Марһан –наадн «Алтн шаһа"

Бичкдүдин келмрчин марһан –наадн «Алтн шаһа"

Сурһмҗлач Манҗин В. У.

Күсл: Бичкдүдиг наадна йовдлта наадулх,ик шаһан темдг бәәдлтә (алц, та сар,чох саадг,бөк цалм,нарн онх),герин малта,юмна өңг цааранднь таньлдулҗ тодлх, чикәр зәңг тогтадг, йовлгчин сурврмудт хәрү өгдг хальмг ду дулдг , биилдг , тәәлвртә туульс , үлгүрмүд келдг, ни-негн наадг дасх.

Наадна эклцд бичкдүд, шаһа нәәрүләд : кен ямаран мал унҗ ,ямаран мал унҗ ,ямаран өңгтә хаалһар йовх медҗ авлһна чадвр , бичкдүдин медрл үзүлһн, наадн соньн ,байртаһар йовулһн.

Ик шаһан темдгин бәәдл .

Алц- боковая сторона альчика , где ямочка(сурвр өглһн ), зеленый цвет.

Та сар – противоположная сторона ямочки , где ровнее (суввр өглһн), синий цвет.

Бөк цалм – выгнутая сторона (спинка) альчика – повторно подкидываем , желтый цвет.

Чох саадг – противоположная сторона выгнутой спинки (теряем ход ,йовдлан гев), красный цвет.

Нарн онх – когда альчик стоит вертикально , ход через одну клетку.

Көгҗмн завср: дун «Хавр».

Сурһмҗлач: Мендвт! Күндтә мана бичкдүд. Эндр мадн «Алтн шаһа» гидг наад-марһан үзүлхвидн. Нааднь орҗахнь: Уушан Мигмр , Сарңга Санан ,Сандҗин Карина.

- Ода цуһар нааран хәләһәд , оньган өгәд,

намаг сонстн. Эн самбр деер һурвн герин мал зурата бәәнә: мөрн , үкр , темән. Эн малмуд тус-тустан хаалһта. Мөрн- негдгч көк хаалһар гүүх, үкр- хойрдгч шар хаалһар ,темән- һурвдгч ноһан хаалһар йовх. Ода би эн ик шаһан темдг таднд келҗ өгнәв: Алц тусхла – би таднд сурвр өгхв.Та сар тусхла – бас сурвр өгхв. Бөк цалм – бас нег дәкҗ шаһаһан нәәрүлҗ хайх кергтә.Нарн онх – тусхла хаалһин нег дөрвлҗиг һәрәдәд һархт. Чох саадг – болад тусхла тадн йовлдан гееҗәнәт.Тана хаалһд олн – зүсн сурвр , белг, көгҗмин заврс харһнгиҗәнә.

Сурһмҗлач: Нә , ода наадан эклий. Бичкн шаһас нәәруләд , кен түрүләд йовхан медтн.Дәкәд ямаран тойгта конвертас сурвр өгхән медхм. Кен ямаран мал унхар бәәнә.Тигәд шаһаһан нәәрүләд медҗ авхмн.

Наадын йовдл.

Сурһмҗлач: Мигмр ик шаһа хай.(шаһа алц тусна).Сурвр : « Чини нерн кемб? Чи кедү наставч? Ямаран нертә селәнд бәәнәч ?»

Мигмр: Мини нерн Мигмр. Би зурһатав . Би Джалыков нертә селәнд бәәнәв.

Сурһмҗлач: Чик , йир сән. Мигмр , чини мөрн хаалһдан орад авчкв.(мөриг нег дөрвлҗн уралан тәвх зөвтә)

Наадан цаар йовул.Шаһа чох саадг болҗ тусна . Мигмр йовдлан гев. Цааранднь наадҗахн – Карина. Каринан шаһа та сар тусна . Сурвр: « Ямаран герин мал меднәч?»

Карина: үкр, туһл, хөн, хурһн, һаха, ноха, яман.

Сурһмҗлач: Карина йир сән.Чик хәрү өгвч.Цааранднь наадан йовул. Шаһа нарн онх – болҗ тусна. Каринан үкр нег дөрвлҗ һәрәдәд һарв.Тигәд Каринан үкр өмн йовна.Бас нег шаһа хаяд Карина йовдлан гев.

Сурһмҗлач: Ода наадн орлцҗахнь Санан .Санан шаһа алц тусна.Сурвр: «Ямаран йөрәл меднәч?»

Санан: Ут наста ,бат кишгтә, амулң бәәтн!

Сурһмҗлач: Сән Санан ! Чини темән хаалһдан орн хатхрад йовҗ одв. Шаһаһан цааранднь хай , наадан йовул.Тигәд , цааранднь иим бәәдлтәһәр мана наадн йовна . Күүкдт хаалһднь сурврмудас талдан әмтәхн мөрә, наадһас , дегтр – мөрә харһна.

Дакад болхла көгҗмин завсрт мана бичкдүд ду дуулад , би бииләд , эрдмән үзүлнә.

Кенә мал түрүләд наад чиләхлә , тер күн наад шүүнә. Ик мөрәтә харһна.

Дәкәд , кен һурвн сурврмудт чикәр хәрү өгхлә , тенд хойр авдр өгх кергтә. Нег авдр дотр белг бәәнә. Кен сурвртан хаҗһр хәрү өгхлә, сурһмҗлач ялын хашаһас сурвр өгнә, эс гиҗ залас дөң авҗ болх.

Скачать материал

Скачать материал "Марһан –наадн «Алтн шаһа""

Как учитель может зарабатывать на Инфоуроке?

Краткое описание документа:

Бичкдүдин келмрчин марһан –наадн «Алтн шаһа"

Сурһмҗлач Манҗин В. У.

Күсл: Бичкдүдиг наадна йовдлта наадулх,ик шаһан темдг бәәдлтә (алц, та сар,чох саадг,бөк цалм,нарн онх),герин малта,юмна өңг цааранднь таньлдулҗ тодлх, чикәр зәңг тогтадг, йовлгчин сурврмудт хәрү өгдг хальмг ду дулдг , биилдг , тәәлвртә туульс , үлгүрмүд келдг, ни-негн наадг дасх.

Ик шаһан темдгин бәәдл .

Алц- боковая сторона альчика , где ямочка(сурвр өглһн ), зеленый цвет.

Та сар – противоположная сторона ямочки , где ровнее (суввр өглһн), синий цвет.

Бөк цалм – выгнутая сторона (спинка) альчика – повторно подкидываем , желтый цвет.

Чох саадг – противоположная сторона выгнутой спинки (теряем ход ,йовдлан гев), красный цвет.

Нарн онх – когда альчик стоит вертикально , ход через одну клетку.

Көгҗмн завср: дун «Хавр».

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 654 920 материалов в базе

Найти материалы

Скачать материал

Другие материалы

docx

Русский язык. 2 класс. Свистящие согласные

Рейтинг: 5 из 5

13.02.2015
4328
108

pptx

Заттың қимылын білдіретін сөздер

13.02.2015
1873
4

docx

Конспект урока по математике "Сложение и вычитание с переходом через десяток" 1 класс

13.02.2015
2644
25

pptx

Араша. Бастауыш сыныпқа арналған ашық абақ

Рейтинг: 4 из 5

13.02.2015
6092
7

docx

Разработка урока литературное чтение Л.Н. Толстой

13.02.2015
634
0

docx

Занимательный материал "Птицы - наши пернатые друзья"

13.02.2015
1466
0

docx

Рабочая программа по математике для 2 ОВЗ класса

13.02.2015
1143
3

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

Скачать материал
- 13.02.2015 651
- DOCX 19.5 кбайт
- Оцените материал:
Настоящий материал опубликован пользователем Манджиева Вера Убушаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Автор материала

Манджиева Вера Убушаевна
- На сайте: 9 лет и 2 месяца
- Подписчики: 0
- Всего просмотров: 3984
- Всего материалов: 5