говорить о своих впечатлениях, слушать одноклассников, соблюдать основные правила общения на уроке.

Большая часть универсальных учебных действий выполняется учащимися под наблюдением учителя, при его участии.

Предметные:

Ученик научится:

– читать правильно и плавно по слогам, в простых случаях целыми словами, понимать читаемое (приблизительный темп

чтения вслух – 25 слов в минуту);

– различать звуки гласные и согласные, гласные ударные и безударные, согласные твёрдые и мягкие, звонкие и глухие; слышать наличие в слове звука [й’];

– выделять и характеризовать отдельные звуки слова, определять их последовательность, обозначать звуковой состав слова в виде модели;

– выделять слоги, различать ударные и безударные;

– различать буквы гласных, обозначающие твёрдость или мягкость согласных; различать позиции, когда буквы е, ё, ю, я обозначают два звука или один.

– соблюдать правила посадки, положения тетради, ручки в руке;

– правильно, аккуратно, разборчиво и по возможности красиво писать буквы и оформлять их соединение; сравнивать с образцом и оценивать каллиграфическую сторону своей записи;

– обнаруживать по освоенным признакам имеющиеся в слове, в предложении «опасные при письме места»;

Ученик получит возможность научиться:

– читать правильно и плавно целыми словами, в трудных случаях по слогам, в темпе, близком к темпу устной речи;

– понимать читаемое преимущественно по ходу чтения;

– самостоятельно готовиться к чтению слов, трудных по слоговой структуре;

– при повторном чтении использовать некоторые средства создания выразительности, в частности окраску голоса (интонацию), мимику;

– под руководством учителя выбирать заголовок текста с учётом его темы или главной мысли (без терминов), восстанавливать нарушенную последовательность предложений;

– участвовать в коллективном устном общении, вступать в диалог, соблюдая при этом основные правила речевого поведения: слушать говорящего, смотреть на него, обращаться к собеседнику по имени (имени и отчеству) и т. п.

Аңлатма язуы

Әдәби уку фәненнән киңәйтелгән тематик планлаштыру” Башлангыч белем бирүнең Федераль дәүләт  белем бирү стандартларына үзгәрешләр кертү турында” Россия Федерациясенең Мәгариф һәм фән министрлыгының  2009 нчы елның 6 нчы октябре №373 боерыгы, “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы; 1-11 нче сыйныфлар”; Казан, “Мәгариф” нәшрияты   һәм дәреслек: Мияссарова И. Х., Гарифуллина Ф. Ш., Шәмсетдинова Р. Р., Әлифба 2011, Р.Х.Ягъфәрова“Уку китабы” Казан:Татарстан китап нәшрияты,2016; файдаланып, муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе “Петровка завод урта мәктәбенең” 2021-2022 нче уку елының эш планына нигезләнеп төзелде.

Гомуми башлангыч белем бирү мәктәбендә әдәби уку дәрес­ләренең төп максаты — укучыларны әдәби текстларны укырга, аңларга өйрәтү, анда очраган сүзләрне, гыйбарәләрне бала теленә кертеп җибәрү. Әдәби текст баланы матур җөмләләр төзеп сөй­ләргә, татарча аралашуга этәрергә тиеш.

         Әлеге максатны тормышка ашыру өчен түбәндәге бурычларкуела:

-  мәктәп баласының сөйләү, уку, тыңлау сәләтен үстерү, төрле текстларны өйрәтүнең нигезләрен аңлату;

- баланы мөстәкыйль рәвештә китап укырга әзерләү;

- татар әдәбиятына, сәнгатенә, мәдәниятенә кызыксыну һәм хөрмәт хисләре тәрбияләү;

- татар әдәби текстларын дөрес интонация белән укырга өйрәтеп, сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру;

- тексттагы сүзләрдән, гыйбарәләрдән файдаланып, эчтәлек сөйләргә өйрәтү;

- татар телендә язылган әдәби әсәрләрнең моңын, аһәңен тоярга, кичерергә өйрәтү.

         Әдәби уку программасына текстларның күбесе балалар әдәбиятыннан һәм әдәби әсәрләрдән сайланып,табигать, кешенең табигатькә мөнәсәбәте, аның табигатьне саклаудагы роле,кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләр кебек бүгенге заман проблемаларына туры килә. Шактый текст фольклордан алына.Эчтәлеге укучыларга якын булган әкиятләр, татар халкының мәзәкләре, мәкальләре һәм әйтемнәре, табышмаклар һәм тел шомарткычлар укучыларда зирәклек, тапкырлык сыйфатлары тәрбияләүгә өлеш кертә.

Сөйләшү тематикасы үтәлгән материалдан, аңа бәйле лексик-фразеологик минимумнан чыгып билгеләгде.Укучыларда әдәпле сөйләм формалаштыру максатын күздә тота.

          I сыйныфта укучылар сүзләрне аңлап, дөрес һәм салмак итеп, иҗекләп (хәрефләп түгел) укырга өйрәтеләләр. Укучылар белән оештырыла торган барлык эш төрләрендә балаларны авазларны ачык һәм  дөрес әйтергә өйрәтү, аларның хаталарын төзәтү күздә тотыла.

Уку күнекмәләре алу белән бергә, I сыйныф укучылары текст өстендә эшләргә һәм бәйләнешле сөйләмгә өйрәтеләләр. Шушымаксатны күздә тотып, укытучы сыйныфта сорау-җавап күнегүләре, укылган текстның эчтәлеген сөйләү һ. б. ш. эшләр оештыра. Андый күнегүләр уку материалының эчтәлегенә бәйле рәвештә картиналар, слайдлар буенча алып барыла. Текст өстендә эш укытучы катнашында эшләнә.

Эш планы 33 сәгатькә нигезләнеп ( атнага 1 сәг.) төзелде.

Укучыларның белеменә, эш осталыгына һәм күнекмәләренә төп таләпләр

-       укылган текстның төп фикерен табарга тырышу;

-       текстны, әсәрне яки аерым өлешне төгәл итеп сөйләү;

-       бирелгән план буенча эчтәлек сөйләү;

-       шигырьләрне яттан сөйли белү;

-       сәнгатьле сөйләм күнекмәләрен булдыру

Уку елы ахырына универсаль уку гамәлләре формалаштыру. УУГ.

 Шәхси нәтиҗәләр.

 Шәхси универсаль уку гамәлләре:

 - "Гаилә”, "туган ил”, "мәрхәмәтлелек”, "башкаларга карата түземлелек” төшенчәләрен кабул итү, аларның кадерен белү;

 - Туган республикага, гаиләгә, туганнарга карата хөрмәт, әти-әнине ярату; үз милләтеңне ярату, татар булуың белән горурлану;

 - укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү;

 - әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләрен һәм геройларның гамәлләренә кешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

 Предметара нәтиҗәләр.

 Регулятив универсаль уку гамәлләре:

 - Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү.

 - Укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү.

 - Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү.

 - Эш сыйфатына бәя бирә белү.

 - Эш барышында гади генә эш приборлары белән эш итә белү.( линейка, бетергеч, карандаш, )

 Танып белү универсаль уку гамәлләре:

 - Дәреслек белән эш итә белү.

 - Хәрефләрне танып, текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку.

 - Этнокультура өлкәсенә караган сүзләр булган текстны, сүзлекләр кулланып, аңлап уку.

 - Текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү.

 - Текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү.

 - Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.

 - Предметларны, чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү.

 - Укылган яки тыңланган зур булмаган текстның эчтәлеген сөйли белү.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

 - Дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү

 - Укытучының, классташларның сорауларына җавап бирү;

 - Сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.

 - Башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү.

 - Парларда эшли белү.

Уку елы ахырында 1 сыйныф укучылары телдән әзерлек чоры өчен тәкдим ителгән темалар буенча бирелгән сүзләрне аңлап, кара- каршы һәм монологик сөйләмдә куллана белү.

1нче сыйныф  өчен программа  таләпләре:

·         балада дөрес һәм йөгерек укуга ихтыяҗ булдыру (текстлар балаларга ошарга, тиз истә калырга, күбрәк уку теләге, уку барышындагы кыенлыкларны җиңү теләге уятырга тиеш);

·         алты-җиде яшьтәге балада беренчел уку күнекмәләре булдыру (шигъри әсәрләр белән бала кечкенәдән — балалар бакчасында йөргәндә үк таныш була, шигырь юлларының кыскалыгы укуга теләк уята, рифма аңа сүзне табарга ярдәм итә, үз көченә ышаныч уята, ритм кечкенә балаларның яшәү рәвешенә туры килә);

·         әдәбият үсешенең халык авыз иҗатыннан язма формаларга күчү эзлеклелеге аңлатыла (беренче сыйныф укучылары халык авыз иҗатының төрле формалары: фольклорның кече жанрлары, әйләнмәле, чылбыр, алдавыч әкиятләр, төрле авторларның балалар өчен язылган шигырьләре, кыска хикәяләр белән таныша );

·         алты яшьлек баланың әхлакый һәм эстетик үсеш дәрәҗәсе иң алгы планда тора (халык авыз иҗаты һәм әдәби әсәрләрнең сюжеты уен характерында бара; күпчелек текстлар балаларда юмор хисе тәрбияләүгә юнәлтелә).

Балалар Әлифбадан әдәби укуга сиздермичә генә, эзлекле рәвештә күчәргә тиеш. Кече яшьтәге мәктәп балалары аңлап укуның беренчел күнекмәләрен ала, халык авыз иҗатының жанрлары белән таныша һәм аларны тормышта кулланырга өйрәнә. Аптыраткыч-алдавыч, әйләнмәле, чылбыр әкиятләрнең сюжет-композиция үзенчәлекләрен аера, авторларның чәчмә  һәм шигъри текстлары белән таныша. Халык авыз иҗаты һәм шагыйрьләрнең шигъри әсәрләре аша, юл ахырындагы охшаш сүзләргә нигезләнеп, рифма, кабатлаулар, сәнгатьлелек турында беренчел кузаллау булдырыла.

      Кыска текстлар һәм аларга ясалган иллюстрацияләрне  чагыштырып, әдәби образның сәнгатьнең төрле төрләрендә тасвирлануы аңлатыла.

       Беренче сыйныфны тәмамлаганда бала текстны аңлап укырга һәм аның эчтәлеге буенча үз фикерләрен әйтә белергә тиеш (дәреслектә бирелгән конкрет сорауларга җавап бирү формасында).

     Балаларда халык авыз иҗаты турында гомуми күзаллау булдырыла, алар проза һәм поэзиянең үзенчәлекләрен танып беләләр, “автор”, “әсәрнең исеме” төшенчәләре бирелә, әсәрдәге персонажларны танып әйтә алалар.

Программаәдәби әсәрләр белән эшләү юллары, алымнары белән таныштыра, шул ук вакытта укытучыга иҗади эшләү мөмкинлеге дә калдыра

Содержание учебного предмета

№	Тема раздела	Содержание	Количество часов
1	Добукварный период	О речи (устной и письменной). Общее представление о языке.       Предложение и слово. Членение речи на предложения, предложения на слова, слова на слоги с использованием графических схем. Деление слов на слоги; ударение в словах (выделение голосом, длительное и более сильное произнесение одного из слогов в слове), определение количества слогов в слове.       Звуки и буквы. Представление о звуке, различение на слух и при произношении гласных и согласных (твердых и мягких, глухих и звонких) звуков: отсутствие или наличие преграды в полости рта, наличие или отсутствие голоса, слогообразующая роль гласных.       Выделение в словах отдельных звуков (гласных и согласных), звуко-слоговой анализ слов (установление количества звуков в слове, их характера, последовательности), выделение ударных слогов, соотнесение слышимого и произносимого слова со схемой-моделью, отражающей его звуко-слоговую структуру.	2
2	Букварный период	Обучение чтению.  Согласные и гласные звуки и буквы, ознакомление со способами обозначения твердости и мягкости согласных.       Чтение слогов-«слияний» с ориентировкой на гласную букву, чтение слогов с изученными буквами.       Составление из букв и слогов разрезной азбуки или печатание слов (после предварительного звуко-слогового анализа, а затем и без него), их чтение.       Постепенное обучение осознанному, правильному и плавному слоговому чтению вслух отдельных слов, коротких предложений и небольших текстов, доступных детям по содержанию, на основе правильного и относительно быстрого узнавания букв, определения ориентиров в читаемом слове, места ударения в нем.   Знакомство с правилами гигиены чтения.       Умение читать отдельные слова орфографически, т. е. так, как они пишутся, и так, как они произносятся, т. е. орфоэпически. Формирование умений читательской деятельности – содержательная линия, которая характеризует содержание, обеспечивающее формирование читательской деятельности школьника: умений работать с книгой, осуществлять ее выбор для самостоятельного чтения. Виды речевой деятельности – важнейшая содержательная линия, которая обеспечивает аудирование, говорение, чтение и письмо в их единстве и взаимодействии.	19
3	Послебукварный период	Рабочая программа по литературному чтению на родном (татарском) языке  состоит из следующих основных разделов: «Изучение Букв», «Произведения  татарских писателей», «Жили-были  сказки», «Загадки, сказки, небылицы», «Весна идет! Звенит капель», «Уважай старших». Обобщение, систематизация, закрепление знаний, умений и навыков, приобретенных в процессе обучения грамоте.	12
	Всего		33

Уку предметының эчтәлеге

№	Бүлек һәм темаларның исеме	Эчтәлеге	Барлык сәгатьләр
1	Әлифбагачачор	Текст турындабашлангычкүзаллаубулдыру. Иллюстрация буенчаҗөмләләртөзү. Рәсем белән бирелгән хикәяне исемләү. Тәкъдимителгән график моделебуенчахикәяэчтәлеген сөйләү. Укытучыукыган текст эчтәлегебуенчабирелгәнсорауларгаҗавап бирү. Телнең структур берәмлегебулараксүзтурындабашлангычкүзаллаубулдыру. Басма хәрефләрнеңөлгеэлементларыбеләнтанышу. Эш формалары: төркемдәһәмпарларда, сөйләү, сорауларгаҗавап бирү. Укучыларның белемнәренә һәм күнекмәләренә таләпләр: Укучыларэлементаробразлыкүзаллау дәрәҗәсендә тел берәмлекләре: сүз, җөмлә, текстныаңлый, рәсем, график модель кулланып, 2-4 сүздәнторган җөмләләр төзи белергә тиешләр. Милли төбәк компоненты: Татар халыкәкиятләребеләнтанышу.	2
2	Әлифбачоры	Сузыкавазларныаерукүнегүләре. Иҗекясаупроцессындасузыкларныңроле, сүзкисәгебуларакиҗектурындабелешмә. Сүзнеңиҗекләргәбүленешендугаярдәмендәбилгеләү. Схемадасузыкавазныбаштатүгәрәк, әтартыкларныквадрат, соңыннантранскрипциябилгесебеләнкүрсәтү. Ишетелгәнһәмәйтелгәнсүзләрарасыннанөйрәнеләторганавазкергәнсүзнетаныйһәмаерабелергәөйрәнү. Өлгеэлементыярдәмебеләнбасмахәрефләртөзүһәмаларныңформаларынүзләштерү. Хәрефтурындаавазныңтышкыбилгесе, ягъни “киеме” буларакобразлыкүзаллаубулдыру. Башһәмюлбасмахәрефформаларынтөзү. Табышмаклар, тизәйткечләр, санамышлар, үртәвечләр, өйрәнеләторганавазбулганхалыкмәкальләренуку, истәкалдыруһәмхәтербуенчасөйләү. Эшформалары: төркемдәһәмпарларда, сөйләү, сорауларгаҗавапбирү. Укучыларныңбелемнәренәһәмкүнекмәләренәталәпләр: Укучылартатартелеавазларыныңсузыкһәмтартыкавазларгабүленүен, сузыкларныңкалынһәмнечкә, тартыкларныңяңгырауһәмсаңгыраубулуын, сүзнеңиҗекләргәбүленүен, сүзләрнеңпредметларны, аларныңбилгеләрен, эш-хәрәкәтенбелдерүләрен, ярдәмчесүзләрнебелергәтиешләр. Һәрукучы, үзенәгенәхастемпта, басма текстларныорфоэпикнормаларга туры китерепукый. Милли төбәк компоненты: Татар халыкавызиҗатыбеләнтанышу.	19
3	Әлифбадан соңгы чор	Рәхим ит, дустым, әйдә, Хәрефләр бәйрәменә!Балалар эше һәм тормышы. Шигырьләр. Дәрдемәнд. Балалар, әйдә мәктәпкә! Гали Г.Тукай, Туган тел, Гали белән кәҗә, Бала белән күбәләк	12
		Авыз итегез – сезгә бу: Бер кесә әкиятләр!Әкиятләр. Мактанчык Каз. Кола ат. Шүрәле. Мәзәкләр, табышмаклар. Г.Хәсәнов, Г. Галиев. Кояш, Б.Рәхмәт
		Бу ул матур, бу ул күркәм, Бу ул, Бу ул – хуш исле яз!Яз килә, Г.Сабитов, Яз. Э.Мостафин.Ат.
		Куянның өе – урманда, Мәченең – өе өйдә Р.Батулла. Әйлән-бәйлән уены, Аю Әппәс.
		Ата анасын тыңлаган – адәм булган, тыңламаган – әрәм булган Ш.Галиев.Танышмак өчен табышмак, А.Нигъмәтуллин Иң-иң-иң. Р.Вәлиева әсәрләре, Г.Сабитов. Балага-балык. Г.Мөхәммәтшин.
		Яхшы юлыннан барсаң, яхшы булырсың Ф.Шәфигуллин.Төгәллек, И.Туктар.Авыраяк, Өлгер,  Г.Хөсәенов.Сораулар. Г.Зәйнашева.Бер атнада ничә көн?, Р.Мәннән. Булышам.Л.Лерон.Супермалай, Мәкаль һәм әйтемнәр, Ф.Яруллин.Хикмәтле сүз. Т.Әйдидән. Дачада,  Ш.Галиев.Светофорның өч сүзе.
	Барлыгы		33

Тематическое планирование с учётом рабочей программы воспитания

№ п/п	Тема раздела	Модуль воспитательной программы «Школьный урок»	Количество часов
1	Добукварный период	- установление доверительных отношений между педагогическим работником и его обучающимися, способствующих позитивному восприятию обучающимися требований и просьб педагогического работника, привлечению их внимания к обсуждаемой на уроке информации, активизации их познавательной деятельности; - побуждение обучающихся соблюдать на уроке общепринятые нормы поведения, правила общения со старшими и сверстниками, принципы учебной дисциплины и самоорганизации; - привлечение внимания обучающихся к ценностному аспекту изучаемых на уроках явлений, организация их работы с получаемой на уроке социально значимой информацией – инициирование ее обсуждения, высказывания обучающимися своего мнения по ее поводу, выработки своего к ней отношения; - использование воспитательных возможностей содержания учебного предмета через демонстрацию обучающимся примеров ответственного, гражданского поведения, проявления человеколюбия и добросердечности, через подбор соответствующих текстов для чтения, задач для решения, проблемных ситуаций для обсуждения в классе.	2
2	Букварный период	- применение на уроке интерактивных форм работы с обучающимися: интеллектуальных игр, стимулирующих познавательную мотивацию обучающихся; дидактического театра, где полученные на уроке знания обыгрываются в театральных постановках; дискуссий, которые дают обучающимся возможность приобрести опыт ведения конструктивного диалога; групповой работы или работы в парах, которые учат обучающихся командной работе и взаимодействию с другими обучающимися;  - включение в урок игровых процедур, которые помогают поддержать мотивацию обучающихся к получению знаний, налаживанию позитивных межличностных отношений в классе, помогают установлению доброжелательной атмосферы во время урока; - побуждение обучающихся соблюдать на уроке общепринятые нормы поведения, правила общения со старшими и сверстниками, принципы учебной дисциплины и самоорганизации; - привлечение внимания обучающихся к ценностному аспекту изучаемых на уроках явлений, организация их работы с получаемой на уроке социально значимой информацией – инициирование ее обсуждения, высказывания обучающимися своего мнения по ее поводу, выработки своего к ней отношения; - использование воспитательных возможностей содержания учебного предмета через демонстрацию обучающимся примеров ответственного, гражданского поведения, проявления человеколюбия и добросердечности, через подбор соответствующих текстов для чтения, задач для решения, проблемных ситуаций для обсуждения в классе; - применение на уроке интерактивных форм работы с обучающимися: интеллектуальных игр, стимулирующих познавательную мотивацию обучающихся; дидактического театра, где полученные на уроке знания обыгрываются в театральных постановках; дискуссий, которые дают обучающимся возможность приобрести опыт ведения конструктивного диалога; групповой работы или работы в парах, которые учат обучающихся командной работе и взаимодействию с другими обучающимися;  - включение в урок игровых процедур, которые помогают поддержать мотивацию обучающихся к получению знаний, налаживанию позитивных межличностных отношений в классе, помогают установлению доброжелательной атмосферы во время урока; - организация шефства мотивированных и эрудированных обучающихся над их неуспевающими одноклассниками, дающего обучающимся социально значимый опыт сотрудничества и взаимной помощи; - инициирование и поддержка исследовательской деятельности обучающихся в рамках реализации ими индивидуальных и групповых исследовательских проектов, что даст обучающимся возможность приобрести навык самостоятельного решения теоретической проблемы, навык генерирования и оформления собственных идей, навык уважительного отношения к чужим идеям, оформленным в работах других исследователей, навык публичного выступления перед аудиторией, аргументирования и отстаивания своей точки зрения.	19
3	Послебукварный период	- привлечение внимания обучающихся к ценностному аспекту изучаемых на уроках явлений, организация их работы с получаемой на уроке социально значимой информацией – инициирование ее обсуждения, высказывания обучающимися своего мнения по ее поводу, выработки своего к ней отношения; - использование воспитательных возможностей содержания учебного предмета через демонстрацию обучающимся примеров ответственного, гражданского поведения, проявления человеколюбия и добросердечности, через подбор соответствующих текстов для чтения, задач для решения, проблемных ситуаций для обсуждения в классе; - применение на уроке интерактивных форм работы с обучающимися: интеллектуальных игр, стимулирующих познавательную мотивацию обучающихся; дидактического театра, где полученные на уроке знания обыгрываются в театральных постановках; дискуссий, которые дают обучающимся возможность приобрести опыт ведения конструктивного диалога; групповой работы или работы в парах, которые учат обучающихся командной работе и взаимодействию с другими обучающимися;  - включение в урок игровых процедур, которые помогают поддержать мотивацию обучающихся к получению знаний, налаживанию позитивных межличностных отношений в классе, помогают установлению доброжелательной атмосферы во время урока; - организация шефства мотивированных и эрудированных обучающихся над их неуспевающими одноклассниками, дающего обучающимся социально значимый опыт сотрудничества и взаимной помощи; - инициирование и поддержка исследовательской деятельности обучающихся в рамках реализации ими индивидуальных и групповых исследовательских проектов, что даст обучающимся возможность приобрести навык самостоятельного решения теоретической проблемы, навык генерирования и оформления собственных идей, навык уважительного отношения к чужим идеям, оформленным в работах других исследователей, навык публичного выступления перед аудиторией, аргументирования и отстаивания своей точки зрения.	12
Всего			33

Тэрбияпрограммасынисәпкә алып тематик планлаштыру

№ п/п	Разделның темасы	Тәрбия программасының “Мәктәп дәресе” модуле	Сәгатьләр саны
1	Әлифбагача чор	-укытучы һәм укучылар арасында ышанычлы мөнәсәбәтләр  урнаштыру, укучылар тарафыннан укытучының таләпләрен һәм  гозерләрен уңай  кабул итүгә ярдәмитүче, аларның игътибарын дәрестә  тикшерелә торган мәгълүматка җәлеп итү, аларны активлаштыру,  танып-белү эшчәнлеге;  - укучыларны дәрестә кабул  ителгән нормаларны үтәргә өндәү,  үз-үзеңне тоту кагыйдәләре, өлкән (укытучылар) һәм яшьтәшләре белән    аралашу кагыйдәләре (укучылар), уку дисциплинасы һәм үз-үзеңне әзерләү принциплары; -укучыларның игътибарын өйрәнелә торган фәннең кыйммәтле аспектына җәлеп итү;  - дәресләрдә социаль әһәмиятле мәгълүмат алу эшен оештыру, мәгълүмат – фикер алышу, укучыларның үз фикерләрен әйтүе, үз мөнәсәбәтләрен белдерүе; - укыту-тәрбия мөмкинлекләрен кулланып,  предмет аша балаларда җаваплылык, гражданлык хисләре тәрбияләү; - үз-үзеңне тоту, кешелеклелек һәм мәрхәмәтлелек күренешләре тәрбияләү өчен, тиешле текстлар уку, бурычларны хәл итү өчен, проблемалы ситуацияләрне чишү, класста фикер алышу; -дәрестә укучыларның интерактив эш рәвешләрен куллану:  -интеллектуаль, эшлекле, ситуацион уеннар, кызыксындыру чаралары  ярдәмендә укучыларны мотивацияләү; дискуссияләр, конструктив диалог алып бару; төркем эше яки эш тәҗрибәсе алу; -укучыларны төркемдә эшләргә һәм башкалар белән хезмәттәшлек   итәргә өйрәтү; - дәрескә уен процедураларын кертү, балаларны белем алуга кызыксындыру, уңай милләтара мөнәсәбәтләрне җайга салу, сыйныфта уңай мөнәсәбәтләр, яхшы атмосфера булдыру; - өлгермәүче сыйныфташларына шефлык, остазлык оештыру, социаль әһәмиятле тәҗрибә уртаклашу,   хезмәттәшлек һәм үзара ярдәм итүләренә ирешү; - укучыларның тикшеренү эшчәнлеген башлап җибәрү һәм аларга ярдәм итү; - алар тарафыннан индивидуаль һәм төркемләп тикшеренү проектларын гамәлгә ашыру кысаларында ,бу укучыларга мөстәкыйль хәл итү күнекмәләрен алу мөмкинлеген бирү; - теоретик проблемалар, күнекмәләр генерацияләү һәм рәсмиләштерү, үз идеяләренә,чит идеяләргә карата ихтирамлы мөнәсәбәт  күнекмәләре булдыру; -  эшләрен аудитория алдында, халык алдында чыгыш ясау күнекмәләрен үстерү,үз карашыңны дәлилли һәм яклый белергә   өйрәтү.	2
2	Әлифба чоры	-укытучы һәм укучылар арасында ышанычлы мөнәсәбәтләр  урнаштыру, укучылар тарафыннан укытучының таләпләрен һәм  гозерләрен уңай  кабул итүгә ярдәмитүче, аларның игътибарын дәрестә  тикшерелә торган мәгълүматка җәлеп итү, аларны активлаштыру,  танып-белү эшчәнлеге;  - укучыларны дәрестә кабул  ителгән нормаларны үтәргә өндәү,  үз-үзеңне тоту кагыйдәләре, өлкән (укытучылар) һәм яшьтәшләре белән    аралашу кагыйдәләре (укучылар), уку дисциплинасы һәм үз-үзеңне әзерләү принциплары; -укучыларның игътибарын өйрәнелә торган фәннең кыйммәтле аспектына җәлеп итү;  - дәресләрдә социаль әһәмиятле мәгълүмат алу эшен оештыру, мәгълүмат – фикер алышу, укучыларның үз фикерләрен әйтүе, үз мөнәсәбәтләрен белдерүе; - укыту-тәрбия мөмкинлекләрен кулланып,  предмет аша балаларда җаваплылык, гражданлык хисләре тәрбияләү; - үз-үзеңне тоту, кешелеклелек һәм мәрхәмәтлелек күренешләре тәрбияләү өчен, тиешле текстлар уку, бурычларны хәл итү өчен, проблемалы ситуацияләрне чишү, класста фикер алышу; -дәрестә укучыларның интерактив эш рәвешләрен куллану:  -интеллектуаль, эшлекле, ситуацион уеннар, кызыксындыру чаралары  ярдәмендә укучыларны мотивацияләү; дискуссияләр, конструктив диалог алып бару; төркем эше яки эш тәҗрибәсе алу; -укучыларны төркемдә эшләргә һәм башкалар белән хезмәттәшлек   итәргә өйрәтү; - дәрескә уен процедураларын кертү, балаларны белем алуга кызыксындыру, уңай милләтара мөнәсәбәтләрне җайга салу, сыйныфта уңай мөнәсәбәтләр, яхшы атмосфера булдыру; - өлгермәүче сыйныфташларына шефлык, остазлык оештыру, социаль әһәмиятле тәҗрибә уртаклашу,   хезмәттәшлек һәм үзара ярдәм итүләренә ирешү; - укучыларның тикшеренү эшчәнлеген башлап җибәрү һәм аларга ярдәм итү; - алар тарафыннан индивидуаль һәм төркемләп тикшеренү проектларын гамәлгә ашыру кысаларында ,бу укучыларга мөстәкыйль хәл итү күнекмәләрен алу мөмкинлеген бирү; - теоретик проблемалар, күнекмәләр генерацияләү һәм рәсмиләштерү, үз идеяләренә,чит идеяләргә карата ихтирамлы мөнәсәбәт  күнекмәләре булдыру; -  эшләрен аудитория алдында, халык алдында чыгыш ясау күнекмәләрен үстерү,үз карашыңны дәлилли һәм яклый белергә   өйрәтү.	19
3	Әлифбадан соңгы чор	-укытучы һәм укучылар арасында ышанычлы мөнәсәбәтләр  урнаштыру, укучылар тарафыннан укытучының таләпләрен һәм  гозерләрен уңай  кабул итүгә ярдәмитүче, аларның игътибарын дәрестә  тикшерелә торган мәгълүматка җәлеп итү, аларны активлаштыру,  танып-белү эшчәнлеге;  - укучыларны дәрестә кабул  ителгән нормаларны үтәргә өндәү,  үз-үзеңне тоту кагыйдәләре, өлкән (укытучылар) һәм яшьтәшләре белән    аралашу кагыйдәләре (укучылар), уку дисциплинасы һәм үз-үзеңне әзерләү принциплары; -укучыларның игътибарын өйрәнелә торган фәннең кыйммәтле аспектына җәлеп итү;  - дәресләрдә социаль әһәмиятле мәгълүмат алу эшен оештыру, мәгълүмат – фикер алышу, укучыларның үз фикерләрен әйтүе, үз мөнәсәбәтләрен белдерүе; - укыту-тәрбия мөмкинлекләрен кулланып,  предмет аша балаларда җаваплылык, гражданлык хисләре тәрбияләү; - үз-үзеңне тоту, кешелеклелек һәм мәрхәмәтлелек күренешләре тәрбияләү өчен, тиешле текстлар уку, бурычларны хәл итү өчен, проблемалы ситуацияләрне чишү, класста фикер алышу; -дәрестә укучыларның интерактив эш рәвешләрен куллану:  -интеллектуаль, эшлекле, ситуацион уеннар, кызыксындыру чаралары  ярдәмендә укучыларны мотивацияләү; дискуссияләр, конструктив диалог алып бару; төркем эше яки эш тәҗрибәсе алу; -укучыларны төркемдә эшләргә һәм башкалар белән хезмәттәшлек   итәргә өйрәтү; - дәрескә уен процедураларын кертү, балаларны белем алуга кызыксындыру, уңай милләтара мөнәсәбәтләрне җайга салу, сыйныфта уңай мөнәсәбәтләр, яхшы атмосфера булдыру; - өлгермәүче сыйныфташларына шефлык, остазлык оештыру, социаль әһәмиятле тәҗрибә уртаклашу,   хезмәттәшлек һәм үзара ярдәм итүләренә ирешү; - укучыларның тикшеренү эшчәнлеген башлап җибәрү һәм аларга ярдәм итү; - алар тарафыннан индивидуаль һәм төркемләп тикшеренү проектларын гамәлгә ашыру кысаларында ,бу укучыларга мөстәкыйль хәл итү күнекмәләрен алу мөмкинлеген бирү; - теоретик проблемалар, күнекмәләр генерацияләү һәм рәсмиләштерү, үз идеяләренә,чит идеяләргә карата ихтирамлы мөнәсәбәт  күнекмәләре булдыру; -  эшләрен аудитория алдында, халык алдында чыгыш ясау күнекмәләрен үстерү,үз карашыңны дәлилли һәм яклый белергә   өйрәтү.	12
Барлыгы			33

Календарь - тематик планлаштыру

№	Үтәлү вакыты				Дәрес темасы	Укучылар эшчәнлегенең төп төрләре
	План		Вакыт
Әлифбагача чор (2 с.)
1				Бәйләнешле сөйләм һәм җөмлә. «Өч кыз», «Куян кызы» әкиятләре		Дәреслек белән эшли белү;шартлы билгеләрне истә калдыру; җөмләләр төзү, бәйләнешле сөйләү.
2				Сүз. Иҗек. Калынһәмнечкәсузыкавазлар		Шартлы билгеләрне истә калдыру; яңа сүзләрне өйрәнү;рәсемнәр ярдәмендә сөйләргә өйрәнү, җөмләләр төзү;калын һәм нечкә әйтелгән сүзләрне тану.
Әлифбачоры (19 с.)
3/1				Сүз һәм аның лексик мәгънәсе.  [а], [ә]  авазлары. А,а; Ә,ә  хәрефләре.		Темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;куелган сорауларга җавап бирү; дәреслек белән эшли белү.
4/2				Сүздәге авазларның санын һәм эзлеклелеген  билгеләү. [ы] , [и] авазлары. И,и ; Ы,ы хәрефләре.		Шартлы билгеләрне истә калдыру; рәсем буенча сөйләргә өйрәнү;куелган сорауларга җавап бирү;сүзләрне авазларга таркату.
5/3				Хәреф һәм аваз турында төшенчә. [ү] , [у]  авазлары. Ү,ү ; У,у хәрефләре.		Дәреслек белән эшли белү;җөмләләр төзү;темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;сузык авазларны һәм аларның хәрефләрен аерып таный белү.
6/4				Калын һәм нечкә сузыкларны аеру, аларны хәрефләр белән белдерү. [о],  [ө], [э] авазлары. О,о ; Ө,ө ; Э,э (е)  хәрефләре.		Шартлы билгеләрне истә калдыру;сорауларга аңлап җавап бирүгә ирешү; рәсем буенча сөйләү; калын һәм нечкә әйтелгән сүзләрне аеру.
7/5				Иҗек. Иҗек калыплары. Иҗекләп уку күнекмәләрен формалаштыру (сузык аваз хәрефләренә карап, сүзләрне калын һәм нечкә итеп уку). [н], [л] авазлары һәм Н, н, Л, л хәрефләре.		Темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;шартлы билгеләрне истә калдыру; бәйләнешле сөйләү;сузык һәм тартык авазларны һәм аларның хәрефләрен аерып таный белү.
8/6				Сүзләрне иҗекләргә бүлү, сүз басымын билгеләү. Басымлы һәм басымсыз сузыкларны аеру. [м], [р] авазлары һәм М, м; Р, р хәрефләре.		Дәреслек белән эшли белү;рәсем буенча сөйләргә өйрәнү;җөмләләр төзү;куелган сорауларга аңлап җавап бирү;сүзләрне иҗекләп, дөрес әйтеп уку.
9/7				Сүз һәм җөмләне аеру. Сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне һәм кыска текстларны аңлап уку. [й], [ң] авазлары һәм Й, й; ң хәрефләре.		Дәреслек белән эшли белү;шартлы билгеләрне истә калдыру; җөмләләр төзү, бәйләнешле сөйләү;аңлап уку.
10/8				Калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрдә сузык авазларның роле. [йа], [йә] авазларыһәм Я, я хәрефләре.		Шартлы билгеләрне истә калдыру; яңа сүзләрне өйрәнү;рәсемнәр ярдәмендә сөйләргә өйрәнү, җөмләләр төзү; хикәяне уку, эчтәлек буенча әңгәмә.
11/9				[йу], [йү], [йы], [йэ] авазлары һәм Ю, ю, Е, е хәрефләре,  аларның кулланылышы.		Темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;куелган сорауларга җавап бирү; дәреслек белән эшли белү; сәнгатьле итеп, тиешле тизлектә укырга өйрәнү.
12/10				Сюжетлы рәсемнәр, үзеңнең уеннарың, күзәтүләрең буенча хикәяләү характерындагы зур булмаган текстлар төзү. [д], [т] авазларыһәм Д, д, Т, т хәрефләре.		Шартлы билгеләрне истә калдыру; рәсем буенча сөйләргә өйрәнү; куелган сорауларга җавап бирү; тартык авазларны һәм аларның хәрефләрен аеру.
13/11				Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, иҗекләрне һәм сүзләрне тиешле тизлек белән уку. [з], [с] авазлары һәм З, з, С, с хәрефләре.		Дәреслек белән эшли белү; җөмләләр төзү;темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;текстны  уку, эчтәлек буенча әңгәмә.
14/12				Бер яки берничә авазы белән аерыла торган сүзләрне чагыштыру. [г], [к] авазлары һәм Г, г, К, к хәрефләре. Г.Тукай “Туган тел”.		Шартлы билгеләрне истә калдыру;сорауларга аңлап җавап бирүгә ирешү; рәсем буенча сөйләү; сәнгатьле итеп, тиешле тизлектә укырга өйрәнү.
15/13				Укыганда орфоэпия нормаларын төгәл саклау, дөрес тавыш төсмерләре белән укырга өйрәтү. [в], [w], [ф] авазлары һәм В, в, Ф, ф хәрефләре.		Темага бәйле лексиканы сөйләмдә аңлап куллану;шартлы билгеләрне истә калдыру; бәйләнешле сөйләү;аңлап уку.
16/14				[б], [п] авазлары һәм Б, б, П, п хәрефләре. Татар халкының хайваннар турындагы әкиятләрендә төп герой, аның характеры.		Дәреслек белән эшли белү;рәсем буенча сөйләргә өйрәнү;җөмләләр төзү;куелган сорауларга аңлап җавап бирү;хикәяне уку, төп фикерен таба белү.
17/15				Зур булмаган текстны  һәм шигырьләрнең эчтәлеген аңлап,  сәнгатьле итеп уку . [ж], [ш] авазлары һәм Ж, ж, Ш, ш хәрефләре.		Дәреслек белән эшли белү;җөмләләртөзү, бәйләнешле сөйләү;текстның эчтәлегенаңлап, сәнгатьле итеп уку; проза һәм шигъри әсәрләрне аера белү.
18/16				Тиз һәм йөгерек уку. [җ], [ч] авазлары һәм Җ, җ, Ч, ч хәрефләре.		Яңа сүзләрне өйрәнү;рәсемнәр ярдәмендә сөйләргә өйрәнү, җөмләләр төзү; хикәяне йөгерек уку, эчтәлек буенча әңгәмә.
19/17				[х], [һ] авазларыһәм Х, х, Һ, һ хәрефләре. Р.Миңнуллин шигырьләре.		Темагабәйлелексиканысөйләмдәаңлапкуллану;куелгансорауларгаҗавап бирү; дәреслекбеләнэшлибелү;сәнгатьлеитеп, тиешлетизлектәукыргаөйрәнү.
20/18				Гади җөмлә ахырындагы  тыныш билгеләренә игътибар итеп, тиңдәш кисәкләрне, эндәш сүзләрне тиешле интонация һәм пауза белән уку. [йо], [щ], [ц] авазлары һәм Ё,ё, Щ, щ, Ц, ц хәрефләре.		Тыныш билгеләрен истә калдыру;рәсем буенча сөйләргә өйрәнү;куелган сорауларга җавап бирү;тиңдәш кисәкләрне, эндәш сүзләрне тиешле интонация һәм пауза белән уку.
21/19				Укылган текстның эчтәлеген аңлау. [къ], [гъ] авазлары һәм ь, ъ хәрефләре. Үткәннәрненыгыту.		Дәреслекбеләнэшлибелү;җөмләләртөзү;темагабәйлелексиканысөйләмдәаңлапкуллану;текстныуку, эчтәлекбуенча әңгәмә.

Әдәби уку. Әлифбадан соңгы чор (13 с.)
Рәхим ит, дустым, әйдә, Хәрефләр бәйрәменә!(2 с.)
22/1			Рәхим ит, дустым, әйдә, Хәрефләр бәйрәменә! Балалар эше һәм тормышы. Шигырьләр	Өйрәнгән барлык хәрефләрне дөрес, матур итеп укый белү Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку.
23/2			Дәрдемәнд. Балалар, әйдә мәктәпкә! Г.Тукай. Туган тел	Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Шигырьнең төп фикерен табарга өйрәнү.
Авыз итегез – сезгә бу: Бер кесә әкиятләр!(2 с.)
24/1			Бала үстергәндә әйтелә торган такмаклар. Тел шомарткычлар.  Әкиятләр. Мактанчык Каз. Кола ат.	Халык авыз иҗаты әсәрләре үрнәкләре белән таныштыру. Уку  күнекмәләрен ныгыту. Эчтәлеген аңлап, кирәклеурыннарда паузалар ясап, сүз -басымын дөрес куеп уку.
25/2			Шүрәле. Алдавыч әкият Мәзәкләр.  Табышмаклар.	Рольләргә бүлеп укырга өйрәнү.  Әкият геройларын атау, аларның кылган гамәлләренә бәя  бирү, җавапны дәлилләү. Мәзәкләрне сәнгатьле уку, сорауларга җавап бирү. Табышмакның җавабын табарга ярдәм иткән сүзне аерып күрсәтү
Бу ул матур, бу ул күркәм, Бу ул, Бу ул – хуш исле яз!(1 с.)
26/1			Г. Тукай. Яз, Г.Хәсәнов, Ш.Галиев. Яз, Г. Галиев. Кояш, Б.Рәхмәт. Яз килә, Г.Сабитов. Яз, Н.Кашапов. Болыт	Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Уку күнекмәләрен үстерү. Шигырьне ишетеп дөрес кабул итү күнекмәләре өстендә эшләу, текст буенча сорауларга җавап бирү.
Куянның өе – урманда, Мәченең – өе өйдә(3 с.)
27/1			Э.Мостафин.Ат, Г.Тукай.Гали белән кәҗә, Р.Батулла.Әйлән-бәйлән уены, Ш.Галиев.Танышмак өчен табышмак, А. Нигъматуллин. Замана бозавы	Текст сүзләре белән эчтәлекне сөйли белергә өйрәнү.  Текст эчтәлеген сөйли белү һәм кемнәр катнашуын әйтеп бирә белү.
28/2			А.Нигъмәтуллин. Иң-иң-иң,  Р.Батулла.Аю Әппәс,  Р.Вәлиева әсәрләре, М.Әгъләмов. Бүләк	Текст эчтәлеген сөйли белү һәм кемнәр катнашуын әйтеп бирә белү. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку.
29/3			Күбәләк һәм кырмыска. Сынамышлар Г.Тукай.Бала белән күбәләк, Г.Сәбитов.Балага-балык. Х.Халиков. Укытучыларым	Хезмәтнең кеше тормышында кирәклеген аңлау. Сорауларга җавап бирү. Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Текст эчтәлеген сөйли белү һәм кемнәр катнашуын әйтеп бирә белү. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү.
Ата анасын тыңлаган – адәм булган, тыңламаган – әрәм булган (2с.)
30/1			Г.Тукай. Безнең гаилә, Г.Мөхәммәтшин, Г.Гыйльманов. Дәү әнием.	Гаиләңдәге һәркемгә хөрмәт хисләре  булдыру. Әниләргә,әбиләргә булган ярату хисләрен күрсәтергә өйрәнү. Сәнгатьле уку.
31/2			Ф.Шәфигуллин. Төгәллек, И.Туктар. Авыраяк,  Г.Хөсәенов.Сораулар.	Төгәллек яхшы сыйфат икәнен аңлау.  Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Текст эчтәлеген сөйли белү һәм кемнәр катнашуын әйтеп бирә белү. Әсәрнең төп фикерен аңлый белү
Яхшы юлыннан барсаң, яхшы булырсың(2 с.)
32/1			Р.Вәлиева.Дуслык, Дәрдемәнд.Гали. Җ.Тәрҗеманов.Биш чия, И.Туктар.Өлгер.	Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү.
33/2			Г.Зәйнашева.Бер атнада ничә көн?, Р.Мәннән. Булышам, Л.Лерон.Супермалай, Мәкаль һәм әйтемнәр, Ф.Яруллин. Хикмәтле сүз, Т.Әйдидән. Дачада,  Ш.Галиев.Светофорның өч сүзе. Йомгаклау.	Сәнгатьле, йөгерек дөрес уку. Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.  Мәкаль һәм әйтемнәрнең мәгънәсен аңлау. Шигырьнең төп фикерен табарга өйрәнү. Әсәрнең төп фикерен аңлый белү. Юл йөрү кагыйдәләре кеше тормышы өчен кирәк булуын аңлау. Укылган әсәрләр буенча йомгак ясау

            Перечень учебно-методического обеспечения. Список литературы

1. "Программа обучения татарскому языку и литературе в средней (полной) общеобразовательной школы с русским языком обучения" (для учащихся- татар: 1-11 классы. - Казань: Издательство “Магариф”, 2010”)

2. Учебник  Мияссарова И.Х., Шамсутдинова Р.Р. “Алифба”  Казань, Издательство “Магариф – Вакыт”, 2011

Укыту - методик кулланма исемлеге. Укытучы һәм укучылар өчен әдәбият исемлеге

Укытучы өчен.

1.“Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы; 1-11 нче сыйныфлар”; Казан, “Мәгариф” нәшрияты.

2.Мияссарова И. Х., Гарифуллина Ф. Ш., Шәмсетдинова Р. Р., Әлифба. 1 сыйныф. Дәреслек. – К: Мәгариф/Вакыт, 2011.

3. Р.Х.Ягъфәрова, Уку китабы, Казан:Татарстан китап нәшрияты,2016.

Укучылар өчен.

1. Мияссарова И. Х., Гарифуллина Ф. Ш., Шәмсетдинова Р. Р., Әлифба. 1 сыйныф. Дәреслек. – К: Мәгариф/Вакыт, 2011.

2. Р.Х.Ягъфәрова, Уку китабы, Казан:Татарстан китап нәшрияты,2016.

Кушымта

Әдәби укудан еллык контроль эш

Тиен һәм бүре

1        вариант

  Тиен ботактан ботакка сикерә иде. Кинәт йоклап яткан бүренең өстенә килеп төште. Бүре сикереп торды һәм тиенне ашарга теләде. Тиен ялына башлады:

-       Зинһар, бүре, җибәр мине.

Бүре әйтте:

-       Ярар, мин сине җибәрермен. Тик син башта әйт, нилектән сез, тиеннәр, шулкадәр шат. Миңа һәрвакыт күңелсез, ә сезгә карасаң, сез анда өстә гел уйныйсыз да сикерәсез.

Тиен әйтте:

-       Башта мине агачка җибәр, аннан мин сиңа әйтермен. Мин синнән куркам.

Бүре тиенне җибәрде. Тиен агач башыннан бүрегә әйтте:

-       Син явыз, шуңа күрә сиңа күңелсез. Синең явызлыгың йөрәгеңне яндыра. Ә без тиеннәр берәүгә дә зыян салмыйбыз, шуңа күрә шат яшибез, - диде.

                                                            (Лев Николаевич Толстой)

А өлеше. Дөрес җавапны язып ал.

1. Бу нинди текст?

А)  Хикәя                  Ә)  Шигырь                Б) Әкият

2)  Ни өчен бүрегә гел күңелсез?

А) чөнки ул ботактан ботакка сикерә белми

Ә) чөнки тиеннәр гел шат

Б) чөнки ул явыз

3. Ни өчен тиеннәр гел шат?

А) алар ботактан ботакка сикереп уйный

Ә) алар берәүгә дә зыян китерми, яхшы күңеллеләр

Б) алар куышларда яши

4) Текстта язылган кайсы вакыйга тормышта булырга мөмкин?

А) хайваннар үзара сөйләшә

Ә) тиен ялгыш берәр хайван өстенә егылып төшә

Б) тиен явыз була һәм начарлык эшли

5. Бу әсәр нәрсәгә өйрәтә?

А) явызланмаска һәм башкаларга начарлык эшләмәскә

Ә) игътибарлы булырга, башкалар өстенә егылмаска

Б) күңелсез булганда гына явыз булырга

Б өлеше. Дөрес җавапны үзең яз.

6. Бу әсәрне рольләргә бүлеп укыр өчен ничә кеше кирәк?

7. Бүре тиеннән нәрсә турында сораган?

Тиен һәм бүре образлары аша автор нинди кешеләрне күрсәтә?

Тиен образы - ...                      

Бүре образы - ...

С өлеше.

8. Әсәр нәрсә турында?

9. Тексттан тиеннәрнең ни өчен гел шат булулары турында әйтелгән җөмләне күчереп яз.

2 вариант

Икмәк үсә

    Авыл янындагы кырлар әле буш. Ә бер басуга әйтерсең  яшел буяу сипкәннәр. Шундый ачык, шундый матур, шундый күңелле, бәйрәмчә!

Әни әйтә:

-       Икмәк шулай үсә!

Яшел уҗымнар барысы да бертөсле, бертуган малайлар кебек. Кайчан үсәргә өлгергән соң алар?

Әни аңлата:

-       Бу кар астында кыш чыккан икмәк.  Аны узган көз, кыш җиткәнче чәчтеләр. Орлыклар кышкы салкыннар җиткәнче тишелергә  һәм җир өстенә яшел яфракларын чыгарырга өлгерделәр.

    Аннан соң аларны калын кар юрганы каплап китте. Кар  юрганы  астында уҗым кышкы йокыга талды. Алар өстендә салкын бураннар уйнады, кышкы салкыннар җирне туңдырды.

   Ә икмәк барысына да түзде. Кар астында аңа караңгы, салкын һәм күңелсез булды. Кыш бик озак дәвам итте.

  Ләкин икмәк түзде, яз җиткәнен көтте. Яз җитүгә ул  башын күтәрде, үсә башлады. Беренче җылыны үткәреп җибәрмәде, үзенә алды. Кояшка таба үрелә, үсәргә тырыша.

 Кешеләр яшел  басу буйлап барганда як-якларын караналар да әйтеп куялар:

-       Икмәк ничек яхшы булган!

А өлеше. Дөрес җавапны язып ал.

1. Бу нинди текст?

А)  Хикәя                  Ә)  Шигырь                Б) әкият

2. Текстта язылган вакыйгалар кайда булган?

А) басуда                Ә) шәһәрдә                Б) авылда

3. Автор яшел уҗымнарны нәрсә белән чагыштыра?

А) чирәм белән

Ә) бертуган малайлар белән

Б) яшел яфраклы куак белән

4. Орлыклар кайчан тишелергә  һәм җир өстенә яшел яфракларын чыгарырга өлгерделәр.

А) яз көне             Ә) кыш көне          Б) көз көне

5. Уҗымны кар каплагач, аның белән нәрсә булды?

А) салкыннан өшеделәр

Ә) кышкы йокыга талдылар

Б) кар астында үсүләрен дәвам иттеләр

В өлеше. Дөрес җавапны үзең яз.

6. Кар астында кышлаган икмәкне кайчан чәчәләр?

7. Яз җиткәч, уҗым нишләде?

С өлеше.

8.Тексттан сорау җөмләне табып яз.

9. Тексттан кешеләрнең икмәккә сокланганын күрсәткән җөмләне күчереп яз.

Туган (татар) тел предметы буенча контроль-бәяләү материалларының спецификасы

Контроль эшне бәяләү

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Баллар	1	1	1	1	1	2	2	3	3

Баллар шкаласы

Баллар	Дәрәҗә
7 дән кимрәк	түбән
8-10	база
11-13	күтәренке
14-16	югары

Җаваплар

№	1 вариант	2 вариант
1	Б	А
2	Б	А
3	Ә	Ә
4	Ә	А
5	А	Ә
6	Автор, тиен, бүре	Көз көне
7	Тик син башта әйт, нилектән сез, тиеннәр, шулкадәр шат	Яз җитүгә ул  башын күтәрде, үсә башлады.
8	Башкаларга карата явызланмаска, начарлык эшләмәскә	Кайчан үсәргә өлгергән соң алар?
9	Ә без тиеннәр берәүгә дә зыян салмыйбыз, шуңа күрә шат яшибез, - диде.	-       Икмәк ничек яхшы булган!