Инфоурок Начальные классы Другие методич. материалыУрок по казахскому языку 4 класс «Одағай»

Урок по казахскому языку 4 класс «Одағай»

Скачать материал

Сыныбы: 4

Пәні: Қазақ тілі

Мұғалім: Базарова Л.С

Тақырыбы: Одағай

Мақсаты:білімділік – одағай сөздер таңырқау, қуану, шаттану, ұнату, ренжу, түңілу, өкіну, шошыну, жекіру, күрсіну сияқты көңіл-күйлерін білдіретінін немесе жан-жануарларды, малды шақыру, қуу үшін қолданылатынын түсіндіру.

дамытушылық – одағай сөздер, олардың мәні мен емлесі туралы берік білім, білік дағдыларын қалыптастыру.

тәрбиелік – сабақ барысында туған жерге деген сүйіспеншіліктерін арттыру, ұлтжанды, өз ұлтын сүйетін жеке тұлғаны тәрбиелеу

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап, көрнекілік, топтау, шығармашылық.

Көрнекіліктер: интерактивті тақта, бағалау карточкалары

Пәнаралық байланыс: әдебиет, сурет, музыка

І. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу, түгендеу, назарларын сабаққа аудару. Сабақ мақсатымен таныстыру. Оқушыларды 4 топқа бөлу.

ІІ. Үй тапсырмасы:Шылауларды қайталау.

Шылау дегеніміз не?

Толық лексикалық мағынасы жоқ, сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып немесе сөзге қосымша мән үстеу үшін қолданылатын сөздер шылау деп аталады.

Шылаулардың қандай ерекшелігі бар?

а) Шылаулардың толық лексикалық мағынасы жоқ.

ә) Сөйлемде толық мағыналы сөзбен тіркесіп, оған қосымша мағына үстейді.

б) Шылаулар сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырады.

в) Сөйлем ішінде жеке тұрып сөйлем мүшесі бола алмайды.

Үй тапсырмасын қорытындылау: топтау



ІІІ. Жаңа сабақ: Одағай

Кіріспе бөлім

Кесте

Мысалдар

Адамның көңіл-күйін, сезімін білдіретін немесе жан-жауарларға қарата айтылатын сөздер

  1. Бәрекелді, өнерің өрге бассын.

  2. Әттеген-ай, ертегіні бекер оқымаппын.

  3. Шөре, шөре, лағым.

  4. Мәссаған, кітаптың парша-паршасын шығардың ғой.

Бәрекелді, әттеген-ай, ...


Сөйлеушінің айтылған ойға қатысты әр алуан көңіл күйін, сезімін білдіретін сөзді одағай деп атайды. Мысалы: Шіркін-ай, сол жер

ді көріп қайтсамғой! Апыр - ай, басқадан күтсем де, сенен күтпеген ем!


Лексика – грамматикалық сипаты


Одағайлар кейде сөйлем орнына да жүреді. Мысалы, «Қане» деген одағай «Келіңіздер, іске кірісейік» дегенді білдіреді.


Одағайлардың емлесі

а) Сөйлем басында келсе, одағайдан кейін үтір қойылады:

Қап, ертерек айту керек еді!

ә) Сөйлем ортасында келсе, екі жағынан үтір қойылады.

Қарасам, пай- пай -, кілемді төсеген – ақ екен!

б) Сөйлемнің соңында келсе, алдынан үтір қойылады.

Әні ән – ақ екен, бәрекелді!

в) Ерекше көңіл, леппен айтылады да, соңынан леп белгісі қойылады.

Алақай, апам келді!

г) Қайталанған одағайлар арасына дефис (-) қойылады.

Әй - әй, Мөһ – мөһ, т.б.


1 жаттығу: Сөйлемдерді тиісті дауыс ырғағымен оқы. Қарамен жазылған сөздердің оқылу ерешелігіне назар аудар. Олар сойлемде айтылған ойға қатысты әр алуан көңіл-күйін білдіріп тұр? (ауызша, кітаппен жұмыс)

Ей, адамзат! Қолыңа кетпен ал, еңбек ет. «Ә, сенбісің, Керейдің балуаны?» - деп Түйе балуан гүр ете қалды. Пай-пай, мына тұлпарлардың шабысын-ай! Сол уақытта жас бала: «Шүу, жануар, шүу!» - деді. Апырау, бұл қалай болды өзі? Бәрекелді, балам, еңбек еткенің өзіңе жақсы.

2-жаттығу: Сөйлемдерді мәнерлеп оқы. Сөйлемдерді көшіріп жазып, одағайлардың астын сыз. Олар сөйлеушінің қандай көңіл-күйін білдіріп тұр? Одағайлардан кейін қандай тыныс белгі қойылған?

Алақай! Жаз келді жадырап. Айналайын-ай, еңбегің жансын! Оһо, мынау керемет қой! Айхай! Көктем! Әй, балам-ай, мұның дұрыс болмады! Пәлі, мынауың үлкен балық қой!

3-жаттығу:Берілген одағайларды қатыстырып,сөйлем құраңдар.(тақтамен,дәптермен жұмыс) Одағайлардың қандай көңіл-күй білдіріп тұрғандығын айт.

1-қатар: Мәссаған, әттең.

2-қатар:Түу, ойпырай.

4-жаттығу. сөйлемдерді тиісті дауыс ырғағымен оқып, одағайларды тап. Жекіруді білдіріп тұрған одағайлары бар сөйлемдерді бір бөлек, шақыруды білдіріп тұрған одағайлары бар сөйлемдерді бір бөлек көшіріп жаз.

Шөре-шөре, секеңдеген лағым. Жә, доғар мұндай жалқаулығыңды! Тек, бұл сөзіңді менен басқа ешкім естімесін! Шеп-шеп, мамық жүнді шөжелерім, нәзік үнді шөжелерім. Күшігім, күшігім, кә-кә! Тәйт, жайбарақат жайылған құстарды үркіткені несі! Құрау-құрау, құлыншағым, құндызым!

Сергіту сәті
Ал, балалар, тұрайық
Алақанды ұрайық
Оңға қарай иіліп
Солға қарай иіліп
Бір отырып, бір тұрып
Бір тынығып алайық


Деңгейлік тапсырмалар

І-деңгей:

Берілген сөйлемдерден одағайларды тауып жазыңдар:

Жеті атасына дейін жазбай білетін халқымыздың айрықша қасиеті де осында.

  • Шу,Ақтұлпар, шу!-Саят құшырлана айқайлап қалды.

Оу,жайбасар жалқау батыр,оянып қалғанбысың?

Міне,сондықтан да,қазақ шыққан тегін зерделеп,өсер ұрпағының ертеңіне ерекше мән берген.


ІІ-деңгей:

Суретке қарап одағайларды қатыстырып,әңгіме құрау.(ауызша)

Үш қатарға үш түрлі сурет беріледі.

ІІІ-деңгей:

Одағай сөздерді қатыстыра отырып,өлең шығару.



Бекіту бөлімі:

Жұмсауық әйел

Бір әйел өте жұмсауық екен.Жұмсай-жұмсай елдің зықысын шығарыпты.Жұмсауынан қашып бұл үйге жан жоламайтын болыпты.Мұны бір төре естіп,мені де жұмсар ма екен деп әйелдің үйіне келіпті.Әйел үйде қазан түсіріп жатқан кезі екен.Даладан келе жатқан кісінің дыбысын біліп,Әйел: - «Әй,кім де болсаң итаяқты үйге ала кір», - депті. Төре итаяқты ала-мала кіріп келсе,Әйел төрені көре сала ұялып,Әйел:- «Ойбай,тақсыр,төре екенсіз ғой.Итаяқты орнына апарып қоя қойыңыз»,-депті.Сонымен жұмсауық әйел төрені табан аудармай ілгерінді-кейінді екі жұмсапты.

Одағай:Әй,Ойбай.

Сабақты қорытындылау.

«Құстарға ұя жасау» тапсырмасы
1. Одағай деген не? (шаршы)
2. Қандай одағай сөздерд ібілесің? (үшбұрыш)
3. Одағайлардың ерекшелігі (тіктөртбұрыш)
4. Сөйлем құра (шеңбер)
(Фигуралардағы сұрақтарға жауап беріп, құстың ұясын құрастыру)

Қорытынды:

Топтастыру:


Үйге тапсырма: 5-жаттығу. Ереже жаттау.

Одағайларды қатыстырып өтірік өлең немесе өтірік әңгіме жазып келу.

Бағалау.

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Урок по казахскому языку 4 класс «Одағай»"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Художественный руководитель

Получите профессию

Няня

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

Сыныбы: 4 Пәні: Қазақ тілі Мұғалім: Базарова Л.С Тақырыбы: Одағай Мақсаты:білімділік – одағай сөздер таңырқау, қуану, шаттану, ұнату, ренжу, түңілу, өкіну, шошыну, жекіру, күрсіну сияқты көңіл-күйлерін білдіретінін немесе жан-жануарларды, малды шақыру, қуу үшін қолданылатынын түсіндіру. дамытушылық – одағай сөздер, олардың мәні мен емлесі туралы берік білім, білік дағдыларын қалыптастыру. тәрбиелік – сабақ барысында туған жерге деген сүйіспеншіліктерін арттыру, ұлтжанды, өз ұлтын сүйетін жеке тұлғаны тәрбиелеу Сабақтың түрі:аралас Сабақтың  әдісі: сұрақ – жауап, көрнекілік, топтау, шығармашылық. Көрнекіліктер: интерактивті тақта, бағалау карточкалары Пәнаралық байланыс: әдебиет, сурет, музыка І. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу, түгендеу, назарларын сабаққа аудару. Сабақ мақсатымен таныстыру. Оқушыларды 4 топқа бөлу. ІІ. Үй тапсырмасы:Шылауларды қайталау. Шылау дегеніміз не? Толық лексикалық мағынасы жоқ, сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып немесе сөзге қосымша мән үстеу үшін қолданылатын сөздер шылау деп аталады. Шылаулардың қандай ерекшелігі бар? а) Шылаулардың толық лексикалық мағынасы жоқ. ә) Сөйлемде толық мағыналы сөзбен тіркесіп, оған қосымша мағына үстейді. б) Шылаулар сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырады. в) Сөйлем ішінде жеке тұрып сөйлем мүшесі бола алмайды. Үй тапсырмасын қорытындылау: топтау   ІІІ. Жаңа сабақ: Одағай Кіріспе бөлім Кесте Мысалдар Адамның көңіл-күйін, сезімін білдіретін немесе жан-жауарларға қарата айтылатын сөздер 1.  Бәрекелді, өнерің өрге бассын. 2.  Әттеген-ай, ертегіні бекер оқымаппын. 3.  Шөре, шөре, лағым. 4.  Мәссаған, кітаптың парша-паршасын шығардың ғой. Бәрекелді, әттеген-ай, ...            Сөйлеушінің айтылған ойға қатысты  әр алуан  көңіл күйін, сезімін білдіретін сөзді одағай деп атайды. Мысалы: Шіркін-ай, сол жер ді көріп қайтсамғой! Апыр - ай, басқадан күтсем де, сенен күтпеген ем!            Лексика – грамматикалық сипаты        Одағайлар кейде сөйлем орнына да жүреді. Мысалы, «Қане» деген одағай «Келіңіздер, іске кірісейік» дегенді білдіреді.   Одағайлардың емлесі а) Сөйлем басында келсе, одағайдан кейін үтір қойылады:      Қап, ертерек айту керек еді! ә) Сөйлем ортасында келсе, екі жағынан үтір қойылады.      Қарасам, пай- пай -, кілемді төсеген – ақ екен! б) Сөйлемнің соңында келсе, алдынан үтір қойылады.      Әні ән – ақ екен, бәрекелді! в) Ерекше көңіл, леппен айтылады да, соңынан леп белгісі қойылады.      Алақай, апам келді! г) Қайталанған одағайлар арасына дефис (-) қойылады.      Әй - әй, Мөһ – мөһ, т.б.   1 жаттығу: Сөйлемдерді тиісті дауыс ырғағымен оқы. Қарамен жазылған сөздердің оқылу ерешелігіне назар аудар. Олар сойлемде айтылған ойға қатысты әр алуан көңіл-күйін білдіріп тұр? (ауызша, кітаппен жұмыс) Ей, адамзат! Қолыңа кетпен ал, еңбек ет. «Ә, сенбісің, Керейдің балуаны?» - деп Түйе балуан гүр ете қалды. Пай-пай, мына тұлпарлардың шабысын-ай! Сол уақытта жас бала: «Шүу, жануар, шүу!» - деді. Апырау, бұл қалай болды өзі? Бәрекелді, балам, еңбек еткенің өзіңе жақсы. 2-жаттығу: Сөйлемдерді мәнерлеп оқы. Сөйлемдерді көшіріп жазып, одағайлардың астын сыз. Олар сөйлеушінің қандай көңіл-күйін білдіріп тұр? Одағайлардан кейін қандай тыныс белгі қойылған? Алақай! Жаз келді жадырап. Айналайын-ай, еңбегің жансын! Оһо, мынау керемет қой! Айхай! Көктем! Әй, балам-ай, мұның дұрыс болмады! Пәлі, мынауың үлкен балық қой! 3-жаттығу:Берілген одағайларды қатыстырып,сөйлем құраңдар.(тақтамен,дәптермен жұмыс) Одағайлардың қандай көңіл-күй білдіріп тұрғандығын айт. 1-қатар: Мәссаған, әттең. 2-қатар:Түу, ойпырай. 4-жаттығу. сөйлемдерді тиісті дауыс ырғағымен оқып, одағайларды тап. Жекіруді білдіріп тұрған одағайлары бар сөйлемдерді бір бөлек, шақыруды білдіріп тұрған одағайлары бар сөйлемдерді бір бөлек көшіріп жаз. Шөре-шөре, секеңдеген лағым. Жә, доғар мұндай жалқаулығыңды! Тек, бұл сөзіңді менен басқа ешкім естімесін! Шеп-шеп, мамық жүнді шөжелерім, нәзік үнді шөжелерім. Күшігім, күшігім, кә-кә! Тәйт, жайбарақат жайылған құстарды үркіткені несі! Құрау-құрау, құлыншағым, құндызым! Деңгейлік тапсырмалар І-деңгей: Берілген сөйлемдерден одағайларды тауып жазыңдар:         Жеті атасына дейін жазбай білетін халқымыздың айрықша қасиеті де осында. -         Шу,Ақтұлпар, шу!-Саят құшырлана айқайлап қалды. Оу,жайбасар жалқау батыр,оянып қалғанбысың? Міне,сондықтан да,қазақ шыққан тегін зерделеп,өсер ұрпағының ертеңіне ерекше мән берген.    ІІ-деңгей: Суретке қарап одағайларды қатыстырып,әңгіме құрау.(ауызша)            Үш қатарға үш түрлі сурет беріледі. ІІІ-деңгей: Одағай сөздерді қатыстыра отырып,өлең шығару.     Бекіту бөлімі: Сабақты қорытындылау. «Құстарға ұя жасау» тапсырмасы 1. Одағай деген не? (шаршы) 2. Қандай одағай сөздерд ібілесің? (үшбұрыш) 3. Одағайлардың ерекшелігі (тіктөртбұрыш) 4. Сөйлем құра (шеңбер) (Фигуралардағы сұрақтарға жауап беріп, құстың ұясын құрастыру) Қорытынды:                                                                         Үйге тапсырма: 5-жаттығу. Ереже жаттау.    Одағайларды қатыстырып өтірік өлең немесе өтірік әңгіме жазып келу. Бағалау.      

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 609 688 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 10.06.2014 3093
    • DOCX 52.4 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Базарова Лаура Сражадиновна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Базарова Лаура Сражадиновна
    Базарова Лаура Сражадиновна
    • На сайте: 8 лет и 8 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 2571
    • Всего материалов: 1

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Фитнес-тренер

Фитнес-тренер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Система диагностики предметных и метапредметных результатов в начальной школе

36 ч. — 144 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 134 человека из 46 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Инклюзивное образование в начальной школе

Тьютор

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 49 человек из 28 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Русский язык и литературное чтение: теория и методика преподавания в сфере начального общего образования

Учитель начальных классов русского языка и литературного чтения

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 138 человек из 43 регионов

Мини-курс

История и основы галерейного бизнеса

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Переходные моменты в карьере

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Продажи и самопрезентация в социальных сетях

5 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 49 человек из 20 регионов