Сабақтың
тақырыбы: «Қазақстанда көшпелілер өркениетінің пайда болуы және оның дамуы»
Күні:
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік:
Көшпелі
қоғамның өзіне тән белгілерін, шаруашылық, сауда, кәсіптік
ерекшеліктерін көрсету, әлеуметтік-саяси дамуын түсіндіру, ежелгі көшпелілерде
мемлекеттік қоғамдық құрылым болғандығын, ондағы басқару жүйесі мен әскери
істің дамуы жетілдіріп отырылғанын түсіндіру;
Дамытушылық:
Проблемалық сұрақтарды талқылау арқылы логикалық ойлау қабілеттерін
жетілдіру, өз бетімен іздену дағдыларын қалыптастыру;
Тәрбиелік: Өз елінің
өткеніне құрметпен қарауға тәрбиелеу.
Сабақтың
типі:
аралас сабақ
Сабақтың
әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, баяндау, мәтінмен жұмыс, 5 жолды өлең
стратегиясы
Сабақтың
көрнекілігі:
Қазақстан тарихынан топтамалар
Б А Р Ы С Ы:
Ұйымдастыру
бөлімі
Оқушылармен
амандасу, түгендеу, сабаққа назарын аудару, тілек тілеу
Қызығушылықты
ояту
Үй
тапсырмасын тексеру сұрақтары:
- «Қазақ»
сөзінің шығуы жөнінде ғалымдар пікірлерін салыстырыңыздар
- «Жүз»
сөзінің мағынасы жөнінде білесіңдер ме?
- «Алаша
хан» аңызында қандай оқиға бейнеленген?
- Қазақ
жүздерінің пайда болуы қай уақытқа сәйкес келеді, оларға қарасты рулар мен
аумағын ажыратып беріңіздер
Жаңа
сабаққа көшу:
-
«Номад»,
«номадизм» ұғымының мәнін кім ашып береді және оның қазақ халқына қатысы не?
Мағынаны
тану
Жоспар:
Ø
Қазақстанда
ежелгі дәуірде мал өсірудің пайда болуы
Ø
Көшпелі
мал шаруашылығының дамуы
Ø
Көшпелі
өркениеттің Қазақстандағы көріністері
Ø
Қоғамдық
құрылыс
Ø
Көшпелі
қоғамдағы әскери іс
Ұсынылатын
сұрақтар:
І қатарға:
ü
Қай
уақытта ежелгі адамдар малды қолға үйрете бастаған?
ü
Қола
дәуірінің алғашқы кезеңінде, яғни б.з.б 2-1 мыңжылдықта қоғамда қандай кәсіптер
өмірге енді?
ІІ қатарға:
ü
Мал
шаруашылығының түрлеріне кесте толтырыңдар(түрлері, таралған аймағы)
ü
Көшпелі
мал шаруашылығы дүние жүзі өркениетінің дамуында шаруашылықтың басқа
салаларынан кем түспеген, дәлелдеңіз?
ІІІ қатарға:
ü
Есік
обасынан табылған күміс тостағанда жазылған сөздердің мәтіні қандай және ол
нені білдіреді?
ü
Ежелгі
тайпалардағы басқару жүйелерін салыстырыңдар?
ІҮ қатарға:
ü
Сақтардың
әскери өнері барынша дамыған тайпа болғандығын дәлелдейтін деректерді атап
беріңдер?
ü
Ғұндар
әскерінің құрамы қалай бөлінген?
ü
Әскерді
қалай басқарған?
ü
Батыс
Түрік қағанатын құрайтын тайпаларды атаңыз?
Негізгі
мәлімет
Б.з.б. 3
мыңжылдық, энеолит кезеңі – малды қолға үйрету қалыптасқан
Б.з.б. 2-1
мыңжылдық – отырықшы мал өсіру мен жер өңдеу кәсібі пайда болған
Мал шаруашылығының түрлері
|
Таралған аумағы
|
Көшпелі
|
Батыс
және Орталық Қазақстан
|
Жартылай
көшпелі
|
Жетісу,
Шығыс қазақстан, Батыс Алтай, тау бөктерлері
|
Отырықшы
|
Оңтүстік
Қазақстан, Сырдария, Шу, Талас, Кеген
|
Көшпелі
өркениет артықшылықтары:
-
Есік
обасындағы алтын киімді адам бұйымдары материалдық мәдениеттің;
-
Алтыннан
жасалған зергерлік бұйымдар – рухани мәдениеттің;
-
Күміс
тостағандағы жазу – мемлекеттіліктің;
-
Бесшатыр,
Түгіскен, Ұйғарақ күмбездері – сәулет өнерінің дамығандығын дәлелдейді.
Күміс тостаған
түбінде: «Халықта азық-түлік мол болғай!»деген тілек мемлекеттің болғандығын
көрсетеді.
Ежелгі тайпалық бірлестіктер
|
Жоғарғы басшыларының титулы
|
Сақ
|
Патша
|
Үйсін
|
Гуньмо,
күнби
|
Қаңлы
|
Хан(иелік
басшылары – кіші хан)
|
Ғұн
|
Шаньюй,
тәңірқұт
|
Сармат
|
Әскербасылар
|
Сақтардың
әскери өнері туралы деректер:
Геродот:
«Скифтерді ешбір жау әскерлері қуып жете алмаған»
«Сақтардың барлығы бірдей әскер қатарында қызмет еткен»
Ежелгі дәуір
деректері: «Сақтардың жорыққа шығар алдында өздері құрбандыққа шалған мал
терісінің үстіне отыруы салт»
Ғұн әскерлерінің
құрамы: ондық, жүздік, мыңдық, онмыңдық(түмен)
Батыс Түрік
қағанаты тайпалары: 5 дулу, 5 нушеби(«он оқ будун»)
Ойтолғаныс
«Көшпелілер
өркениетінің қазақ елінің дамуында қандай әсері болды?»
Жағымды
Жағымсыз
Қорытындылау
Көшпелі өркениет –
көшпелі қоғам экономикасының қайнар көзі мал өсірудің және
одан алынатын өнімнің өсуі
Бағалау
Үйге
тапсырма беру:
§ 13 оқу
Сабақтың
тақырыбы: «Қазан төңкерісі қарсаңындағы саяси партиялар»
Күні:
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік:
Оқушыларға Қазан төңкерісі қарсаңындағы және кезіндегі, яғни ХХ ғасырдың
басындағы Қазақстандағы саяси партиялар мен ағымдардың бағдарламасы, атқарған
қызметі мен қоғамдағы ролі жайлы толық түсінік беру;
Дамытушылық:
Тәрбиелік:
Сабақтың
типі: аралас
сабақ
Сабақтың
әдіс-тәсілдері:
Сабақтың
көрнекілігі:
Б А Р Ы С Ы:
Ұйымдастыру
бөлімі
Оқушылармен
амандасу, түгендеу, сабаққа назарын аудару, тілек тілеу
Қызығушылықты
ояту
«ХХ
ғасырдың 20-80жж болған наразылықтар, көтерілістер, қозғалыстар» тақырыбына
тест жұмысы:
1.
1970
жылдары әлемнің көптеген елдеріне танымал болған, «жас тұлпардың» ықпалымен
құрылған ансамбльдер:
А) «Гүлдер»,
«Досмұқасан», «Айгүл»
В) «Айгүл», «Серпер»
С) «Гүлдер», «Жетіген», «Аққу»
Д) «Жетіген», «Досмұқасан»
Е) «Гүлдер», «Серпер», «Аққу»
-
Мағынаны
тану
Жоспар:
Ø
Ресейде
түрлі партиялардың пайда болуы
Ø
Қазақстанда
бұқаралық ұйымдардың пайда болуы
Ø
Қазақстандағы
жастар қозғалысы, жастар ұйымы, оның қызметі
Ø
«Алаш»
партиясы, стратегиясы, тактикасы
Ø
«Алашорда»
автономиясының құрылуы
Ø
«Үш
жүз» партиясы, бағдарламасы
Ø
«Қазақ»
газеті
Еске
түсіру сәті
Негізгі
мәлімет
Құрылған ұйымдар атауы
|
Ұйымның құрылған жері
|
«Мұсылман
еңбекшілерінің одақтары»
|
|
«Бұқара»
|
Бішкек
|
«Мұсылман
жұмысшыларының біріккен одағы»
|
Верный
|
«Құрылтай»
|
Верный
|
1912-1915жж
«Бірлік»
|
Омбы
|
«Ізгілік»
|
Уфа
|
«Еркін
дала»
|
Орынбор
|
«Жанар»,
«Оқытушылар ұйымы», «Талап»
|
Семей
|
«Ұйым »
|
Екібастұз
|
«Ерік»
|
Баянауыл
|
«Қазақ
жастарының революцияшыл одағы»
|
Мерке(Т.Рысқұлов),
Әулиеата(С.Сейфуллин)
|
«Оқығандар»
|
Көкшетау
|
«Жас
қазақ»
|
Ақмола
|
«Жас
тілек»
|
Ақтөбе
|
«Еңбекші
жастар», «Тілек»
|
Омбы
|
«Балапан»
|
Қостанай
|
«Ақниет»,
«Ақжол»
|
Орал
|
Басылым атауы
|
Сипаттамасы
|
«Айқап»
|
ХХ
ғасырдың басында ағарту жұмыстарымен айналысқан журнал. Редакторы - М.Сералин
|
«Қазақ»
газеті
|
1913-1918жж
қызмет етіп, «Алаш» партиясының 10 бөлімді бағдарламасы айшықталған баспасөз.
Редакторы – А.Байтұрсынов
|
«Тіршілік»
|
|
Ойтолғаныс
Қорытындылау
Бағалау
Үйге тапсырма
беру: §
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.