Жамбыл
облысы.Жамбыл ауданы.Аса ауылы.Жеңістің 30 жылдығы атындағы орта мектебі.
Физика пәнінің мұғалімі Джуланова Жулдыз Мамыржановна.
7-сынып
Күні,айы,жылы:23.01.2014ж.
Сабақтың тақырыбы:§34.Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы
берілуі.Паскаль заңы.
Сабақтың
мақсаты:
1. Оқушыларға қысымды қатты денелер, сұйықтар және газдар қалай жеткізетіні,
Паскаль заңы туралы түсінік беру.
2. Өмірмен байлданыстырып,әртүрлі тәжірибелер жасата отырып және есептер
шығарту арқылы есте сақтау қабілеттерін дамыту.
3. Оқушыларды шапшаңдыққа,жауапкершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: интерактивті
әдіс,сұрақ-жауап..
Сабақтың көрнекілігі:
слайд,Паскаль шары,білеушелер,динамометр,үрленген шар,суреттер және қима қағаздар.
Пәнаралық байланыс:жаратылыстану.
Сабақ
жоспары:I.Ұйымдастыру(сынып
төрт топқа бөлінеді)
II.Блиц
турнир( сұрақ-жауап)
III.Суретке
қарап болжау(слайдта көрсетіледі)
IV.Үй
тапсырмасын тексеру.
V.Сергіту
сәті.
VI.Жаңа
сабақ.
VII.Сабақты бекіту(тапсырмалар
мен тәжірбиелік есептер)
VIII.Сабақты
қорытындылау.
IX.Оқушыларды
бағалау.
X.Үйге
тапсырма.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі (сәлемдесу,түгендеу,құрал-жабдықтарын
тексеру.)
ІІ.
Блиц турнир (сұрақ-жауап)
1. Қысым дегеніміз не?
2. Қысымды қалай анықтайды?
3. Қысымның қандай бірліктерін білесіңдер?
4. 1 Па дегеніміз не?
5. Қысымды қалай көбейтіп,азайтады.
6. Үйкеліс күші дегеніміз не?
7. Үйкеліс күшінің формуласын жаз.
8. Нормаль қысым күші дегеніміз не?
9. Үйкеліс күшінің түрлерін айтыңдар.
10. Күшті өлшейтін құралды атаңдар.
11. Күштің өлшем бірлігі.
12. Ауырлық күші дегеніміз не?
ІІІ.Суреттерге қарап оқушылар түсіндіреді(слайд)
ІV.Үйге берілген жаттығуды тексеру
.
15-жаттығу.
1.100 см 2 ауданға 50 Н күш әрекет етеді.Қысымды анықтандар.
2.Қар
үстінде тұрған шаңғышының салмағы 780 Н.Оның әр шаңғысының ұзындығы 1,95 м ,ал
ені 6 см.Шаңғышының қар бетіне түсіретін қысымын табыңдар.
3.Шынжыр табанды ДТ-75М тракторының массасы 6610 кг,ал оның екі шынжыр тіреу
табанының ауданы 1,4 м2. Осы трактордың топырақ бетіне түсіретін
қысымын анықтаңдар.
V.Сергіту
сәті.
Формулаларды табу.Қысымның формуласымен өлшем бірліктерін табу.
VІ. Жаңа сабақ.
Блез Паскаль Blaise Pascal, XVII-ғасырдың 1623-1662 жж өмір сүрген француз математигі
және физигі, әдебиетшісі. Математикалық анализ, ықтималдық теориясының,
кескіндік геометрияның негізін салушылардың бірі, гидростатиканың негізгі
заңының авторы. Паскаль 12 жасынан бастап ғылыммен шұғылданды. Әкесі Этьен
математик және астроном болған. Әкесі баласын ғылым үйірмесіне қатыстырған. Сол
кезде зерек бала сол кездегі ғалымдармен бірдей ғылым туралы пікірлескен. 16
жасында Паскаль «Қима туралы» еңбегін жазады. Ол газбен сұйықтардың қасиетін
көп зертттеп, заңдылығын тағайындаған және атмосфералық қысымның бар екендігін
өз тәжірибесімен дәлелдеп берген.Оның атымен қысым бірлігі және информатикада
программалау тілі аталған. Ол бағдарламалау тілін 300 жыл бұрын алғашқы болып
ашқан.
Қатты денелердің, сұйықтардың және газдардың барлық қасиеттері олардың
құрылысына байланысты. Біз ең әуелі оларды құрайтын молекулалардың қалай
орналасқанын, қалай қозғалатынын және бірімен бірі қалай әрекеттесетінін қатты
денелердің, сұйықтар мен газдардың негізгі қасиеттерін еске түсірейік.
Қатты дененің молекулаларының орналасуы:
Пішінін мен көлемін сақтау қатты денелерге тән қасиет.
Сұйықтың молекулаларының орналасуы:
Аққыштық, көлемін сақтау және пішінін оңай өзгерту сұйыққа тән қасиет.
Газдардың молекулаларының орналасуы:
Газдың тұрақты көлемі мен пішіні болмайды. Олар берілген көлемді түгелдей
алады.
Қатты денелер өзіне түсірілген қысымды бір бағытта ғана жеткізеді
Паскаль шары деп аталатын құрылғымен тәжірибе жасап көрейік. Ол бір жазықтық
бойында орналасқан саңылаулары бар шардан және поршеньді цилиндрден тұрады.
Егер шарға су толтырып, поршеньді бассақ, шардың саңылауларынан су барлық
бағытта бірдей ұзындықта шапшып шығатыны байқалады.
ПАСКАЛЬ ЗАҢЫ:
Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе газдың әрбір
нүктесіне өзгеріссіз беріледі
VII.Бекіту. Оқушыларға
тапсырмалар мен тәжірибелік есептер беріледі.
1.Тікбұрышты білеушені әр қырымен үстелге қойғанда,ол үстелдің бетіне қандай
қысым түсіреді.
2.Ауданы 5 м 2 болатын ыдыстың түбіне түсіретін қысымын
есепте.Ыдыстағы керосиннің массасы 500 кг.
3.0,2м2 ауданға
8кПа қысым әсер етеді. Осы ауданға қанша күш беріледі?
Берілгені: ХБЖ Талдау. Шешуі:
S=0.2м2
p=8кПа = 8000Па F=0.2м2*8000Па= 1600Н
F-?
VІІІ.
Қорытындылау.Сұрақтар қойылады.
1.Қатты дене қысымды қалай жеткізеді?
2.Сұйықтар мен газдарда қысым қалай беріледі?
3.Паскаль заңы қалай айтылады?
4.Паскаль заңын қатты денелерге қолдануға болады ма?
IX.
Оқушыларды бағалауда, қызыл,жасыл,көк фишкалармен бағаланады.
Күнделікті
енді ашайық
Үй тапсырмасын жазайық.
Қысымнан алған білімді,
Ұмытпай есте сақтайық.
Х. Үйге тапсырма.§34. ХБЖ келтіруді қайталап,анықтама жаттау.
анықтамаларды жаттау .
