Муниципальное автономное общеобразовательное
учреждение
средняя
общеобразовательная школа с. Слакбаш
муниципального района Белебеевский район РБ
Творчество чувашского поэта
Константина Васильевича Иванова.
Отрывок из поэмы «Нарспи»
Урок башкирского языка в 7классе
Васильева Надежда Андреевна,
учитель башкирского языка
с.Слакбаш, 2014г.
К.В.Ивановты5 «Нарспи» поэма
Н.А.Васильева,
Б1л1б1й районы Сла6баш м1кт1бе у6ытыусы3ы
Тема: К.В.Иванов. «Нарспи»
Грамматика буйынса 9телг1нд1р8е 6абатлау.
Ма6сат: 1) Сыуаш ша7иры
К.В.Ивановты5 ижады мен1н таныштырыу;
2) Ә41р8е5 й2км1тке3ен 98л1штере9, 32йл1рг1 2йр1не9
31м я5ы 39881р мен1н танышыу;
3) Тема буйынса
у6ыусылар8ы5 я8ыу 31м 32йл19 телм1рен артабан 94тере9;
4) Тыу7ан ерг1 32й29
т1рби1л19, ауылыбы87а 6арата
7орурлы6 той7о3о уятыу.
Йы3азландырыу: мультмедия проекторы, К.В.Иванов6а арнал7ан
к9рг18м1, видеота4ма.
Д1рес барышы.
I .Ойоштороу
моменты.
-Х1йерле
к2н, у6ыусылар
-Балалар,
бер-береге8г1 6ара7ы8,йылмайы7ы8,ми51 6ара7ы8, йылмайы7ы8, 6уна6тар7а 6ара7ы8,
йылмайы7ы8.
Ошондай
матур к1йефт1р мен1н б2г2нг2 д1ресте башлайбы8.
II. Д1ресте5
тема3ы5, ма6сатын 1йте9.Белемде актуалл1штере9.
-
Б2г2н бе8 д1рест1 бе88е5 я6ташты5 ижады мен1н танышырбы8, баш6ортса уны5 ши7ырын у6ырбы8, та7ы ла
баш6ортса 32йл19 31м я8ыу телм1рен артабан 94терербе8.
III. Артикуляцион
к9неге9
-Мине5
арттан д2р24 итеп 6абатла7ы8.
Д1
– д1 – д1 - 32йл1ш1м баш6орт теленд1.
Д1
– д1 – д1 – я8ам баш6орт теленд1.
Та
– та – та – бе8 й1ш1йбе8 …. .
-
Д2р24. Бе8 й1ш1йбе8 Слакбашта.
Клип.
Мой родной Башкортостан.
-У6ыусылар,
был фото39р1тт1 ним1 тура3ында 398 бара?
-
Слакбаш тура3ында 32йл1мд1р т282п биреге8.
IV. Т2п 2л2ш.
Ма6сат6а
сы7ыу.
1) автор тура3ында
белешм1 бире9;
Презентация
фото39р1т
-
Был кем?
-
Шулай итеп, б2г2н д1рест1 сыуаш хал6ыны5 Константин Василий улы Иванов
тура3ында 32йл1шербе8. Уны5 биография3ы, ижады мен1н танышырбы8.
-
Константин Василий улы Иванов 6асан тыу7ан?
-
Ул 6ай8а тыу7ан?
-
Константин Василий улы Иванов тура3ында ним1л1р бел13еге8?
- Константин Василий улы Иванов – ата6лы сыуаш ша7ире,
сыуаш хал6ыны5 181би телен1 ниге8 3алыусы, у6ытыусы, т1ржем1се ( Лермантов, Некрасов, Майков 141р81рен т1ржем1 ит1) ,
фотограф.
-
К. Ивановты5 ижады мира4ы 8ур т9гел. Уны5 мира4ында, 1лбитт1, и5 к9ренекле
урынды «Нарспи» поэма3ы тота.
-
«Нарспи»
поэма3ы уры4, татар, якут, венгр, немец, телд1ренд1 т1ржем1 ителг1н.
-«Нарспи» поэма3ы баш6орт телен1 ике тап6ыр т1ржем1 ителг1н.
Беренсе
тап6ыр 1941 йылда, 1 икенсе3е - 1960 йылда.
Тал7ын
7ына мо5 а7ыла. Таблола фото39р1т к9рен1.
№9р1тте5
у5 я6 м2й2ш2н1 т9б1нд1ге ши7ыр я8ыл7ан.
(41 3ары
бер с1ск1,
! тир1л1
гел си81м;
Шулай 941
Силби81
Нарспи
тиг1н бер сиб1р.
:ыр8ы5
3ары г2л2нд1й,
№о6ланырлы6
й2881ре,
Ике 6ара
т2йм1л1й,
Уны5 6ара
к9881ре.
Б28р1
толом остары
Билд1рен1
ишел1,
Атла7анда
т15к1л1р
Сы5ла7аны
ишетел1.
Уны5 31р
бер 6арашы,
Егетт1р8е
яр3ыта,
Бер
йылмайып еб1р31,
Й2р1кт1р8е
я6тырта.
:ыр8ы5
3ары с1ск13е
Кемде ген1
6аратма4?
Шундай
3ылыу, саф 6ы88ы
Нинд1й
егет яратма4!
Ирт9к
тора, йыуына,
:ы8 тотона
эшен1;
А4ыл еб1к
еп мен1н
:айып
с1ск1 т2ш2р1,
Й2й2н
й2йг1 килтереп,
Й1 ултыра
тегерг1
«:ойро7о
с9с 6орос эт
Бер сы7а
ла, бер кер1».
Киндер
3у63а ултырып,
№о4аларын
уйната;
Й1
6алтырса3ын алып,
Ш9рел1рг1
еп 6ата.
-
Был ним1?
:ай8ан
белдеге8?
(ритм, рифма, ба7аналап я8ыл7ан)
2) ши7ыр8ы у6ытыусыны5 тасуири у6ыуы;
-Х1ҙер беҙ һеҙҙең менән бер шиғыр тыңлап китербеҙ, 1 3е8 и7тибар
мен1н ты5лап, сыуаш
телендәге ниндәй шиғыр менән сағыштырырға була?
-:ай8ан
белдеге8? Нинд1й 39881р баш6ортса
ла сыуашса ла бер т2рл2 яңғырай?
-
Кем был ши7ыр8ы сыуашса бел1?
3) 398лек 1ше;
Я5ы
39881р8е мине5 арттан 6абатла7ы8.
№ары
г2л2нд1й с1ск1 – сыуаш хал6ында 3ары т24 – и5 матур т24, матурлы6 символы
итеп й2р2т2л1. Оригиналда был б9лек 3ары 6ы8 тип атала. Ул Нарспи8е5 матур 6ы8
ик1нен 1йт1.
:ара
т2йм1л1й
– зёрна чёрных бус – шăр4а пек
Б28р1
толом остары - Явăнаççĕ хыçалта
Билд1рен1
ишел1. Çивĕт вĕçĕ кăтрисем
:ыр - край
Еб1к
еп
– шёлковая нить
:ойро7о
с9с 6орос 1т
– характерный в чувашской поэзии образ иголки с ниткой
:алтырса – хултăрча – станок для наматывания ниток на цевки для
челнока при тканье холста
4) у6ыусылар8ы5 98
аллы у6ыуы;
-Ши7ыр
о6шанымы?
5) абзацлап у6ыу;
6) хор мен1н
6абатлау;
7) «баш 31м 6ойро6» (бер бала ши7ыр8ы
тел131 нинд1й урындан у6ый башлай, 1 6ал7андар дауам ит1) ысулы мен1н у6ыу;
8) бер - ике
у6ыусыны5 тасуири у6ыуы
-
Бик я6шы. Бе88е5 арала о4та ши7ыр 32йл19сел1ребе8 81 бар ик1н. ! бе88е5 арала
буласа6 ша7ир8ар бар мик1н?
V. - !й81ге8, 98ебе88е
3ынап 6арайы6 (У6ыусылар экрандан
ши7ыр8ы 98 аллы у6ып сы7алар)
- Тейешле 39881р
6уйып я8ы7ы8.
1) Ата3ы Мих1д1р8е5
байлы7ы
сереп ята
Нарспи
мен1н … ,
Ул
6ы8ын бик …
2):айт6ас ата
йортона
Т1рен
йо6о7а тала.
Нарспи
татлы т2ш …,
Йо6ола
ла шатлана.
3) (41 ялбыр 2й15ке
Бейек
ула6 янында.
С1тн1р
…. Нарспи8е
Шунда
31р к2н та5ында.
4)Югер1 – атлай
Нарспи
№ыу7а
…. шул са6та.
Белешм1
2с2н 39881р кил1, ярата, к9р1, к2т1, ма6тана.
(8еге88е
тикшереге8.
1) Ата3ы Мих1д1р8е5
байлы7ы
сереп ята
Нарспи
мен1н ма6тана,
Ул
6ы8ын бик ярата.
2):айт6ас ата
йортона
Т1рен
йо6о7а тала.
Нарспи
татлы т2ш к9р1,
Йо6ола
ла шатлана.
3) (41 ялбыр 2й15ке
Бейек
ула6 янында.
С1тн1р
к2т1 Нарспи8е
Шунда
31р к2н та5ында.
4)Югер1 – атлай
Нарспи
№ыу7а
кил1 шул са6та.
:ы8ыл
т24 мен1н бирелг1н 39881р8е мине5 арттан 6абатла7ы8, сыуаш телен1 т1ржем1
итеге8.
ма6тана
- мухтанать, ярата - юратать, к9р1 - курать, к2т1 - кĕтет, кил1 - килет.
-
Бе88ең арабы88а ша7ир8ар 8а
буласа6 тип ышанам.
VI.
К9неге9
1- се р1тт1 ултыр7ан у6ыусылар Нарспиг1 ба7ышлап йылы 39881р я8ы7ы8.
2- се р1тт1 – хе8м1т тура3ында м161лд1р
я8ы7ы8.
VII. Тест үткәреү
1. К.В.Иванов ниндәй йылдарҙа йәшәгән?
а)
1919 – 2005; б) 1819 – 1920; в) 1890 – 1915
2. Ул ниндәй ауылда тыуған?
а)
Б1л1б1й; б) Сла6баш; в) Шишмә;
3.К.Ивановты5 141ре
нисек атала?
а)
Бе88е5 1с1й;
б)
Нарспи;
в)
И5 я6шы
4.Нарспи тиг1н
поэма3ы беренсе тап6ыр нис1нсе йылда сы66ан?
а) 1925 ; б) 1908
; в) 1905
5. « 6ыр» 398ене5
т1ржем13е нисек?
а) край ; б) снег
; в) зима
6.Нарспи нинд1й 6ы8?
а) ял6ау; б) тырыш; в) насар
7.Кем тура3ында был
39881р ?
Ирт9к
тора, йыуына,
:ы8
тотона эшен1.
а)Нарспи; б)С1тн1р; в) С1нтти
8. Нарспи ата3ынды5
исеме
а)
С1тн1р; б)
Мих1д1р; в)Тахтаман
9. К.В.Ивановты5
“Нарспи” поэма3ы барлы66а киле9ен1 нис1 йыл тулды
а)
50 йыл; б) 75
йыл; в) 100 йыл
Дөрөҫ яуаптар
1. – в; 6.
– б;
2. – б; 7.
– а;
3. – б; 8.
– б;
4. – б; 9.
– в
5. – а;
Баһалау критерийҙары
0 хата – “5”;
1-2 хата – “4”;
3-4 хата – “3”.
VIII. Йом7а6лау.
-У6ыусылар, бөгөнгө дәрестә нимәлр белдеге8 ?
-Ниндәй
я8ыусының тормош юлы, ижады менән таныштығы8?
- Дәрестә кемдәр тырышып эшләне? Кем ү8енә ниндәй баһа 6уйыр?
IX.;йг1 эште 3айлап
алы7ы8
- «Нарспи» ши7ырыны5 а8а66ы куплетын
ятла7ы8.
- Нарспи тура3ында 5 – 6 32йл1м я8ы7ы8.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.