Математика ҰБТ да кездесетін мәтінді есептерді шығару жолдары

Бостанова Мираш

Қызылорда облысы Қараөзек ауылы

№39 «Қызылөзек» орта мектебінің математика пән мұғалімі

                  ҰБТ да кездесетін мәтінді есептерді шығару жолдары

         1. Құрамында никельдің мөлшері 5 % және 40 % болатын екі түрлі сорты бар. Құрамындағы никельдің мөлшері 30 % болатын 140 тонна болат алу үшін екі сорттың әрқайсысынан неше тоннадан алу керек?

х_т ---- 5 %----0,05

у_т ---- 40 %----0,4

140 т ----30 %----0,3

Жауабы: 100 т, 40 т

         2. 40 литр 5 %-дық тұз ерітіндісіне қанша су қосып 4 %-дық тұз ерітіндісін алуға болады?

40 л ----5 % =0,05

х_л ----0 %

у_л ----4 %=0,04

1,6+0,04х=2

0,04х=0,4

х=10 л

Жауабы: 10 литр

         3. 90 % суы бар 100кг массадан 80 %- тік судан тұратын масса алу үшін қанша суды құрғату керек?

100 кг ---- 90 %

х ---- 100 %

у ---- 80 %

90-х=0,8*(100-х)

-х+0,8х=80-90

-0,2х=-10

х=50

Жауабы: 50 кг

         4. Массалары 80 грамм және 120 грамм екі тұз ерітіндісі бар. 1-ші ерітіндіде 12 грамм, ал 2-ші ерітіндіде 15 грамм тұз бар. Екі ерітіндіні қосқанда пайда болатын ерітіндідегі тұздың концентрациясын анықтаңыз.

Шешуі: мұндағы белгісіз үшінші ерітіндідегі тұздың концентрациясы - х %

Таза зат - тұз.

80 гр + 120 гр = 200 гр

12 гр + 15 гр = 27 гр

200 гр ---- 100 %

27 гр ---- х %

Жауабы: 13,5 %

         5. 50 %- тік  100 литр азот қышқылының ерітіндісін алу үшін 30 % - тік және 55 % - тік азот қышқылы бар ерітінділерден қандай мөлшерде алу керек?

0,3 х + 55 - 0,55 х =50

- 0,25 х = - 5

у = 80

Жауабы: 20 л - 30 %, 80 л - 55 %

         6. Концентрациясы 30 %, массасы 200 грамм қантты су ерітіндісіне 100 грамм таза су құйылды. Соңғы ерітіндідегі қанттың концентациясы неше процент?

200 + 100 = 300

200 * 0,3 = 300 *

60 = 3х

х = 20 %

Жауабы: 20 %

         7. Концентрациясы 15 %, массасы 600 грамм тұзды су ерітіндісіне концентрациясы 50 % 240 грамм тұзды су ерітіндісі қосылды. Қоспа ерітіндісінің неше проценті тұз?

Жауабы: 25 % тұз

         8. 300 грамм тұзды неше литр суға қосқанда концентрациясы 15 % тұзды су ерітіндісі алынады?

Жауабы: 1700 л

         9. Екі ерітіндіден қоспа ерітінді даярланды. Бірінші ерітіндінің массасы 800 грамм, оның 40 % -ы тұз, екінші ерітіндінің массасы 1,2 килограмм, оның 15 % - ы түз. Осы екі ерітіндіден даярланған қоспаның неше % тұз?

Жауабы: 25 %  тұз

         10. Майлылығы 25 % 3 килограмм қаймаққа, майлылығы 45 % 1 кг қаймақ қосылды. Қоспа қаймақтың майлылығы неше процент?

Жауабы: 30 %