Лекция по валеологии на тему "Салауатты өмір сүру салты"

Салауатты өмір салты

Адам баласы әрқашан мәңгілік, дені сау және белсенді өмірді армандаған.

Әрине, кәрілік және өлімнен қашып құтылу мүмкіндігі туралы ойлармен келісуге болмайды. Бірақ, бұл адамға өмір сүру үшін берілген уақыт ішінде оны соғұрлым бақытты, жемісті, қуанышты, өзіңнің дене және шығармашылық дамуының ең жоғарғы шыңына жетуге тырысудың қажеті жоқ деген сөз емес.

Адам аурудың алдын алатын және емдейтін, қарттықтың шекарасын кеңейтетін, өмірді ұзартатын құралдарды тапты. Сол таңқаларлың құралдың бірі – салауатты өмір салтын қалыптастыру. Салауатты өмір салтын қалыптастыру – бүкіл дүние жүзі бойынша басты бағыттың бірі. Еліміздің азаматтарының денсаулығын нығайту және қорғау, олардың белсенді өмірін ұзарту – Қазақстан Республикасын әлеуметтік – экономикасын үдетудің ажырамас бірден – бір бөлігі.

Еліміздің Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан - 2030» стратегиясында денсаулықты қорғау және нығайтудың өзекті мәселелеріне аурудың алдын алу және салауатты өмір сүруді қалыптастыру, нашақорлық, ішімдік, шылым шегу сияқты денсаулыққа зиянды әдеттермен куресуге көбірек көңіл бөлінген.

Бүгінгі күнде ұлтты сауықтыру, салауатты өмір салтын қалыптастыру қоғамның әлеуметтік – экономикасын нығайтудың нақты көзі болп табылады. Азаматтардың денсаулығы – қоғам байлығы.

Денсаулық бұл – ағзаларда аурулардың не болмаса физикалық кемістіктің жоқтығы ғана емес, ол табиғи, рухани және әлеуметтік толық аман – есендік.

Денсаулық бұл – ағзаның айналаны қоршаған сыртқы отрта факторларына бейімделуі. Айналаны қоршаған сыртқы орта факторлары әсерінен адамдардың денсаулығы қалыптасып, ол дами түседі.

Денсаулық бұл – адамның ерекшелігіне сәйкес өзгермелі ортада тұрақтығы, вебральды және құрылымды ақпараттарды қабылдау қабілеттілігі.

Адам өз қолында тұрған мүмкіншіліктерін пайдалануы қажет. Салауатты өмір салты – бұл қажетті тіршілік деңгейін қамтамасыз ететін, күнделікті өмірдегі әдеттің және мінез құлықтың жеке жүйесі. Бұл жүйені әр адам өз мүмкіншілігі мен тілегі, жеке қажеттілігі, күш жұмсалуы барысында ғана қалыптастыра алады.

Салауатты өмір сүру салты дегеніміз – биоәлеуметтік категория. Салауатты өмір сүру салты интегративті түрде қалыптасады және адамның іс-әрекеттеріне байланысты болады.

Салауатты өмір салты бүгінгі таңда адамның тіршілігіне қажетті жағдайдың бірі. Салауатты өмір салты төмендегі құрамдардан тұрады:

• бір қатар аурулардың дамуына әсер ететін аз қозғалысты өмір салтымен күресу;

• еңбек, демалыс, ұйқының дұрыс түзімін қатаң түрде сақтау;

• адам ағзасының барлық жүйесін шынықтыратын ірі құрал – дене тәрбиесі, спортпен жүйелі түрде айналысу;

• ағзаға түрлі инфекциялар енудің алдын алу мақсатымен, бала кезден бастап жкек бас тазалық ережелерін сақтау;

• жақсы көңіл – күй;

• ағзаға қажетті белок, көмірсу, май, минералды заттар, дәрумендерді ескере отырып, дұрыс құнарлы тамақтану;

• денсаулыққа зиянды әдеттерден бас тарту – шылым шегу, ішімдікті, есірткіні пайдалану;

• өз денсаулығын, көңіл күйін, еңбекке қабілеттілігін белсенді және медициналық бақылау;

• тұрмыста жиі кездесетін өзін - өзі емдеу, дәрі – дәрмекті мөлшерден тыс қолдану, дәрігердің нұсқауларын орындамау, көңіл бөлмеу;