"Ұлы дала дүбірі" тарих пәнінен ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ұлы дала дүбірі

Сабақтың мақсаты: 1) Жас ұрпақтың тарихи танымын кеңейту. Ұлт тарихын жан-жақты білуге  және бабалар мұрасын қастерлеуге,оқушыларға Қазақ тарихы жөнінде мол мағлұмат беру.

2) Оқушылардың өз ойын еркін жеткізе білуіге,өз бетімен ізденуге бағыт беру,топпен жұмыс жасауына ықпал ету.

3) Ана тіліне құрметпен қарайтын ата-дәстүр мен тарихи танымы мол,ұлтжанды  ұрпақ тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: тарихи-танымдық сайыс сабақ

Көрнекіліктері: карта,тақырыптық суреттер, интерактивті тақта

Сайыс шарттары:

Сайыс 5 бөлімнен тұрады.

1)    Сандар сыр шертеді

2)    Тарихтағы тау тұлғалар

3)    Көшбасшылар сыны

4)    Оқиғалар ізімен

5)    Кім жылдам?

І. Сандар сыр шертеді. Бұл сайыста екі топқа кезек-кезек сұрақ қойылады.

1) 1465-66 жылдар                                      11) 1711-1781 жыл

2) 1731жыл                                                  12) 1511-1518 жыл

3) 1635 жыл                                                 13)  1582-1598 жыл

4) 1758 жыл                                                 14) 1603 жыл

5) 1726 жыл                                                 15) 1583 жыл

6) 1643 жыл                                                 16) 1627 жыл

7) 1735 жыл                                                 17)  11761 жыл

8) 1710 жыл                                                 18)  1773-1775 жыл

9) 1580-82 жыл                                           19) 1783-1797 жыл

10) 1680-1748 жыл                                     20) 1730 жыл

ІІ. Тарихтағы тау тұлғалар.

1) Ол хандықты басқарғанда мемлекеттің жер көлемі үлкейді.Халық саны 1 млн.асты.Атты әскердің саны 300000-ға жетті. Алыс-жақын елдермен тең саясат жүргізді..Мемлекеттің орталықтары батыста-Сарайшық,оңтүстікте-Сығанақ қаласы болды.

Ол қазақтың қай ханы?

2) Ол мемлекетті 24 жыл басқарды.Оның кезінде Қазақ хандығына қауіп төндірген Жоңғар мемлекеті болды. Оның барлық ел басқарған уақыты елін,жерін сыртқы жаудан қорғаумен ,оның тамаша ерлігі Грекиядағы 300 Спартандықтың ерлігінен де асып түсті. Ол  кім?

3) Қазақ хандығының басқару жүйесіне  тиімді реформа жүргізді. Үш жүздің басын құрап, мемлекетті бір орталықтан  басқарды.Тек қазақтардың емес қарақалпақтар мен қырғыздарға да билігін жүргізді. Ол билік құрған уақыт, «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман» деп аталады.

4) 40жылдан астам Қазақ жерінде кеңес одағының ажал оты  ядролық сынақтар жүргізілді. Жер асты және  жер үсті жарылыстарының салдарынан Семей халқына  қазіргі таңға дейін  зардабын тигізуде. Халықтың қамы үшін қз өмірін де,қызметін де құрбан етіп ,Семей полигонының жабылуына  батан аяқ мұрындық болған ,бірақ сол еңбегі қазіргі таңға дейін ескерілмей келе жатқан тау тұлға?

5)Қазақтың жерінің бөлшектенуіне қарсы тұрып, «егер солтүстіктегі облыстар Ресейге берілетін болса ,КСРО ның Конституциясын да  өзгертіңдер» деп Хрущевке қаймықпай қарсы тұрған қайталанбас тұлға?

6)  Ел басына күн туған  қиын заманда үш жүздің әскерін бастап Жоңғарларды шешуші шайқастарда ойсырата жеңіп,алайда  мемлекет ішіндегі өз бақталастарын көрші мемлекетке арқа сүйеу арқылы жеңуді ойластырды.Ең басты мақсаты Ресейге сүйеніп,мемлекеттің тұтастығын сақтап қалуды көздеген көшбасшы?

ІІІ. Көшбасшылар сыны.

1)    Тарихқа қатысты ақын-жыраулардың  өлеңдерінен үзінді.

2)    Картамен жұмыс

А) Ноғай Ордасы орналасқан өзендер аралығы?

Ә) Өзбек хандығымен  әскери стратегиялық, саяси-экономикалық қалалар үшін Қазақ

Хандары соғыс жүргізді.Қай  қалалар және қай аймақ?

Б) Қазақ хандының алғашқы туы тігілген жер қай жер және қай өзеннің бойы?

В)Үш жүздің территориясын көрсет.

Г Аңырақай шайқасы болған жер.

ІV. Оқиғалар ізімен.

1)Қалмақ қырылған.

2) Аңырықай шайқасы.

3) Орбұлақ шайқасы.

4) Қатаған қырғыны.

5) Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама

6) «Елім-ай» әні

7) Жеті жарғы

8) Игельстром реформасы

V. «Кім жылдам?»

1) Қазақ хандығы неше сатылы басқару жүйесінен тұрады?

2) Кіші жүздің биі?

3) Абылайдың кеңесшісі?

4) Тәукенің тұсындағы үш жүздің игі жақсылары  бас қосқан жер?

5) Билердің атқарған қызметі?

6) Сұлтандар басқарған аймақ?

7) Қазақ қоғамы нешеге бөлінді?

8) Сібір тарихының авторы?

9) Түмен сөзінің анықтамасы

10) М.Х.Дулати шығармасы?

11) Шыңғыснаманың авторы?

12) Орта жүздің биі?

13) Қасымның заңдар жинағы

14) Кіші жүз хан Әбілхайырдың өмір сүрген жылдары?

15) Жайық бойындағы орта ғасырлық қала?

16) Жоңғария картасының авторы?

17) Ауылды кім басқарды?

18) Жоңғарияның соңғы ханы

19)  Тәукенің тұсындағы Төбе би

20)  Қабдеш Жұмаділовтың «Дарабозы» қай батыр туралы?

 Сабақты бекіту.

Жеңімпаз топты анықтау,бағалау.