АШЫҚ САБАҚ. МЕТАЛДЫ ЕГЕУ

Сабақ: №2

Сабақтың тақырыбы: Металды кесу және сындыру.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Металды кесу және сындыратын құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Металды кесу және сындыруды үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш, қайшы.

                                                       Сабақтың барысы

1.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1   Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2   Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3   Кезекшілікті қою.

1.4   Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды кесу және сындыру кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Металды кесу және сындыру- дегеніміз белгілі бір металды және басқа материалдардан өндеу кезіңде оларды қол қайшымен немесе станоктармен алуды айтады.

Қалыңдығы 3 мм-ге дейінгі жайма металдан жасалған дайындамалар мен күрделі бөлшектерді, қалыңдығы 3-тен жоғары 16 мм-ге дейінгі жайма металлдан жасалған күрделі дайындамалар мен бөлшектерді, қалыңдығы 16 мм-ден жоғары жайма металлдан жасалған қарапайым және орташа күрделіктегі дайындамалар мен бөлшектерді, 20 кв. см-ден жоғары кесілетін берілген бұрышта түрлі маркадағы сұрыптық металдан жасалған дайындамалар мен бөлшектерді бапталған сығымдағышпен, сығымдағыш қайшылармен, гильотинді қайшылармен тірек, шаблон және белгі бойынша берілген мөлшерлерді және шектерді сақтай отырып тік сызықпен кесу. Қалыңдығы 16 мм-ге дейінгі жайма металлдан жасалған күрделі дайындамалар мен бөлшектерді және 16 мм-ден асатын қалыңдықтағы қарапайым және орташа күрделіктегі қисық сызықты кесу. Түсті металлдар мен қорытпалардан жасалған жаймаларды, жолақтар мен таспаларды гильотинді және көп дискілі қайшымен кесу. Түсті металлдар мен қорытпалардан жасалған ротапринт пен фольга жаймаларын кесу. Капсюль өндірісі бұйымдарына арналған дайындама металын дискілі немесе рычаг қайшымен кесу. Қалыңдығы 100 мм-ге дейін ірі кескінді металды ыстықтай және суықтай сығымдағышпен және түрлі құрылымдағы сығымдағыш қайшымен кесу. Қажетті аспапты пайдалана отырып жайма дайындамалары мен бөлшектерді сызба бойынша белгілеу. Пышақтарын ауыстыру және дайындаманың берілген өлшеміне қарай тіректі реттеу. Жұмыс барысында кезеңімен дайындамалар мен бөлшектердің кесу сапасын тексеру. Барлық жүйедегі сығымдағыштарды, сығымдағыш қайшылар мен дірілмен істейтін қайшыларды баптау. Түрлі кескіндегі және маркадағы металлдарды сығымдағышта өлшемімен сындыру. Абградмашинада металл бүршіктерін кесу.

 

 Білуге тиіс: түрлі үлгідегі сығымдағыштардың, дірілмен істейтін қайшылардың, рычагты, дискілі, гильотинді және сығымдағыш қайшылардың құрылымы мен жұмыс істеу қағидаты; арнайы және әмбебап айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы; жайма металлын белгілеу және оңтайлы пішу ережесі мен әдістері; рұқсат шегі жүйесі; қолданылатын металлдың маркалары, талшық бағыттарын ескере отырып иленетін металды пішу ережесі.

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Айналымдар, иірімдер, циклондар – белгілеу және жаймадан жасалған әшекейлі кесу.

 2. 20 кв. см.– дан қиялай кесетін түрлі маркадағы кескінді металлдан жасалған 4 м-ге дейін ұзындықтағы бөлшектер – берілген бұрышпен кесу.

3. Көміртекті және төмен колегирленген болаттан жасалған бөлшектер – дискілі қайшымен кесу.

 4. Перфорациялы станоктарға арналған жаймалы қаңылтыр – пішу, кесу.

 5. Сферикалық нысан бұйымдарына болат дайындамалар – пішу картасы бойынша кесу.

 6. Үрмелі аспаптар иіндері – белгілеу және кесу.

 7. Ұзындығы 4 м-ге дейін түрлі ендегі жолақтар – тірек бойынша қайшымен кесу.

 8. Кескінді қимасы 50х50-ден жоғары 100х100 кв. мм-ге дейінгі бұрыштықтар – кесу.

9. Фаскалар – СКС-25 сындыратын станоктар және гильотинді қайшымен шешу.

 10. Фланецтер – сығымдағышпен сындыру.

 11. №10-нан жоғары №18-ге дейін үлгі өлшемдегі швеллерлер мен зетотәріздес болат – бұрыштықпен белгі бойынша кесу.

 

 

3.3   Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1.     Тексеру: жұмыс орнының қалдықтарын тексеру.

2.     Тексеру : металдардың дұрыс өнделгенің тексеру.

3.     Тексеру : техникалық қауіпсіздіктің бірізділігін дұрыс сақталуын қадағалау.

4.     Тексеру : өз қадағалауының дұрыс жүргізілуін қадағалау, техникалық жұмыс шартын байқау.

5.     Тексеру : жұмыстың жүргізілуін бағалау, жұмыс уақытында істеген студенттерге қосымша тапсырма беру.

4.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №3

Сабақтың тақырыбы: Металды кесу және сындыру.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Металды кесу және сындыратын құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Металды кесу және сындыруды үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш, қайшы.

                                                       Сабақтың барысы

1.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

a.     Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

b.    Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

c.     Кезекшілікті қою.

d.    Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды кесу және сындыру кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2.3 Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Металды кесу және сындыру- дегеніміз белгілі бір металды және басқа материалдардан өндеу кезіңде оларды қол қайшымен немесе станоктармен алуды айтады.

Қалыңдығы 16 мм-ден жоғары жайма металлдан жасалған күрделі бөлшектерді тірек, шаблон және белгі бойынша сығымдағыштармен, сығымдағыш қайшылар және гильотинді қайшылармен тік сызықпен кесу. Қалыңдығы 100 мм-ден асатын ірі кескінді металды ыстықтай және суықтай сығымдағышпен және түрлі құрылымдағы сығымдағыш қайшымен кесу. Түрлі кескіндегі дискілі қайшымен жоғары қоспаланған болаттан және қымбат бағалы металдан және оның қорытпаларынан жасалған жолақтар мен рулондарды кесу. Қисық сызықты кескіндегі жайма металл жиектерін кесу. Сызғыштарды, бұрыштықтарды, циркульдерді, шаблондарды, үлгілер мен қажетті бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалана отырып сызба бойынша бөлшектерді белгілеу.

 

 Білуге тиіс: түрлі үлгідегі сығымдағыштардың, сығымдағыш қайшылардың және дірілмен істейтін қайшылардың кинематикалық тәсімдері мен құрылымдары; пышақ жарамдылығының шекті деңгейі; қалыптарды баптау ережесі және жұмыс барысында баптау; Механизация құралдарының құрылымдары; арнайы және әмбебап айлабұйымдардың құрылымдары

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Бульдолық және бұрыштық кескіндегі арқалықтар – берілген биіктікке дейін ұзындық бойынша кесу.

 2. Түрлі маркадағы және кесетін кескінді металдан жасалған 4 м-ден жоғары ұзындықтағы бөлшектер – берілген бұрышпен кесу.

 3. Арнайы қорытпалардан жасалған бөлшектер – дискілі қайшылармен кесу.

 4. Ротор сымдарының бөлшектері мен гидрогенератор жабындар – дайындамаларды кесу.

 5. Рессорларға арналған дайындамалар – кесу.

 6. Қозғалтқыш иінді валының дайындамалары – кесу.

 7. Металл құрылымдағы дайындамалар – кесу.

 8. Жартылай вагондардың қалыпталған жаймалары мен кузов тіректері – сығымдағыш қайшымен кесу.

9. Ұзындығы 4 м-ден жоғары түрлі ендегі жолақтар – тірек бойынша қайшымен кесу.

10. №18 –ден асатын үлгілік өлшемдегі швеллерлер мен зетотәріздес болат – бұрыш белгілері бойынша кесу.

e.     Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

6.     Тексеру: жұмыс орнының қалдықтарын тексеру.

7.     Тексеру : металдардың дұрыс өнделгенің тексеру.

8.     Тексеру : техникалық қауіпсіздіктің бірізділігін дұрыс сақталуын қадағалау.

9.     Тексеру : өз қадағалауының дұрыс жүргізілуін қадағалау, техникалық жұмыс шартын байқау.

10. Тексеру : жұмыстың жүргізілуін бағалау, жұмыс уақытында істеген студенттерге қосымша тапсырма беру.

2.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №6

Сабақтың тақырыбы: Металдың үстінгі қабатың тазарту .

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Металдың үстінгі қабатың тазартатын  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Металдың үстінгі қабатың тазартуды үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш, тазартқыш, егеу.

                                                       Сабақтың барысы

1.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

a.     Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

b.    Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

c.     Кезекшілікті қою.

d.    Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металдың үстінгі қабатың тазартқан кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Металдың үстінгі қабатың тазарту- дегеніміз белгілі бір металды үстінгі жағын тазарту.  оларды қол егеумен немесе станоктармен алуды айтады.

Егер металды суға салатын болсақ, оның катиондары сұйықтыққа өте бастайды. Катион бетінде электр зарядының болуына байланысты метал бетінде өлшемі бойынша тең, таңбасы бойынша қарама қарсы болатын заряд артық электрондар түрінде жүреді, яғни металл беті теріс зарядталған болады. Ол өзіне металдың ерітіндіге өткен оң зарядты иондарын біртіндеп тарта бастайды, сол арқылы ктиондар ерітінді көлеміне еркін өте алмайды. Сондықтан, металл мен ерітінді шекарасында теріс жағы металл беті, ал оң жағы еріген иондардың жанасу қабаты болып келетін жазық конденсатор тәрізді жұп электрлік қабат түзіледі. Иондардың аз мөлшері ерігеннен кейіннен ақ жұп қабаттың заряды соншалықты өседі, металдың балқуы тоқталады.

Егер металл суға емес, өзінің иондарының ерітіндісне салынған болса, (мвсалы, Zn ті ZnSO4 ке салғанда), онда бұл процесс біршама өзгеше болады. Егер ерітінді концентрациясы аз болса, онда жұп электрлік қабаттың түзілуі металдың судағы ерітіндісіндегідей өтеді.

Егер ерітіндіде иондар концентрациясы жоғары болса, онда алдымен металл бетіндегі оң зарядталған катиондардың тұнбаға түсуі байқалады. Енді металл беті өзіне теріс иондарды тарта бастайды және жұп электрлік қабат түзіледі.

Катиондар металдың бір таңбалы заттарының және оның иондарының ары қарай тұнбаға түсуі тоқталатынға дейін катиондар тұнбаға түседі.

Екі теріс таңбалы зарядталған денелер болғанда олардың арасында потенциалдар айырмасының болатыны белгілі. Бұндай потенциалдар айырмасы мұнда да, жұп электрлі қабатта, металл-ерітінді шекарасында байқалады. Иондардың металдан ерітіндіге және қайта өтуі олардың арасында потенциалдар айырмасын тудырады. Металл-ерітнді жұбын электрод деп айту қабылданған. Бұл жағдайда потенциал электродты деп аталады.

Электродты потенциал неге тәуелді болады? Оны өлшеуге бола ма және қалай? Осы сұраққа жауап бере отырып, электрохимиктер бізге Нернст теңдеуін береді:

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Металдың бетін егеумен беткі қабатың тазарту.

 2. Түрлі маркадағы және кесетін кескінді металдан жасалған 4 м-ден жоғары ұзындықтағы бөлшектер – берілген бұрышпен тазарту .

 3. Арнайы қорытпалардан жасалған бөлшектер – арнайы құралдармен тазарту.

 4.  сымдарының бөлшектері мен гидрогенератор жабындар – дайындамаларды тазарту.

5. Рессорларға арналған дайындамалар – тазарту.

 6. Қозғалтқыш иінді валының дайындамалары – тазарту.

 7. Металл құрылымдағы дайындамалар – тазарту.

8. Металдың үстінгі қабатың арнайы қағазбен тазарту.

 9. Ұзындығы 4 м-ден жоғары түрлі ендегі жолақтар – тірек бойынша тазарту.

10. №18 –ден асатын үлгілік өлшемдегі швеллерлер мен зетотәріздес болат – бұрыш белгілері бойынша тазарту.

e.     Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1.     Тексеру: жұмыс орнының қалдықтарын тексеру.

2.     Тексеру : металдардың дұрыс өнделгенің тексеру.

3.     Тексеру : техникалық қауіпсіздіктің бірізділігін дұрыс сақталуын қадағалау.

4.     Тексеру : өз қадағалауының дұрыс жүргізілуін қадағалау, техникалық жұмыс шартын байқау.

5.     Тексеру : жұмыстың жүргізілуін бағалау, жұмыс уақытында істеген студенттерге қосымша тапсырма беру.

6.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

Сабақ: №7

Сабақтың тақырыбы: Металдың үстінгі қабатың тазарту .

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Металдың үстіногі қабатың тазартатын  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Металдың үстінгі қабатың тазартуды үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш, егеу.

                                                       Сабақтың барысы

1.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

a.     Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

b.    Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

c.     Кезекшілікті қою.

d.    Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металдың үстінгі қабатың тазартқан кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Металдың үстінгі қабатың тазарту- дегеніміз белгілі бір металды үстінгі жағын тазарту.  оларды қол егеумен немесе станоктармен алуды айтады.

Егер металды суға салатын болсақ, оның катиондары сұйықтыққа өте бастайды. Катион бетінде электр зарядының болуына байланысты метал бетінде өлшемі бойынша тең, таңбасы бойынша қарама қарсы болатын заряд артық электрондар түрінде жүреді, яғни металл беті теріс зарядталған болады. Ол өзіне металдың ерітіндіге өткен оң зарядты иондарын біртіндеп тарта бастайды, сол арқылы ктиондар ерітінді көлеміне еркін өте алмайды. Сондықтан, металл мен ерітінді шекарасында теріс жағы металл беті, ал оң жағы еріген иондардың жанасу қабаты болып келетін жазық конденсатор тәрізді жұп электрлік қабат түзіледі. Иондардың аз мөлшері ерігеннен кейіннен ақ жұп қабаттың заряды соншалықты өседі, металдың балқуы тоқталады.

Егер металл суға емес, өзінің иондарының ерітіндісне салынған болса, (мвсалы, Zn ті ZnSO4 ке салғанда), онда бұл процесс біршама өзгеше болады. Егер ерітінді концентрациясы аз болса, онда жұп электрлік қабаттың түзілуі металдың судағы ерітіндісіндегідей өтеді.

Егер ерітіндіде иондар концентрациясы жоғары болса, онда алдымен металл бетіндегі оң зарядталған катиондардың тұнбаға түсуі байқалады. Енді металл беті өзіне теріс иондарды тарта бастайды және жұп электрлік қабат түзіледі.

Катиондар металдың бір таңбалы заттарының және оның иондарының ары қарай тұнбаға түсуі тоқталатынға дейін катиондар тұнбаға түседі.

Екі теріс таңбалы зарядталған денелер болғанда олардың арасында потенциалдар айырмасының болатыны белгілі. Бұндай потенциалдар айырмасы мұнда да, жұп электрлі қабатта, металл-ерітінді шекарасында байқалады. Иондардың металдан ерітіндіге және қайта өтуі олардың арасында потенциалдар айырмасын тудырады. Металл-ерітнді жұбын электрод деп айту қабылданған. Бұл жағдайда потенциал электродты деп аталады.

Электродты потенциал неге тәуелді болады? Оны өлшеуге бола ма және қалай? Осы сұраққа жауап бере отырып, электрохимиктер бізге Нернст теңдеуін береді:

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Металдың бетін егеумен беткі қабатың тазарту.

 2. 5мм аралығында тазарту .

 3. Қорытпалардан жасалған бөлшектер – арнайы құралдармен тазарту.

 4.  Сымдарының бөлшектері мен гидрогенератор жабындар – дайындамаларды тазарту.

5. Рессорларға арналған дайындамалар – тазарту.

 6. Қозғалтқыш иінді валының дайындамалары – тазарту.

 7. Металл құрылымдағы дайындамалар – тазарту.

8. Металдың үстінгі қабатың арнайы қағазбен тазарту.

 9. Ұзындығы 6 м-ден жоғары түрлі ендегі жолақтар – тірек бойынша тазарту.

10. Ұсақ егеумен металдың бетін тазарту.

e.     Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

2.     Тексеру: жұмыс орнының қалдықтарын тексеру.

3.     Тексеру : металдардың дұрыс өнделгенің тексеру.

4.     Тексеру : техникалық қауіпсіздіктің бірізділігін дұрыс сақталуын қадағалау.

5.     Тексеру : өз қадағалауының дұрыс жүргізілуін қадағалау, техникалық жұмыс шартын байқау.

6.     Тексеру : жұмыстың жүргізілуін бағалау, жұмыс уақытында істеген студенттерге қосымша тапсырма беру.

7.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

Сабақ: №8

Сабақтың тақырыбы .  Кіщірейту, дәнекерлеу.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Кішірейтіп, дәнекерлеуге арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Металды кішірейту, дәнекерлеуді үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш, қайшы, қалайы қорғасын, егеу, флюстер, кист,желім, техникалық нұсқау картасы, слесарлық құрал саймандар

                                                       Сабақтың барысы

1.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

a.     Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

b.    Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

c.     Кезекшілікті қою.

d.    Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды кішірейту, дәнекерлеу кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Дәнекер деп аталатын аралық металл немесе қоспаның көмегімен металл детальдарды ажыратпай қосуды түзу жөніндегі операция дәнекерлеу деп аталады. Детальдардың дәнекермен қосылған орны тігіс деп аталады.Дәнекерленген тігісті алу үшін қосылатын бетті тотық және май қалдықтарынан мұқият тазалайды да флюспен бүркеп шығады. Содан соң металл тігісі дәнекер еритін температураға дейін қыздырылады  еріген дәнекерді тігіске салып толтырады. Дәнекерлеудің екі түрін –жұмсақ немесе оңай еритін дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқыту температурасы 400⁰-450⁰-дан аспайды. Қатты немесе қиын балқитын дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқу температурасы 450⁰-500⁰-тан жоғары болады. Жұмсақ дәнекерлермен дәнекерлегенде қалайы қорғасын дәнекерлері қолданылады. Қатты дәнекер ретінде көбінесе мыс- мырыш және күміс дәнекерлер қолданады. Дәнекерлегіштің үш түрі: балғалық, маңдайлық және электр дәнекерлегіштері.

 

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Металдарды, дәнекерлерді жұмысқа дайындау.

2. Дәнекерлеу құралдарын қорғасын-қалайыны жұмысқа дайындау.

3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.

4. Дәнекерлерді пайдалана отырып металл деталдары қосу тәсілдерін көрсету.

5. Желім арқылы ағаш детальдың бетіне тегістейтін қағаз желімді жапсыруды,     көрсету Оның үстінен жылжып кетпеу үшін кистімен сырып тазалап,              қысқышқа қысуды көрсету.

6.  Дәнекерлеу кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.

3.3  Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Дәнекерлеу немесе желімдеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалаужәне қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №11

Сабақтың тақырыбы .  Пайкілеу әдісі.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Пайкілеу әдісіне арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, Сымдарды пайкілеу әдісіне үйрету.

2.     Өз беттерімен кесе отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Сымдар, кескіш, сызғыш, қайшы, қалайы қорғасын, егеу, флюстер, кист,желім, техникалық нұсқау картасы, слесарлық құрал саймандар

                                                       Сабақтың барысы

2.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

a.     Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

b.    Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

c.     Кезекшілікті қою.

d.    Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Сымдарды пайкілеу әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Алюминий сымдарды жалғау әдістері. Қимасы 10мм2 дейінгі сымдарды престеу
арқылы жалғау 2, 5 - 10 мм2 алюминий сымдарды
дәнекерлеп жалғау  Электр қондырғылардың жұмыс сенімділігі сымдардың жалғану, тармақтау, ұштау сапасына байланысты. Жалғанған, ұштанған, тармақталған орындар механикалық төзімді, электрлік кедергісі аз, желідегі токтық жүктеменің күрт артуынан жиі қызғанда, салқындағанда бүтін күйінде қалуы тиіс. Бұл талаптар монтаждау технологиясын қатаң сақтағанда, сондай - ақ, жалғағыш детальдар мен құралдарды дұрыс таңдағанда ғана орындалады.
Алюминий және мыс ток өткізгіш сымдарды жалғау мен ұштаудың негізгі әдістерінің бірі - престеу мен пісіру. Кей жағдайда ток сымдарды дәнекерлеу арқылы да жалғау - ды, ұштауды қолданады.
Бұл әдіс сенімді болғанымен көп уақытты және материалды қажет етеді. Себебі, припой қымбатқа түседі. Жалғаудың, ұштаудың және тармақтаудың әдістерін сым материалына байланысты таңдайды. Себебі, алюминийдің физикалық қасиеттері мыстан өзгеше.
Көптеген ток сымдар алюминий тал сымды етіп жасалады. Себебі, алюминий кең тараған, мысқа қарағанда арзан, жеңіл. Оның үстіне алюминий сымдарды өзара және мыс сымдармен жалғау кезінде көптеген артықшылықтары бар.
Ал кемшілігінің ең бастысы – ауамен әсерлескенде тез тотықтанады және оның бетінде оксидтік пленка пайда болады. Оның электрлік кедергісі көп, ток өткізгіштігі нашар, жай балқиды (балқу температурасы 20000С шамасында). Оның үстіне алюминий – мыс түйіскен жерде «гальваникалық бу» пайда болады. Ол алюминийді бүлдіріп, жал - ғанудың біртіндеп нашарлауына әкеледі. Түйіспелік орынның бүлінуінің және нашарла - уының алдын алу үшін, Кварц - вазелинді немесе цинк - вазелинді пастамен майлайды. Сондай - ақ, дайын түйіспелерді лакпен жабындайды. Ол үшін глифтальды, асфальтты және поливинилхлоридті лак қолданылады.
Паста құрамындағы қатты заттар түйіспелік беттегі пайда болған оксидтік пленканы талқандайды, ал вазелин түйіспелік бетке ауаның келуіне бөгет жасайды. Осылайша, оның тотықтануы мен онда пленка түзілудің алдын алуға болады.Көлденең қимасы 10 мм2 дейінгі бір тал сымды алюминий өткізгіш пен кабельдердің престеу арқылы
жалғануы мен тармақталуы Көлденең қимасы 10 мм2 дейінгі бір тал сымды алюминий өткізгіш пен кабельдерді алюминий гильзада престейді. Ол үшін бір немесе екі жерден қысатын ПК - 2М қысқышы мен ГКМ гидравликалық қысқышы қолданылады. Престеп болған соң жалғану орнын асфальтты немесе глифтальды лакпен қаптайды. Содан соң жабысқыш таспамен оқшау лайды да, ауа мен су кірмес үшін, екінші рет лакпен қаптайды. Престеу операциясы төмендегі ретпен жасалады.
Гильзаны кесте бойынша таңдап алады. ГАО гильзасын бір жағынан немесе екі жағынан толтырылатын болып бөлінеді.
Дәнекерлеу - жалғаудың ең сенімді, бірақ күрделі әдісі. Алюминий сымдар үшін А маркалы припойлар қолданылады. Дәнекерлеу операциясы төмендегі тәртіппен жүреді: Әр тал сымның оқшаулағышын алады, щеткамен немесе пышақпен мұқият тазартады да, араларында қуыс пайда болатындай етіп, қосақтап бұрайды. Сымдарды алюминий - дің балқу температурасына жуық (8600С) температураға дейін дәнекерлеу шамымен немесе газдық жанарғымен қыздырады. Припой таяқшасымен жалғанған жерді сүртеді. Осылайша сым бетіндегі жай балқитын оксидтік пленканы алады. Балқыған припой сымдар арасындағы қуысты толтыру керек. Жалғанған жерді бензинге малынған таза шүберекпен сүртеді, соңынан глифтальды немесе поливинилхлоридті лакпен қаптайды. Сыртынан жабысқыш таспамен оқшаулайды және екінші қайтара лакпен қаптайды.
Дәнекерлеу және престеу кезінде қауіпсіздік ережелерін мұқият сақтау қажет, құрал - саймандарды және материалдарды үнемді, ұқыпты пайдалану керек. 

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Сымдарды, дәнекерлерді жұмысқа дайындау.

2. Дәнекерлеу құралдарын қорғасын-қалайыны жұмысқа дайындау.

3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.

4. Дәнекерлерді пайдалана отырып Сымдарды деталдары қосу тәсілдерін көрсету.

5. Желім арқылы ағаш детальдың бетіне тегістейтін қағаз желімді жапсыруды,     көрсету Оның үстінен жылжып кетпеу үшін кистімен сырып тазалап,              қысқышқа қысуды көрсету.

6.  Дәнекерлеу кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.

3.3  Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Дәнекерлеу немесе желімдеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалаужәне қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №9

Сабақтың тақырыбы .  Металдарды бұрғылау.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.    Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, металдарды бұрғылауға арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, металдарды бұрғылауды  үйрету.

2.    Өз беттерімен бұрғылай отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.    Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Металдар, дірел, бұрғы, станоктар, техникалық нұсқау картасы, слесарлық құрал саймандар

                                                       Сабақтың барысы

1Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1 Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2 Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3 Кезекшілікті қою.

1.4 Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды бұрғылау әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Бұрғылау - бұрғы жәрдемімен тұтас материалдың жоңқасын жонып алу жолымен бітелмеген немесе бітеу цилиндрлік тесік тесу процесі^[1]; тау жыныстарын бұзу арқылы қимасы дөңгелек болатын кен қазбасын жасау процесі.^[2]  Бұрғылаудың механикалық әдісі айналдыра бұрғылау және соққылап бұрғылау болып екіге бөлінеді. Бұрғылау аспабының түріне (шнекті, штангалы, алмасты, тісті доңғалақты, т.б.), бұрғылау машинасының түріне (перфораторлы, пневмосоққылы, турбиналы, т.б.), сондай-ақ, ұңғыма қазудың тәсіліне (көлбеу, тармақты, т.б.) қарай Бұрғылау бірнеше түрге бөледі. Тау жыныстарына физикалық әсер арқылы Бұрғылау тәсілдерінің ішінде термиялық Бұрғылау кең тараған. Қопарып Бұрғылау тәсілін өндіріске енгізу қолға алына бастады.. 

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Сымдарды, дәнекерлерді жұмысқа дайындау.

2. Дәнекерлеу құралдарын қорғасын-қалайыны жұмысқа дайындау.

3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.

4. Дәнекерлерді пайдалана отырып Сымдарды деталдары қосу тәсілдерін көрсету.

5. Желім арқылы ағаш детальдың бетіне тегістейтін қағаз желімді жапсыруды,     көрсету Оның үстінен жылжып кетпеу үшін кистімен сырып тазалап,              қысқышқа қысуды көрсету.

6.  Дәнекерлеу кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.

a.      Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Дәнекерлеу немесе желімдеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалаужәне қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.    Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №21

Сабақтың тақырыбы .  Ағаш жону.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.    Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, металдарды бұрғылауға арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, ағаш жонуды   үйрету.

2.    Өз беттерімен ағаш жона отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.    Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, ағашты тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Ағаш, қашау, кескіш, станоктар, техникалық нұсқау картасы, ТСД - 120 білдегі, әр түрлі қашаулар, бекіме айлабұйымдар, штангенциркуль, сызғыш, осьтік және тура жонуға арналған дайындама, қалам, кронциркуль, нутромер, қима үлгілер

                                                       Сабақтың барысы

1Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1 Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2 Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3 Кезекшілікті қою.

1.4 Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Ағаш жону әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

        

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

           А) Қалақты қалай жасайды? 

            Б) Өлшемдерін ата?

            Г) Қандай түрлерін білесін? 

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Жоңғыш құрал - саймандар кескіш қашаулар құрылымы бойынша өте алуан түрлі, олардың әр түрлі болуы білдектің құрылымдық ерекшелігіне және қолданылуына байланысты болады. Олар қолмен – білдек асты тірегі бар білдекте жұмыс істеуге арналған және құралкүймешікті – механикалық беріспен жұмыс істейтін білдекке арналған болып екіге бөлінеді.

Фасонды кескіштерді бұйымда фасонды пішіндер қыру үшін қолданады. Әр түрлі пішінді бұранда ою үшін арнайы кескіштерді қолданады.

Бекітуші айла бұйымдарға: қысқұрылғы, үшаша, қысқы жатады. Қысқы және үшашамен осьтік жонуда дайындаманың бір шетін ұстатады. Сонымен бірге қысқыны ұсақ тетіктердің ішкі жағын қырғанда бекітуші айла бұйым ретінде қолданады.

Қысқұрылғы үлкен өлшемді дайындамаларды өңдегенде және жалпақ тұтас дискілерді қырғанда бекітуші айлабұйым ретінде қолданылады.

Үш жұдырықшалы қысқы дайындаманың центрін қыспақ жұдырықшалары

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1. Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3. Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4. Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығын дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау

1. Жұмыс киіміңді дұрыс киін. Жең, галстук, белбеу т. б. киімдеріңді ретте.

2. Станокты тексер (ременді берілістің қорғаныш бөліктері, заземление т. б.).

3. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

4. Дайындаманы мұқият тексер (көз, жарық, т. б.).

5. Пышақ тіреуіштің биіктігін дайындаманың центрлік сызығына дәл келтіріп, арақашықтығы 2 - 3 мм болсын.

6. Пышақтың жүзін тексер.

7. Станокты бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзіңе көзәйнек ки.

Жұмыс кезінде:

1. Кесу жұмысы станок толық күшімен айналған соң баста.

2. Пышақты дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3. Пышақ тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр.

4. Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты жақындама; ә) станок үстінен алыс - беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң жүргіз;

г) жұмыс істеп тұрған станокты тастап кетпе.

1. Көркемдеп жону жұмыстарының күрделілігіне байланысты ағаш жону білдегінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін орындауға ерекше назар аудару.

2. Технологиялық карталарды тарату.

3. сызбаларды оқып - үйрену және тиісті құрал - саймандар мен айлабұйымдарды таңдап алу.

 Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың ағаш жоғанда техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Ағаш жону кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалау және қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.    Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №18

Сабақтың тақырыбы .  Қайрау.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.    Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, металдары қайрауға арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, қайрауды   үйрету.

2.    Өз беттерімен металды қайрай отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.    Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, қайрауды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, қайрақ, кескіш, станоктар, техникалық нұсқау картасы.

                                                       Сабақтың барысы

1Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1 Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2 Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3 Кезекшілікті қою.

1.4 Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды қайрау әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

        

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

           А) Сандықты қалай істейді? 

            Б) Құралдарын ата?

            Г) Қандай түрлерін білесін? 

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру. Шапқы мен крейцмейсель қарапайым қайрау станоктарына орнатылған корундты ажарлайтын   шарықпен   қайралады. Қайрау   үшін   (36-сурет, а)   станокты жүргізіп, ажарлайтын шарықты айналдырып қояды да, шапқыны тіректің үстіне салып ақырын ғана басып ұстайды. Аспап жүзі бір тегіс қайралу үшін, оны біресе оңға, біресе солға жылжытып, астыүстін аударыстырып отыру керек. Негізгі қайрауды бітірген соң аспаптың жүзін қол қайрақпен түзейді. ,     Қайрау кезінде шапкы жүзінің керекті бұрышының сакталуын қадағалау керек; кесетін  жиек түзу немесе сәл ғана  дөнестеу болғаны жөн; жүздің екі жаны оське қарай  біртегіс көлбеу жазықтык, болу керек.

 

ГОСТ 7211—54 бойынша шапқы мен крейцмейсельдің ең дұрыс қайрау бұрыштары.

 

 

Қатты материалдар үшін (шындалған болат, шойын) —70° Қаттылығы орташа материалдар үшін (болат) —60° Жұмсақ материалдар үшін (мыс, жез) —45° және одан аз.

 

Қайрау кезінде аспапты ажарлатқыш шарықпен қатты басып өте қыздырмау керек, олай етсе құралдың кесетін бөлігі қаттылығын жояды. Шамадан тыс қызбас үшін құралдың қайралып тұрған ұшын мезгіл-мезгіл суға малу керек.

 

Қайрау кезінде шапқының үшкірлену бұрышын үлгінің көмегімен бақылап тұрған жөн (36-сурет, б).

 

 

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау

1. Жұмыс киіміңді дұрыс киін. Жең, галстук, белбеу т. б. киімдеріңді ретте.

2. Станокты тексер (ременді берілістің қорғаныш бөліктері, заземление т. б.).

3. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

4. Дайындаманы мұқият тексер (көз, жарық, т. б.).

5. Шапқыны  дайындау.

6. Пышақтың жүзін тексер.

7. Станокты бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзіңе көзәйнек ки.

9. Шапқыны тіректің үстіне салып ақырын ғана басып  қайра.

 Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың ағаш жоғанда техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Шапқыны қайрау кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалау және қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.    Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №22

Сабақтың тақырыбы .  Ағаштан бұйым жасау.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.    Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, металдарды бұрғылауға арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, ағаш жонуды   үйрету.

2.    Өз беттерімен ағаш жона отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.    Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, ағашты тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Ағаш, қашау, кескіш, станоктар, техникалық нұсқау картасы, ТСД - 120 білдегі, әр түрлі қашаулар, бекіме айлабұйымдар, штангенциркуль, сызғыш, осьтік және тура жонуға арналған дайындама, қалам, кронциркуль, нутромер, қима үлгілер

                                                       Сабақтың барысы

1Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1 Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2 Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3 Кезекшілікті қою.

1.4 Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Ағаштан бұйым жасау әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

        

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

           А) Ағашты қалай жонады? 

            Б) Құралдарын ата?

            Г) Қандай түрлерін білесін? 

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

      № Атқаратын жұмыстар График кескін Қажетті құрал - саймандар

1. Өңдеген рейканы 20 - 25 см - ден өлшеп кесу. 3 - 4 бөлік Ара, сызғыш, қарындаш, жұмыс үстелі

2. Қиылған бөлшектің екі шетіне 2 см өлшеп, қиғаштап немесе төрбұрыштап орналастыру Сызғыш, қарындаш

3. Екі рейканың беттесін жерін сызып, арамен жартысына дейін кесу.

Қашаумен ойып түсіру. Ара, қашау, балға, пышақ, сызғыш, қарындаш

4. Дайын бұйымды желімдеу, лактау Желім, лак, губка немесе қылқалам

   

Дайындалған ағаш материалдарын бекітіп ұстау үшін ауыспалы шпиндельдін саптама тетіктері қолданылады. Оған орталық шанышқысы ( үш тісті айыр) карпус, патрон өңделетін ағаш материалдарды ішкі ойықтарды ойып – жону кезінде патронға бекітілетін болса, ағаш мериалдарды диаметрі неғұрлым үлкендері орналастырылады.

 

Жетектің сақатандырғыш қоршауының қақпағын электр қозғалтқышпен ашқан кезде оған электр қуаты берілмей, тоқтап қалатындай етіп сақтықпен жалғастырылған. Ағашты кесіп өңдеу аймағы алдын ала қорғағышпен жабдықталған. Атап айтқанда, қабылдаушы тетік жұмыс істеп тұрғанда адамды түсіп жататын жаңқалардан қорғайды және ағашты аралау кезінде зиянды шаң тозаңның күшейіп, шоғырлана түсуін бәсеңдетеді, үгінді қалдықтардың үйіліп қалуын азайтады.Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1. Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3. Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4. Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығын дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау

1. Жұмыс киіміңді дұрыс киін. Жең, галстук, белбеу т. б. киімдеріңді ретте.

2. Станокты тексер (ременді берілістің қорғаныш бөліктері, заземление т. б.).

3. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

4. Дайындаманы мұқият тексер (көз, жарық, т. б.).

5. Бөлшектерді белдікке орнату.

6. Пышақтың жүзін тексер.

7. Станокты бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзіңе көзәйнек ки.

Жұмыс кезінде:

1. Кесу жұмысы станок толық күшімен айналған соң баста.

2. Пышақты дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3. Пышақ тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр.

4. Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты жақындама; ә) станок үстінен алыс - беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң жүргіз;

г) жұмыс істеп тұрған станокты тастап кетпе.

1. Көркемдеп жону жұмыстарының күрделілігіне байланысты ағаш жону білдегінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін орындауға ерекше назар аудару.

2. Технологиялық карталарды тарату.

3. сызбаларды оқып - үйрену және тиісті құрал - саймандар мен айлабұйымдарды таңдап алу.

 Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың ағаш жоғанда техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Ағаш жону кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалау және қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.    Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №17

Сабақтың тақырыбы .  Сандық істеу.

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

1.    Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, сандық істеуге арналған  құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, сандық істеуді   үйрету.

2.    Өз беттерімен металды қайрай отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

3.    Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, қайрауды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:   дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: ағаш, қол арасы, сүргі, егеу түрлері, қаңылтыр.

.

                                                       Сабақтың барысы

1Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

1.1 Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

1.2 Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

1.3 Кезекшілікті қою.

1.4 Жұмыс орындарына жайғастыру.

2.  Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды қайрау әдісі кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

        

   2. 3 Өткен сакбақты қайталау:

           А) Сандықты қалай істейді? 

            Б) Құралдарын ата?

            Г) Қандай түрлерін білесін? 

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.  -Оқушылар, бүгін біздер сабақта үй жиһазы- сандықты жасап үйренеміз. Ежелден қазақ халқы үй жиһазын ағаштан жасаған, ағашты қазақ халқы әулие көрген.

 Қолөнерге шексіз бай қазақ халқының үй жиһаздарының ішінде сандық ежелден үш түрде жасалып келген киім – кешек , әр түрлі уақ – түйек бұйымдар сақтау үшін үлкенді – кішілі қолсандық, әбдіре және жағлан пайдаланған.

 Сынып оқушыларын 5 топқа бөліп әр топтың тапсырмаларын түсіндіру.

 3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

 1 кезең (1 топ). Технологиялық карта бойынша өлшем арқылы 2 оқушы сандақтың бет жағы және артқ жағын, келесі 2 оқушы сандықтың жанын жасайды.

 2 кезең (2 топ). Берілген өлшем арқылы 2 оқушы қақпақтың екі жағын бірдей жасайды, 3 оқушы екі белдік ағаштарын дайындайды.

 3 кезең (3 топ). Сандықтың бет жағына түсетін оюды қағаздан ойып, қаңылтырға түсіру(симметрия заңын сақтау). Қаңылтырды өлшем арқылы қию. 2-ші оқушы сандықтың жиегіне қағылатын бұрыштық қиып дайындау.

 4 кезең (4 топ). Шеку шегесі(чекан) және балғамен алдын ала қаңылтырға түсірілген өрнекті чеканка. 2-ші оқушы тоқылдақпен бұдырлап шеку, түзету.

 5 кезең (5 топ). 1,2,3,4 топтар жасаған бөлшектерді құрастырады. Алдымен қорабы мен қақпағын жинап, шегелеп, содан кейін қорабтың бет жағына чеканка орнатады. Жиектеріне бұрыштық, екі бүйіріне тұтқа тағып, топсалары мен алқасын бекітеді.

 Оқушылар алда тұрған тапсырмаларды орындау үшін мұғалімнің кіріспе нұсқауын, сарамандық іс-әрекетті дұрыс орындау үшін тәсілдерін таңдайды.

 5 кезеңнің жұмыстары 5 топтың мүшелерінің күшімен аяқталған соң, әр топ өздерінің жасаған(сандықтың бөлшектерін) қорғайды, анализ береді, қорытынды жасайды.

 Мұғалімнің қорытындысы, оқушылардың тапсырманы орындау барысындағы қателерін талдау, білімдерін талдап қорыту, оқушылардың іс-әрекетін бағалау.

 Топтың мүшелері жұмыс орындарын реттейді, еңбек құралдарын жинап мұғалімге тапсырады, ағаш шеберханасын жинастырады.

Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың ағаш жоғанда техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Сандық істеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

         дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

         4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалау және қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

4.    Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

Сабақ: №1

Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Өлшем .

Сабақтың түрі: өндірістік

Сабақтың мақсаты:

5.     Студенттерге техникалық қауіпсіздігін сақтай отырып, Өлшегенде құрал-саймандарды  дұрыс қолданып, дұрыс өлшеуді үйрету.

6.     Өз беттерімен өлшей отырып, икемділікке, алдына қойған жұмысты шыдамдылықпен аяқтау, шапшандылық қабілеттерін дамыту.

7.     Еңбек сүйгіштікке, құрал-саймандарды ұқыпты ұстауға, металдарды тиімді пайдалануға үйрету.

Пән аралық байланыс: Сызу, физика, техникалық өлшем.

Көрнекіліктер:  сызба, дайын жұмыс үлгілері, инструкторлық карта, плакат.

Құрал-саймандар: Метал, кескіш, сызғыш.

                                                       Сабақтың барысы

4.     Ұйымдастыру кезеңі (5мин)

4.1   Студенттерді түгендеп сабаққа дайындығын тексеру, арнайы киімдерін киюін қадағалау.

4.2   Сабақтың барысы мен бір ізділігін түсіндіру.

4.3   Кезекшілікті қою.

4.4   Жұмыс орындарына жайғастыру.

2 Кіріспе инструктаж (50мин)

2.1 Жұмыс барысы мен сабақтың тақырыбымен таныстыру.

2.2 Техникалық қауіпсіздігін сұрақ-жауап арқылы жүргізу.

А) Жұмысты бастамай тұрып қандай техникалық қауіпсіздікті міндетті түрде сақтау керек?

Б) жұмыс барысы кезінде қандай техникалық қауіпсіздік  міндетті түрде сақтау керек?

В) Жұмыс аяқталған кезде міндетті түрде:

Г) Металды кесу және сындыру кезіңде қауіпсіздік ережесін сақтау.

   2. Өткен сакбақты қайталау:

   3. Ағымды инструктаж (4 сағат 30мин)
   3.1 Жаңа сабақты түсіндіру.

Металды кесу және сындыру- дегеніміз белгілі бір металды және басқа материалдардан өндеу кезіңде оларды қол қайшымен немесе станоктармен алуды айтады.

Қалыңдығы 3 мм-ге дейінгі жайма металдан жасалған дайындамалар мен күрделі бөлшектерді, қалыңдығы 3-тен жоғары 16 мм-ге дейінгі жайма металлдан жасалған күрделі дайындамалар мен бөлшектерді, қалыңдығы 16 мм-ден жоғары жайма металлдан жасалған қарапайым және орташа күрделіктегі дайындамалар мен бөлшектерді, 20 кв. см-ден жоғары кесілетін берілген бұрышта түрлі маркадағы сұрыптық металдан жасалған дайындамалар мен бөлшектерді бапталған сығымдағышпен, сығымдағыш қайшылармен, гильотинді қайшылармен тірек, шаблон және белгі бойынша берілген мөлшерлерді және шектерді сақтай отырып тік сызықпен кесу. Қалыңдығы 16 мм-ге дейінгі жайма металлдан жасалған күрделі дайындамалар мен бөлшектерді және 16 мм-ден асатын қалыңдықтағы қарапайым және орташа күрделіктегі қисық сызықты кесу. Түсті металлдар мен қорытпалардан жасалған жаймаларды, жолақтар мен таспаларды гильотинді және көп дискілі қайшымен кесу. Түсті металлдар мен қорытпалардан жасалған ротапринт пен фольга жаймаларын кесу. Капсюль өндірісі бұйымдарына арналған дайындама металын дискілі немесе рычаг қайшымен кесу. Қалыңдығы 100 мм-ге дейін ірі кескінді металды ыстықтай және суықтай сығымдағышпен және түрлі құрылымдағы сығымдағыш қайшымен кесу. Қажетті аспапты пайдалана отырып жайма дайындамалары мен бөлшектерді сызба бойынша белгілеу. Пышақтарын ауыстыру және дайындаманың берілген өлшеміне қарай тіректі реттеу. Жұмыс барысында кезеңімен дайындамалар мен бөлшектердің кесу сапасын тексеру. Барлық жүйедегі сығымдағыштарды, сығымдағыш қайшылар мен дірілмен істейтін қайшыларды баптау. Түрлі кескіндегі және маркадағы металлдарды сығымдағышта өлшемімен сындыру. Абградмашинада металл бүршіктерін кесу.

 

 Білуге тиіс: түрлі үлгідегі сығымдағыштардың, дірілмен істейтін қайшылардың, рычагты, дискілі, гильотинді және сығымдағыш қайшылардың құрылымы мен жұмыс істеу қағидаты; арнайы және әмбебап айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы; жайма металлын белгілеу және оңтайлы пішу ережесі мен әдістері; рұқсат шегі жүйесі; қолданылатын металлдың маркалары, талшық бағыттарын ескере отырып иленетін металды пішу ережесі.

3.2 Студенттердін өзіндік жұмысы, тапсырманы орындау.

1. Айналымдар, иірімдер, циклондар – белгілеу және жаймадан жасалған әшекейлі кесу.

 2. 20 кв. см.– дан қиялай кесетін түрлі маркадағы кескінді металлдан жасалған 4 м-ге дейін ұзындықтағы бөлшектер – берілген бұрышпен кесу.

3. Көміртекті және төмен колегирленген болаттан жасалған бөлшектер – дискілі қайшымен кесу.

 4. Перфорациялы станоктарға арналған жаймалы қаңылтыр – пішу, кесу.

 5. Сферикалық нысан бұйымдарына болат дайындамалар – пішу картасы бойынша кесу.

 6. Үрмелі аспаптар иіндері – белгілеу және кесу.

 7. Ұзындығы 4 м-ге дейін түрлі ендегі жолақтар – тірек бойынша қайшымен кесу.

 8. Кескінді қимасы 50х50-ден жоғары 100х100 кв. мм-ге дейінгі бұрыштықтар – кесу.

9. Фаскалар – СКС-25 сындыратын станоктар және гильотинді қайшымен шешу.

 10. Фланецтер – сығымдағышпен сындыру.

 11. №10-нан жоғары №18-ге дейін үлгі өлшемдегі швеллерлер мен зетотәріздес болат – бұрыштықпен белгі бойынша кесу.

 

 

7.3   Жұмыс орының қалдықтарды тексеру.

11. Тексеру: жұмыс орнының қалдықтарын тексеру.

12. Тексеру : металдардың дұрыс өнделгенің тексеру.

13. Тексеру : техникалық қауіпсіздіктің бірізділігін дұрыс сақталуын қадағалау.

14. Тексеру : өз қадағалауының дұрыс жүргізілуін қадағалау, техникалық жұмыс шартын байқау.

15. Тексеру : жұмыстың жүргізілуін бағалау, жұмыс уақытында істеген студенттерге қосымша тапсырма беру.

8.     Қортынды инструктаж (30мин)

-         Сабақты қортындылау.

-         Болған қателіктерді көрсете отырып, оның болу себебін түсіндіру.

-         Студенттерге жүргізілген жұмыстарына мадақтай отырып , бағалау.

-         Ең жақсы жұмысты көрсете отырып, олардың нені үйренгендігін, оның мамандықтарының мәні неде екенін түсіндіру.

-         Үй жұмысы: өткен тақырыпты оқып келу.

-         Келесі сабақтың мақсаты мен тақырыбың хабарлау.

-         Жұмыс орның жинау.

 

 

 

 

           9 сынып  24.11.09.

Сабақтың тақырыбы: Сандық жасау технологиясы

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақ халқының қолөнерінің ерте кезден ақ дамығанын оқыта отырып сандық жасау технологиясын үйрету

Сабақтың білімдік міндеті:

                  Оқушыларға сандық жасау үшін керекті материал дайындау үшін ағаш беттерін сүргілеу, кесу, өлшеу бірліктерін,құрастыру әдістерін үйрету

Дамытушылық міндеті:

                   Теориалық білімдерін практикалық іс-әрекеттерге ұштастырып оны іс жүзінде пайдалану

1. сабақтың түрі: Жаңа сабақ

2. Көрнекілік: Сызбалар,бекіту бұрандалы шеге желім түрлері ПВА момент ағаш сыналар

1.    Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушыларды түгендеу оқу құралдарын әзірлеу

Жаңа тарауды бастаймыз.

2.    Жаңа сабақ: Сандықтың қолданылатын орны және байырғы жасалу әдістері

 Сандық әр-түрлі бұйым салуға арналған ағаштан жасалған үй жихазы мүлік. Киім кешек әр-түрлі ұсақ-түйек бұйымдар сақтау үшін үлкенді-кішілі қолсандық әбдіре және жағдан сандықтарын пайдаланған сөйтіп қазақ халқының сандық жасау әдісі үш түрге бөлінген

1.    а. Үлкен сандықтардың ұзындығы 90-100см. Биіктігі мен ені 45-50см. Жұқа қарағай тақтайдан жасалынады. Сырты терімен қапталып ою-өрнек салу арқылы безендендірілген әл-ауқаты жақсы адамдар сандық сыртын жез,күміс,алтын түсті асыл тастармен өрнектер салғызған

2.    б. Жағдан сандығы

азық түлік киім-кешек салатын тұтастай теріден істеліп сыртын қаңылтырмен шегендеген сандықтың көне түрі Қазақстанның оңтүстік өңірінде 18-19 ғасырда кең таралған. Негізінде әбдіре сандық сияқты үлкен емес 60-70см. Биіктігі мен ені 30-35см.

3.г. Қолсандық

Бойжеткен қыздарға арналып жасалынады. Ол ұзартылған қыздың жасауына кіреді. Ұзындығы 45-50см. Ені 25-30см биіктігі 15-20см.

3.    Бекіту:

1.Сандықтар қандай түрге бөлінеді

2.Сандық қандай әдіс-тәсілдермен әшекейленеді

3.    Сандық қандай материалдан жасалынады

4.    Сый-кәделік сандық неше негізгі бөліктен құралады?

4.Қорытындылау:

5.    Бағалау:

6.    Үйге тапсырма:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                   

 

 

 

 

 Технологиялық карта

Ағаштан                                     Материал дайындау

Сандық                                       Өлшеу,сүргілеу,кесу

Жасау                                         Материалды егеп өңдеу

Жолдары                                    Әшекейлеу жолдары

                 Құрастыру әдістері

1.Шегелеу

2.Бұрандалы шеге

3.Ағаш сынасы арқылы

4.Желімдеу

5.Ойма қиыстыру арқылы

 

Жұмыс түріне қарай құрал сайман пайдалану

Сандық жасау технологиясы

1.Сызғыш                         6.Бұрандалар

2.Ағаш балға                   7.Топса

3.Сүргі                             8.Ілмектер

4.Ағаш арасы                  9.Ою-өрнек ою әдістері

5.Темір арасы                 10.Дайын бұйымды құрастыру

 Сый кәделік сандықтың жасалу технологиясы

Сый кәделік сандықтың жасалуы кебежеге қарағанда едәуір күрделі. Ол негізгі сегіз бөліктен құралады

1.Сандықтың негізі             5.Тұтқалар

2.Қақпағы                             6.Екі жаны

3.Құлып тілшесі                   7.Сандықтың асты

4.Топсалар                            8.Сандықтың аяқтары

Жағадан сандығы

Ұзындығы:60-70см.

Ені мен биіктігі:30-35см. Жұқа ағаштан жасалынатын сырты терімен қаптанылады,тек бет жағы ғана әр-түрлі өрнектермен безендіріледі

               Әбдіре сандық

Үлкен сандық ұзындығы 90-100см.

Биіктігі мен ені:45-50см.       Сырты әр-түрлі материалдармен әшекейленед

                          ШПОН

Шпон дегеніміз 1мм. Қалыңдықтағы арнаулы білдектерде кесілген ағаш материалы.

 

 

Сабақтың материалдық техникалық          Металл дайындамалар, дәнекерлер(пайка),

құрал-жабдықталуы:                            қалайы қорғасын, егеу, флюстер, кист,

желім, техникалық нұсқау картасы, слесарлық құрал саймандар.

Пән аралық байланыс:                         Слесарь ісі, сызу, химия,физика, арнаулы технология.

Сабақ барысы:

 I.    Ұйымдастыру кезеңі 8³⁰- 8³⁵

 1.   Оқушылардың сабаққа қатысуы мен дайындығын тексеру.

2.   Оқушылардың арнаулы киімдерін тексеру.

Кіріспе нұсқау 8³⁵ – 9²⁰

  Оқушыларға сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.

1.                    Оқушыларға өткен сабақты жаңа сабақпен байланыстыра отырып сұрақтарды

2.                    оқушылар бір-біріне сұрақтар қою арқылы қайталау.

1.    Кесу тілу дегеніміз не ?

2.    Қол араның негізгі типтері?

3.   Қол арамен жұмыс жасау?

4.   Металды қайшымен кесу?

5.  Қалыңдығы 2 мм жалпақ болат темірді немен кесуге болады?

6.  Құбырларды немен кеседі?

7.  Егеп өңдеу дегеніміз не?

8.  Егеу дегеніміз не?

9.  Егеу жұмысының негізгі ережелері?

10. Егеу жұмыстары кезінде еңбек қауіпсіздігі?

 

     III.Оқушыларға жаңа сабақ бойынша нұсқау беру.

 

1.                   Жалпы мағлұмат

Дәнекер деп аталатын аралық металл немесе қоспаның көмегімен металл детальдарды ажыратпай қосуды түзу жөніндегі операция дәнекерлеу деп аталады. Детальдардың дәнекермен қосылған орны тігіс деп аталады.Дәнекерленген тігісті алу үшін қосылатын бетті тотық және май қалдықтарынан мұқият тазалайды да флюспен бүркеп шығады. Содан соң металл тігісі дәнекер еритін температураға дейін қыздырылады  еріген дәнекерді тігіске салып толтырады. Дәнекерлеудің екі түрін –жұмсақ немесе оңай еритін дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқыту температурасы 400⁰-450⁰-дан аспайды. Қатты немесе қиын балқитын дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқу температурасы 450⁰-500⁰-тан жоғары болады. Жұмсақ дәнекерлермен дәнекерлегенде қалайы қорғасын дәнекерлері қолданылады. Қатты дәнекер ретінде көбінесе мыс- мырыш және күміс дәнекерлер қолданады. Дәнекерлегіштің үш түрі: балғалық, маңдайлық және электр дәнекерлегіштері.

 

IV.Кіріспе нұсқауды пысықтау.

 

1.                   Дәнекерлеу дегеніміз не?

2.                   Дәнекерлердің түрлері қандай және балқу температурасы?

3.                   Жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде қандай дәнекерлер қолданылады?

4.                   Жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде қандай флюстер қолданылады?

5.                   Метал бетіндегі тотықтар, таттарды немен тазартамыз?

6.                   Ірі бұйымдарды дәнекерлегенде қыздыру үшін не қолданамыз?

7.                   Қатты дәнекер ретінде қандай дәнекер қолданамыз?

8.                   Қатты дәнекермен дәнекерлеу процесі?

9.                   Түрлі металдар мен қортпаларды дәнекерлеу.

10.                Дәнекерлегендегі брак?

11.                Дәнекерлеу кезіндегі қауіпсіздік ережесі?

12.                Желімнің көмегімен қандай металдарды желімдейміз?

 

V. Құрал жабдықтарды пайдалана отырып, жаттығу жұмыстарын

                                         орындау.

1. Металдарды, дәнекерлерді жұмысқа дайындау.

2. Дәнекерлеу құралдарын қорғасын-қалайыны жұмысқа дайындау.

3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.

4. Дәнекерлерді пайдалана отырып металл деталдары қосу тәсілдерін көрсету.

5. Желім арқылы ағаш детальдың бетіне тегістейтін қағаз желімді жапсыруды,                                                                  .    көрсету Оның үстінен жылжып кетпеу үшін кистімен сырып тазалап,                                                                                .    қысқышқа қысуды көрсету.

6.  Дәнекерлеу кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.

   VI.Ағымдық нұсқау. 9²⁰- 14⁰⁰

    

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Дәнекерлеу немесе желімдеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалаужәне қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

 

VII. Қорытынды нұсқау. 14⁰⁰- 14³⁰

1.Сабақты қорытындылау.

2.Оқушыларға жаттығу жұмыс орындаусапасына қарай білімдерін тексеру.

3. Үйге тапсырма беру. Қалайы қорғасын арқылы дәнекерлегішпен жұмсақ

дәнекермен дәнекерлеу. БФ-2 желімімен пластмасса материалдарын желімдеу.

Сабақтың материалдық техникалық          Металл дайындамалар, дәнекерлер(пайка),

құрал-жабдықталуы:                            қалайы қорғасын, егеу, флюстер, кист,

желім, техникалық нұсқау картасы, слесарлық құрал саймандар.

Пән аралық байланыс:                         Слесарь ісі, сызу, химия,физика, арнаулы технология.

Сабақ барысы:

 I.    Ұйымдастыру кезеңі 8³⁰- 8³⁵

 1.   Оқушылардың сабаққа қатысуы мен дайындығын тексеру.

2.   Оқушылардың арнаулы киімдерін тексеру.

Кіріспе нұсқау 8³⁵ – 9²⁰

  Оқушыларға сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.

1.                    Оқушыларға өткен сабақты жаңа сабақпен байланыстыра отырып сұрақтарды

2.                    оқушылар бір-біріне сұрақтар қою арқылы қайталау.

1.    Кесу тілу дегеніміз не ?

2.    Қол араның негізгі типтері?

3.   Қол арамен жұмыс жасау?

4.   Металды қайшымен кесу?

5.  Қалыңдығы 2 мм жалпақ болат темірді немен кесуге болады?

6.  Құбырларды немен кеседі?

7.  Егеп өңдеу дегеніміз не?

8.  Егеу дегеніміз не?

9.  Егеу жұмысының негізгі ережелері?

10. Егеу жұмыстары кезінде еңбек қауіпсіздігі?

 

     III.Оқушыларға жаңа сабақ бойынша нұсқау беру.

 

1.                   Жалпы мағлұмат

Дәнекер деп аталатын аралық металл немесе қоспаның көмегімен металл детальдарды ажыратпай қосуды түзу жөніндегі операция дәнекерлеу деп аталады. Детальдардың дәнекермен қосылған орны тігіс деп аталады.Дәнекерленген тігісті алу үшін қосылатын бетті тотық және май қалдықтарынан мұқият тазалайды да флюспен бүркеп шығады. Содан соң металл тігісі дәнекер еритін температураға дейін қыздырылады  еріген дәнекерді тігіске салып толтырады. Дәнекерлеудің екі түрін –жұмсақ немесе оңай еритін дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқыту температурасы 400⁰-450⁰-дан аспайды. Қатты немесе қиын балқитын дәнекерлермен дәнекерлеу мұнда балқу температурасы 450⁰-500⁰-тан жоғары болады. Жұмсақ дәнекерлермен дәнекерлегенде қалайы қорғасын дәнекерлері қолданылады. Қатты дәнекер ретінде көбінесе мыс- мырыш және күміс дәнекерлер қолданады. Дәнекерлегіштің үш түрі: балғалық, маңдайлық және электр дәнекерлегіштері.

 

IV.Кіріспе нұсқауды пысықтау.

 

1.                   Дәнекерлеу дегеніміз не?

2.                   Дәнекерлердің түрлері қандай және балқу температурасы?

3.                   Жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде қандай дәнекерлер қолданылады?

4.                   Жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде қандай флюстер қолданылады?

5.                   Метал бетіндегі тотықтар, таттарды немен тазартамыз?

6.                   Ірі бұйымдарды дәнекерлегенде қыздыру үшін не қолданамыз?

7.                   Қатты дәнекер ретінде қандай дәнекер қолданамыз?

8.                   Қатты дәнекермен дәнекерлеу процесі?

9.                   Түрлі металдар мен қортпаларды дәнекерлеу.

10.                Дәнекерлегендегі брак?

11.                Дәнекерлеу кезіндегі қауіпсіздік ережесі?

12.                Желімнің көмегімен қандай металдарды желімдейміз?

 

V. Құрал жабдықтарды пайдалана отырып, жаттығу жұмыстарын

                                         орындау.

1. Металдарды, дәнекерлерді жұмысқа дайындау.

2. Дәнекерлеу құралдарын қорғасын-қалайыны жұмысқа дайындау.

3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.

4. Дәнекерлерді пайдалана отырып металл деталдары қосу тәсілдерін көрсету.

5. Желім арқылы ағаш детальдың бетіне тегістейтін қағаз желімді жапсыруды,                                                                  .    көрсету Оның үстінен жылжып кетпеу үшін кистімен сырып тазалап,                                                                                .    қысқышқа қысуды көрсету.

6.  Дәнекерлеу кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.

   VI.Ағымдық нұсқау. 9²⁰- 14⁰⁰

    

1-аралау: Оқушылардың жұмыс орындарын аралау.

2-аралау: Оқушылардың жұмсақ дәнекермен дәнекерлегенде техникалық нұсқау

картамен жұмыс жасауын тексеру.

3-аралау: Дәнекерлеу немесе желімдеу кезінде іс қимылын, құрал жабдықтарды

дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.

4-аралау:  Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.

5-аралау: Оқушылардың жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар оқушыларға

қосымша нұсқау беру.

6-аралау:  Орындалған жұмыстарды бағалаужәне қабылдау.

7-аралау:  Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.

 

VII. Қорытынды нұсқау. 14⁰⁰- 14³⁰

1.Сабақты қорытындылау.

2.Оқушыларға жаттығу жұмыс орындаусапасына қарай білімдерін тексеру.

3. Үйге тапсырма беру. Қалайы қорғасын арқылы дәнекерлегішпен жұмсақ

дәнекермен дәнекерлеу. БФ-2 желімімен пластмасса материалдарын желімдеу.

 

Сабақтың мақсаты:

 

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік: Бір тігісті жеңнің сызбасының конструкциясымен танысу. Оқушыларды өлшем ала білуге, технологиялық нұсқау картасы бойынша жұмыс жасай білуге үйрету;

б) Тәрбиелілік:  Оқушылардың еңбекке деген қызығушылығын арттыру, ептілікке баулу, жұмысты өз бетінше орындауға тәрбиелеу;

в) Дамытушылық: Педагогикалық білімдерін шығармашылықта пайдалана білуге, сызбасын оқи білуге ықпал ету. Оқушылардың кәсіптік бейімділігін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың типі: Жаңа білім беру

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сұрақ – жауап, зерттеу, ой қозғау.

Пән аралық байланыс: Сызу, әдеп, математика, геометрия

Көрнекілігі: Көйлектің негізгі сызбасы – плакат,

 Жеңнің сызбасы,  Тірек эскиздер, Нұсқау карталар – слайд,

 Өлшемдер, қосымша плакат, Жең үлгісі.

 Тест, графикалық диктант, Сөзқұрақ.

 Өлшемдер – сәйкестік тестісі,

 Сызбадағы негізгі конструкторлық сызықтарға өлшемдердің сәйкестігі.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру.

 Сәлемдесу, кезекшілер арқылы  түгелдеу.

 «Білікті білім жинап кәсіп етер,

 Білімнің дәмін татып өсіп өнер».  Ахмет Югнакидің сөзін тілге тиек ете отырып, оқушылардың назарларын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

 Өтілген материалдардан графикалық диктант, тест тапсырмаларын үлестіру. Өлшемдерге байланысты сәйкестік тестісін алу.

 

Өлшемдер     

Берілу мақсаты

 

Пт

 Диз

 СГІІІ

 ВПК

 Ог (ОР)

 Сш

 ШГ

 ПГ

 Дтс    

 

 

1. Иық көлбеулігін анықтау үшін

 2. Бұйым кеңдігін анықтау үшін

 3. Бұйым ұзындығын анықтау

 4. Жең кеңдігін анықтау

 5. Бел сызығының орнын анықтау

 6. Кеуде кеңдігін анықтау үшін

 7. Бұйым кеңдігіне қосымша

 8. Жаға кеңдігін анықтау

 9. Белдің кеңдігіне қосымша

 

 

 

 

 

Сызбадағы негізгі конструкторлық сызықтар    

Өлшемдер (шарт белгі)

 

Бұйым кеңдігі  (А0 а1 )

 Арқа жалпақтығы (А0 а)

 Бел ұзындығы (А0 Б)

 Иық жалпақтығы (А И)

 Кеуде жалпақтығы (а1 а2)

 Кеуде бүкпесінің биіктігі (А8 К8)

 Артқы мойын ойындысының кеңдігі (А0 А)      

 

 

 

ІІІ. Үйтапсырмасынқорыту:

 Киімнің негізгі сызбасы адам тұлғасына қонымды болу үшін тұлға өлшемдері дұрыс алыну керек және сызбадағы негізгі конструкторлық сызықтар адам тұлғасындағы негізгі антропометриялық нүктелерге сәйкес болу керек.

ІV. Жаңа сабаққа кіріспе:

 Киімнің құрамдас бөлігі – жеңдер. Киімдегі жеңдер пішіміне қарай қондырма, реглан, тұтас пішілген болып бөлінеді. Сабағымызда бір тігісті қондырма жеңнің сызбасын нұсқау карта бойынша сызамыз.

V. Жаңа сабақ.

 Жеңнің дұрыс пішілуі, тігілуі, киімнің ыңғайлы әрі сәнді көрінуі жеңнің конструкциясына байланысты.

 Жеңнің сызбасын сызу да үш сатыдан тұрады.

 1. Жең торын сызу.

 2. Жең ойындысын сызу.

 3. Жең аузын сызу.

Жеңнің сызбасын сызу үшін бізге керекті өлшемдер.

№ өлшем бірлігі       

Белгіленуі     

Шамасы

 

1. Жең кеңдігі

 2. Манжет кеңдігі

 3. Жең ұзындығы   

Ор (Оп )

 Озап

 Др     

28 см

 15,5 см

 54 см

 

 

Қосышалар

№       

Өлшем бірлігі           

Белгіленуі     

Шамасы

 

1

 2        

Жең кеңдігіне

 Манжет кеңдігіне   

Пор (Поп)

 П озап          

5 – 6 см

 2 – 4 см

 

 

Нұсқау карта.

№       

Конструкторлық бөліктер мен нүктелер  

Шарт белгілері         

Есептеу формуласы

 

1         

Көйлектің қолтық ойындысының диаметрін табу          

001     

Негізгі сызбадан

 

2         

Жең кеңдігі  

00/ 1   

Оп + Поп

 

3         

Жең ойындысының биіктігі          

ОР      

ОО1 – 2,5

 

4         

Жең ұзындығы        

ОМ    

Др

 

5         

Шынтақ тұсы

ОШ    

Др : 2 – 2

 

6         

Горизонталь сызықтар жүргізу     

Р1 Ш1 М1     

-

 

7         

Жеңнің ортасы         

ОО2   

00/ 1 : 2 + 0,5

 

8         

Шынтақ иілісі          

ОО3   

ОО2 : 2

 

9         

Алдыңғы иілісі        

0/ 1 О4           

0/ 1 О2 : 2

 

10       

Тік сызықтар жүргізу, нүктелерді белгілеу         

Р2 Ш2 М2

 Рш Ш3 М3

 Ра Ш4 М4    

-

 

11       

Негізгі нүктелерді табу       

О5

 О6

 Рш О7

 Ра О8

О2 О3 : 2

 О2 О4 : 2 + 1,5

 К2 П2

 (артқы бой сызбасынан)

 К3 П4

 (алдыңғы бой сызбасынан)

 

12       

Жең ойындысындағы көмекші нүкте       

0,5      

О7 – солға

 О8 - оңға

 

13       

Көмекші нүкте орны           

1

 2        

Р – 0,5+

 Р1 – 0,5+

 

14       

Көмекші нүкте орны           

1 – 1,2

 1,5 – 2           

О5 және О6  бұрыш биссектрисасынан

 

15       

Негізгі және көмекші нүктелерді қосу және жең ойындысын сызу     

           

 

 

 

VІ. Жаңасабақтықорыту:

 Жеңнің сызбасын сызуда қолданылатын өлшемдер?

 Жең ойындысын қандай нүктелерді табу арқылы анықтадық?

 Жеңнің ортасы қандай нүктеде орналасқан?

 Сызбадағы конструкторлық нүктелер мен сызықтардың адам тұлғасына сәйкестігі.

Конструкторлық нүктелер мен сызықтар

Антропометриялық нүктелер мен сызықтар

 

О2      

иық нүктесі

 

Ш Ш1

 шынтақ сызығы

 

О2 М2           

жеңнің орта сызығы

 

О7 М1

шынтақ иілісі

 

О8 М4

алдыңғы иіліс сызығы.

 

 

VІІ. Сергітусәті:

 Әріптерден еңбекке байланысты сө құрақ құрастыру. (қайшы, мата, бисер, үтік, ине, оймақ т.б.)

Сөз құрақ

И, і, ш, а, е, т, з,

ж, н, б, п, ү, к, о,

қ, й, ы, е, р, м

VІІІ. Қорытындылау:

 Оқушыларды теориялық білімдері және сарамандық жұмысы бойынша бағалау.

ІХ. Үйге тапсырма беру:

 Киім бөліктерін модельдеуге құралдар әкелу.

 

Кәсіптік-техникалық пәндердің                                                                         «Бекітемін»                                                                                          

әдістемелік жиынында қаралды                                                                         №9 АТК директоры                                                                            

201___ж. «____» ___________                                                                            _________________                                                                            

Хаттама № _____                                                                                                 Иутина Л.Я.                                                                                          

________________ Пудовкина Т.В.                                                                   201__ж. «___» __________                                                                  

 

 

Рассмотрено на методическом заседании                                                        «Утверждаю»                                                                            

профессионально-технического цикла                                                             директор  АТК №9                                                            

от «_____» ________________201___г                                                             ___________________                                                              

Протокол № _______                                                                                          Иутина Л. Я.                                                                     

___________________Пудовкина Т.В.                                                             «_____» _________201___г                                                    

 

 

 

 

 

 

 

Өндірістік оқытудың

ОҚУ   БАҒДАРЛАМАСЫ

 

УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА

Производственного обучения

 

 

 

 

Мамандық: 0508000 «Тамақтануды ұйымдастыру»

Специальность: 0508000 «Организация питания»

 

 

Оқу түрі: күндізгі

Форма обучения: дневная

 

Оқу мерзімі: 2 жыл 10 ай

Срок обучения: 2 года 10 месяцев

 

Оқу курсы: үшінші

Курс обучения: третий

 

 

 

 

Учебная программа составлена на основе ГОСО РК 4.05.006-2008 г.  

 

 

Кәсіптік-техникалық пәндердің                                                                         «Бекітемін»                                                                                          

әдістемелік жиынында қаралды                                                                      Директордың ОӨЖ орынб.                                                         

201___ж. «____» ___________                                                                            _________________                                                                            

Хаттама № _____                                                                                              Байжуманов Р. М.                                                                            

________________ Пудовкина Т.В.                                                                   201__ж. «___» __________                                                                 

 

 

Рассмотрено на методическом заседании                                                        «Утверждаю»                                                                            

профессионально-технического цикла                                                             Зам директора по УПР                                                           

от «_____» ________________201___г                                                             ___________________                                                              

Протокол № _______                                                                                          Байжуманов Р. М.

___________________Пудовкина Т.В.                                                             «_____» _________201___г                                                     

 

 

 

 

 

 

 

ӨНДІРІСТІК    ОҚУДЫҢ

ПЕРСПЕКТИВТІК – ТЕМАТИКАЛЫҚ  ЖОСПАРЫ

2013-2014 оқу жылы

 

ПЕРСПЕКТИВНО - ТЕМАТИЧЕСКИЙ  ПЛАН 

ПРОИЗВОДСТВЕННОГО   ОБУЧЕНИЯ

на 2013-2014 учебный год

 

 

 

 

 

Шебер

Мастер п\о          Байгабулов Бахытбек Сатибекович

 

Курс, топ, мамандық

Курс, группа,  специальность ІІІ курс Ф-31  «Фермерлік шаруашылық»

 

Оқу өңдірісіне бөленген сағат саны       

Общее  количество часов п/о     192 часа  (32 занятия)

 

 

 

 

 

 

Кәсіптік-техникалық пәндердің                                                                         «Бекітемін»                                                                                          

әдістемелік жиынында қаралды                                                                         №9 АТК директоры                                                                            

201___ж. «____» ___________                                                                            _________________                                                                             

Хаттама № _____                                                                                                 Иутина Л.Я.                                                                                          

________________ Пудовкина Т.В.                                                                   201__ж. «___» __________                                                                 

 

 

Рассмотрено на методическом заседании                                                        «Утверждаю»                                                                            

профессионально-технического цикла                                                             директор  АТК №9                                                             

от «_____» ________________201___г                                                             ___________________                                                             

Протокол № _______                                                                                          Иутина Л. Я.                                                                     

___________________Пудовкина Т.В.                                                             «_____» _________201___г                                                    

 

 

 

 

 

 

 

Өндірістік оқытудың

ТЕМАТИКАЛЫҚ  ЖОСПАРЫ

 

ТЕМАТИЧЕСКИЙ  ПЛАН 

Производственного обучения

 

 

 

 

Мамандық: 0508000 «Фермерлік шаруашылық»

Специальность: 0508000 «Фермерское хозяйство»

 

 

Оқу түрі: күндізгі

Форма обучения: дневная

 

Оқу мерзімі: 2 жыл 10 ай

Срок обучения: 2 года 10 месяцев

 

 

 

 

 

Учебная программа составлена на основе ГОСО РК 4.05.006-2008 г.