Мастер-класс по теме "Мәҡәлдәр"

• 1 слайд

  
  
  *72 башы м939лд9
  М939лле 872-а3ыллы 872
  М939лд9р
  

• 2 слайд

  Тыу1ан ил
  Батырлы3, 3ыйыулы3, 3ур3а3лы3
  Ду6лы3, ту1анлы3
  Хе2м9т, белем,
  
  
  Т9рби9, 1аил9 м5н9с9б9тт9ре
  
  
  Аш-8ыу, туй 89м баш3а байрамдар
  Я3шылы3,
  яманлы3
  

• 3 слайд

  Алтын-көмөш сыкҡан ерҙән
  Тыуған-үҫкән ил яҡшы.
  Илен белмәгән — тиле.
  Тыуған илдән туйған юҡ.
  Иле юҡтың көнө юҡ.
  Үҙ илең — алтын бишек.
  
  

• 4 слайд

  
  
  
  Ер тартмаһа, һыу тарта.
  Кешегә соҡор ҡаҙыма, үҙең төшөрһөң.
  Алдаҡсы дуҫың булғансы, ысын дошманың булһын.
  

• 5 слайд

  Дуҫтың дуҫ икәне бәлә килгәндә беленә.
  Бер сәскә яланды биҙәмәй.
  Дуҫ — дуҫтың көҙгөһө.
  Белгәнде эшләт, белмәгәнде өйрәт.
  Йөҙ һум аҡсаң булғансы, йөҙ дуҫың булһын.
  

• 6 слайд

  Атаһына ҡарап ашын эс,
  әсәһенә ҡарап ҡыҙын ҡос.
  
  Атаһынан күргән уҡ юныр,
  әсәһенән күргән тун бесер.
  
  Атаһы өй һалған -
  улы йылынған,
  әсәһе киндер һуҡҡан -
  ҡыҙы кейенгән.
  

• 7 слайд

  Ағасты ҡапыл эймә, һыныр.
  Ағасты йәш сағында бөк.
  Ағасына ҡарап алмаһы.
  Ағаһы барҙың — һағы бар,
  балаһы барҙың— ялы бар.
  
  

• 8 слайд

  #уна3 ата4дан оло.
  #унағы бар өйҙә бәрәкәт бар.
  #уна3 килһә, ҡапҡаң ас.
  #уна3 килһә — мәшә3әт,
  үҙең барһаң — рәхәт.
  #уна3 килһә, ит бешә,
  ит бешмәһә, бит бешә.
  #уна3 килһ9, тама3 һыйлы була.
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  Ағасты япраҡ биҙәй, кешене хеҙмәт биҙәй. Данды4 төбө — хөрмәт, хөрмәт төбө — хеҙмәт. Донъяла ни татлы -йән һөйгән хеҙмәт татлы. Иген келәттә, кеше хеҙмәттэ күренә. Илһамлы хеҙмәт илгә ҡеүәт. Өйрәнмәйенсә хеҙмәт юҡ, хеҙмәт итмәй — хөрмәт юҡ. Хеҙмәт төбө — хазина, Хеҙмәт — тормош йәүһәре
  

• 11 слайд

  Алтынға тут ҡунмаҫ, яҡшылыҡ онотолмаҫ. Кешегә яманлыҡ теләгәнсе, үҙеңә яҡшылыҡ телә. Мең яҡшылыҡты бер яуызлыҡ ҡаплай. Яҡшыға яҡшылыҡ ҡылһаң, бише менән ҡайтарыр. Яҡшы ат ирҙең данын сығарыр. Яҡшы аттың башы ҡашҡа. Яҡшы бала иленә баш булыр, яман бала иленә хас булыр.
  Ата-әсәнән ҡасҡан — яманлыҡ менән күҙен асҡан. Ил теләр аманлыҡ, дошман теләр яманлыҡ. Йөҙ йыуыу менән яманлыҡ китмәй. Үҙеңә яҡшылыҡ теләһәң, кешегә яманлыҡ ҡылма. Яҡшылыҡҡа өйрән, яманлыҡтан ерән. Яманлыҡ эшләп, яҡшылыҡ көтмә. Яманлыҡтың төбө — наҙанлыҡ.
  

• 12 слайд

  Уйын яланы
  
  

• 13 слайд

  Был м939лд9р29 халы3 ним9 9йтерг9 тел9й?Унда нинд9й тема я3тыртыла?
  #уна3 ата4дан оло #унағы бар өй29, б9р9к9т бар
  #уна3 кил89, 3ап3а4 ас
  

• 14 слайд

  *орау1а яуап бир
  Ним9 ул халы3 ижады?
  
  

• 15 слайд

  Ни 5с5н м939лд9р и6т9 3ала?
  

• 16 слайд

  *орау1а яуап бир
  Ни 5с5н халы3 ижадын» халы3ты4 я2ылма1ан тарихы», «тормош ф9лс9ф98е» тип атар1а м5мкин?
  

• 17 слайд

  *орау1а яуап бир
  Ни 5с5н халы3 ижадын
  5йр9нерг9 к9р9к?
  

• 18 слайд

  *орау1а яуап бир
  хАЛЫ# ИЖАДЫНА НИМ(Л(р ин(?
  

• 19 слайд

  Бала — бауыр ...
  
  
  

• 20 слайд

  Алтын-көмөш яуған ерҙән…
  

• 21 слайд

  Бер сәскә ...
  

• 22 слайд

  Егет һүҙе ...
  

• 23 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  Йөҙ һум аҡсаң булғансы, ...
  
  

• 24 слайд

  
  
  
  
  
  Кейеменә ҡарап ҡаршылайҙар, ...
  
  

• 25 слайд

  Ағасты япраҡ биҙәй, ...
  

• 26 слайд

  Ата-9с949 ни 3ыл8а4, …
  

• 27 слайд

  Кешегә соҡор ҡаҙыма, үҙең төшөрһөң.
  

• 28 слайд

  Беләгеңә таянма, белемеңә таян
  

• 29 слайд

  Үҙеңә яҡшылыҡ теләһәң, кешегә яманлыҡ ҡылма.
  
  

• 30 слайд

  
  Ағасты ҡапыл эймә, һыныр
  

• 31 слайд

  Яҡшылыҡҡа өйрән, яманлыҡтан ерән.
  яманлыҡ эшләп, яҡшылыҡ көтмә
  

• 32 слайд

  
  
  Баланы ту3мап йыуатма, к5йл9п йыуат
  
  

• 33 слайд

  Кеше а3ылын ишет, 72 а3ылы4 мен9н эш ит
  

• 34 слайд

  Буй 76терм9, а3ыл 76тер
  

• 35 слайд

  Балдан татлы бала әсәгә
  Балдан татлы бала әсәгә,
  Гөлдән наҙлы бала әсәгә,
  Ауыҙ һыуҡайы ла бал икән,—
  Йөрәк ярып сыҡҡан бала икән...
  
  

• 36 слайд

  
  Тыйыу2ар
  Т5рл5- 85н9н
  Кеше
  Тырна3
  Теш
  С9с
  

• 37 слайд

  Алдашмағыҙ, алдашҡандь4, кеше һөйләгәндәрҙе4, телдәре эйәктән а63а а6ылынып тора, ти, теге донъяла.
  Бала к7п илаһа инәһе йә атаһы 7лә.
  Бер иптәше4 менән барғанда, ялан ая3 көйө 7ксәһенә ба6һа4: «Тфү, таштабан!» — тиергә кәрәк, шунан 7ксәһенә төкөрөргә; шулай у3 иптәше4де4. э2енә ба6ырға ярамай — унь4 ҡатынын алаһъ4, тиҙәр.
  Йома көн кер йыуырға ярамай. Берәү, шул һүҙгә ҡарамай, йома көн кер йыуған да түгергә сыҡҡан. Бер ҡарт тап булған да һораған:
  — Йома көн ни4ә кер йыуҙь4? Кер һыуы түгеүсе:
  — Унда һине4, ни эшен бар? — тигән икән — сус3аға әйләнгән дә 3уйған. Теге ҡарт Хызыр Ильяс булғаң икән, ти, йыуынты һыу эсеп йөрөгән сусҡа шул әҙәпһеҙ әҙәм, ти.
  
  

• 38 слайд

  Тупһаға баҫырға ярамай. Сөнки тупһа: «Мин әҙәм аяғы аҫтында. һин дә минен кеүек бәхетһеҙ бул.»— тип әйтер, ти.
  К.ис көнө аҡса һанарға ярамай. Әгәр ҙә кешегә аҡсаны кис бирер булһаң, алыусыны4 ҡулына бирмә6кә, и2әнгә ташларға. Шулайтмаһан,, ырыҫ китә.
  Юлға сыҡҡас, өйгә кире боролоп керергә ярамай, керһән,, берәр нәмә алып, ултырып сығырға кәрәк, юҡһа юлы4 у4май.
  Юлға сыҡһаң, арты4а 3арамай сыҡ.
  Я4ы һалынған өйгә ингәндә, тупһаға баҫырға ярамай, юғиһә хужаһы үлә.
  Юлға сығыр саҡта төймә тағырға ярамай — юл уңмай.
  

• 39 слайд

  Ҡояш байығанда ятырға ярамай, Елҡуҙ йөрөй, ти. Ул төрлө ҡи9фәткә инә ала: йәш егет тә, һылыу ҡыҙ ҙа булып килә ала. Уны шунан танып була: арҡаһы тишек. Шуны күрһәң — теймәй, зыян итмәй, ти.
  Энер менән аҡшам араһында -ҡояш батыр-батмаҫ саҡта- ҡағылған сарпыу китмәй. Шуға ла: «Эңер менән аҡшам араһында йоҡлама, теген текмә», — тиҙәр — күҙгә зыян була. Зыяратҡа бармаҡ төртөп күрһәтмә, бармаҡ серей.
  Егет уйындан ҡайтып, ут ҡабыҙмай ҡараңғыла ашаһа, к9ләше бур була. Көйәнтәне аша атлама, үҫмәйһең.
  Ҡыҙ кеше егеттәргә типһә, аяғы тартыша
  
  

• 40 слайд

  Үрмәкес менән баҡа — тел-тешһеҙ йән эйәһе ,улар тел менән үҙҙәрен яҡлай алмай.
  Үрмәкесте үлтерергә ярамай, сөнки ул бәйғәмбәрҙе ҡотҡарған, зат-зорияты4 ҡороуы бар. Ырыуҙан ҡалған кеше генә үлтерә ала.
  Үрмәкес — бик ырымлы мәхлүк. Уны шуның өсөн дә үлтермәҫкә. Стаканға ябып ҡуйһа4, яҡшы урын булһа — ау үрә. Насар урын булһа — түбән төшә лә ята.
  

• 41 слайд

  
  Бесәй менән уйнама, ҡарғышы төшә, тиҙәр.
  Борон ҡьмыҙҙы, һөттө, итте һатып бирмәгәндәр, һатырға ярамаған. Йәй көнө туғайҙа баҡаны аша атлаһаң, юл уңмай, уны урап үтергә кәрәк. Туҙбаш йыланды үлтермә, ҡаза килә.
  
  

• 42 слайд

  Теш төшкәндә:
  Тараҡанға — ҡамыр теш,
  Балама — тимер теш.
  Йә, хәҙрәт,Шәйәхмәт, Хызыр Ильяс,бир ҡеүәт—тип, уны еккә ҡыҫтырырға. Зыярат эргәһенән үткәндэ теш күрһәтергә, ауы2 асырға ярамай.
  

• 43 слайд

  
  Тырнаҡ киҫкәндә:
  Бисмиллаһир-рахмәнир-рахим,
  Бәрейгә — ҡамыр тырнаҡ, Миңә — тимер тырнаҡ —тип 9йтерг9 к9р9к.
  Йома көн тырнаҡ киҫергә ярамай, эт тырнағы сыға. Кисен тырнаҡ киҫергә ярамай, йәнәһе, бәхетһеҙлеккә осрайһы4.
  
  

• 44 слайд

  
  Тырнаҡты, шайтан алып китмәһен тип, бер урынға ғына ҡырҡаһы4 да, йыйып алып, бисмилла әйтеп, иҙән егенә төшөрәһең.
  Тырнаҡты кискеһен киҫергә ярамай. Кис кешенен, ярты йәне -рәүә йәне-тырнаҡ осона килә. Тырнаҡ киҫкәндә уның да ҡуша ҡырҡылыуы бар.
  
  

• 45 слайд

  Сәс тарағанда сыҡҡан сәсте йыйып барырға
  Бисмиллаһир-рахмәнир-рахим
  Был донъяла көл бул,
  Теге донъяла гөл бул,
  Яуап көнө гөл бул.Сәсте мейескә яҡҡанда, шулай тиҙәр. Теге донъяла сәстең бөртөгө һайын һорау бирәләр, шунса яуап алалар, ти. Үргәс, сәсте оҙон төйөнләргә ярамай, кеше бәхетһеҙ була.
  Йәш баланын, тәү алған сәсен һаҡларға кәрәк, ташларға ярамай, юғиһә, бәхетһеҙ була.
  
  

• 46 слайд

  Түбәндәге ситуацияларға ҡарата әйтелгән мәҡәлдәрҙе табығыҙ
  
  Йом1а3лау
  

• 47 слайд

  Беҙҙең телевизор боҙолғайны. Ғәлим ағай килеп төҙәтеп китте. Ул сәғәтте лә, радионы ла, кер йыуыу машинаһын да тиҙ генә йүнәтә лә ҡуя. Мин уны бик оҫта кеше тим, ә атайым икенсе төрлөрәк маҡтай. Ул нисек әйтә икән?
  

• 48 слайд

  Йүгереү буйынса ярыш бара ине. Ғәзизйән команданы
  көтмәй йүгерҙе лә китте. Алдан килһә лә, уны еңеүсе
  итмәнеләр. Етмәһә, уның класының очкоһы кәмене.
  Ғәзизйәнгә ҡарата ниндәй мәҡәл әйтер инегеҙ.
  

• 49 слайд

  
  Эңер төшкәс, Сәлимә өләсәләренә барырға сыҡты. Яр башынан үткәндә, яр аҫтынан ниндәйҙер ҡурҡыныс нәмә сығып килгәндәй тойолдо. Сәлимә аяғы ергә теймәй йүгерергә тотондо. Иртәнсәк шул урынды барып ҡараһа, ул бер ағастың тамыры аҡтарылып ятыуын күрҙе. Шунда уның иҫенә бер мәҡәл килеп төштө. Ниндәй мәҡәл икән?
  
  
  

• 50 слайд

  Был м939лд9р нинд9й тема1а 3арай?
  К5с852 к5р9к 8ындырыр, 89л9т8е2 89н9к 8ындырыр.
  Егет кешег9 етмеш т5рл5 85н9р 29 а2.
  Матурлы3 туй2а к9р9к, у41анлы3 к5н д9 к9р9к.
  Ял3ау1а эш 3уш8а4 , ул 8и49 а3ыл 5йр9тер.
  #ал1ан эшк9 3ар яуа.
  Эш б5тк9с, уйнар1а ярай.
  Кем эшл9м9й, шул ашамай.
  
  

• 51 слайд

  
  Берлектә — тереклек
  Ҡарама беләккә, ҡара йөрәккә.
  Атың барҙа ер таны, атаң барҙа ир таны.
  Юрғаныңа ҡарап аяғыңды һуҙ.
  Ағас күрке — япраҡ, әҙәм күрке — сепрәк. Ашаған белмәҫ, тураған белер.
  Яҡшы менән юлдаш булһаң, эшең бөтөр, яман менән юлдаш булһаң, башың бөтөр.
  Себеште көҙ һанайҙар.
  Алтының менән маҡтанма, аҡылың менән маҡтан.
  
  Был м939лд9р нинд9й тема1а 3арай?
  

• 52 слайд

  Был м939лд9р нинд9й тема1а 3арай?
  Ир аҡылы — бер алтын, ил аҡылы —ме4 алтын
  
  Сит илдә солтан булғансы, үҙ илеңдә олтан бул.
  Ат — туйған ерендә, ир — тыуған илендә.
  Үҙ илең — алтын бишек.
  Ил ҡәҙерен белгәндең башы ҡәҙерле булыр.
  Яҡшы ир — ил терәге.
  Атаң улы ғына булма, халҡыңдың да улы бул.
  Алтын-көмөш яуған ерҙән тыуған-үҫкән .
  

• 53 слайд

  %йг9 эш
  1. %л9с9й-олатай2ары1ы22ан тыйыу2ар 8орап я2ып килеге2
  2. Түбәндә бирелгән рус мәҡәлдәренә мәғәнәһе менән тап килгән башҡорт мәҡәлдәрен табығыҙ:
  Что посеешь, то и пожнешь. Куй железо, пока горячо. Нет дыма без огня. Кончил дело — гуляй смело. Кто не работает, тот не ест. У страха глаза велики.
  

• 54 слайд

  Уңыштар һиңә !