Мақал – мәтел бәйгесі

Тақырыбы: Мақал – мәтел бәйгесі
Мақсаты:Оқушылардыңбілімгедегенқұштарлығын, іздемпаздығын, білімдеңгейіндамыту.
Міндеті:Мақал - мәтел мағынасын терең ұғындыру.
Жоспары:
1 - тур. Мақал - мәтел
Тақырыбы:Туғанжер, Отан,
2 - тур. Мақал - мәтел табу.
Тақырыбы: Еркін тақырып.
3 - тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.

4 - тур. Сурет тақтада көрсетіледі соларға  мақал құрастыру керек.

5-тур.Екі жақ топ басшысына сұрақ.
Мұғалім: Сәлеметсіздер ме балалар, бүгін сіздер мақал - мәтел жарысына қатысқалы отырсыңдар.

Сайыс 2 топтан құралған. «Мақал» және «Мәтел». Әр топта 6 оқушы.
Мен сіздерге осы сайыста, бар ойларыңызды жинақтап, жеңіске жетулеріңізге тілектеспін.
Шарт: 1-ші топтың айтқанын 2-ші топ қайталамайды.
Ал ойынды бастаймыз!

1 - тур.
Мақал: Отан - елдің айнасы
Ел - ердің анасы.
Мәтел: Отан үшін күрес.
Ерге тиген үлес.

Мақал: Туған жердей жер болмас
Туған елдей ел болмас.
Мәтел: Отансыз адам,
Ормансыз бұлбұл
Мақал: Туған жердің қадірін,
Шетте жүргенде білесің.
Мәтел: Туған жердің ауасы да шипа.
Мақал: Жат жердің қаршығасынан,
Өз еліңнің қарғасы артық.
Мәтел: Орағың өткір болса,
Қолың талмайды.
Отаның берік болса,
Жауың алмайды.
Мақал: Ел елдің бәрі жақсы.
Өз елің бәрінен де жақсы.
Мәтел: Ел іші алтын бесік.

Мұғалім: Қандай керемет.
«Мақал - сөздің мәйегі» демекші, құрғақ сөздің ғұмыры қысқа ғой, сол себепті өмірімізде мақал - мәтелдерді жиі қолданған жөн.
Сонымен 2 - турымызды бастайық. Ойымызды бұдан да күштірек жинақтайық.

2 - тур. Бұл турда сендер мен айтқан мақалдың жартысын табуларың қажет.
Мақал: Бал тамған тілден, (у да тамады)
Мәтел: Білімсіз өмір, (сөнген көмір)
Мақал: Құлақтан кірген суық сөз, (жүрекке барып мұз болар)
Мәтел: Өзбектің кигенін ал. (қазақтың мінгенін ал)
Мақал: Отансыз адам, (Ормансыз бұлбұл)
Мәтел: Еңбек адамның (екінші анасы)
Мақал: Туған жердің қадірін, (Шетте жүргенде білесің)
Мәтел: Жас жемісті жұлма. (Жас баланы ұрма!)
Мақал: Армансыз адам. (Алысқа бармас).
Мәтел: Жүз күн жәннаттан, (Бір күндік тіршілік артық.)
Мақал: Көктен тіле, (Жерден өндір.)
Мәтел: Талап қылмай, (мұратқа жетпес)
Мақал: Есектің жүгі жеңіл болса, (Жатаған болады)
Мәтел: Білекті бірді жығар. (Білімді мыңды жығар.)

Мұғалім: Ой керемет!
Ұлы афиналық ақын Демосфеннің айтуы бойынша, құр сөздің ғұмыры қысқа демекші сөз өнерін кең байытып, көркемдеп сөйлеу керек. Бұрынғы кезде, ата бабалармыз көп мақалдап, ойын астарлап жеткізіп отырған.
Сонымен осыншама талаппен ынтамен 3-турымызды бастайық.
Бұл жерде сіздердің қазақ тілінен өтіп жүрген, тұрақты сөз тіркестері кездеседі. Мен оқыған осы тұрақты сөз тіркестерінің мағынасын ашуларың қажет. Ал, бастаймыз.

3 - тур.

Мақал-мәтелдерді құрастыру.

 1.Малы жоқ деп 
Ерден түңілме. 
Егіні жоқ деп 
Жерден түңілме

2.Ағайын тату болса ат көп, 
Абысын тату болса ас көп. 

3.Жат елдің жақсысы болғанша, 
Өз еліңнің сақшысы бол. 

4.Ерді намыс өлтірер, 
Қоянды қамыс өлтірер. 

5.Ер жігіт ел үшін туады, 
Ел үшін өледі. 

6.Алтау ала болса, 
Ауыздағы кетеді; 
Төртеу түгел болса, 
Төбедегі келеді. 

7.Ат басына күн туса, 
Ауыздығымен су ішер; 
Ер басына күн туса, 
Етегімен су кешер. 

8.Бас жарылса, бөрік ішінде, 
Кол сынса, жең ішінде. 

4-тур. Тақтаға әр түрлі сурет көрсетіледі соларға  қатыстырып мақал құрастыру керек. (Бесік,кітап,бұлбұл,тіл,бас,су  ,құдық,тұлпар,теңіз,қайық,ине,қасқыр,пышақ. )

5-тур.Мұғалім: Енді балалар келесі сұрақ топ басшыларына беріледі. Мен ортақ сұрақ қоямын. Ойлану 2 минут. Мұқият тыңдаңдар!
Бір күні Төле би ұзақ сапар шегіп, жол жүреді. Сөйтіп Ақылбайдың үйіне тоқтайды. Төле биді жақсы қарсы алып, дастархан жайып, алдына бас әкеледі. Сонда, Төле би қолына пышақ алып, етті кесе бастайды, бір бөлігін аузына салып, құлағы мен таңдайын Данагүлге береді.
Тапсырма: Ал, енді сендер Төле бидің Данагүлге не мақсатпен құлақ пен таңдайды берді. Оқушы өз ойларын айтады.
Мұғалім: Төле би: Данагүлге таңдай берген себебім дарынды да ақылды шешен болсын деп бердім, ал құлақ берген себебім көптеген шешендік сөздерді естіп менің өсиеттерімді елге таратсын дегенім - деген екен

Мұғалім:Сонымен балалар «Мақал - мәтел жарысы» аяқталды.
Көп - көпрахмет!

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

Топ аты	1-тур. Туғанжер, Отан туралы	2-тур. Мақал - мәтел табу.	3-тур. Мақал-мәтелдерді құрастыру.	4-тур. Суретке қатыстырып мақал құрастыру	5-тур. Екі топ басшысына ортақ сұрақ.
Мақал
Мәтел

С.Бердіқұлов атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығы.

4 «Б» сынып оқушыларының сыныптан тыс тәрбие сағаты.

Сынып жетекшісі: Жаманова Нұрбибі Нұрбекқызы.

Ұзынағаш 2014-2015.