Математика сабағында қолданылатын компьютерлік логикалық ойындар

«Екібастұз қаласы әкімдігінің білім бөлімі» ММ

 «Қайнар» білім беру және бос уақытты қамту кешені» ҚМКК

 «Қайнар» ББК әдістемелік кеңесінің отырысында қарастырылды

Хаттама/Протокол №_____, «____» ______  ______ж/г

 Тақырыбы:

  Математика сабағында

қолданылатын компьютерлік 

 логикалық ойындар

Әдістемелік  жинақ кітапшасын

Құрастырып, жинақтаған

Қосымша білім беру педагогы:

Мухтарова Раушан Заировна

Екібастұз қаласы, 2016ж.

Компьютерлік сауат ашу – заманауи білім берудің алғашқы басқышы

Ж. А.Касьянова

                                                Түсінік хат

 

«Мектеп жасына дейінгі балалар үшін ойынның айрықша маңызы бар: ойын – олар үшін – еңбек, ойын – олар үшін – тәрбиенің ең мықты формасы», - деп Н.К.Крупская айтқандай,  ойын – балалардың негізгі іс-әрекетінің бір түрі. Ойын тәрбиелеу және дамыту құралы ретінде қолданылады. Ойын барысында баланың жеке басының қасиеттері қалыптасады.

Ойынның мазмұны – бұл оның жанды тұлғасын құрайтын, ойын әрекеттерінің, балалардың өзара қарым-қатынасының дамуын, көп жақтылығын және өзара байланысын анықтайтын нәрсе. Ойынның мазмұны оны қызықты етеді, ойнауға деген ықылас пен ынтаны тудырады. Ойынның құрылымдық ерекшелігі мен түйіні – бала атқаратын рөл болып табылады. Кіші мектеп жасындағы балаларды көргендерін, байқағандарын, айналасынан естігендерін ойын кезінде қолданалытанын байқау қиын емес. Ойын айналадағы болмысты бейнелейді. Ойын барысында балалар  дүниені тани бастайды, өзінің күш-жігерін жұмсап, сезініп білдіруге мүмкіндік алады, адамдармен араласуға үйренеді.

Бүгінгі күн талабы – баланың ақыл ойын дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, өзіндік іскерлік қасиеттерін қалыптастыру, заман талабына сай ойы жүйрік етіп тәрбиелеу. Сондықтан да баланың танымын алғашқы күннен бастап дамтыудың, бойында оқыту мен тәрбиелеудің негізін қалыптастырудың құралы – ойын әрекеті, яғни, ойын – баланың жетекші әрекеті. Бірақ, ойын тек қана балаларды қызықтырып,уақыт өткізудің құралы болмай, балаға берілетін білім мен тәрбиенің құнды негізі болуы керек. Яғни, оқыту-тәрбиелеу жұмысын бағдарлама талаптарына сәйкес ойын түрінде ұйымдастыра отырып, баланың логикалық ойлау қабілеттін арттыруға жағдай жасау негізгі міндет.

Логикалық ойлау қабілетін дамытуда компьютер сабағын оқыту ерекше орын алады. Компьютер сабағы жаңа ақпаратты қабылдау, байқағыштық белсенділігін, ойлау қабілеттерін дамытады. Сабақта логикалық тілде сараптауға, бұрын өтілген тақырыптар арқылы қиялдары мен шығармашылықтары дамиды. Күрделі ойлау операцияларын қажет ететін әр түрлі логикалық есептер мен жаттығулар, жұмбақтар қолданылады.

Ұсынылып отырған логикалық ойындарда мақсатына сәйкес шарты көрсетілді. Бұл ойындарды сабақта және сабақтан тыс уақытта пайдалану арқылы  баланың тілін дамытумен қатар ойынды өз шығармашылығымен жалғастыруға, ойын шартын дұрыс орындауға, белгілі бір нәтижеге жетуге, ұжымдық мақсатқа бағынуға, үлкендер мен балалар арасында ынтымақтастық қарым-қатынас орнатуға болады.

Таныс пішіндерді ата

Ойын мақсаты: Оқушылардың сан тізбегі, «артық», «кем» және геометриялық фигуралар туралы алған түсініктерін бекіту.

Қажетті құрал-жабдықтар: Көрнекі кесте түрінде әр түрлі геометриялық пішіндерден дайындалған суреттер.

Ойын мазмұны: Оқушыларды жетекші сұрақтар арқылы әңгімеге тарта отырып, пішіндерді атату. Оларды әр суреттергі түстеріне қарай салыстыра отырып, санату. Сондай-ақ алдымен «дөңгелектерді», сонан кейін «төртбұрыштарды», ең соңында «үшбұрыштарды» санату. Геометриялық пішіндердің кез-келген екі тобын салыстыру.

Мысалы: Төртбұрыштар нешеу? Дөңгелектер ше? Дөңгелектердің үшбұрыштардан нешеуі артық? Үшбұрыштардың нешеуі дөңгелектерден кем? Әр сурет бойынша тағы да басқадай сұрақтар қоя отырып, ойынды жалғастыруға болады.

Өздеріне ұнаған вагонды немесе кемені геометриялық пішіндерді қолданып компьютерде салу.

Қателеспе!

Ойын мақсаты: Санауға үйрету. Заттың пішінін және түсін ажырата білу дағдыларын қалыптастыру. 

Қажетті құрал-жабдықтар: Әр түсті көрнекі етіп жасалған жемістердің, көкөністердің суреттері. 

Ойын мазмұны: Мұғалім белгілі бір түсті заттың суретін көрсетеді. Ал оқушылар компьютердегі пішінін тауып алып, сәйкесінше түске бояу. Көрсетілген заттарды қалталы ұяшыққа салып санатады. Оқушыларға «Қателеспе!» – деген ескерту жасала отырып, ойын желісі тездете жүргізіледі. 

Мысалы: алманың суреті көрсетіледі. Оқушылар дөңгелекті тауып, қызылға бояйды. Ал көрсетілген заттар қалталы ұяшыққа жинақтала береді. Заттар саналады, өсу және кему ретімен санату жұмысы жүргізіледі. Бір түсті дөңгелектерді салыстыра отырып, әр түсті дөңгелекшелердің санын анықтайды.

 

 

 

Өз тұрағын тап

Мақсаты: Балалардың логикалық ойлау                                       қабілеттерін дамыту

 Шарты: Әр мысықты пішіндерге қарап, өз тұрағына сызықпен қосып     апару

 

Нүктеден нүктеге дейін

Мақсаты: Зейіндерін тұрақтандырып, ойлау қабілеттерін дамыту, қол моторикасын дамыту

Шарты: Нүктелерді қосып, суретті бояу

Екі зат

Мақсаты: Балалардың қиялдарын және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту. Ақпараттық мәдениетін қалыптастыру.

Ойынның шарты: балаларға сын есімдер оқылады, олар зейін қоя тыңдап , қассиеттері бойынша екі затты айту және суретін салу керек. Мысалы:

1.    үлкен, домалақ, әдемі – доп, күн

2.    ақылды, мейірімді, күшті - әке, компьютер

3.    түрлі-түсті, көркем, шуақты - кемпірқосақ, бояу

4.    суық, ақ, көңілді – қыс, күн

Біреуін компьютерде салу

Қызықты лото

Мақсаты: Балалардың логикалық қабілеттерін дамыту. Түстерді ажырату, геометриялық фигуралар туралы түсініктерін кеңейте түсу.

Ойын шарты: Балаларды екі топқа бөлеміз. Мұғалімнің көрсеткен геометриялық фигурасын топ түсіне, пішініне сәйкес тауып, атын атайды да лото тақтасындағы сәйкес фигураны сәйкес түске бояйды.

 

Не артық?

Мақсаты: Логикалық ойлау қабілетін және байқағыштығын дамыту. Заттарды ажыратуға үйрету.

Ойын шарты: Әр қатардағы артық затты тауып, дөңгелекпен қоршап көрсету.

 

 

 

Ойнайық та, ойлайық

Ойынның мақсаты:  Фигураның нүктесі, нүктенің орны, олардың орналасу қалпы арқылы кеңістік ұғымын қалыптастыру және түстер туралы түсініктерін кеңейте түсу.

Ойын шарты:  Компьютерде үш геометриялық пішінді біріктіріп салу. Пішіндер туралы түсініктер, олардың орналасу тәртібі жайында айтылады.

Алғашқы тапсырманы топ болып орындайды. Бір бала тақта алдына шақырылады. Тапсырманы барлық оқушылар қатар орындап отырады.

1-тапсырма. Қызыл түсті алыңдар. Үш пішіннің ішінде орналасатындай етіп, бір нүктені белгілеңдер.

Оқушылар ілесе отырып орындайды. Дұрыстығы тексеріледі.

2-тапсырма. Көк түспен үшбұрыштан тыс сопақша мен шаршының ішінде орналасатындай етіп бір нүкте белгілеңдер.

3-тапсырма. Сарғыш түспен шаршыдан тыс, үшбұрыш пен сопақшаның ішінде орналасатындай етіп бір нүкте белгілеңдер.

4-тапсырма. Қоңыр түспен үшбұрыш пен сопақшадан тыс, тек шаршының ішінде орналасатындай етіп бір нүкте белгілеңдер.

5-тапсырма. Қара түспен шаршы мен үшбұрыштан тыс, сопақшаның ішінде орналасатындай етіп бір нүкте белгілеңдер.

6-тапсырма. Кез-келген түспен үш пішіннен де тыс бір нүкте белгілеңдер.

Айырмашылығын тап

Мақсаты: Балалардың зейінін тұрақтандыру,  ойлау қабілеттерін арттыру, сурет салу дағдысын қалыптастыру

Ойынның шарты: Тапсырмада құралдарды пайдаланып, жетіспейтін жерлерін тауып, салып,  бояйсыңдар. Мысалы:

 

        

Үндемес

Мақсаты: 1-10-ға дейінгі сандарға амалдар қолданып есептер шығару, ойлау қабілеттерін дамыту, пернелікпен жұмысын жақсарту

Ойынның шарты: Мұғалім балаларға сан мен қолданылатын амалдарды көрсетіп тұрады, балалар үндемей жауабын компьютерге жазады.

 

 

 

Қолданылған әдебиет:

 

 

1.  Виртуалдық курс негіздері, Астана-Қарағанды 2003 жыл;

2.  Отбасы және балабақша журналы №3, Алматы қаласы, 2005 жыл;

3.  Мектепалды даярлық журналы, №6, Алматы қаласы, 2005 жыл;

4.  12 жылдық білім журналы, 2006 жыл;

5.  www.botik.ru/~robot; [e-mail] Интернет – ресурстары

6.  «Учимся работать на компьютере»  М.К.Антошин Москва 2004г;

7.  Статьи Гурьева Сергея Владимировича «Компьютер в жизни ребенка» (кандидат педагогических наук, Российского государственного  университета);

8.  «Новые информационные технологии в дошкольном образовании Ю.М.Горвица Москва 1998г»;

9.  Журнал «Детский сад от А до Я»  №1 2003 г;  

10. Грэйс Крайг. Психология развития. - СПб., 2000; 

11. Мухина В.С. Возрастная психология. - М., 1998;

12. Колесникова Е.В. 3-4 жас балаларына арналған математика. – М., 2008.

Сатимбекова М.С., Наурызбаева Ә.Н., Әуелбекова: Математика әдістемелік құрал. –А., «Алматы кітап» ЖШС,2012.