математикадан "Ондық бөлшекті ондық бөлшекке бөлуге есептер шығару" (5 сынып)

№152             пәні: математика                             сыныбы: 5 «б»                       күні: 1.04.15

Тақырыбы:  Ондық бөлшекті ондық бөлшекке бөлуге есептер шығару

Сабақтың  мақсаты:

Білімділік:  Әрбір  оқушыға  сапалы  терең  білім беру,ой-өрісін  дамыта отырып, ақпараттық  құралдар  арқылы  алған  білім  толықтырып  бекіту.

Дамытушылық: Оқушының  белсенділігін  көтеруге,ойлау  қабілетін  арттыруға  дағдыландыру.

Тәрбиелілік:  Оқушыларды шығармашылыққа, ұқыптылыққа, өз бетімен еңбектенуге тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдері: түсіндірмелі  баяндау,тірек -сызба,сұрақ-жауап  жазбаша  жұмыс.

Түрі:  білімділік пен дағдыны  қалыптастыру.

Көрнекілік  құралдар: презентация, оқулық  плакаттар.

Сабақтың  барысы:

І. Ұйымдастыру  кезеңі. Оқушыларды  түгелдеу,зейінін  жинақтап,сабаққа  ынтасын  аудару.

ІІ. Үй  жүмысын  тексеру.

№1126 есеп  және  ережені   мысалмен  түсіндіріп  айту.

ІІІ. Жаттап  ал!

           Ондық  бөлшекті  азайту  және  қосу  үшін:

Үтірдің  астына,

жазып  қойып  үтірін.

Бүтіннің  астына,

Жазып  қойып  бүтінін.

Бөлшек  орны  әртүрлі,

Болып  келсе,егерде.

Нөлдер  тіркеп  соңына,

Болады  ғой  теңеуге!

Қос  десе  мен  қосамын,

Азайт  десе  аламын.

Қатарымнан  озамын,

Мен  ынталы  болымын.

Ондық  бөлшектерді  көбейту  үшін:

Үтірлерін  ескермей,

Көбейте  бер  сескенбей.

Бүтін сан  деп  есепте,

Бұрын  оқып  кеткендей.

Үтірден  соң  қанша  сан,

Бөлшек  орнын  санаңыз.

Оннан  солға  сонша  сан,

Аттап  үтір  қоямыз.

Тапқан  санның  соңында,

Жауап  болар  оныңда.

Ондық  бөлшектерді  бөлу   үшін:

Бөлінгіш  пен бөлгіштің,

Бөлшек  орнын  санаңыз.

Нөлдер  тіркеп  соңында,

Теңестіріп  аламыз.

Бөлінгішін  бөлгішке,

Жете ме  екен  қараңыз.

Ол  екеуін  өзара,

Жеткенінше  бөліңіз.

Жетпей  қалса  егерде,

Қалған  қалдыққа  тіркеп,

Нөлдер  жазып  көріңіз.

Бөліндінің  соңында,

Үтірмен белгі  беріңіз,

Әрмен  қарай  бөліңіз.

Жұмбақ: Жай  бөлшектің  бөлімі  10-ға,100-ге,1000-ға  еселік.

Бұл  қандай  сан болады,қане  кім  шешеді?-деп  жұмбақ  шешкізіп,сұрақ-жауап  ретінде  тақырыпты  пысықтап,сұрақтар  беріледі:

1) Ондық  бөлшек  қалай  жазылады?

мысал  келтір.

2) Ондық  бөлшекті  қалай  көбейтеміз?

3) Ондық  бөлшекті  қалай  қосады  және  азайтады

4)Ондық  бөлшекті  қалай  көбейтеміз?

5) Ондық  бөлшекті  қалай бөлеміз?

ІV. «Оқу  -ой  азығы,жаттығу – тән азығы».(оқулықпен  жұмыс)

І жәшікте – 27 кг  көкөніс.

ІІ жәшікте – 1,2 есе кем  көкөніс

Екі  жәшікте -?кг  көкөніс  бар?

Шешуі: 27: 1,2 =22,5

27+22,5=49,5

жауабы: Екі  жәшікте  49,5 кг  көкөніс  бар.

І топқа 0,21х=63 х=300

ІІ топқа 0,32х=16,48 х=51,5

ІІІ топқа 13,5х=1,08 х=0,08

Амалды  орындаңдар:

І топқа  2,093:91+0,2166:0,38=0,023+0,57=0,593

ІІ топқа  0,004:0,25-0,2:16=0,016-0,0125=0,0035

ІІІ топқа  0,5415:0,57-0,003:0,024=0,95-0,125=0,825

Үйге   28,29:12,3+269,44:0,064=2,3+4210=4212,3

А тобы

Өрнектің  мәнін  табу. 6,57:(х+0,2)+7,56:(х-0,2)

І топқа  х=0,3

6,57:(0,3+0,2)+7,56:(0,3+0,2)=13,14+75,6=88,74

ІІ топқа  х=0,7

6,57:(0,7+0,2)+7,56:(0,7-0,2)=7,3+15,12=22,42

ІІІ топқа  х=1,8

6,57.(1,8+0,2)+7,56:(1,8+0,2)=3,285+4,725=8,01

Теңдеуді  шешу

Ә  тобы

(4,5у-4у) – 8,1=2,2

0,5у – 8,1=2,2

0,5 у =10,3

у =20,6

Б тобы

(9,5у-9у)-1,4=10,6

0,5у – 1,4 = 10,6

0,5 у =12

у=24

В тобы

(у-3,3):5,3=0,07

у-3,3=0,07х5,3

у=0,371+3,3

у=3,671

І топқа

9 мин -? сағ. 36 мин -? сағ.

1 минут =1/60сағат  36мин=36/60мин =0,6сағ.

1 сағат =60 мин 2 сағ  12 мин =132 мин =2,2 сағ

9 мин =9/60 мин =0,15 сағ

ІІ топқа 

2 сағ  15 мин =135 мин 2,25 сағ

ІІІ топқа 

3 сағ 48 мин =228мин =3,8 сағ

ІV топ  оқушыларына  бір  жағында  мақал,бір  жағында  есебі  бар  топтама  беріледі.

2 жақсы  қас болмас,

1 тал  кессең,он  тал  ек.

2 жаман  дос  болмас.

Амалды  орындаңыз:

5,3+1,5=6,8

0,2+0,1=0,3

4,7-0,5=4,2

4,2-2,1=2,1

V.Есептеп  көр  ерінбей

Есептердің  жауабына   сәйкес  кестені  толтырса,ондық  бөлшекті ең  алғаш  пайдаланған  ұлы  ғалымның  аты  шығады .

1.(Ә)  0,25+0,46 =

2.(-)  5,4-5,21 =

3.(Л) 2,54*3,6 =

4.(А) 49,44:48=

5.(Ш) 13,123+5,024=

6.(И)  12,54:7,5=

7.(К)  6,72:1,2=

Жауабы:

0,71	9,144	0,19	5,6	1,03	18,147	1,672
Ә	Л	-	К	А	Ш	И

Ондық  бөлшектер  және  ондық  бөлшектерге  амалдар қолдану  Орта  Азиялық  ғалым  Әл-Каши «Арифметика  кілті»  атты  кітабында  жазды.Әл-Каши  ондық  бөлшектерді  көбейту  мен  бөлу  тәсілдерін  ең  алғаш  пайдаланған.

VІ.Үйге  тапсырма. Тақырыпты  қайталау.№1030 есеп.

VІІ.Сабақты  бекіту.Венн  диаграммасы  арқылы  ондық  бөлшектерді  қосу  азайту  көбейту  және бөлу  ережесі.

VІІІ.Бағалау.Сабаққа  қатысқан  оқушылардың  білімін  бағалап,хабарлау.

Х.Қорытындылау.

Краткое описание документа:

№152 пәні: математика сыныбы: 5 «б» күні: 1.04.15 Тақырыбы: Ондық бөлшекті ондық бөлшекке бөлуге есептер шығару Сабақтың мақсаты: Білімділік: Әрбір оқушыға сапалы терең білім беру,ой-өрісін дамыта отырып, ақпараттық құралдар арқылы алған білім толықтырып бекіту. Дамытушылық: Оқушының белсенділігін көтеруге,ойлау қабілетін арттыруға дағдыландыру. Тәрбиелілік: Оқушыларды шығармашылыққа, ұқыптылыққа, өз бетімен еңбектенуге тәрбиелеу. Әдіс-тәсілдері: түсіндірмелі баяндау,тірек -сызба,сұрақ-жауап жазбаша жұмыс. Түрі: білімділік пен дағдыны қалыптастыру. Көрнекілік құралдар: презентация, оқулық плакаттар. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу,зейінін жинақтап,сабаққа ынтасын аудару. ІІ. Үй жүмысын тексеру. №1126 есеп және ережені мысалмен түсіндіріп айту. ІІІ. Жаттап ал! Ондық бөлшекті азайту және қосу үшін: Үтірдің астына, жазып қойып үтірін. Бүтіннің астына, Жазып қойып бүтінін. Бөлшек орны әртүрлі, Болып келсе,егерде. Нөлдер тіркеп соңына, Болады ғой теңеуге! Қос десе мен қосамын, Азайт десе аламын. Қатарымнан озамын, Мен ынталы болымын. Ондық бөлшектерді көбейту үшін: Үтірлерін ескермей, Көбейте бер сескенбей. Бүтін сан деп есепте, Бұрын оқып кеткендей. Үтірден соң қанша сан, Бөлшек орнын санаңыз. Оннан солға сонша сан, Аттап үтір қоямыз. Тапқан санның соңында, Жауап болар оныңда. Ондық бөлшектерді бөлу үшін: Бөлінгіш пен бөлгіштің, Бөлшек орнын санаңыз. Нөлдер тіркеп соңында, Теңестіріп аламыз. Бөлінгішін бөлгішке, Жете ме екен қараңыз. Ол екеуін өзара, Жеткенінше бөліңіз. Жетпей қалса егерде, Қалған қалдыққа тіркеп, Нөлдер жазып көріңіз. Бөліндінің соңында, Үтірмен белгі беріңіз, Әрмен қарай бөліңіз. Жұмбақ: Жай бөлшектің бөлімі 10-ға,100-ге,1000-ға еселік. Бұл қандай сан болады,қане кім шешеді?-деп жұмбақ шешкізіп,сұрақ-жауап ретінде тақырыпты пысықтап,сұрақтар беріледі: 1) Ондық бөлшек қалай жазылады? мысал келтір. 2) Ондық бөлшекті қалай көбейтеміз? 3) Ондық бөлшекті қалай қосады және азайтады 4)Ондық бөлшекті қалай көбейтеміз? 5) Ондық бөлшекті қалай бөлеміз? ІV. «Оқу -ой азығы,жаттығу – тән азығы».(оқулықпен жұмыс) І жәшікте – 27 кг көкөніс. ІІ жәшікте – 1,2 есе кем көкөніс Екі жәшікте -?кг көкөніс бар? Шешуі: 27: 1,2 =22,5 27+22,5=49,5 жауабы: Екі жәшікте 49,5 кг көкөніс бар. І топқа 0,21х=63 х=300 ІІ топқа 0,32х=16,48 х=51,5 ІІІ топқа 13,5х=1,08 х=0,08 Амалды орындаңдар: І топқа 2,093:91+0,2166:0,38=0,023+0,57=0,593 ІІ топқа 0,004:0,25-0,2:16=0,016-0,0125=0,0035 ІІІ топқа 0,5415:0,57-0,003:0,024=0,95-0,125=0,825 Үйге 28,29:12,3+269,44:0,064=2,3+4210=4212,3 А тобы Өрнектің мәнін табу. 6,57:(х+0,2)+7,56:(х-0,2) І топқа х=0,3 6,57:(0,3+0,2)+7,56:(0,3+0,2)=13,14+75,6=88,74 ІІ топқа х=0,7 6,57:(0,7+0,2)+7,56:(0,7-0,2)=7,3+15,12=22,42 ІІІ топқа х=1,8 6,57.(1,8+0,2)+7,56:(1,8+0,2)=3,285+4,725=8,01 Теңдеуді шешу Ә тобы (4,5у-4у) – 8,1=2,2 0,5у – 8,1=2,2 0,5 у =10,3 у =20,6 Б тобы (9,5у-9у)-1,4=10,6 0,5у – 1,4 = 10,6 0,5 у =12 у=24 В тобы (у-3,3):5,3=0,07 у-3,3=0,07х5,3 у=0,371+3,3 у=3,671 І топқа 9 мин -? сағ. 36 мин -? сағ. 1 минут =1/60сағат 36мин=36/60мин =0,6сағ. 1 сағат =60 мин 2 сағ 12 мин =132 мин =2,2 сағ 9 мин =9/60 мин =0,15 сағ ІІ топқа 2 сағ 15 мин =135 мин 2,25 сағ ІІІ топқа 3 сағ 48 мин =228мин =3,8 сағ ІV топ оқушыларына бір жағында мақал,бір жағында есебі бар топтама беріледі. 2 жақсы қас болмас, 1 тал кессең,он тал ек. 2 жаман дос болмас. Амалды орындаңыз: 5,3+1,5=6,8 0,2+0,1=0,3 4,7-0,5=4,2 4,2-2,1=2,1 V.Есептеп көр ерінбей Есептердің жауабына сәйкес кестені толтырса,ондық бөлшекті ең алғаш пайдаланған ұлы ғалымның аты шығады . 1.(Ә) 0,25+0,46 = 2.(-) 5,4-5,21 = 3.(Л) 2,54*3,6 = 4.(А) 49,44:48= 5.(Ш) 13,123+5,024= 6.(И) 12,54:7,5= 7.(К) 6,72:1,2= Жауабы: 0,71 9,144 0,19 5,6 1,03 18,147 1,672 Ә Л - К А Ш И Ондық бөлшектер және ондық бөлшектерге амалдар қолдану Орта Азиялық ғалым Әл-Каши «Арифметика кілті» атты кітабында жазды.Әл-Каши ондық бөлшектерді көбейту мен бөлу тәсілдерін ең алғаш пайдаланған. VІ.Үйге тапсырма. Тақырыпты қайталау.№1030 есеп. VІІ.Сабақты бекіту.Венн диаграммасы арқылы ондық бөлшектерді қосу азайту көбейту және бөлу ережесі. VІІІ.Бағалау.Сабаққа қатысқан оқушылардың білімін бағалап,хабарлау. Х.Қорытындылау.