Табиғаттағы жыл мезгілдері

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Табиғаттағы жыл мезгілдері.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды табиғатта болып түратын құбылыстармен, олардың  

                                      атауларымен таныстыру; табиғат туралы білімдерін кеңейту;

ой-өрісін,дүниетанымын,сөздік қорын дамыту;қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: қарындаштар, кағаз беті, "Жыл мезгілдері" картинасы.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

1.Ұйымдастыру кезеңі

Өткенді пысықтау:

а) Темпуратураны өлшейтін құралды ата.

ә)Дүниенің 4 тұсын ата.

б) Тірі табиғатқа не жатады?

2.Жұмбақтар шешейік.

 Жаңа сабақтың алдыңда окушылар табиғат құбылыстары туралы әртүрлі жұмбақтар шешеді.

Ағаштарды шайқайды,

Көзге көрінбейді.                            

Шарлағаңда сай-сайды,

Бір сәт ерінбейді.

         (жел)

Шашылды көктен ақ моншақ,

Жоғалды біздер тапқанша-ақ  ( бұршақ)

Әуеде ақ мамық

Калбалақтап үшады.

Канаты талып,

 Жерді барып қүшады. (қар)

Аспанды от қамшы осады, Ащы үнін ышқынып қосады.     

                                      (найзағай)

                                     Зәулімде тұрағы

                                     Тіреусіз тұрады.      (бұлт)

Осы және басқа да табиғат құбылыстары туралы қаншалықты білімдері бар екені сұрак-жауап аркылы анықгалады.

3.Оқулыкпен жұмыс.

"Жыл мезгілдері" мәтінімен танысу, оқып беру. Мәтіннің мазмұны бойынша жұмыс

4.Топпен жұмыс. Оқушылар 4 топқа бөлінеді: жаз, күз, қыс, көктем.

Әр топқа берілетін тапсырма: өздеріне берілген жыл мезгілінің суретін салу, сол мезгілге тән табиғат құбылыстарын бейнелеу. Содан соң әр топтан бір окушы өздерінің суретіндегі табиғат қүбылысының ерекшелігі туралы әңгімелейді. Топтың калған мүшелері толықтыруларына болады.

5.Әңгімелеуге жетелеу.

Жылдың 4мезгілі бар. Олардың өзіне тән белгілері бар.Күзде ағаштардың жапырақтары сарғайып жерге түседі.Күздің басы жылы болса, аяғы суытады.Бұл қыс мезгілінің басталатының білдіреді. Көктемде қар еріп, дала көкорай шалғынға оранады. Жазда шуақты күндер басталып, бақта жидектер пісіп жетіледі.

Содан соң тақтаға табиғат құбылыстары жазылады: кемпірқосақ, бұршақ, жаңбыр, шық, қар, тұман, жел, құйын, бұрқасын, қарлы боран, сел, қырау, мұздақ, найзағай, қатқақ, қар, күн күркіреу, акжауын, нөсер, т.б. Осы құбылыстардың ішінен өздері тандаған жыл мезгіліне тән белгілерін теріп жазады.

5. Бақылау күнделігімен жұмыс.

Әр оқушы өз бетінше жыл мезгілдеріне берілген тапсырмаларды орындайды.

6.Қызығушылығын ояту ( жұмбақтар шешу)

Қоймасын қыс ақтарып,

Жерді жапты ақ мамық.          ( қар)

7.Қорыту.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Сабақтың тақырыбы:     Адамның сезім мүшелері. Көз .Тері.

Сабақтың мақсаты: : оқушылардың өмір тәжірибесіне сүйеніп, терінің де сезім мүшесі екенін

үғындыру; терінің адам өміріңдегі пайдасын түсіндіру; адам сезім мүшелерінің маңызын талдау арқылы оқушылардың  дүниетанымын кеңейту; қоршаған дүние туралы түсініктерін дамыту.

Сабақтың жабдығы:  оқулық,түрлі заттар, суреттер, кестелер.

Сабақтың  түрі: аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

 

Сабақ барысы:

1.Психологиялық дайындық:            

Терең  ғылым сананың,

Тегі дөп ой саламын.

Маңыз беріп оқимыз,

Дүниетану сабағын.

2.Таратып берілген заттармен жұмыс: оқушылар көздерін жұмып отырады, олардың қолына түрлі заттар таратылып беріледі. Заттардың қасиетін анықтау (қатты, жұмсақ, үсақ, ірі, бүдыр, тегіс, т.б.) олардың  өздеріне тапсырылады.

—Қолдарыңа берілген заттың несін анықтай алмадыңдар? (Түсін).

—Кейбіреуінің түсін осы сәтте көрмесең де айта аласың, неге? (Күнделікті өмірде кездесетіндіктен).

—Көз арқылы тағы нені көреміз? (Алыс-жақынды, қимылды, өзге-рісті, түрлі ерекшеліктердің бәрін көз арқьглы көреміз).

3.Оқулықпен жұмыс.

 Окулықтағы суреттерді пайдаланып, оқушыларға суреттен не көріп түрғандарын, көңіл күйге байланысты көз пішінінің қалай өзгеретінін талдату. Балалардың көңіл күйінің неге байланысты өзгергені туралы әңгіме құрастырту.

4.Әңгімелеу.

Окушылармен көз жанарынан айырылған адамдарға көмектесу туралы өңгімелесіп, адамгершілікке тәрбиелеу мақсатын жүзеге асыру.

5."Көзің ауырса, қолыңды тый" мақалының мәнісін түсіндіру. Адам-ның көру мүмкіндігін күшейтетін құралдардың бірі - үлкейткіш шыны лупамен таныстыру. Оның қаңдай жағдайларда қолданылатынын айту. Лупаны колдарына беріп, әртүрлі заттарды қарап көрулерін сүрау.

6.Айырмашылығын тап.

 Тақырып бойынша берілген бірдей екі суреттің бір-бірінен айырмашылығын табуға жаттықтыру

7.Мұғалімнің тұжырымы:

— Сезім мүшелерінің қоршаған дүниені танып-білудегі орны мен маңызы өте жоғары. Дөм, түс, иіс, байқау, сезіну сияқты өрекеттер қоршаған дүниені дұрыс танып-білуімізге көмектеседі. Сезім мүшелері кез келген затты көріп, бакылауға, байқауға, анықтауға, салыстыруға көмектеседі. Әр заттың қасиетін анықтау да сезім мүшесінің көмегінсіз болмайды.

8.Қорытындылау.

-Не білдік? Неге үйрендік?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.Таратып берілген заттармен жұмыс: оқушылар көздерін жұмып отырады, олардың қолына түрлі заттар таратылып беріледі. Заттардың қасиетін анықтау (қатты, жұмсақ, үсақ, ірі, бүдыр, тегіс, т.б.) олардың  өздеріне тапсырылады.

—Қолдарыңа берілген заттың несін анықтай алмадыңдар? (Түсін).

—Кейбіреуінің түсін осы сәтте көрмесең де айта аласың, неге? (Күнделікті өмірде кездесетіндіктен).

—Көз арқылы тағы нені көреміз? (Алыс-жақынды, қимылды, өзге-рісті, түрлі ерекшеліктердің бәрін көз арқьглы көреміз).

—Адамның көңіл күйін қалай байқаймыз? Адамның кейпінен, (дауысынан).

3.Оқушылардың ойын дамыту мақсатында үйымдастырылатын жұмыс.

Оқушьгларға көз туралы жүмбақ айтқызу, оны шештіру.

4.Оқулықпен жұмыс.

 Окулықтағы суреттерді пайдаланып, оқушыларға суреттен не көріп түрғандарын, көңіл күйге байланысты көз пішінінің қалай өзгеретінін талдату. Балалардың көңіл күйінің неге байланысты өзгергені туралы әңгіме құрастырту.

5.Әңгімелеу.

Окушылармен көз жанарынан айырылған адамдарға көмектесу туралы өңгімелесіп, адамгершілікке тәрбиелеу мақсатын жүзеге асыру.

6."Көзің ауырса, қолыңды тый" мақалының мәнісін түсіндіру. Адам-ның көру мүмкіндігін күшейтетін құралдардың бірі - үлкейткіш шыны лупамен таныстыру. Оның қаңдай жағдайларда қолданылатынын айту. Лупаны колдарына беріп, әртүрлі заттарды қарап көрулерін сүрау.

7.Айырмашылығын тап.

 Тақырып бойынша берілген бірдей екі суреттің бір-бірінен айырмашылығын табуға жаттықтыру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы:     Адамның сезім мүшелерін күту ережесі.

Сабақтың мақсаты: : оқушылардың өмір тәжірибесіне сүйеніп, терінің де сезім мүшесі екенін

үғындыру; терінің адам өміріңдегі пайдасын түсіндіру; адам сезім мүшелерінің маңызын талдау арқылы оқушылардың  дүниетанымын кеңейту; қоршаған дүние туралы түсініктерін дамыту.

Сабақтың жабдығы:  оқулық,түрлі заттар, суреттер, кестелер.

Сабақ барысы:

1.Психологиялық дайындық:            

Күй тартамыз күмбірлі,

Ән айтамыз көңілді,

Би  билейміз ырғақты,

Біз бастаймыз сабақты.

2.Үлестірмелі материалдармен жұмыс.Әр партаға неше түрлі иісті заттарды таратып беріп, олардың иісі туралы окушыларды сөйлету (хош иісті, өткір иісті, жағымды, жағымсыз, т.б.).

Сұрактарға жауап алу.

—Иісті қалай сезесің?

—Иісті сезінудің қандай пайдасы бар?

—Егер мүрнынды жауып қойып, затты үстап көрсең, оның қандай қасиеттерін не белгілерін сезіне аласың?

2.Әңгімелесу.

Окушыларға тазалықты сақтау туралы тәрбие беру мақсатьш жүзеге асыру:

—Адам неге иіс суды пайдаланады?

—Киімді қысқа қарай сақгағанда арасына әртүрлі иісті заттарды салып орайды. Неге?

—Үйдің ауасын неге үнемі тазартып отыру керек?

Осы сұрактарға алған жауап негізінде мүғалім окушылардың иіс сезу мүшесінің маңызы жайыңдағы түсініктерін кеңейтіп, олардың иіс туралы түсінігшің дамуына көмектеседі. Мәселен, әр адамның өзіне тән иісі болады. Оны үнемі жақсы, жағымды қалпында сақгау үшін денені таза ұстаудың, иіссуды пайдаланудың пайдасы айтылады. Пайдалану тәртібі де сөз болуы тиіс.

3.Оқулықпен жұмыс. Мәтіннің мұрынды күтуге байланысты берілген бөлімін оқып беру. Сурет бойынша өңгіме күрастыру.

-Мұрныңды күте біл.Ол үшін таза орамалды пайдалан.

-Білмейтін қышқылдарды иіскеуге болмайды, уланып қалуға болады.

-Ауыз қуысын тамақ ішкеннен кейін сумен шайып тазала.

4.Тірек сөздер.

Оқушылар тірек сөздерді (жағымды, жағымсыз, хош иіс, өткір иіс, тазалық, т.б.) пайдаланып сөйлем құрастырады.

5.Сабақтың қорытыңды бөліміңде оқушылар түрлі заттардың иістерін атап жаттығады.

6.Дәптерде берілген тапсырманы орындау.

7.Қорытынды.

Сабақтың қорытыңды бөліміңде мұғалім иісті айыра білудің адам өміріндегі маңызын тұжырымдайды. Мәселен, кез келген білмейтін, бқрын көрмеген нөрсені иіскеуге болмайды. Мұндайда үлкендерден сұрау керек.Жануарлардың да иіс сезгіштік айта кету. Мұны оқушылардың өздері де өмір төжірибесінен біледі. Мәселен, мысық, ит бір нәрсені жемес бұрын иіскейді. Сонымен қатар олар иіс арқылы өз жемін тез табады. Касқыр мен түлкі де сол сияқты. Қыс кезіңде түлкілер кар астындағы тышқанды иісінен табады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Адам -   ақыл- ойдың иесі.

Сабақтың мақсаты:  Оқушылардың күнделікті өмірден байқағандарына сүйене отырып, оларға               

                                       жаңа тақырыпты үғындыру;  қоршаған дүниені бақылап, 

                                       байқағандарын қорытындылай білу арқылы дүниені танып-білуге

                                       болатындығын түсіндіру;

                                       көрнекілікке негіздей отырып, оларды адамгершілікке,инабаттылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: бейнелі суреттер, сызбалар, оқулық.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтағы әдістер: сұрақ-жауап, топтастыру,түсіндіру, ой қозғау, мәтінмен жұмыс, танымдық  

                                    тапсырмалар

 1. Алғашқы ұйымдастыру кезеңі:  сабаққа дайындықтарын байқау. Оқу құралдарның толықтығын тексеру.

2. Психологиялық дайындық:    

                                                      Терең  ғылым сананың,

                                                             Тегі дөп ой саламын.

                                                              Маңыз беріп оқимыз,

                                                             Дүниетану сабағы.

3. Материалды игеру кезеңі:

 1)Кіріспе әңгіме

Кез келген адам ақыл-оймен ізденіп дүниені таниды. Мол білім алып, өзі және елі үшін еңбек етеді.Адам еңбегі- алуан түрлі.Олар бірін-бірі танымаса да, еңбек нәтижелері арқылы бір-бірлеріне көмегі тиеді.

  1) Оқулықтағы берілген сурет бойынша әңгімелесу:

-Суреттегі мамандық иелерінің байланысын анықта.

Мысалы,ғарышкер аспан әлемін зерттейді.Диқан дақылдарды өсіреді.

2) Оқулықтағы суреттің ішінен өздері танитыңдары жайыңда сұрау.

-Адамның табиғатты бақылап, зерделеп өз қажетіне жаратуы туралы әңгімелеу.

. 3.Сөздік жұмыс:

Ғарышкер,жүргізуші,диқаншы  т.б. сөздерді пайдаланып сөйлем құрастыру.

 

4.Сергіту сәті:                 Қоюланып қара бұлт                 

                                          Жауды жаңбыр себелеп.

                                          Жапырағын жамылып,      

                                          Бұға қалды көбелек

 

5.Суретпен жұмыс және дәптермен жұмыс

Сабақтың қорытынды бөлімінде №1 бақылау күнделігіндегі тапсырманы орындау.

Сонымен қатар оқулыктағы сурет бойынша еркін әңгіме құрастыру.

6.Қорытынды.         Қане, балалар!

                                   Оқыдық, салыстырдық.

                                   Сөздік жұмыс жасадық,

                                   Соныменен сабақта

                                   Нені оқып үйрендік?

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Бізді коршаған дүние.

Сабақтың мақсаты:  Оқушылардың күнделікті өмірден байқа-ғандарына сүйене отырып, оларға               

                                       қоршаған     дүниеге  не енетінін үғындыру;  қоршаған дүниені бақылап, 

                                       байқағандарын қорытындылай білу арқылы дүниені танып-білуге

                                       болатындығын түсіндіру;

                                       көрнекілікке негіздей отырып, накты мысалдар арқылы оларға экологиялық  

                                       тәрбие беру.

Сабақтың жабдығы: бейнелі суреттер (табиғат көріністерін, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін 

                                      бейнелейтін), табиғи заттар: тас, күм, шөп, т.б.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтағы әдістер: сұрақ-жауап, топтастыру,түсіндіру, ой қозғау, мәтінмен жұмыс, танымдық  

                                    тапсырмалар

 1. Алғашқы ұйымдастыру кезеңі:  сабаққа дайындықтарын байқау. Оқу құралдарның толықтығын тексеру.

2. Психологиялық дайындық:    

                                                      Терең  ғылым сананың,

                                                             Тегі дөп ой саламын.

                                                              Маңыз беріп оқимыз,

                                                             Дүниетану сабағы

3. Материалды игеру кезеңі:

 1)Кіріспе әңгіме

   Оқулықтағы берілген сурет бойынша әңгімелесу:

-Суреттен көргеніңді ата.

-Осыңдай көріністерді күнделікті жағдайда қайдан кездестіруге болады?

-Мектеп маңайында осы көріністердің қайсысы кездеседі?

2) Оқулықтағы суреттің ішінен өздері танитыңдары жайыңда сұрау.

Аспаннан түнде нелерді көретінін, күндіз жерге жарық пен жылу қайдан келетінін айтқызып көру. 3.Сөздік жұмыс:

Күн, аспан, адам, қоректенеді, көбейеді, т.б. сөздерді пайдаланып сөйлем құрастыру. Мұғалімнің қоршаған дүние туралы окулықтағы тұжырымдаманы оқып беруі.

 

4.Сергіту сәті:                 Қоюланып қара бұлт                 

                                          Жауды жаңбыр себелеп.

                                          Жапырағын жамылып,      

                                          Бұға қалды көбелек

 

5.Суретпен жұмыс және дәптермен жұмыс

Сабақтың қорытынды бөлімінде №1 бақылау күнделігіндегі тапсырманы орындау.

Сонымен қатар оқулыктағы сурет бойынша еркін әңгіме құрастыру.

6.Қорытынды.         Қане, балалар!

                                   Оқыдық, салыстырдық.

                                   Сөздік жұмыс жасадық,

                                   Соныменен сабақта

                                   Нені оқып үйрендік?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Өлі табиғат. Адам қолымен жасалған  заттар.

Сабақтың мақсаты: қоршаған дүниедегі өлі табиғат заттарымен таныстыру; оқушыларды өлі  

            табиғатта болатын өзгерістерді бақылап жүруге, табиғатты қорғауға тәрбиелеу; оқушының  

           дүниетанымын дамытуға жағдай жасау; көптеген заттардың адам қолымен жасалатындығын

           түсіндіру; кез келген затқа ұқыптылықпен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: бейнелі суреттер, бейнетаспа, өлі табиғат заттары (су, қүм, тас, т.б.), әр түрлі адам қолымен жасалған заттар.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау             

1.Психологиялық дайындық

                                         Орнымыздан тұрайық

                                         Жан-жағымызға қарайық.

                                         Қандай сабақ болса да

                                         Оқып оны талдайық.

2. Өлі табиғатты ата

3.Дәлелдейік.

 Ол үшін сондағы көріністерді талдап, өлі табиғат заттарын ажырату. Оқушылардың өз пікірлерін дәлелдеуіне жағдай жасау.

-Окушылардың өмір тәжірибесін пайдалану.

-Маңайды қарап, өлі табиғат заттарын ата. Неге өлі табиғат дейміз?

4.Табиғи заттармен жұмыс: түрлі өлі табиғат заттарын таратып беру.

— Алдарыңдағы заттарды қара. Оларды ата. Оларды қайдан кездестіресің?

5.Ойын үйымдастыру. Ойын барысыңда мүғалім тірі жоне өлі табиғат заттарын араластырып айтады. Олі табиғатты атағанда оқушылар қол соғу керек. Сонан кейін оның неге өлі табиғат екенін дәледдейді.

6.Оқушылардың логикалық ойын дамытуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар беру:

-Су қыста қандай түрде кездеседі?

-Суды қолға үйіп ұстауға бола ма?

        -Су қайнағанда неге айналады?

      -Мұз ерігенде не пайда болады?

 Осының негізінде өлі табиғатқа енетін су туралы не айтуға болады? Мұндай тапсырмалар сыныптағы оқушылардың ізденушілігін арттыру, сабаққа қызығушылығын тудыру . Мұндағы мақсат өлі табиғат заттарының бір күйден екінші күйге ауысатындығы туралы түсінуінің алғашқы шартын жасау. Накты обьеқтіге сүйене отырып, окушылардың ойлау мүмкіңдіктерін қозғау.

7. Окульгқпен жұмыс.

1) Оңдағы суреттер мен тапсырмаларды пайдалана отырып, адам қолымен жасалған заттар туралы   

    мағлүмат беру.

2)Оқушылардың өмір төжірибесімен байланыстыру. Оқушылар сынып ішіндегі заттарды атап,   

   олардың бәрінің де адам қолымен жасалғанын айтады. Сол заттардың табиғаттан алынғанын

    дәлелдеуге жағдай жасалады. Мәселен, парта неден жасалған? Ағаш қайда өседі? Адам партаны

    не үшін жасайды? т.б.

8. Дәптермен жұмыс.

Сабақтың қорытынды бөлімінде өлі табиғат туралы ұғымдары тұжырымдалады. Дәптердегі сурет бойынша берілген тапсырма орындалады. Егер оқушылар бояп үлгермеген жағдайда, үйден аяқтауға тапсырылады.

9.Жұмбақ шешейік

Дәптерде берілген жүмбақтар шешіледі.Оқушыларға дәптерде берілген суреттердің ішінен адам қолымен жасалған заттарды қызыл нүктемен белгілету.

10.Қорыту.

 

 

 

 Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Күн және түн, олардың адам,өсімдік және жануарлар тіршілігі үшін маңызы.

Сабақтың мақсаты:күн мен түннің маңызы туралы түсіндіру; оқушыларды тірі

                                     табиғатта болатын өзгерістерді бақылап жүруге, табиғатты қорғауға

                                     тәрбиелеу; оқушының дүниетанымын дамытуға жағдай жасау; көптеген

                                     заттардың адам қолымен жасалатындығын түсіндіру; кез келген затқа

                                     ұқыптылықпен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: бейнелі суреттер, бейнетаспа, тірі табиғат заттары, әр түрлі адам қолымен

                                          жасалған заттар.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау             

1.Психологиялық дайындық

                                         Орнымыздан тұрайық

                                         Жан-жағымызға қарайық.

                                         Қандай сабақ болса да

                                         Оқып оны талдайық.

-Тірі  табиғатты ата. Өлі табиғатты ата.

2.Дәлелдейік.

 Ол үшін сондағы көріністерді талдап, тірі табиғат заттарын ажырату. Оқушылардың өз пікірлерін дәлелдеуіне жағдай жасау.

3.Окушылардың өмір тәжірибесін пайдалану.

-Маңайды қарап, тірі табиғат заттарын ата. Неге тірі табиғат дейміз?

4."Тірі табиғат" тақырыбы бойынша да осыған  ұқсас жұмыстар жүргізіліп, тірі табиғаттың өлі табиғаттан айырмашылығы талданады. Оқушылардың күнделікті өмірден көріп, байқап жүрген тіршіліктері жайында мағлүматтар кеңінен пайдаланылады.

5. Жаңа тақырып:

Күндіз күн шығып, бүкіл әлемге нұрын шашады. Жер беті жап-жарық болады. Бұл – күндізгі табиғат көрінісі. Түн қараңғы болады. Түнде ай туады,жұлдыз шығады. Ай сәулесінен жер бетіне жарық түседі.Бірақ ол жер бетіне жылу шашпайды.

 

6.Дәптермен жұмыс.

Дәптердегі сурет бойынша берілген тапсырма орындалады. Егер оқушылар бояп үлгермеген жағдайда, үйден аяқтауға тапсырылады.

7.Ой қозғау:

Күн мен түнді Венн диаграммасы арқылы салыстыру.

 

 

                                                                                            

 

 

 

8.Қорытындылау.

     

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Қоршаған дүниені калай танып білуге болады? (танымжорык).

Сабақтың мақсаты: оқушыларды қошаған дүниенің әртүрлілігімен және әдемілігімен

                                     таныстыруды жалғастыру; зерттеу жұмыстарының қарапайым дағдыларын

                                     қалыптастыру: тірі және өлі табиғаттың құбылыстарын жөне заттарды  

                                       бақылау, таддау, салыстыру, қорытынды жасау.

Сабақтың жабдығы: альбом, қарындаштар, табиғи материалдар жинауға арналған папка.

Сабақтың  түрі: аралас

1.Таным жорықтың міндеті анықталып, мақсат қойылады.

2.Топтарға бөлінеді, өздеріне зерттеу жұмысының объектісін тандайды.

3.Ағаштар, бұталар, шөптесін өсімдіктерді қарау:

а)Қандай ағаштар көріп тұрсындар? Діңін қарап, оның түсін анықтаңдар. Ағаштардың діңінің

   көлемдерін салыстырыңдар. Жапырақгардың түсі қандай? Олардың пішіндері қаңдай?

ә) Бұталарды қараңдар. Олардың ағаштардан кандай айьфмашылығы бар? Олардың сыртқы

    көрінісінен кандай ерекшелікті байқадың?

б)Өсімдіктердің ішінен шөптесін өсімдіктерді тауып, оларды ағаштармен, бұталармен салыстыр.    

   Олардың қаңдай айырмашылығы бар?

   Осылайша балалар жалпы айналадағы өсімдіктерге бақылау жасайды.

4. Тыныштық сәті.

Балалар аспанды, күңді, құстарды үнсіз бақылайды. Содан соң не байқағандарын әңгімелейді.

5.Әңгімелесу.

а) Өлі табиғат пен тірі табиғаттың арасында қаңдай байланыс бар?
ә) Адамдар кдңдай жұмыстар атқарады?

б) Табиғатты бақылауға, сезінуге, оның сүлулығын көруге адамның қаңдай мүшелері көмектеседі?

6.Сурет салу жұмысы.

Балалар естеріңде қалғандарьш, бақылағандарын сурет түрінде сальш көрсетеді.

7.Бір-бірімен пікірлесу.

— Қоршаған ортаға қалай қарау керек?

8.Танымжорықгың қорытыңдысын шығару.

а) Бақылағандарың бойынша сені қаңдай көріністер куантты, қандай көріністер ұнамады?

ә) Сен табиғаттың жақсы досы бола аласың ба? Қалай боласың?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Құлақ — есту мүшесі.

Сабақтың мақсаты: қоршаған дүниені толық танып білу үшін сезім мүшелерінің, оның ішінде есту  

         мүшесі — құлақтың алатын орнын түсіндіру; қүлақты таза ұстау жолдарын түсіндіру арқылы             

         гагиеналық тәрбие беру; сезім мүшелерінің пайдасын талдау барысында оқушыларға денені

         күтуді түсіндіру, әр мүшенің адамның қоршаған ортаны танып білудегі алатын орнын

         үғындыру; қүлақтың түрлі дыбыстарды естуі негізінде әрбір дауыстардың үнін біліп, сол

         арқылы қоршаған дүниедегі заттарды танып қана қоймай, олардың жағдайын, көңіл күйін,

         табиғатта болып жатқан түрлі күбылыстардың қалпын сезініп, тануға мүмкіндігінің

          артатындығын үғындыру.

Сабақтың жабдығы: үнтаспаға басылған жануарлардың, Құстардың, табиғат құбылыстарының дыбыстары мен дауыстары; үнтаспаға жазылған музыкалық әуен; мәнерлі оқылған өлең шумақтары.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі:әңгімелеу, түсіндіру,тәжірибе

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Қызығушылығын ояту

 Үнтаспадағы түрлі дыбыстарды тындату, оларды ненің дыбысы, ненің үні екенін анықтату.

1) Оқушыларға өздері өмірден білетін түрлі дауыстар мен дыбыстар туралы айтқызу. Мәселен, сиыр мөңірейді, ит үреді, қораз шақырады, т.б.

2)Музыка тындату арқылы оқушылардың эмоциялық көңіл күйіне әсер ету. Музыка әуенінің түрлі дыбыстардан түратынына көңілдерін аудару. Осы түста музыка сабағымен байланыстырып, үн, әуен, дыбыс, т.б. дауысқа байланысты үғымдарды еске түсіре кету

3.Әңгімелесу:

          - Осы дыбыстарды, дауыстарды қалай, ненің көмегімен анықтадыңдар?

—Дыбыстар сендерге қалай әсер етеді? (үнамды, үнамсыз, жағымды, жағымсыз).

—Заттардың дыбысы бола ма? Дәледде. Өзін көрмей-ақ, дыбысын, дауысын, үнін есту арқылы жануарларларды анықтауға бола ма? (Қан-дай жағдайда солай анықтауға болады?)

Әңгімелесу негізінде оқушылар есту мүшесінің маңызын түсінетін-дей жағдай жасау.

4.Оқулықтағы сурет бойынша жұмыс.

Сұрақтарды пайдаланып, оқушылардан суреттерден байқағандары бойынша дыбыстар мен үндерді атап беруін сұрау.

5. Оқушылардың өмір тәжірибесін пайдалану. Күнделікті өмірде үйінің маңайынан, жүрген жолдарынан кандай табиғат дыбыстарын, жануарлардың үндерін еститіндігін сұрау. Сол туралы окушылардың еркін сөйлеуіне жағдай жасау.

6.Сергіту сәті

Сергіту сәтіңде окушыларға түрлі дыбыстарды және үндерді салып көрсетуді тапсыру

7.Оқулықпен жұмыс.

 окулықтағы мәтіннің түйіңді түсінік беретін бөлімін оқып береді. Оның мазмұнын окушылардан сүрайды.

8.Тірек сөздер: құлақ, есту, дауыс, үн, дыбыс, жағымды, жағымсыз, т.б. Осы сөздер арқылы окушыларға сөйлем күрату.

9.Дәптермен жұмыс.

10. Қорытынды.

1)Сабақты қорытындылау бөлімінде құлақты таза ұстау ережесін түсіндіру. Адамнан басқа  жануарлардың қүлақтары қалай еститіндігі туралы әңгіме жүргізу. Мәселен, мысықгың құлағы нені естиді? Ол немен қоректенеді, тышканды қалай ұстайды? т.б.

2)М. Әлімбаевтің "Қилы-қилы құлақтар" өлеңін оқып, оның мазмұнын түсіндіру:

  Жүгірсе де шапқылап,                     Құйма құлақ құлықты   

Бәрін естір сақкүлақ.                          Құлықгы жан білікті

Деші: — Қазір ас берем!                     Құлықсызға сөз айтпа

Естімейді тас керең.                             Құлықтыға аз айтпа!

.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы:  Мұрын — иіс сезу мүшесі.

Сабақтың мақсаты: адамның сезім мүшелерінің бірі — мұрынның қоршаған дүниені танудағы

                      маңызын үғындырып, түсінік беру; оқушыларды тазалыққа баулып, гигиеналық

                    тәрбие беру; әрбір сезім мүшесінің адам өміріне оның қоршаған дүние ортасывда

                   дұрыс та мәнді тіршілік етуіне тигізетін әсерін түсіңціру арқылы оқушылардың ой өрісін

                     дамыту.

Сабақтың жабдығы: әртүрлі иісті заттар (сабын, иіссу, гүл, жусан, жемістер, т.б.).

Сабақтың  түрі: аралас

1.Психологиялық дайындық

                                                     Терең  ғылым сананың,

                                                             Тегі дөп ой саламын.

                                                              Маңыз беріп оқимыз,

                                                               Дүниетану сабағы

2.Үлестірмелі материалдармен жұмыс.

Әр партаға неше түрлі иісті заттарды таратып беріп, олардың иісі туралы окушыларды сөйлету (хош иісті, өткір иісті, жағымды, жағымсыз, т.б.).

Сұрактарға жауап алу.

—Иісті қалай сезесің?

—Иісті сезінудің қандай пайдасы бар?

—Егер мүрнынды жауып қойып, затты үстап көрсең, оның қандай қасиеттерін не белгілерін сезіне аласың?

Осы сұрақтар негізіңде оқушыларға өз білгендерінше сүйеніп, иістің пайдасын айтқызып, олардың өз тәжірибелерінен мысал келтіруіне мүмкіңдік беріледі. Сабакта оқушылар өзін еркін ұстауға, ойын іркілмей айтуға үйренуі тиіс. Сонымен катар иістің күнделікті өмірдегі маңызың тереңірек түсінуіне жағдай жасалынады.

2.Әңгімелесу.

Окушыларға тазалықты сақтау туралы тәрбие беру мақсатьш жүзеге асыру:

—Адам неге иіс суды пайдаланады?

—Киімді қысқа қарай сақгағанда арасына әртүрлі иісті заттарды салып орайды. Неге?

—Үйдің ауасын неге үнемі тазартып отыру керек?

Осы сұрактарға алған жауап негізінде мүғалім окушылардың иіс сезу мүшесінің маңызы жайыңдағы түсініктерін кеңейтіп, олардың иіс туралы түсінігшің дамуына көмектеседі. Мәселен, әр адамның өзіне тән иісі болады. Оны үнемі жақсы, жағымды қалпында сақгау үшін денені таза ұстаудың, иіссуды пайдаланудың пайдасы айтылады. Пайдалану тәртібі де сөз болуы тиіс.

3.Оқулықпен жұмыс. Мәтіннің мұрынды күтуге байланысты берілген бөлімін оқып беру. Сурет бойынша өңгіме күрастыру.

4.Тірек сөздер.

Оқушылар тірек сөздерді (жағымды, жағымсыз, хош иіс, өткір иіс, тазалық, т.б.) пайдаланып сөйлем құрастырады.

5.Сабақтың қорытыңды бөліміңде оқушылар түрлі заттардың иістерін атап жаттығады.

6.Дәптерде берілген тапсырманы орындау.

7.Қорытынды.

Сабақтың қорытыңды бөліміңде мұғалім иісті айыра білудің адам өміріндегі маңызын тұжырымдайды. Мәселен, кез келген білмейтін, бқрын көрмеген нөрсені иіскеуге болмайды. Мұндайда үлкендерден сұрау керек.Жануарлардың да иіс сезгіштік айта кету. Мұны оқушылардың өздері де өмір төжірибесінен біледі. Мәселен, мысық, ит бір нәрсені жемес бұрын иіскейді. Сонымен қатар олар иіс арқылы өз жемін тез табады. Касқыр мен түлкі де сол сияқты. Қыс кезіңде түлкілер кар астындағы тышқанды иісінен табады.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы:     Көз — көру мүшесі.

Сабақтың мақсаты: көздің қоршаған ортаны танып-білудегі орны, маңызымен таныстыру; көзді

                          сақтауға тәрбиелеу; адам сезім мүшелері-нің маңызын талдау арқылы оқушылардың

                         дүниетанымын кеңейту; қоршаған дүние туралы түсініктерін дамыту.

Сабақтың жабдығы: түрлі заттар, суреттер, көкөністер, үлкейткіш шыны (лупа).

Сабақтың  түрі: аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

1.Психологиялық дайындық:               Терең  ғылым сананың,

                                                                           Тегі дөп ой саламын.

                                                                           Маңыз беріп оқимыз,

                                                                           Дүниетану сабағын.

2.Таратып берілген заттармен жұмыс: оқушылар көздерін жұмып отырады, олардың қолына түрлі заттар таратылып беріледі. Заттардың қасиетін анықтау (қатты, жұмсақ, үсақ, ірі, бүдыр, тегіс, т.б.) олардың  өздеріне тапсырылады.

—Қолдарыңа берілген заттың несін анықтай алмадыңдар? (Түсін).

—Кейбіреуінің түсін осы сәтте көрмесең де айта аласың, неге? (Күнделікті өмірде кездесетіндіктен).

—Көз арқылы тағы нені көреміз? (Алыс-жақынды, қимылды, өзге-рісті, түрлі ерекшеліктердің бәрін көз арқьглы көреміз).

—Адамның көңіл күйін қалай байқаймыз? Адамның кейпінен, (дауысынан).

3.Оқушылардың ойын дамыту мақсатында үйымдастырылатын жұмыс.

Оқушьгларға көз туралы жүмбақ айтқызу, оны шештіру.

4.Оқулықпен жұмыс.

 Окулықтағы суреттерді пайдаланып, оқушыларға суреттен не көріп түрғандарын, көңіл күйге байланысты көз пішінінің қалай өзгеретінін талдату. Балалардың көңіл күйінің неге байланысты өзгергені туралы әңгіме құрастырту.

5.Әңгімелеу.

Окушылармен көз жанарынан айырылған адамдарға көмектесу туралы өңгімелесіп, адамгершілікке тәрбиелеу мақсатын жүзеге асыру.

6."Көзің ауырса, қолыңды тый" мақалының мәнісін түсіндіру. Адам-ның көру мүмкіндігін күшейтетін құралдардың бірі - үлкейткіш шыны лупамен таныстыру. Оның қаңдай жағдайларда қолданылатынын айту. Лупаны колдарына беріп, әртүрлі заттарды қарап көрулерін сүрау.

7.Айырмашылығын тап.

 Тақырып бойынша берілген бірдей екі суреттің бір-бірінен айырмашылығын табуға жаттықтыру.

8.Дәптермен жұмыс.                                                        

9.Қорыту.

Сабақгы қорытындылау кезінде сезім мүшелерінің бір-бірімен байланысы, олардың бірін-бірі толықтыратыны айтып түсіндіріледі. Мөселен, қүлағынды басып тұрып жан-жағыңа қарасаң, заттарды көресің, бірақ олардың дыбысы естілмейді. Ағаштың жеддің әсерінен қозғалып түрғанын көргеніңмен, желдің дыбысын естімейсің, оның сыбдырын сезіне алмайсың. Судың сылдырын, жапырақтың сыбдырын, т.б. ести отырып көргенде ғана сол құбылыс туралы толық мағлүмат алуға болады.

 Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Тері — сипап сезу мүшесі.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың өмір тәжірибесіне сүйеніп, терінің де сезім мүшесі екенін  

                                  үғындыру; терінің адам өміріңдегі пайдасын түсіндіру; денені таза ұстауға  

                                   тәрбиелеу; окушылардың сезім мүшелері жайындағы үғымдарын кеңейтіп,

                                 адамның қоршаған дүниені танып білуіне бүкіл сезім мүшелері қатысатынын

                                  түсіндіру арқылы олардың дүниеге деген көзқарасын, дүниетанымын кеңейту.

Сабақтың жабдығы: түрлі заттар (тікеңді, тегіс, бүдырлы, қатты, жұмсақ, ыстық, суық, т.б.).

1.Ұйымдастыру кезеңі.

Сабақгы жеңіл тәжірибе жұмысын ұйымдастырудан бастауға болады. Оқушылардың қолына әртүрлі пішіндегі жөне ертүрлі тегістіктегі заттарды таратып беріп, оның сыртқы белгілерін қолдарымен сипату арқылы анықтатып, айтқызу.

2.Оқулықпен жұмыс.

Оқулықтағы суреттер арқылы тікеңді, жұмсақ, үшкір, өткір заттарды табу. Сол бөлімде берілген сұрақтар мен тапсырмаларды пайдалану.

3. Әңгімелесу.

—Көз арқылы нені анықтай аласың? Мысал келтір.

—Қүлақ арқылы нені білесің? Мысал келтір.

—Иіс арқылы нені білесің? Мысал келтір.

—Тері арқылы нені сезінесің?

4.Тірек сөздер: дәмді, ащы, тәтті, т.б. пайдаланып, окушыларға сөйлем кұрастырту.

5.Дәптермен жұмыс.

Оқушылар дәптерде бейнеленген суық заттарды көк, ыстық заттарды қызыл нүктемен белгілейді.

6.Қорытынды әңгіме.

—Адамға өмірден алған тәжірибесі қалай көмектеседі?

—Білмейтін затты танып-білу үшін не істеу керек?

—Сезім мүшелерін ата.

—Сезім мүшелерінің қоршаған дүниені танудағы пайдасын айт.

—Денені күту дегенді қалай түсінесің?

—Өзің дененді қалай күтесің?

—Үстінді таза ұстауға кім көмектеседі? Сурет бойынша әңгіме құрастыру.

Мұғалімнің тұжырымы:

— Сезім мүшелерінің қоршаған дүниені танып-білудегі орны мен маңызы өте жоғары. Дөм, түс, иіс, байқау, сезіну сияқты өрекеттер қоршаған дүниені дұрыс танып-білуімізге көмектеседі. Сезім мүшелері кез келген затты көріп, бакылауға, байқауға, анықтауға, салыстыруға көмектеседі. Әр заттың қасиетін анықтау да сезім мүшесінің көмегінсіз болмайды.

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 Сабақтың тақырыбы: Табиғат құбылыстары.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды табиғатта болып түратын құбылыстармен, олардың  

                                      атауларымен таныстыру; табиғат туралы білімдерін кеңейту.

Сабақтың жабдығы: қарындаштар, кағаз беті, "Жыл мезгілдері" картинасы.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Жұмбақтар шешейік.

 Жаңа сабақтың алдыңда окушылар табиғат құбылыстары туралы әртүрлі жұмбақтар шешеді.

Ағаштарды шайқайды,

Көзге көрінбейді.                          

Шарлағаңда сай-сайды,

Бір сәт ерінбейді.

         (жел)

Шашылды көктен ақ моншақ,

Жоғалды біздер тапқанша-ақ  ( бұршақ)

Әуеде ақ мамық

Калбалақтап үшады.

Канаты талып,

 Жерді барып қүшады. (қар)

Аспанды от қамшы осады, Ащы үнін ышқынып қосады.      

                                      (найзағай)

                                     Зәулімде тұрағы

                                     Тіреусіз тұрады.      (бұлт)

Осы және басқа да табиғат құбылыстары туралы қаншалықты білімдері бар екені сқрак-жауап аркылы анықгалады.

3.Оқулыкпен жұмыс.

"Табиғат құбылыстары" мәтінімен танысу, оқып беру. Мәтіннің мазмұны бойынша жұмыс

4.Топпен жұмыс. Оқушылар 4 топқа бөлінеді: жаз, күз, қыс, көктем.

Әр тоггқа берілетін тапсырма: өздеріне бөлшген жыл мезгілінің суретін салу, сол мезгілге тән табиғат құбылыстарын бейнелеу. Содан соң әр топтан бір окушы өздерінің суретіндегі табиғат қүбылысының ерекшелігі туралы әңгімелейді. Топтың калған мүшелері толықтыруларына болады.

5.Әңгімелеуге жетелеу.

Біз жазда көп кездесетін табиғат құбылысы — нөсер жаңбырды бейнеледік. Күн ыстық, аспан шайдай ашық. Дала қапырық, демалатын ауа жоқ. Бір кезде аспанда Бұлт пайда болды. Айнала күңгірттенді. Қатты жел соқты. Ағаштар тербедді. Жерге ірі тамшылар түсе бастады. Катты жаңбыр қүйды да кетті. Жаңбыр тамшылап емес, шелектеп жауды. Мұндай жаңбыр нөсер деп аталады. Нөсер жаңбыр көбінесе жазда жауады".

Осылайша қалған жыл мезгілдеріндегі табиғаттың қүбылуы туралы әңгіме жүргізіледі.

Содан соң тақтаға табиғат құбылыстары жазылады: кемпірқосақ, бұршақ, жаңбыр, шық, қар, тұман, жел, құйын, бұрқасын, қарлы боран, сел, қырау, мұздақ, найзағай, қатқақ, қар, күн күркіреу, акжауын, нөсер, т.б. Осы құбылыстардың ішінен өздері тандаған жыл мезгіліне тән белгілерін теріп жазады.

"Табиғаттағы құбылыстар неге байланысты болады?" деген сұрақ төңірегінде ой бөлісу.

5. Бақылау күнделігімен жұмыс.

Әр оқушы өз бетінше табиғат қүбылысының бірінің суретін салады.

5. Сабақты қорытындылау.

а) Күннің суытуы немесе жылынуының судың, топырақтың, жануарлардың, өсімдіктердің күйіне қаңдай әсері бар?

ө) Өздерің бақылаған қандай табиғат қүбылысы туралы айта аласындар?

6.Қорыту.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы:   Ауа райы.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың ауа райы туралы білімдерін кеңейту; ауаның температурасы  

                                      мен жануарлар жөне өсімдіктердің тіршілігінің арасыңдағы байланысты

                                      қою.

Сабақтың жабдығы: термометр, жыл мезгілдерінің суреттері, түрлі түсті қарындаштар, қағаз

                                      парағы.

1.Кіріспе әңгіме.

Балалардың ауа райы туралы жалпы түсшіктерінің деңгейін анықгау. Жазғы, күзгі, қысқы, көктемгі ауа райының белгілерін атап беруін сұрау.

-Ауа райын білу адамға не үшін қажет деп ойлайсындар? Осы сұрақ төңірегіндегі балалардың жауаптарын тыңдау.

2.Окулықпен жұмыс.

а) Мәтінді бөліктерге бөліп оқып беру.

ә) Әр бөліктің мазмұны бойынша әңгіме жүргізу.

б) Негізгі сөздерді бөліп алу: ауа райы, термометр, жауын-шашын, жел, бұлтты, т.б.

Термометрмен таныстыру, бөлменің, даланың ауа райын термометрмен өлшеп, практикалықжұмыстар жасау. Ауа райының шартгы белгілерімен таныстыру, оны бақылау күңделігінде қалай белгілеу керек екенін көрсету.

3.Топпен жұмыс.

Оқушылар тағы да жыл мезгілдері бойынша топқа бөлінеді. Әр топ өздерінің жыл мезгіліне тән ауа райы туралы жоспар бойынша айтады:

а) Күн.

ә) Бұлтты.

б) Жауын-шашын.

в) Термометр.

г) Жел.
Д) Жер.

Мысалы, күз мезгілі бойынша мынадай үлгіде әңгіме жүргізуі керек: "Күз келді. Күн төмен түсе бастады, оның сәулесі жер бетін жаздағыдай жылытпайды. Күн салқындай бастайды. Ауаның орташа температурасы күңдіз + 10° С, түнде +7 ° С. Аспанда қою қара Бұлттар жиі пайда болады. Жаңбыр жиі жауады, кейде арты қарға айналады. Суық жел соғады. Құстар жылы жаққа үшып кетеді, аңдар қысқа дайындалады. Жапырақтар сарғайып, гүлдер, шөптер солады, соңғы өнімдерді жинайды".

4.Бақылау күнделігімен жұмыс.

5.Сабакты қорытындылау.

Сұрақтар қою:

а) Ашық және бұлтты күндердің айырмашылығы қандай?

ә) Жаз бен күзге кандай табиғат құбылыстарының белгілері ортақ.

б) Найзағай деген не?

в) Бұлттылық деген не?

 

 

 Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

  Сабақтың тақырыбы: Көкжиек тұстары (танымжорық).

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды көлеңкеге қарап, көкжиек түстарын анықтай білуге үйрету;

                                   бағдарлай алу дағдыларын жетілдіру, бақьшағыштықтарын, білуге

                                    құмарлықтарын арттыру

Сабақтың жабдығы: альбом, қарындаштар.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

 

1.Психологиялық көңіл-күй.

Мүғалім балалардың алдына танымжорықтың мақсаттары мен міндеттерін қояды, жолдың бағытымен таныстырып, жол бойы бақылау үшін тапсырмалар береді.

 

2.Танымжорық мақсаты бойынша әңгімелесу.

Адам қай жерде жүрмесін, оның айналасын кеңістік қоршап жатады. Біз тек қана оның бір бөлігін ғана көреміз. Біздің төңірегіміздегі көзіміздің жеткен жеріне дейінгі кеңістік көкжиек деп аталады. Адам биігірек жерге көтерілген сайын көкжиек те кеңейе береді.

Мүғалім осы айтылған нәрселердің бәрін бақьлауды ұсынады. Оқушылар адамның жоғары көтерілген сайын айналасын көбірек бақылай алатындығы туралы қорытынды жасау.

Көкжиектің 4 түсы бар екені айтьшады. Оқушылар 4 түсының атауымен танысады. Мүғалім балалардан солтүстік, оңтүстік, батыс, шығыс бағыттардың қай жақта екенін сүрап көреді. Әрине әр бала әртүрлі жауап береді. Олардың көкжиек түстарын жай карап тұрып ажыратудың қиын екендігіне көздері жетеді. Содан кейін ғана мүғалім көкжиек түстарын көлеңкеге қарап қалай ажыратуға болатынын практикалықжү-мыс жүргізу арқылы көрсетеді. Мұғалім көрсеткеннен кейін оқушьшар-дың әркайсысы өз көлеңкелеріне қарап, көкжиек түстарын ажыратып үйренеді.

Практикалық жұмыстан кейін балалар оқулыққа сүйене отырып, өз альбомдарында көкжиектің 4 түсын бағдарша арқылы белгілеп, қысқаша қалай жазу керек екенін көрсетеді.

Сынъш бөлмесіне келгеннен кейін мүғалім алған білімдерін бекітеді.

3.Сабақгы қорытындьшау.

Балалар адамға бағдарлай алудың не үшін қажеттігін өздері қорытындылап айтады. Тағы да жүлдыздарға, жергілікті жердің белгілеріне де қарап бағдарлай алуға болатындығы туралы қосымша білім беруге болады. Бүрынғы ата-бабаларымыздың алыс жерлерге шыққанда қалай бағдарлағандары туралы мөліметтер тауып айтқан дұрыс.

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы:           Күз мезгілі. Күз мезгіліндегі адамның еңбегі..

Сабақтың мақсаты: окушылардың күзгі табиғатта өзгерістер туралы түсініктерін

                                          калыптастыруға жағдай  жасау; табиғатка қамқорлыкцен қарау

                                         қатынастарын тәрбиелеу; табиғат  құбылыстары мен заттарының

                                    арасындағы байланысты түсінуге мүмкіңдік  туғызып, қоршаған дүниенің

                                        біртұтастығы туралы түсініктерін дамыту, адамдардың еңбегін бағалауға    тәрбиелеу..

Сабақтың жабдығы: жылдың, әртүрлі мезгілдерін бейнелейтін картиналар.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

1.Кіріспе әңгіме.

Оқушылардың күзгі ауа райы туралы түсініктерін байқау. Күздегі өлі табиғатта болатын өзгерістер: аспанның қалпы, күннің ұзақтығы, салқыңдауы.

2. Мағыныны тану.

Жаңа сабақтың басында берілген А.Байтұрсыновтың күз туралы өлеңіне талдау жасалады.

—Сурет бойынша күзгі және жазғы көріністі салыстыр.

—Күзде табиғатта болатын өзгерістерді айт.

—Күзде өлі табиғатта қандай өзгерістер болады?

—Күз қандай кезендерден түрады және онда табиғат қалай өзгереді?

—Күзде қандай жауын-шашын түрлері түседі?

—Күз айларын ата.

3.Оқулықпен жұмыс.

Күз –жеміс ағаштарының толысып пісіп, тұқым шашытын мезгілі.Шөптер сарғайып, құрайды.Күзде астық ору,оны бастыру жұмыстары жұмыстары аяқталады.Астық тасылып, қамбаға құйылады. Көкіністер жиналып, одан қысқа керекті түрлі тағамдар дайындалады.Жеміс беретін ағаштар мен бұталар отырғызылады.

1)Күзді бейнелейтін суреттермен жұмыс.

2)Сөздік жұмыс: күз, жапырақ, суытты, жауын, т.б. тірек сөздер арқылы сөйлем құрастыру.

4.Жұмбақ шешейік.

Жүмбақтың шешуі табылады. Шешуі: жаңбыр.

5.Дәптермен жұмыс.

Оқушылар жаңбыр жауып түрған күз мезгілінің суретін салады.

6.Қорытынды.

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Күзгі өсімдіктер (танымжорык).

Сабақтың мақсаты: күздегі өсімдіктер тіршілігінде болатын өзгерістер туралы окушылардың түсінігін

                                        калыптастыруға жағдай жасау; қоршаған дүниедегі құбылыстар мен заттардың

                                 маңызын түсіндіру; окушылардың тірі табиғат пен өлі табиғат арасындағы

                                    байланысты түсіну мүмкіндіктерін дамыту.

Сабақтың жабдығы: Күз мезгілдерін бейнелейтін картиналар.

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ

1. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың күзгі өсімдіктер көрінісін байқауы. Жапырақтардың түсін аныктауы.

2.Әңгіме

Күзде өсімдіктер тіршілігінде болған өзгеріс, жапырақтардың сарғаюы, олардың түсуі, өсімдіктердің         қурай бастауы жайында әңгімелесу.
Жапырақтардың сыртқьг көрінісіне қарап өсімдіктерді анықгау (ағаш, бұта, шөп). Танитын өсімдіктерінің атын атау.
3. Көзге түскен жануарлар туралы әңгімелесу. Өсімдіктердің жапырақтарын жинау.
4. Сабақты қорыту.

        — Күзде жапырақты өсімдіктерде қандай өзгерістер болады?

       — Жапырақ түсу қай кезде басталды?

Мұғалім оқушыларға күзгі табиғат өзгерісінің себебі туралы жеңіл үғым беріп, сабақты

қорытындылайды. Сабақ табиғат аясында өткен жағдайда дәптердегі жапырақ суреттерін күзгі түске келтіріп бояу және окулықтағы сурет бойынша әңгіме құрастыру үйге тапсырылады.

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Бақта. Бақтың достары мен зиянкестері.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға бақ өсімдіктері туралы үғым беру; бақ өсімдіктерінің күзгі көрінісі және ондағы еңбек түрлерімен таныстыру; окушыларды бақтың зиянкестерімен және оған пайдасын тигізетін бунакденелілермен таньгстыру; олардың түр-түсін, тіршілік әре-кетін жеңіл түрде үғындыру арқылы келешекте окушьшардың оларды танып, бақылауына жағдай жасау; сонымен қатар табиғатта пайдалы да, зиянды да тіршілік иелерінің болатыны жайындағы үғьгмдарын     қальштастыра түсу.

Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау , Эйлер-

                              Венн диаграммасы

Сабаққа керекті құралдар: бақты бейнелейтін түрлі суреттер мен  көлемді картиналар, жемістер суреттері немесе муляждары, бақтағъг Құстар тіршілігін бейнелейтін картиналар, "Зиянкестер және бақтың достары" деген атпен жасалған сызба.

1.Алғашқы ұйымдастыру кезеңі: білім алушыларды сабаққа дайындау,  назарларын,  есте сақтауға шақ. 2.Суретпен жұмыс.

Мүғалімнің жетекшілігімен оқулықгағы суретке сәйкес тақырып таңдалынады.

3.Бақ өсімдіктерін атау, олардың түр-түсі, дәмі, қай кезде пісіп жетілетіні туралы сөйлету. Окушылар көптеген жемістердің тұқымында білулері тиіс. Ондай жағдайда сол жайында да әңгіме өткізу керек.

4.Әңгімелейік.

Оқушыларға бақ өсімдіктері туралы өздері білетіндерін еркін әңгімелеуге мүмкіндік беру.

5.Анықтайық..

Жемістерді үстап көру, түсін, пішінін, дәмін анықгау. Осы түста окушылардың сезім мүшелерінің маңызы туралы үғымдарын да қайталап кету мүмкіндігі туады.

6.Дәптердегі өсімдік суреттерінің ішінен бақта өсетіндерін тауып, бояуды тапсыру

 

7.Суретпен жұмыс.Бақтың достары және зиянкестерімен таныстыруды бірден суретпен жұмыс істеуден бастаған тиімді. Суреттегі көріністер бойынша оқушылардың өмірден, табиғаттан байқағандарын айтқызу арқылы оларды сөйлетуге, ойын айтуға жаттықгыру мүмкіндігі туады. Оқушылар құстардың пайдалы екенін білуге тиіс. Сонымен қатар олар қанқызын жақсы біледі. Осылар жайында өздері білетіндерін айтқызған жөн

8.Оқулықпен жұмыс.

 Онда берілген сұрақтар мен тапсырмаларды талдау.

 

9.Сөздік жұмыс:

Зиянкес, пайдалы деген сөздердің мағынасын тал-дау. Зиянкестерге жататындарды сызба бойынша қайталап айту.

10.Жұмбақ шешейік.

Дәптердегі жүмбақтардың шешулері тапқызылады. Жұмбақтардың шешулері болған жануарлардың суреттерін салдыру арқылы пайдалы жануарлар туралы білімдерін тағы да түжырымдауға мүмкіндік туады.

10. Сабақтың қорытыңды бөліміңде бақтың зиянкестері мен оған пайда келтіретіндерді тағы да кайталап, оларды мүмкіндік болса, байқауға, бақылауға жетелеу көзделеді.

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы: Бақшада.  Бақшаның достары мен зиянкестері.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға бақша өсімдіктері туралы толық түсінік беру; бақша

                                       өсімдіктерінің түр-түсін, олардың пайдасын түсіндіру; окушыларға бақша

                                     зиянкестері туралы түсінік беру; орамжапырақ көбелегінің түрі-түсін тани

                                     білу.

Сабақтың жабдығы: бақшадағы көріністі бейнелейтін картиналар, кейбір көкөністер; көкөністерді  

                                            бейнелейтін суреттер; зақымдалған орамжапырақ суреті.

 Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

 Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау , Эйлер-

                             Венн диаграммасы

Алғашқы ұйымдастыру кезеңі: білім алушыларды сабаққа дайындау,  назарларын,  есте сақтауға шақыру.

1.Психологиялық дайындық:      Терең ғылым сананың,

                                                                     Тегі дөп ой саламын.

                                                                      Маңыз беріп оқимыз,

                                                                     Дүниетану сабағын.

2.Жаңа материалды меңгеру кезеңі:

1. Бақшаны бейнелейтін картиналар бойынша окушыларды сөйлету. Картинаға ат қойдыру. Ол үшін оқулықтағы сұрақтарды пайдаланып, соған байланысты жауап алу керек.

2.Бақша өсімдіктері жайында окушылардың білімін, күнделікті өмірден байқағандарын айтқызу.

—Қандай бақша өсімдіктерін білесің?

—Олардан кандай тағамдар жасалады?

3.Кейбір бақша өсімдіктерін не оның суретін окушыларға таратып беріп, сол туралы не білетінін

   айтқызып, түр-түсі туралы сөйлету.

4.Мәтінмен жұмыс. Окулықтағы мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу.

5.Дәптермен жұмыс.

Дәптердегі суреттен бақшада өсетін көкөністерді тауып бояуды тапсыру.

6.Суретпен жұмыс.

Бақшаның достары және зиянкестерімен таныстыруды суретпен жұмыс арқылы бастауға болады. Суреттен көргендерін өмірден байқағандарымен байланыстыру. Суреттегі көріністерді оқушылар үнемі қоршаған ортада кездестіреді. Мәтінде берілген сұрақтар мен тапсырмаларды пайдаланып, оқушылардың еркін сөйлеуіне мүмкіндік беру.

7.Жұмбақ шешейік.

Дәптердегі мәтінге байланысты берілген сурет-жүмбақгарды шештіру, оларды бояту. Оқушылардың өздері білетін жүмбақтарын айтқызу.

8.Білген жөн.Бақпен бақша өсімдіктерін атау, олардың пайдасына тоқгалу.

9.Сөздік жұмыс: бақта, бақшада, жеміс, көкөніс, дәмді, тәтті, т.б. тірек сөздер бойынша сөйлем күрастыру.

10. Сабактың қорытынды бөліміңде зияңды, пайдалы, достары деген сөздердің мағынасын талдау.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

 Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Аңдардың тіршілігі, азықтануы, түлеуі.

Сабақтың мақсаты: жануарлар тіршілігіңде болатын күзгі өзгерістерді түсінуге жағдай жасау;

                                   табиғатты қорғауға, оған үқыпты қарауға тәр-биелеу; тірі табиғат пен өлі

                                   табиғаттың байланысын үғындыру.

Сабақтың жабдығы: жабайы андар тіршілігін бейнелейтін карти-налар; жабайы андардың қорегін

                                   бейнелейтін тақырыптық суреттер; кірпі, аю, борсықтың суреттері; андардың

                                  тіршілік әрекетіне байланысты бейнетаспаларды пайдалану.

Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау , Эйлер-                                                        

                             Венн диаграммасы

1.Пысықтау жұмысы.

Окушылардың өткен тақырыптар бойынша алған білімдерін қайталау. Тірі және өлі табиғатта күзде болған өзгерістер жайында әңгімелесу.

2.Окулықтағы суреттер бойынша жұмыс. Суретті пайдаланып, күзде ұйқыға кететін жабайы андардың қысқа қарсы дайындығы туралы айту. Борсық, аю, кірпі қысқа қарсы көп қоректеніп (қоңыздарды, тышқанды, баканы, орман жидектерін, жемістерін, шөпті, т.б. жейді) семіреді. Олардың түр-түсін сипаттау.

3.Окулықтағы мәтінді оқып беріп, мазмұны бойынша жұмыс жүргізу. Әуелі жеке сұрақтар бойынша сөйлетіп, кейін түсінігін түтас айтуға жаттықгыру.

4."Кім немен қоректенеді?" ойыны

 Оқушылар қай жануардың немен қоректенетінін суреттен тауып көрсетеді.

5.Дәптермен жұмыс.

Дәптердегі тапсырма бойынша әр аңның түратын жерін сызыкпен қосу тапсырылады.

6.Сөздік жұмыс: кірпі, аю, борсық, қоректенеді, семіреді, ін, апан, т.б. тірек сөздері арқылы сөйлем құрастыру.

7.Тиін, саршүнақ, аламан қысқа қарсы азыққорын жинайды. Қас-қыр, қоян, түлкі, бүғы, т.б. қьісқа ешқандай қор жинамайды. Осылар-дың себебі туралы окушылармен әңгімелесу. Сабақ барысыңда суреттер мен мазмүнды картиналарды молынан қолдануға және бейне-таспаларды пайдалануға болады. Сонымен қатар дәптердегі суреттер бойьшша кдй аңның немен қоректенетінін талдату.

8.Аңдардың түлеуі туралы түсіндіру. "Табиғат ғажайыптары" кітабынан алынған "Жануарлар неге қыста тондарын ауыстырады?" деген мәтінді оқудан басталады.

  Жануарлар  неге қыста тондарын ауыстырады?

     Барлық андар күз түсісімен жаздық ескі, сирек жүндерін қысқы — қалың және жылы тонға ауыстырады. Қараша айына қарсы олардың бәрі түлеп, қысқы киімдерін "киіп алады".Беймаза, тыным таппайтын тиін де түлейді. Оның қысқы тоны жазғы тонынан жылы, түсі де басқа.

Қысқы ақ тонды аққоян мен аққалақ та киді. Бұл жануарлардың жазғы тоны — сарғыш қоңыр түсті. Еңді Бұлар ақша қардай аппақ тонға оранды. Күртік қардан оларды көре алмайсың. Окушыларға төмендегідей сұрақтар қою

а). Түлеу дегеніміз не?      ә). Жануарлар не үшін тондарын ауыстырады?

б). Қандай жануарлар түлейді?   в)Оқушылар сұрақтарға өз пікірлерін білдіреді.

9. Дәптермен жұмыс. Дәптердегі жұмбақ шешіліп, жаз мезгілі бейнеленген суретке қоянның жазғы түрін, ал қыс мезгілі бейнеленген суретке қоянның қысқы түрін бейнелеп салу тапсырылады  10.  Сабақты қорытындылауға қойылатын сұрақтар:
а). Жануарлардың тіршілігі туралы не білдік?

ә). Жануарлар қысқа қалай дайыңдалады? б). Қыста ұйқыға кететін аңдарды ата.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

 Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Құстардың  қысқа дайындығы. Құстар қалай қыстайды.

Сабақтың мақсаты: қысқы табиғаттың құстар тіршілігіне тигізетін әсерін түсінуге жағдай жасау;

                                       табиғатқа камқорлықпен қарау көзқарасыңа тәрбиелеу; тірі және өлі табиғат

                                     арасындағы байланысты ұғынуға мүмкіндік туғызу.

Сабақтың жабдығы: кұстарды бейнелейтін картиналар, таспаға жазылған кұстар үні.

Сабақтың түрі:Жаңа материалды меңгеру сабағы

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, ішінара-зерттеушілік, көрнекілік, ойын.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі

1)Балалардың сабақтарға қатысты оқу-құралдарының толықтығын қадағалау.

2) Психологиялық дайындық: «Шаттық шеңберін құру»

2. Оқулықпен жұмыс.

 Ондағы суреттерді, сұрақтар мен тапсыр-маларды пайдалану. Құстардың қүзгі  және қысқы тіршілігін салыстыру.

—Қарлығаштар туралы не білесіңдер? Олар қалай қөректенеді?

—Күзде неге кұстардың қорегі азаяды?

Құстардың жылы жаққа кету себебі мен көктемде қайтып келу себебін білген окушы болашакта табиғатқа бақъшау жүргізуге үмтылады. Дәптердегі сұрақтар мен тапсырмаларды пайдалана отырып және оқушылардың емірлік тәжірибесіне сүйеніп, оларды еркін сөйлете оты-рып өткізген жөн. Мүндай сабақтар әр уақытта оқушылардың өз бақылауларына және негізінен жергілікті табиғат көріністеріне сүйене отырып үйымдастырылады. Бұл сабақта Құстардың қорегі туралы үғымдарын толықтыра түсуге мүмкіндік туады.

3.Дәптермен жұмыс.

                                                     Көкек                       Ләйлек

          Қарлығаш

 

          Аққу                                                                             Ақтұмсық қарға

                                                     Қараторғай

 

4.Сабақтың қорытынды бөлімінде күннің суытуына, коректің азаюына байланысты Құстардың жылы жаққа кететіңдігін айкындау. Күзде үшып кететін кұстарды жыл құстары дейтінін кайталап айтып   түсіндіру.

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Адамдардың күзгі еңбегі.

Сабақтың мақсаты: адамдардың күзгі еңбегінің түрлерін және оның өзгеру себебін ұғынуға жағдай

                                      жасау; оқушыларды еңбекке тәрбиелеу; адам, қоғам, табиғат арасындағы  

                                      байланысты түсіндіру.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

Сабақтың жабдығы: тақырыпқа сай келетін, оның мазмұнын ашуға көмектесетін бейнелі суреттер.

Сабақтың барысы:

1.Психллогиялық  дайындық               Терең ғылым сананың,

                                                                     Тегі дөп ой саламын.

                                                                      Маңыз беріп оқимыз,

                                                                     Дүниетану сабағын

2.Кіріспе әңгіме кезінде окушылардың маңайдан баңқағандары бойынша сұрақтарға жауап алу.

— Күзде бақта, бақшада және егіс даласында қандай жұмыстар жасалады?

Оқушылармен әңгімелесу барысында ауылды жердегі шаруашылық түрлерінің халыққа тигізетін пайдасы жайында жеңіл түрде мағлүмат беруге болады.

3.Оқулықпен жұмыс.

 Оқулықтағы берілген суреттер бойынша әңгіме жүргізіледі.Егіс даласындағы, бақшадағы, бақтағы күзгі еңбектердің түрлеріне токталу. Окушылардың қаңдай жеміс түрлерін білетінін, олардың пісу мерзімі туралы да айтқызуға да болады.

Өз отбасында күзде қандай жұмыстар атқарылатыны туралы әр оқушы әңгімелейді.

4.Дәптермен жұмыс.

Аналарының тосапты неден жасайтынын талдатып, суреттен сол жемістерді тауып бояуды тапсыру.

5.Сабақтың қорытынды бөлімінде оқушылар өз жеріндегі күзгі еңбек туралы еркін әңгіме құрастырады.

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

 Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктер.

Сабақтың мақсаты: өсімдіктер түрі көп болғанмен, негізінен бүкіл өсімдік үш топқа бөлінетінін  

                                       оқушылардың жас ерекшелігіне лайықгы деңгейде түсіндіру; өлкетану

                                    материалдарына сүйене отырып, окушылардың өсімдік туралы білімдерін

                                    кеңейту; өсімдіктердің пай-дасы және оны қорғау туралы үғымдар беру;

                                      эстетикалық тәрбиеге негіз салу; окушылардың жыл мезгілдеріне байланысты

                                    өсімдіктер тіршілі-гіндегі өзгерісті бақылауына жағдай жасау; оқушылардың

                                    қоршаған орта туралы үғымдарын дамыту.

Сабақтың жабдығы: өсімдік топтарьн бейнелейтін суреттер, шөптесін өсімдіктерінің жиынтығы,       

                                          биологиялық лото.

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Оқушылардың өсімдіктер туралы білім деңгейін анықгау.

—Қандай өсімдіктерді білесіңцер?

—Өсімдіктің өсуі үшін нелер қажет екенін ата.

—Өз жерінде қандай өсімдіктер өседі?

3.Біліп жүргін..
Өсімдіктер түрлері өте көп, оны сендер күңделікті өмірде үйлеріңнің маңайынан, табиғаттан байқап, көріп жүрсіңдер. Сол өсімдіктер ағаш, бұта, шөп болып үш топқа бөлінеді.

4.Окулықпен жұмыс.

 Суреттерді пайдалана отырып, өсімдіктер то-бын салыстыру. Ағаштың ең басты ерекшеліктері (биік, діңі бар, бұтақгары, сабақтары мықты, жуан, т.б.), бұтаның басты ерекшеліктерін (ортақ діңі жоқ, бойы аласа, сабақтары жіңішке, т.б.), шөп тектес есімдіктердің басты ерекшеліктері (бұтақгары болмайды, сабақтары жүмсақ), олардың кез келген жерде кездесетіні айтылады.

 

5.Биологиялық лото бойынша ойын.

 Өсімдіктерді атап, оны лото бойынша табу.

 

6.Өсімдіктер жиынтығымен жұмыс. Қоддарына жергілікті шөп тектес өсімдіктердің бір-екі түрін таратып беріп, сол бойынша шөп тектес өсімдіктерді сипаттауға жағдай жасау.

 

7.Берілген сурет, сұрақтар мен тапсырмалар негізінде жұмыс жасап, оқушыларға өсімдік мүшелері туралы үғым беру. Мүнда окушылардың өздігінен атқаратын жұмыс түрлері басым болады. Олар сурет бойынша өсімдіктер мүшелерін ажыратады. Оны өздері көріп жүрген өсімдіктерімен салыстырады.

 

8.Табиғи көрнекілікпен жұмыс.

 Бөлме өсімдіктерін көріп, қолдарымен үстап отырып, оның мүшелерін ажыратып айтып береді.

 

9.Дәптермен жұмыс.

 Әр жемісті түқымымен сызық арқылы қосады.

10.Сабақтың қорытынды бөлімінде таратып берілген шөп тектес өсімдіктердің жиынтығы арқылы олардың мүшелерін тауып, аттарын атайды.

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

 Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы:   Өсімдік жемістері. Көкөністер және оларды өсіру жолдары

Сабақтың мақсаты: өсімдіктер түрі көп болғанымен, негізінен бүкіл өсімдік үш топқа бөлінетінін  

                                       оқушылардың жас ерекшелігіне лайықгы деңгейде түсіндіру; өлкетану

                                    материалдарына сүйене отырып, окушылардың өсімдік туралы білімдерін

                                    кеңейту; өсімдіктердің пай-дасы және оны қорғау туралы үғымдар беру;

                                      эстетикалық тәрбиеге негіз салу; окушылардың жыл мезгілдеріне байланысты

                                    өсімдіктер тіршілігіндегі өзгерісті бақылауына жағдай жасау; оқушылардың

                                    қоршаған орта туралы ұғымдарын дамыту.

Сабақтың жабдығы: өсімдік топтарьн бейнелейтін суреттер, шөптесін өсімдіктерінің жиынтығы,       

                                          биологиялық лото.

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Оқушылардың өсімдіктер туралы білім деңгейін анықтау.

—Өсімдіктер қайда өседі?

—Өсімдіктің өсуі үшін нелер қажет екенін ата.

—Өсімдіктер қандай топтарға бөлінеді?

—Өсімдік мүшелерін ата. Олардың әрқайсысы қандай қызмет атқарады?

3.Мағынаны тану:

Өсімдік мүшелері алуан түрлі болады. Жеміс гүлден пайда болады.

Бидайдың жемісі- дән. Жүгерінікі- дән.Емендікі- жаңғақ.Таңқурайдікі- жидек.

Өсімдік тұқымнан көбейеді.Оның тұқымдары құстар, аңдар, адам, жел арқылы алыс жерлерге таралады.

Көкіністер- тағамға пайдаланылатын өсімдіктер.Тағамға олардың әр түрлі мүшелерін пайдаланады.Көкөністерді адам күтіп өсіреді.Қыс айларында да өсіріп пайдаланады.Оны өсіретін жерді жылыжай деп атайды.

4.Окулықпен жұмыс.

 -Берілген сұрақтарға жауап беру.

-Суреттегі жемістерді атау.

5.Сен білесің бе?

Өсімдіктер туралы қызық мәлімет беру.

6.Өсімдіктер жиынтығымен жұмыс. Қолдарына жергілікті шөп тектес өсімдіктердің бір-екі түрін таратып беріп, сол бойынша шөп тектес өсімдіктерді сипаттауға жағдай жасау.

7.Берілген сурет, сұрақтар мен тапсырмалар негізінде жұмыс жасап, оқушыларға өсімдік мүшелері туралы ұғым беру. Мүнда окушылардың өздігінен атқаратын жұмыс түрлері басым болады. Олар сурет бойынша өсімдіктер мүшелерін ажыратады. Оны өздері көріп жүрген өсімдіктерімен салыстырады.

 

8.Қызығушылығын ояту (жұмбақтар  шешу)

 9.Дәптермен жұмыс.(сәйкестендіру)

 Әр жемісті түқымымен сызық арқылы қосады.

10.Сабақтың қорытындылау.

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Бөлме өсімдіктері.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың бөлме өсімдіктері туралы білімдерін жетілдіру; көбірек тараған

                                     өсімдік түрлерімен таныстыру; бөлме өсімдіктерін дұрыс күтуге үйрету.

Сабақтың жабдығы: бөлме өсімдіктері отырғызылған құмыралар, шүберек, су сепкіш.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

Сабақтың барысы:

1.Психологиялық көңіл күй.

— Жан-жақтарыңа коз тастаңдар, гүлдерге қарап, жылы жымиыңдар.Айналадағы гүлдер сеңдерге қаңдай көңіл күй сыйлады? Бір-біріңе жақсылық тілеңдер.

2.Жаңа сабақ бойынша істелетін жұмыс.

—Бүгінгі сабақтың тақырыбы қаңдай? (Бөлме өсімдіктері).

—Бөлме осімдіктерін не үшін өсіреді?

—Үйлерінде кандай бөлме өсімдіктері бар? Аттарын атап көр.

—Сен ол өсімдіктерді дұрыс осу үшін қалай күтесің?     '^:

—Сынып болмесінде қандай өсімдіктер бар?

  Мұғалім алдын ала дайындалып қойған қүмыраға осірілген осімдіктерді мүқият қарап шыгуды тапсырады. Олардың аттарын балалар білмесе, мүғалім өзі таныстырып шығады. Балалар өздерінің омірлік тәжірибесімен байланыстыра отырып, осімдіктерді қалай отырғызу ке-рек, қалай күту керектігі- туралы білетіндерін ортаға салады. Мүғалім сұрақтар қою аркылы жетелей отырып, оқушылардың кобірек оз ойын айтуына мүмкіндік береді.

Оқушылардың өсімдіктер туралы қандай қызықты мәліметтер білетінін, естігендерін, теледидардан коргендерін айтуына немесе мүғалім озі танымдық әңгімелер оқып беруіне болады.

3.Окулықпен жұмыс.

   Оқулық мәтіні бойынша балалар болме өсімдіктерінің тарихы туралы мөліметтер біледі.

Кейбір коп таралған осімдіктердің тарихына жеке тоқталуға болады.

        Бегонияның түсі әртүрлі, биіктігі 15 см-ден 2 м-ге дейін жетеді. Бегонияның отаны — ыстық жақтың ылғалды ормандары. Оның жапырақтары ірі болады, ойткені оның отанында ылғал, жылу, жарық мол.

         Ал кактусты жасыл кірпі деп атайды. Кактустың отаны — Американың шолді далалары. Олар сабақгарына су қорын жинап қояды.

Бөлме өсімдіктері мейіріммен қарағанды, озімен әңгімелескеңді жақсы кореді. Көптеген бөлме өсімдіктерінің дәрілік қасиеттері бар. Ол туралы үлкендерден сүрап коріндер.

4.Бақылау күнделігімен жұмыс.

5.Практикалық жұмыс.

   Балалар бөлме осімдіктерін күтуді практикалық жұмыс арқылы меңгереді. Дымқыл, таза шүберекпен жапырақтарының  шаңын сүртеді,тамырына зақым келтірмей топырағын босатады, су сепкішпен су кұяды. Осы жұмыстардың барлығын мүғалімнің басшылығымен орындайды. Мұғалім өсімдік топырағын қопсытудың, шаңын сүртудің немесе суды мөлшермен кұюдың каңдай пайдасы бар екенін түсіндіріп отырады немесе оқушылардан сүрайды.

6. Сабақтың қорытыңды бөліміңде оқушылар бөлме өсімдіктері, оларды күту туралы өздерінің не білгендерін қорытындылап айтады.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің көбеюі.

Сабақтың мақсаты: өсімдіктердің көбею тәсілдерімен таныстыру; өсімдіктердің көбеюінің

                                        пайдасын ұғындыру; өсімдіктерді қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: "Өсімдіктердің көбеюі" сызбасы, жуашықтар, картоп түйнектері, өсімдік

                                         қалемшелері.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, талдау, практика

Сабақтың барысы:

1.Жаңа сабаққа дайындық жұмысы.

"Өсімдіктер" сөзіне оқушылар топтастыру жасайды. Осьшайша оқушылардың өсімдіктер туралы не білетіндіктері толық анықталады.

Содан кейін окушылардың өсімдіктердің көбеюі туралы қаңдай білімдері барын байқау үшін "Өсімдіктер өледі, курайды, гүлдерді үзіп алып, жақыңдарымызға сыйлаймыз, малдар үшін шөптерді шауьш аламыз, жемістер мен көкөністерді піскен кезде жинап аламыз, ал неге өсімдіктер жер бетінен жойьшып кетпейді?" деген сүрактың төңірегінде олардың пікірлерін тыңдау. Біртіндеп өсімдіктердің көбеюі туралы окушылардың өз білімдерін жинақгауына, қорытынды жасауына әкелеміз.

2.Оқулықпен жұмыс

"Өсімдіктердің көбеюі" сызбасы арқьшы олардың көбеюі туралы білетіңдерін толықтырып, жаңа сабақты оқушылардың өздері айтып шығуына болады. Бұл сызбада өсімдіктің тұқым арқылы көбею тәсілі көрсетілгеніне окушьшардың назары аударылады. Бұл көбею тәсілі окушьшарға көбірек таныс, сондықтан да көбінесе өздерінің білімдеріне сүйенуіне болады. Содан кейін өсімдіктердің басқа төсілдермен көбейетінін айтып, окушьшардың білуге деген қызығушылықтарын арттыру мүғалімнің шеберлігіне байланысты. Бұл кезде де окушылардың білетіндеріне сүйене отырып, оқулықтағы суреттерді пайдаланып түсіндірген жақсы.

Оқулықтың соңында берілген сұрақтарға жауап алу арқылы оқушылардың жаңа сабақты қаншалықты меңгергеңдігін аныктауға болады.

Мұғалім "Өсімдіктердің көбеюі" деген сызбаны дайыңдап өкеліп, окушылардың өздеріне толтыртады.

Картоп                              түйнегінен

Пияз, сарымсақ                             жуашығынан

Таңқурай                           тамыр бөлігінен

Қарақат сабағының бөлігінен                        қалемшеден

 

3.Өзіндік жұмыс.

Бақылау күнделігінде берілген тапсырманы оқушылар өз беттерінше орындайды, соңынан тексеріледі.

4.Сабақты қорытындылау.

—Өсімдіктер жақсы өсу үшін қандай жағдай керек?

—Өсімдіктер қалай өседі?

Өсімдіктер жақсы өсу үшін біз қалай көмектесуіміз керек?

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Сүт қоректілер.

Сабақтың мақсаты:1.Жануарлардың тірі табиғатқа жататындығы гура-лы оқушылар түсінігін

                                     кеңейту; жабайы аңдар жайында үғым беріп, олардың тіршілігін жыл

                                       мезгілдеріне байланысты бақылауға негіз салу;

                                     2.Жануарларға қамқорлық  көрсету жайында сөйлесе отырып, оларды қорғауға

                                       тәрбиелеу, экологиялық тербие беру;

                                    3.Жануарлардың табиғаттағы орнын түсіндіру барысыңда қоршаған орта

                                         жайындағы білімдерін дамыту; жалпы оқушылардың дамуына жағдай жасау.

Сабақтың жабдығы: орманды, далалы жерлердегі табиғат аясында-ғы жануарлар суреттері,

                                          зоологиялық лото, "Жабайы аңдар" кестесі.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, ойын,көрнекілік, сұрақ-жауап.

1.      Психологиялық дайындық

                                      Қол ұстасып бәріміз

                                      Жылылықты сезейік.

                                      Шуақ шашқан күндей боп,

                                      Күлімсіреп жүрейік.

Кіріспе әңгіме.

Окушылардың жануарлар туралы өмірлік тәжірибесіне, күнделікті өмірден байқағандарына сүйеніп әңгімелесу.

— Өзің білетін жануарларды ата.

— Қолда бағылатын жануарларды ата.

—Табиғат аясында тіршілік ететін жануарларды суреттен көрсет.

2.Көрнекілікпен жұмыс.

а)Өздері білетін кестесін пайдаланып, жануарлардың атын атап беруін сұрау.

ә)Олардың қайда тіршілік ететіні жайында оқушыларды мүғалімнің көмегімен сөйлету.

3.Оқулықпен жұмыс.

1) Оқулықтағы берілген суреттердің атын атату.

2) Не себепті сүтқоректілер деп аталады?

4.Сергіп алайық.

                       Жалқаулықты сүймейміз,

                        Жабығуды білмейміз.

                       Жауқазындай көз тартып,

                       Жайран қағып билейміз.

5.Дәптермен жұмыс.

а) Дәптерде берілген жұмбақтардың шешімін табу;

ә) Жұмбақтың шешуі бойынша сурет салғызу.

6.«Лото» ойыны.

Оқушылардың танымын, жүйелі ойын дамыту мақсатында биологиялық лотомен ойын ұйымдастыру.

7.Сабақтың қорытынды бөліміңде оқушылармен әңгімелесе отырып, жануарлар, жабайы андар туралы ұғымдары тұжырымдалады.

 

 Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Бунақденелілер

Сабақтың мақсаты:1.Оқушыларға бунакденелілер туралы ұғым беру; олардың жануарларға

                                         жататынын оқушыларға ұғындыру; олардың дене бітіміндегі басты

                                       ерекшеліктерді оқушылардың жас ерекшелігіне сай деңгейде түсіңдіру;

                                       осы жануарлардың тіршілігін жыл мезгілдеріне байланысты бақылауға

                                           мүмкіңдік жасау;

                                       2.Оқушыларға экологиялық төрбие беру;

                                         3.Өздері күңделікті көріп, байқап жүрген

                                            нышандарына сүйене отырып түсіндіру арқылы оқушьлардың дүниетанымын

                                        дамыту.

Сабақтың жабдығы: түрлі бунакденелілер тіршілігіне байланысты бейнетаспа, бунақденелілер

                                         кестесі, бейнелі суреттер.

1.Психологиялық дайындық.

                                      Күлімдеп күн бүгін

                                     Қарады маған да.

                                     Күлімдеп күн бүгін

                                     Қарады саған да.

                                     Шуақпен нұр төгіп

                                     Көңілді кетті көтерін.

 2.Оқулықпен жұмыс.

 Ондағы суреттерді, сұрақтар мен тапсырмаларды пайдаланып, оқушылармен әңгімелесу.

3.Мүғалімнің бунақденелілер туралы қосымша түсінік беруі.
   а) Бунакденелілерге нелер жатады, денесі қандай болады?

  ә) Бунакденелілермен көптеген жануарлардың қоректенетіндігі жайыңда айту. Бұл үғым   

        құстардың күздегі қайтуы мен көктемдегі келуі жайында түсінік бергеңде көмектеседі жөне

       құбылыстардың себебін түсіндіруге негіз салады. Бунакденелілер тіршілігін бақьглауға оқушы-

       ларды жетелеуге мүмкіндік береді.

4..Жұмбақтар шешу. Осы жануарларға байланысты жүмбақгар шештіру.

5.Әңгімелейік.

Суреттен, не бейнетаспадан көрген жануарларьшың әрқайсысына жеке тоқгальш, олар туралы не білетіндерін айтқызу. Өз жерінде кездесетін бунакденелілер, олардың пайда, зияны жайында сөйлету.

6.Тірек сөздер (пайдалы, зиянды, бунақденелі, т.б.) арқылы сөйлем күрастыру.

7.Сабақтың қорытыңды бөліміңде оқушылардың сабақта алғанбілімін бірнеше жолмен тұжырымдауға болады:

а)  сұрақ-жауап арқылы;

ә)  картиналарды пайдаланып әңгімелету бойынша;

б) өздерінің өмірден, қоршаған дүниеден көргендерін айтқызу арқылы.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Қосмекенділер мен жорғалаушылар.

Сабақтың мақсаты: балаларға жер бетінде тіршілік ететін жануарлардың өртүрлілігі туралы

                                      білім беру; қосмекенділер мен жорғалаушылар туралы білімдерін кеңейту;  

                                      жануарларды тиісті топқа жатқыза білуге үйрету.

Сабақтың жабдығы: жануарлар суреттері (сүтқоректілер, қосмекенділер, жорғалаушылар,  

                                      жабайы жануарлар).

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу, мәлімет.

1.Психологиялық көңіл-күй.

-Балалар, бізге хат келіпті, мен сендерге соны оқып берейін деп түрмын (үлкен хаткдлта, орман көрінісі, жазулардың орнында андардың іздері).

-Құрметті, бірінші сынып окушылары! Біз сендерді жасыл үйге қонаққа шақырамыз. Бұл жерде қызықты нәрселер өте көп!

-Сендер қалай ойлайсындар, Бұл хат кімнен келді? (Аңдардан, Құстардан, жәндіктерден).

2.Жаңа сабақ бойынша істелетін жұмыс.

-Сендер бүгінгі жаңа сабағымыздың не туралы екенін байкаған шығарсындар? Әрине, жер бетіңде тіршілік ететін аңдардың кандай түрлері бар екенін білетін боламыз.

Окушылардың бақалар мен жылаңцар, кесірткелер туралы не білетінін анықгау. Олардың түрлерін сызба түрінде жазғызуға да болады.

3.Оқулықпен жұмыс.

1)Оқушылардың назарын оқулық бойынша берілген суреттерге аудару. Олардың аттарымен танысу. Мүғалім өзінің дайыңдап өкелген суреттерін де көрсетеді. Оларды айырмашылығына қарай екі топқа қалай бөлуге болатыны сұралады. Оқушыларға қажет жерінде мүғалім көмек береді. Оқушылар оларды неге Бұлай бөлгендіктерін дәлелдейді. Осы әр топтағы жануарлардың ортақ үқсастығын табады және окушылардан осы топтарды қалай атауға болатыны сүралады. Мүғалім көмегімен қосмекенділер, жорғалаушылар деп аталатындығы анықгалады. Олардың неге олай аталғаны туралы оқушылар өз пікірлерін айтады.

2)Окулықгағы мөтіннің мазмұнымен таныстырылады.

3.Қосымша мәліметтер.

Қосмекенділердің 4500-ден астам түрі бар. Бака мен қүрбақаны көпшілігі біледі, ал тритон, саламандраларды бәрі біле бермейді. Олар — судан күрлыққа ең бірінші (400 млн жыл бүрын) шыққан жануарлар. Олар ауамен демалатын ежелгі балықтар тобынан пайда болған. Даму кезінде олардың желбезектері аякқа айналып кеткен. Бірақ олар көбею үшін суға қайта оралуына тура келеді. Сондықтан олар суға жақын жерлерде тіршілік етеді.

Жорғалаушылар - өте ертеден келе жатқан жануарлар. Алғашқы жорғалаушылар 300 млн жыл бүрын пайда болды. Жорғалаушылар —суыққанды жануарлар. Олар денесінің температурасьш көтеру үшін күнге қыздырынғанды жақсы көреді. Жорғалаушылар құрғақ жерлерге жұмыртқа салады. Жүмыртқасы мықгы кабықпен жабылған. Олардың көпшілігі — жыртқыштар, сондықтан да олардың тістері болады. Улы жыландардың тісінде у болады.

4.Бақылау кунделігіндегі тапсырманы орындау.

5.Сабақты қорытындылау.

Мұғалім әртүрлі жануарлардың суретін жайып қояды. Тақтаға шыққан оқушылар магнитті тақтаға қосмекенділер мен жорғалаушылар тобына жататын жануарларды екі топқа бөліп орналастырады.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Балықтар.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларда балықтар туралы түсінік қалып-тастыру; олардың пайдасы мен

                                        оларды қорғау туралы түсіндіру.

 Сабақтың жабдығы: балықтар бейнеленген суреттер.

Сабақтың түрі:жаңа материалды меңгеру сабағы

Әдісі: әңгімелеу,сызбамен жұмыс, сұрақ-жауап., ішінара-зерттеушілік, көрнекілік, ойын

Сабақтың барысы:  Психологиялық даярлық: «Шаттық шеңберін құру»

1.Әңгімелейік.

Мүғалім балықтардың тіршілігіңдегі күз және қыс кезеңіңде болатын өзгерістер туралы әңгімелейді.

2.Оқушылар балықгар туралы өздері білетін мәліметтерді ортаға салады.Мұғалім мен оқушылардың әңгімесін қорытындылап, төмендегідей сызба сызылады.

Балық ------------ ►     Су     ------------ ►    Адам        

3.Мұғалімнің қорытынды сөзі:

-  Балықтар өзен, көл, теңіз, мүхит, су қоймаларыңда, тұщы және түзды суларда тіршілік етеді. Балық тіршілік ететін су таза болу керек.Қатты дауыл кезінде балықгар су түбіне, қамыс, балдырлардың арасын паналайды. Мөңке, түқы, сазан, оңғақ, жайыңдардың тіршілік ортасы —өзеңдер мен көддер. Балықтардың ішінде алабүға, шортан, көксерке, ақмарқа сияқты жыртқыштары да бар. Балықтар былай көбейеді: бірінші уыддырьгқшашады, уьщдырықтан шабақтар пайда болады, олардан балықтар өседі.

— Сендер қалай ойлайсыңцар, балықтардың адам өмірінде маңызы қандай? Пайдасы мен зиянды жақтарын айтыңдар.

4.Жағдаяттар шешу.

Оқушылар "Адам — қоршаған ортаның қорғаушысы, қамқоршысы және оның жауы" деген пікірлерін дәлелдейді.

5.Сұраққа жауап беру.

—Балықтардың тіршілік ортасын жақсарту үшін не істеуге болады?

—Су бөгеттерін ластайтын зиянды заттарды төкпеу керек, — деген сиякты окушылардың жауаптары тындалады.

 

6.Оқулықпен жұмыс.

 Суреттегі балықтардың қайда болатынын айту.

7.Дәптермен жұмыс.

Дәптерде берілген үлгі бойынша аквариум ішіне балықгардың суреттерін салу.,

 

8.Сабақты қорытындылау.

—Балықтардың адам өмірі үшін қандай маңызы бар?

—Балықтарды қорғау, көбейту, сақтау не үшін қажет?

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Құстар.

Сабақтың мақсаты:Оқушыларды жабайы және үй құстарының тіршілігімен таныстыру; ойлау

                                       қабілеттерін дамытып, қоршаған ортаға қүрметпен қарауға тәрбиелеу,

 Сабақтың жабдығы: үй және жабайы құстардың суреттері.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу,сызбамен жұмыс, сұрақ-жауап

Сабақтың барысы:

1.Сұрақтарға жауап беру.

—Табиғатта Құстар болмаса не болар еді? Оқушы жауаптары тындалады.

—Қандай құстарды білесіндер?

Окушылар білетін кұстарының аттарын атап шығады.

—Үй Құстарын атандар.

—Тауық, кұркетауық, үйрек, қаз.

—Жабайы құстарды атандар.

—Жабайы қаз, аққу, жапалақ, үкі, қарлығаш, кдрға, сауысқан, т.б.

— Оларды неге жабайы Құстар деп атайды? Олар қайда тіршілік етеді? Немен қоректенеді? Бір-бірінен ерекшеліктері қандай?

Окушылар Бұл сұрақтарға оқулықгағы суретке қарап отырып, жауап береді.

2."Не артық?" ойыны.

Дәптердегі суретке қарап отырып, үйқұстарының ішінен артық құсты белгілейді. Жауаптарын дәлелдейді.Үй кұстарьшың ішінде үкі артық. Жабайы Құстардың ішінде тауық артық

З.Мүғалімнің жаңа сабақты түсіңдіруі:

— Жер бетінде құстар көп. Олардың алуан түрі бар. Құстардың кейбірі жәндіктермен қоректенсе, екіншілері ұсақ андар, тіпті құстармен де қоректенеді. Тіршілік орталары да өртүрлі болады. Бірақ олардың бәрі де қоршаған дүниеге және адамға пайда келтіреді.Құстарды қорғау қажет. Жер бетінде құстарсыз тіршіліктің болуы мүмкін емес.

4.Топпен жұмыс.

Оқушыларды екі топқа бөлу. Бір топқа үй Құстары туралы, екінші топқа жабайы Құстар туралы тапсырма беріледі.Тапсырманы құстың суреті бейнеленген жеке параққа орындайды. Әр
топтың жауаптары тындалып, толықтырылады.

 

5.Сабақты қорытындылау. Екі топпен сайыс өткізуге болады.
I топ: Үй құстары                          II топ: Жабайы құстар

Тапсырмалары:

І.Құстар туралы жазылған ертегі, әңгімелердің аттарын атандар.
Үй  құстары                                      Жабайы құстар

2. Құстар туралы жүмбақгар айту және шешу.

Үй  құстары                                      Жабайы құстар

3. Құстардың дауысын салындар.

Үй  құстары                                      Жабайы құстар

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Қысқы табиғат.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қыскы табиғатта болатын өзгерістер жайында түсінік беру; қыста

                                         жануарларға көмектесу туралы үғым бере отырып, оларды адамгершілікке

                                      тәрбиелеу; окушылардың қысқы табиғат көрінісінің көркемдігін сезінуіне

                                       жағдай жасау.

Сабақтың жабдығы: қыс мезгілін көрсететін бейнелі картиналар.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу,сызбамен жұмыс, сұрақ-жауап

Сабақтың барысы:

Қызығушылығын ояту.

                                                  Суда мұз бар, жерде қар,

                                                   Боран борап соғады.

                                                   Бұл қай кезде болады?

                                                                                           Ахмет Байтұрсынов

1.Жыл мезгілдері жайында кіріспе әңгіме. Мұғалімге қосымша мәлімет.

Қысқа қарсы жылы жаққа тек кұстар ғана үшып кетпейді. Бұл мезгілде жылы жаққа көптеген бунакденелілер де үшып кетеді. Мүн-дай бунакденелілер қатарына қанқызы мен инелік жатады. Жылы жаққа көбелектердің көбісі үшады. Солардың ішінде орамжапырақ көбелегі бар. Бірақолардың Құстардан ерекшелігі барлығы бірдей үшып кетпей-ді, орамжапырақ көбелегінің кейбірі біздің жерде қыстайды.

2.Оқулықпен жұмыс.

1) Оқулықтағы кыс көрінісін бейнелейтін суретті пайдаланып, әңгіме құрастыру.

2)Мәтінді түсініп оқу

3)Өлеңді жаттау:

                            Аппақ, қар аппақ,

                           Қар жамылған дала аппақ.

                           Қырау-қырау, тал аппақ,

                           Айналаның бәрі аппақ.

                                                             Ғаббас Өкеев

3.Суретке ат қою, оны оқушылардың дәлелдеуі.

4.Бейнелейік.

                          Дәптерімізді ашайық,

                          Қолға қарындаш алайық.

                          Салақтықтан қашайық

                          Бейнелеп сурет салайық.

Қар қиыршығының суретін салу. Чайковскийдің "Жьш мезгілдері" шығармасы тыңдалады.

5.Жұмбақ шешейік.

Қыс туралы жұмбақтар шешу.

6..Сабақтың қорытынды бөліміңде оқушылар өз жеріңдегі қысқы көрініс жайында әңгімелейді. Қысқы ойын туралы әңгіме құрастыру.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің қысқы тіршілігі.

Сабақтың мақсаты. Қьістағы өсімдіктер тіршілігі туралы түсінік беру; оқушылардың экологиялық

                                        мәдениетін қалыптастыруға жағдай жа-сау; оқушылардың зейінін дамыту.

Сабақтың жабдығы: заттық суреттер (оқушыларға таратьш беру үшін әр өсімдіктің жеке суреті).

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу,сызбамен жұмыс, сұрақ-жауап

Сабақтың барысы:

1.Өткенді қайталау.

Күзде өсімдіктер тіршілігінде қандай өзгерістер болды?

-Шөптесін өсімдіктер күзде қандай өзгеріске үшырады?

2.Өсімдіктердің қысқы көрінісімен таныстыру.

 Ол үшін окушыларды топқа бөліп, топпен жұмыс істеу. Әр топта 4-5 баладан болады,оларға өсімдіктердің жеке суреттері таратылып беріледі (шырша, тал,бөртегүл, Бұлдірген, қар астыңда қалған өсімдіктер суреттері мен олардың тұқымдары бейнеленген).

Оқушылар суретке қарап отырып, өсімдіктердің қысқы тіршілігін талдайды. Соңыңда топ ішінен бір оқушы қорытындысын айтады. Олардың жауаптарына сүйеніп, жалпы қорытындыны мүғалім өзі жасайды.

— Ағаштар мен бұталар қыста жапырақсыз қалады. Олардың сабақтарын суықтан қабықтары сақтайды. Олардың бұтақтарында бүршіктері сақталады. Қылқан жапырақты ағаштар жапырағымен қыстайды. Көптеген шөптер қыста кар астында калып, көктемге дейін жата береді. Топырақ арасыңда өсімдіктердің тұқымдары да сақталады.

3.Оқулықпен жұмыс.

1) Суреттегі ағаштарды ата.

2) Өсімдіктердің қысқы және күзгі көрінісін салыстырту.

3)Ағаштар қалай қыстайды?

4)Қыста адамдар ағашта қалай күтеді?

 

3.Дәптермен жұмыс.

Өленді оқъш, мазмұны бойынша талдау жүргізу. Жаңа жыл мерекесіне дайыңдық туралы өңгімелесу. Содан соң оқушылар шыршаны безендіру үшін ойыншықтардың суретін салады.

4.Сабақты қорыту.

—Өсімдіктердің қалай қыстайтынын айт.

—Ағашты үсіп кетуден не сақтайды?

—Қар астындағы шөптер неге үсімейді?

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Аңдардың кысқы тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: аңдардың қысқы тіршілігі туралы түсінікте-рін қалыптастыру; адамдардың

                                      жануарларға көрсететін көмегін айта отырып, окушыларды

                                     қайырымдылыққа баулу.

Сабақтың жабдығы: жануарлар бейнеленген суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: әңгімелеу , жұмбақ шешу, сұрақ-жауап, суретпен жұмыс.

1.Оқушыларға төмендегідей мәтіннен үзінді оқу.

Аяз шытъшап тұр. Аязды көтере алмай кейбір агаштар қарс айырыльш жатыр. Қайда тығыласың? Қоректі қайдан табасың? Қысқа жануарлар әрқалай дайындалады. Біреулері қыс бойы тәтті ұйқыға кетсе, ал қоян, қасқыр жортып жүріп, қоректерін табады.

2. Жұмбақтар шешу.

Сайқымазақ қулығы бар,

Барған жерде ұрлығы бар.

Бұл қандай аң?

Үғып ал.

(Түлкі)

Жапырақ жоқ бұтасында,

Қос емен өсіп түр бір басында.

(Бұғы)

                                 Сылдырдан қорқады,

                                Шошынып жортады.

                                                                     (Қоян)

Бұтақгарға секіріп,

Әр жерден қылт етеді.

Кейде жаңғақкеміріп,

 Жоғары өрлеп кетеді.

                                  (Ақтиін)

3."Жануарлар тіршілігі" ойыны.

Оқушыларды бірнеше топка бөліп. әр топқа тапсырма беріледі.

1-топ ермексаздан қоянды мүсіндейді, қоянның қысқы тіршілігі туралы әңгімелейді.

2-топ түлкіні мүсіндеп, түлкінің қысқы тіршілігі туралы әңгімелейді.

3-топ қасқырды мүсіндеп, қасқырдың қысқы тіршілігі туралы әңгімелейді.

4-топ тиінді мүсіндеп, тиіннің қысқы тіршілігі туралы әңгімелейді.

4. Оқулықпен жұмыс.

а) Суретпен жұмыс.

ө) Сұрақтарға жауап беру.

б) "Андардың қысқы тіршілігі" тақырыбына әңгіме қүрау.

5.Дәптермен жұмыс.

в) "Тиін" әңгімесін оқып беру, мазмұнын талқылау.

6.Сабақты қорытындылау.

Өздеріне үнайтын аңның қысқы тіршілігі туралы әңгімелеу.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтыңтақырыбы: Не қайда қыстайды?

Сабақтың мақсаты: Жануарлардың қысқы тіршілігі туралы білімде-рін кеңейту; жануарларға

                                      қамқорлық көрсетуге тәрбиелеу; тірі және елі табиғатгьщ байланысын

                                         түсіңдіру аркьглы оқушылардъщ дүниетанымын  кеңейту.

Сабақтың жабдығы: жануарлар бейнеленген суреттер.

Сабақтың түрі:жаңа материалды меңгеру сабағы

Әдісі: әңгімелеу , жұмбақ шешу, сұрақ-жауап, суретпен жұмыс, ішінара-зерттеушілік,ойын.

 Сабақтың барысы: 1.Психологиялық дайындық.

                                                   Қуан, шаттан, алақай!

                                                   Қуанатын келді күн.

                                                   Қайырлы таң, қайырлы күн,

                                                   Күліп шықты бүгін күн.

                                                  Бәріміз дос болайық,

                                                  Бәріміз тату болайық.

1. .Қайталау.

- Жануарлар қысқа "қарсы қалай дайындалады?

-Кандай жануарлар қысқа қор жинайды? Кандай жануарлар қыста үйқыға кетеді?

2.Окулықтағы суреттер бойынша жұмыс.

1) Суреттегі әр жануардың қыста қалай тіршілік ететіндігіне тоқталу.

 2)Оқулықтағы тапсырманы орындау.

3. Мүғалімнің қосымша түсінік беруі.

Көбелектер

Қыстың шуақты күнінде кейде алдыңнан көбелек шыға келеді. Ол қайдан шықты? Көбелектер көбіне қыста үйдің түрлі қуыстарын, төбедегі жарыктарды паналайды. Күн көзі жақсы қызған күні оның жылуы төбені қыздырады. Соған байланысты көбелек те оянып, далаға үшып шығады. Ол далада аязға үрынып, үсіп өледі.

4.Сергіп алайық.

5.Семантикалық картамен жұмыс

Жануарлар	Қайда қыстайды?	қорегі	мекені
Аю
Шыбын  көбелек
Құмырсқа
Қоян
Тоқылдақ
қоңыздар
тышқан

 

6.Дәптермен жұмыс.

7.Сабақты қорыту кезінде мүғалімнің көмегімен оқушылар қай жануардың қысты қалай өткізетіні туралы окулықтағы суретгі пайдалана отырып, түжырым жасайды. Өз жерлерінде кездесетін жануарлардың қайда қыстайтыны туралы айтады.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Адамдардың қысқы еңбегі.

Сабақтың мақсаты: Адамдардың қысқы еңбегінің ауылдағы және қаладағы түрлерімен

                                      таныстыру; оқушыларды еңбекке баулуға жағдай жасау; адам мен қоғам

                                          арасыңдағы байланысты ұғынуға мүмкіңдік туғызу.

Сабақтың жабдығы: тақырып мазмұнына сәйкес бейнелі картиналар, бақылау күнделігі.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1.Психологиялық дайындық

                                     Кел, балалр , келіңдер,

                                    Дүниетануды көріңдер.

                                     Қане, қарап шығыңдар,

                                     Білім бар да оқу бар.

2.Кіріспе әңгіме.

Оқушылардың бұрын алған білімдерін кдйталау.

-Адамдар күзде ауылды жерде кандай жұмыстармен айналыса-ды?

-Күзде егіс даласында қандай жұмыстар жүргізіледі?

 

3.Оқулықтағы суреттер бойынша жұмыс.

 Сурет бойынша қысқы еңбек түрлерін айту. Қар тоқтату жайында өңгімелесу.

—Қыста неге қар тоқтатады?

—Қандай жерлерде қар көп болады?

—Карды қандай жерлерге үйеді?

4.Қысқы жөндеу жұмыстары туралы әңгімелесу.

—Техниканы неге қыста жөндейді?

5.Сергіту сәті. Аппақ, қар аппақ,

                         Айналаның бәрі аппақ.

                         Қырау-қырау тал аппақ

                         Айналаның бәрі аппақ

5.Дәптермен жұмыс.

 Дәптерге қысқы еңбек туралы сурет салып, оған ат қою, оны дәлелдеу. Салған суретін, өз жеріндегі еңбек түрлерімен салыстыру.

6.Сөздік жұмысын жүргізу.

 Кар тоқтату, жөндеу, қыс сөздерін пайдаланып, сөйлем күрау.

7.Тест.

1) Өсімдіктер нешеге бөлінеді?   ( 1,     2,     3,    4)

2)Жыл мезгілдері нешеу?             (1,      2,     3,    4)

3)Бөлме өсімдігін ата                  (қайың,   жыңғыл,    кактус)

4) Ауаны немен өлшейді?           (термометрмен,    компоспен,    сағатпен)

 

7.Сабақты қорыту кезінде окушылар сабақта алған үғымдары бойынша қысқы еңбек түрлерін саралап айтады.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Сенің отбасың.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға отбасы туралы үғым бере отырып, отбасындағы өзінің орнын

                                      түсінуге жағдай жасау; отбасы қамқорлығымен қатар сол ортада өзінің де

                                   еңбек етуі, адамдармен қарым-катынасқа түсуі, өдепті сөздер мен өнегелі істер

                                     істеуі керектігін үғындыру; окушы-ларда адамгершілік қасиеттердің дамуына

                                  жағдай  жасау; адамдардың арасыңдағы өзара қарым-қатынастың маңызын

                                  түсінуіне  мүмкіндік туғызу.

Сабақтың жабдығы: отбасы тіршілігін бейнелейтін бейнетаспадағы көріністер; бейнелі суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1.Кіріспе әңгіме. Окушының отбасы туралы еркін сөйлеуіне жағдай жасау.

2.Оқулықпен жұмыс. Окулықтағы сурет бойынша аға, іні, қарындас, әпке, сінді арасыңдағы кдрым-

   қатынас жайында әңгіме құрастыру.

Мәтінді оқып, ол бойынша түсінгендерін айтып беруді сүрау. Суреттер, сұрақ және тапсырмаларды пайдаланып, еркін әңгімелесу.

а) Өз әкеңнің ата-аналары туралы айт.                
ә) Олар сенің әкең туралы саған не айтады?

б) Өз анаңның ата-аналары туралы айт.

в) Олар сенің ата-анаң туралы не айтады?

3. Оқушылардың ойын дамыту жұмыстары.

Оларға отбасына байланысты мақал-мәтел айтқызу. Мақал-мәтелдер айтып, оның мәнін талдату.

4. "Менің отбасым" тақырыбы бойынша әңгіме құрастыру.

 

5. Тірек сөздер (өже, ата, апа, әке, іні, сіңлі, әпке) арқылы сөйлем құрастырту.

6. Сабақтың қорыту бөлімінде оқушының өз үйіндегі туған-туыстармен қатьшасы, үйде атқаратьш еңбегі жайында өңгімелесу арқылы олардың үйі-ішіңдегі міңдеттері мен кұқықгары жайында әңгімелеу.

7.Үйге тапсырма беру.

8.Бағалау

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

  Сабақтың тақырыбы: Қазақ халықының әдет-ғұрыптары

Сабақтьң мақсаты: казақ халқының әдет-ғұрпымен таныстыру; Қазақстанда тұратын басқа

                                      халықтардың да әдет-ғұрпын сыйлауға тәрбиелеу; оқушылардың

                                    дүниетанымын кеңейту.

Сабақтың жабдығы: халықгың әдет-ғұрпын бейнелейтін суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

 Сабақтың барысы:

1.Психологиялық дайындық

   Мұғалім:       Осы біз қандаймыз?

  Оқушылар:   Талабы биік таудаймыз

                            Самғаймыз, екілікті алмаймыз.

                            Әдептіміз, білімдіміз,

                            Мақсатымыз-білім алу,

                            Міндетіміз-еңбектену.

2.Қазақ халқының кейбір әдет-ғүрыптары туралы қысқаша түсінік беру. Мәселен, баланы атқа мінгізу туралы айту.

3. Оқулықпен жұмыс.

1)Мәтінді оқып, сол бойынша оқушылармен әңгімелесу. Сұрақтар мен тапсырмаларды

   Пайдалану

-Жігіт деп кімді айтады?

-Сенің отбасыңда қандай әдеп-ғұрыптар сақталған?

-Сенің туған күнің қашан?

-Сен туған күніңді қалай атап өтесің?

-Сен туған күніңе кімдерді шақырасың?

  2)Әр бала өз отбасында туған күнін қалай өткізетіні жайында әнгімелейді.

  3.Көрініс

   Мұғалімнің көмегімен өдет-ғұрып бойынша көрініс көрсетуге болады.

  4. Сабақты қорыту кезінде окушылар өздері білетін халықтардың әдет- ғұрыптары бойынша    

    әңгіме құрастырады.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Менің үйім.

Сабақтың мақсаты: окушыларды жинақылыққа, тәртіптілікке тәрбиелеу; үй мүліктеріне ұқыпты

                                     қарауға баулу.

Сабақтың жабдығы: балалар бөлмесінің суреттері.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:  1.Ұйымдастыру кезеңі

Балардың  оқу-құралдарының  даярлығын  қадағалау

1.Әңгіме жүргізу.

а) Мекенжайларынды айтыңдар.

ә) Өз бөлмелерің туралы әңгімелеңдер.

б) Үйде қандай жұмыстарды орындайсындар?

в) Бөлмендегі заттардың орны бар ма?

г) Бөлмелерің таза болу үшін не істейсіндер?

2.Окулыкпен жұмыс.

 Оқулықтағы суретке қарап, әңгіме қүрас-тырады. Сондай-ақ оқулықта берілген сұрақтарға жауап береді.

3.Дәптердегі тапсырманы орындау.

4.Жағдаят шешу.

Сен бөлменді таза ұстайсың. Бөлменде барлық заттарың — оку қүралдары, ойыншықтар, кітаптар, т.б. заттар ретімен түрады. Саған қонақ балалар келіп, осы заттарыңның бәрін шашып кетті.

—Сен оларға не дер едің?

—Екінші рет оларды қонаққа шақырасың ба?

5.Сабақты қорытындылау.

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Үйде қауіпсіздік сақтау тәртібі.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды үйдегі қауіпті заттармен, кауіпсіздік жағдайларымен таныстыру және

                                          олардан сақгана білуге үйрету, өз басын дұрыс үстап жүруге төрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: тұрмыс қажетін өтеу қүралдарының суреттері немесе ойыншық макеттері (газ

                                         плитасы, үтік, теледидар, шаңсорғыш, шәйнек, сіріңке, магнитофон, т.б.),

                                      101, 102, 103 телефон нөмірлері жазылған карточкалар.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1.Жаңа сабаққа дайындық ретінде окушылар үйлерінде қандай құраддармен жұмыс істейді,үлкендерге қандай еңбек түрлері бойынша көмектеседі, ата-аналары жоқ кезде өздерін қалай ұстайтьшдығы жайында кеңінен әңгімелесу керек. Үйде жиі қолданылатын Тұрмыстық құ-рал

дардың суреті (макеті) бойынша жұмыс жүргізу. Оқушылар олардың не үшін қолданылатынын, егер дұрыс қолданбаған жағдайда қандай жағдайлар болатынын айтады. Тұрмыстық қүралдарды дұрыс қодданбаудан басқа тағы қандай қауіпті жағдайлардың болуы мүмкін екенін ойластырады.

-Осы құралдардың бәрін адамдар өздерінің уақытын үнемдеу үшін және қолайлы болу үшін ойлап тапты. Бірақ олар неге үлкен қайғылы жағдайларға душар етеді?         \

Осы сұрақ төңірегінде балалардың жауаптары тындалады.

2.Оқулықпен жұмыс.

-Оқулықтағы суреттерге қарандар. Қаңдай қауіпті керіністер бейнеленген? Осы кауіпті жағдайларды болдырмас үшін не істеу керек?

Сонымен бірге сол суреттерге байланысты берілген мөтіндер окылып, талкьшанады.

Кауіпсіздік ережесімен танысқаннан кейін окушылар өздері білетін ережелерді қосып толықтырады.

Мұғалім сіріңкені көрсетіп, онымен ойнаудың арты неге соктыратынын анықтайды. Өрт шыға қалған жағдайда кандай нөмірге телефон шалу керек екенін сүрайды. Окушылар 101 цифры жазьшған карточканы көрсетеді. Сол сияқты 102 (полиция), 103 (жедел жәрдем), 104 (газ қызметі) телефон нөмірлерімен де осылай таныстырылады.

3.Бақылау күнделігімен жұмыс.

4.Сабакты қорытындьлау.

—Сенің басыңнан қауіпті жағдайлар отті ме? Сен не істедің?

—Кәдімгі күңделікті көріп жүрген заттарымыз не үшін кауіпті болады?

—Кауіпсіздік жағдайында кдйда хабарласу керек?

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы: Мектепте.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың оздері білім алатын мекеме — мектеп туралы түсініктерін

                                       кеңейту; адамгершілік дағдыларының қалыптасуына жағдай жасау; әр

                                        оқушының мектепте өзін ұстау ережесін меңгерту; баланың өзінің қоғамдағы

                                      орнын түсінуіне көмектесу.

Сабақтың жабдығы: тақырыпқа байланысты бейнелі суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

1.Психологиялық дайындық

                               Класымыз тап-таза,

                               Бор да дайын тақтада.

                               Денемізді жинақтап,

                               Отырамыз партаға.

2.  Кіріспе әңгіме.

—Мектебің туралы не білесің?

—Мектеп қай кошеде орналаскан? Мектепке не үшін келесің?

Мүғалім қандай қызмет атқарады?

—Оқуға керекті қандай құралдарың бар?

2.      Оқулықпен жұмыс.

 Сурет бойынша әңгіме құрастыру. Дәптерде берілген тапсырманы орындау.

"Кітап — білім көзі" деген сөздің мағынасын талдау.

4. Әңгіме құрастыру

Мектептері туралы оқушылардың еркін әңгіме құрастыруы.

-Мектепте өзінді қалай ұстайсың?

      - Үзіліс кезіңде не істейсің?
      - Асханада қандай тәртіп сақтау керек?

     - Сыныпта бір-біріңе қаңдай көмек   көрсетесіндер?

5.Тірек сөздермен жұмыс

Оқушылардың өз сыныбы туралы әңгіме құрастыруы. Әңгіме құрастыру барысыңда "дос, жоддас, сынып, мүғалім" деген тірек сөздерді қолдану.

 

6.Сабакты қорьггындылау барысында сыныпта, көпшілік орындарда өзін-өзі ұстау туралы тұжырымдау. Күн тәртібін сақтаудың маңызына тоқталу. Оқушьгларға мектебінің суретін салъш келу үйге тапсырылады.

 

 

 

 

 

Бекітемін _________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

 Сабақтың тақырыбы: Сыныпта.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың оздері білім алатын мекеме — сынып туралы түсініктерін

                                       кеңейту; адамгершілік дағдыларының қалыптасуына жағдай жасау; әр

                                        оқушының сыныпта өзін ұстау ережесін меңгерту; баланың өзінің қоғамдағы

                                      орнын түсінуіне көмектесу.

Сабақтың жабдығы: тақырыпқа байланысты бейнелі суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

1.Психологиялық дайындық

                               Сыныбымыз тап-таза,

                               Бор да дайын тақтада.

                               Денемізді жинақтап,

                               Отырамыз партаға.

2.  Кіріспе әңгіме.

—Сыныбың жайлы не айтар едің?

—Сыныбыңның басқа сыныптардан қандай ерекшеліктері бар?

—Сыныбыңдағы достарыңды ата.

—Сыныбыңда  қандай құралдар бар?

3.      Оқулықпен жұмыс.

 Сурет бойынша әңгіме құрастыру. Дәптерде берілген тапсырманы орындау.

"Біздің сынып " деген сөздің мағынасын талдау.

4. Әңгіме құрастыру

Сыныптары туралы оқушылардың еркін әңгіме құрастыруы.

-  Сыныпта өзінді қалай ұстайсың?

      -  Сыныпта үзіліс кезіңде не істейсің?
      -  Сыныппен қандай іс-шаралар өткіздік?

      -  Саған бәріненде қандай іс –шаралар қатты ұнады?

        - Сыныпта бір-біріңе қаңдай көмек   көрсетесіндер?

5.Тірек сөздермен жұмыс

Оқушылардың өз сыныбы туралы әңгіме құрастыруы. Әңгіме құрастыру барысыңда "дос, жоддас, сынып, мүғалім,менің дәптерім,менің күнделігім" деген тірек сөздерді қолдану.

6.Шығармашылық  жұмыс: Өз сыныбыңның суретін сал,шағын әңгіме жаз,сыныбыңдағы

достарыңнды ата.

7.Сабакты қорьггындылау барысында сыныпта, көпшілік орындарда өзін-өзі ұстау туралы тұжырымдау. Күн тәртібін сақтаудың маңызына тоқталу.

Үйге тапсырма: Оқушыларға сыныбының суретін салъш келу

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін _________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 Сабақтың тақырыбы: Оқушының күн тәртібі.

Сабақтың мақсаты: оқушының күн тәртібімен таныстыруды жалғастыру; күн тәртібін сақтаудың  

                                     денсаулық үшін қандай пайдасы барын үғындыру; денелерін дұрыс ұстау,

                                     партада дұрыс отыруға дағдыландыру; окуға деген қызығушылықтарын

                                     арттыру.

Сабақтың жабдығы: "Оқушьшың күн тәртібі" плакаты, дене сымбаты дұрыс дамыған балалардың

                                    және өзін дұрыс ұстамайтын балалардың суреттері.

Сабақтың жабдығы: тақырыпқа байланысты бейнелі суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың барысы:

1.Жаңа сабаққа дайындық жұмысы.

Оқу жылының басынан өздеріне таныс күн тәртібі, оны күнделікті қалай сақгайтындықтары туралы оқушылармен әңгіме жүргізу.

—Күн тәртібі деген не?

—Кім күн тәртібі ережесін қатаң сақтайды? —Үйқыға жай жатқанның қандай зияны бар?

—Жатып немесе тамақ ішіп отырып неге кітап оқуға болмайды?

—Теледидарды қай уақытта көру керек?

—Сабаққа қай кезде дайындалу керек? Кдлай отыру керек? —Тамақгы уақтысында ішпеген жағдайда не болуы мүмкін?

2.Оқушыларды қатыстыра отырып күн тәртібін құрастыру.

3.Оқулықпен жұмыс.

а) Суретке карап, балалар өздері Қайраттың күн тәртібі туралы айтады.
ө) Өздерінің күн тәртібін Қайраттың күн тәртібімен салыстырады.

б) Күнделікті спортпен айналысудың пайдасына тоқгалады, өздерінің спорттың қандай түрін           

    жақсы көретінін және айналысатынын әңгімелейді.

в) Дене сымбаты әртүрлі дамыған балалардың суреті көрсетіледі. Дене сымбатының бүзылу  

   себебін анықгайды, өз пікірлерін айтады. Дене сымбатының бүзылуының денсаулыққа

   қандай зиянды әсерлері барын түсінндіру.         

4.Дәптермен жұмыс.

5.Сабақгы қорытындылау.

-    Күн тәртібін сақгаудың не үшін қажет екенін айтындар.

—Сымбатты болып өсу үшін не істеу керек?

— Күн тәртібін сақтаудың уақытты тиімді пайдалануда қандай пайдасы  бар?  

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Оқушының жекебас тазалыгы.

Сабақтың мақсаты: жекебастың тазалығын сақгау ережелерімен таныстыру; тазалық сақтаудың

                                      денсаулық үшін маңызын үғындыру; өзін және айналасын таза ұстауға

                                     дағдыландыру.

С Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың жабдығы: жеке басының тазалығына қажетті заттардың суреттері.

1.Психологиялық дайындық

 Мұғалім:         Осы біз қандаймыз?

 Оқушылар:   Талабы биік таудаймыз

                            Самғаймыз, екілікті алмаймыз.

                            Әдептіміз, білімдіміз,

                            Мақсатымыз-білім алу,

                            Міндетіміз-еңбектену.

2.Окушылармен кіріспе әңгіме жүргізу.

Күнделікті тазалық сақтау үшін не істейтіндіктері туралы окушылардың әңгімесін тындау.

Тазалық сақгамаудан болатын ауру түрлері туралы айтып кетуге де болады. Мектепте тазалықгы қалай сақгау керектігіне тоқгалу.

3.Оқулыкпен жұмыс.

Мәтіннің алдында берілген суретпен және сұрақтармен жұмыс жүргізу.

Мөтінді оқып бергеннен кейін, тазалык сақгау ережелері талқьіланады. Сурет бойынша жекебас тазалығына қажетті құралдармен танысады, олардың қай жерде түру керектігі, өз орнының болуы туралы әңгіме жүргізіледі. Әр адам өзінің тазалық сақтауға керекті заттарын жеке тұтынып, пайдалану керектігі жайлы, оны ортақ пайдаланудан қандай аурулардың туындауы мүмкін екендігі жөнінде айтылады. Көп адам баратын моншаларда тазалықты сақтау ережелерімен таныстыра кеткен жөн.

4.Дәптермен жұмыс.

5.Сабақгы қорыту.

Тазалық сақтаудың маңызы туралы окушылардың тұжырымдамасын тыңдау.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 Сабақтың тақырыбы: Көктемгі табиғат.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың көктем табиғаты туралы білімдерін кеңейту; оларға экологиялық

                                         төрбие беру; көктем табиғатын түсіндіру арқылы өлі табиғат пен тірі

                                   табиғаттың байланысы туралы білімдерін дамыту.

Сабақтың жабдығы: көктем табиғатын бейнелейтін суреттер, сең жүру көрінісі, бейнетаспа.

Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

 Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау , Эйлер-

                             Венн диаграммасы

Алғашқы ұйымдастыру кезеңі:  білім алушыларды сабаққа дайындау,  назарларын,  есте сақтауға шақыру.

Психологиялық дайындық:      Терең ғылым сананың,

                                                                   Тегі дөп ой саламын.

                                                                   Маңыз беріп оқимыз,

                                                                   Дүниетану сабағын.

Жаңа материалды меңгеру кезеңі:

1.Көктем көрінісін бейнелейтін суреттер бойынша жұмыс. Суретті қарап, оңдағы көріністер

   бойынша әңгіме жүргізу.

-Бұл жылдың қай мезгілі? Неге олай ойлайсың?

2.Сұрақтарға жауап беру.

—Көктемде ауа райы қалай өзгереді?

—Кар қандай өзгеріске түсті?

—Кандай жерлердің кдры тез ериді, неге?

—Көктемде кандай жауын-шашын түрлері түседі?

3.Оқулықпен жұмыс.

Оқулықтағы сурет бойынша өңгіме жүргізу. Суреттегі бейнеленген көріністерді талдау. Суретке тақырып таңдау.

4.Оқулықтағы мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беру.

5. "Кім есте жақсы сақтайды?" ойынын ұйымдастыру.
Ойынның ережесі: Сынып бірнеше топқа бөлінеді. Топтағы бір оқушы көктемге байланысты бір сөз айтады, оны келесі окушы қайталайды да, әрі қарай өзі бір сөз айтады. Олардың айтқанын келесі окушы кдйталайды да, өзі тағы бір сөз қосады. Осылайша ойын жалғаса береді. Кдй оқушы өзінің аддыңда айтылған сөздерді есте сақтап жөне өзі көп сөз айтса, сол окушы жеңеді. Мәселен, бір оқушы "көктем" дейді. Келесі окушы "Көктемде күн жьшынды" деуі мүмкін. Ал онан кейінгі окушы "Көктемде күн жылынды, ағаш бүршік атты" десе, келесі окушы да осылайша көктемде болатын күбылыстар туралы айтып, ойынды жалғастыра береді.Оқулыктағы мөтінді оқушыларға оқытьш, оның мазмұнын талдату.

6.Дәптермен жұмыс.

7.Сабақты қорыту кезінде осы сабақтан алған түсініктері жайында окушыларды еркін сөйлету.

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтьң тақырыбы: Өсімдіктердің көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: көктемдегі өсімдіктер тіршілігінің өзгерісімен таныстыру; окушыларға

                                     экологиялық төрбие беру; тірі табиғат пен елі табиғат арасындағы                     

                                    байланысты түсіндіру арқылы оқушылардың дүниетанымын дамыту.

Сабақтың жабдығы: көктемдегі есімдіктер керінісін бейнелейтін суреттер, үлестірмелі

                                     материалдар

 Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау , Эйлер-

                            Венн диаграммасы

Алғашқы ұйымдастыру кезеңі:  білім алушыларды сабаққа дайындау,  назарларын,  есте сақтауға шақыру.

Психологиялық дайындық:

                                                   Қуан, шаттан, алақай!

                                                   Қуанатын келді күн.

                                                   Қайырлы таң, қайырлы күн,

                                                   Күліп шықты бүгін күн.

                                                  Бәріміз дос болайық,

                                                  Бәріміз тату болайық

Жаңа материалды меңгеру кезеңі:

1..Көктемгі есімдіктер көрінісін бейнелейтін суреттер бойынша әңгіме жүргізу.

—Каңдай ағаштарды білесің?

—Кандай қылқан жапырақты ағаштарды білесің?

—Қыста ағаштар қандай күйде болады?

—Көктемде ағаштарда қандай озгерістер болды, неге?

2.Оқулыкден жұмыс.

Дәптердегі тапсырманы орындап, коктемгі гүлдердің суретін салу.

 

3.Оқулыктағы мәтінді оқу.

 Өз жерлеріндегі есімдіктер тіршілігінде болған езгерістер туралы әңгімелеу.

4.Оқушылардың ойлануына және бүрын алған білімдерін естеріне түсіруге жағдай жасау. Тақтаға бірнеше өсімдіктердің аты жазылады: қызғалдақ, жоке, итмұрын, емен, жыңғыл,

 шырша, т.б.

— Осыларды топқа бол. Әр топты ата.

5.Оқушылардың кектемдегі бақылауларына байланысты әңгімелесу.

—Көктемде осімдіктер тіршілігінен қандай езгерісті байқадың?

—Ерте гүлдейтін қандай осімдікті кердің?

 

6.Сабақты қорыту кезінде тірек сездер арқылы (бүршік, бәйшешек, жапырақ, гүл, нәзік күлтелер, күн нүры) әңгіме күрастырады.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Бунакденелілердің көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға бунақденелілердің коктемгі тіршілігінде болған өзгерісті

                                         түсіндіру; оларға экологиялық тәрбие беру; өлі табиғат пен тірі табиғаттың

                                      байланысын ұғындыра отырып, окушылардың дүниетанымын дамыту.

Сабақтың жабдығы: "Бунақценелілер" кестесі, бунақденелілер тіршілігін көрсететін бейнетаспалар.

Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы

Әдіс-тәсілдер:  зерттеушілік, бақылау, байқау, көз жеткізу, талдау, салыстыру,жинақтау                   Сабақтың барысы:

1.Оқушылардың бұрын алған білімдерін еске түсіру.

—Көктемнің басталуымен ауа райы қалай өзгерді? Өлі табиғаттан кдңдай өзгерісті байқадың?

—Ерте гүлдейтін қандай өсімдіктерді білесің?

2.Сурет бойынша әңгіме.

—Қандай бунакденелілерді білесің? Суреттен өзің білетін бунақ-денелілерді көрсет.

—Кдзір табиғатта қандай бунақценелілер көзге түседі?

—Оларды кандай жерлерден байкадың?

3.Мұғалімнің түсіңдіруі.

Қар еріп біткеннен кейін өсімдіктерде үшып-қонып жүрген көбелектерді көресің. Күн көзі жерді қыздыра бастағаңда қүмырсқалар да илеулерінен сыртқа шыға бастайды. Олардан кейін шыбын, маса, ара, баларасы шыға бастайды.

—Күзде кұстар неге жылы жакқа кетті?

—Көктемде олар неліктен үшып келді?

4.Оқулықпен жұмыс.

 Берілген суреттер, сұрактар мен тапсырмалар бойынша жұмыс. Суреттегі бунақценелілерді атау. Өздері білетіндерінің тіршілігі жайында айту.

5.Бір-екі бунакденелінің суретін салу.

6.Оқушылардың өз жерлерінде кездесетін бунакденелілердің тірші-лігінің жыл мезгіліне қарай

   өзгерісі жайыңда айтуы.

7.Сабақтың қорытыңды бөлімінде оқушылар көктемде бунақденелілердің тіршілігіңде болған

   өзгерістер жайындағы түсініктерін тұжырымдайды.

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Жабайы аңдардың көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: көктемдегі жабайы андар тіршілігінің өзгерісін түсіндіру; окушыларды жабайы

                                        андарды қорғауға тәрбиелеу; жабайы андар тіршілігінде болған өзгерістердің

                                    өлі табиғатпен байланысын түсіндіру арқьглы оқушылардың дүниетанымын

                                     кеңейту.

Сабақтың жабдығы: "Жабайы андар" кестесі, жабайы андардың тіршілігін көрсететін бейнетаспа.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

1.Бұрын алған білімдерін қайталау.

-Көктемде қайтып келетін құстарды қалай атайды? Құстардың көктемгі тіршілігі туралы не білесің?

2.Окулықпен жұмыс.

Сурет бойынша көктемдегі жабайы андар тіршілігіндегі өзгеріс жайында айту. Окулықтағы мөтінді оқып, оның мазмұны бойынша әңгімелесу.

—Аю баласын қай кезде туады?

—Қоянның баласы кандай болып туылады?

—Қоянның балаларын күтуде басқа андардан қандай айырмасы бар?

—Тиіннің балалары қандай болып туылады?

3.Жануарлардың балаларының қалай аталатынын айту.

— Қонжық деп қаңдай аңның баласын атайды?

"Жаутаң қай аңның баласы?" деген сияқты сұрақтарды беру арқы-лы оқушыларды аңдар балаларының атын есте сақгауға жаттыктыру. Жаутаң — түлкінің баласы. Түлкінің баласын тағы түлкішек, мыршай деп те атайды.

Арыстанның баласы — абдан, барыстың баласы — алан, бүғының баласы — бұғышақ, қасқырдың баласы — бөлтірік, еліктің баласы — еңлік, жолбарыстың баласы — шөнжік, күндыздың баласы — қодыға.

4.Дәптермен жұмыс.

   Аңдардың балаларының суретін салу.

5.Мұғалім тақтаға жануарлардың атын жазады. Осыларды топқа бөліп, біріктіріп атауды  

    оқушыларға тапсырады: сиыр, қоян, қасқыр, түлкі, қой, кірпі, ешкі, т.б.

6.Сабақты қорыту барысыңда оқушылар аңдардың көктемде балалайтыны, олардың үрпақ өргізіп,

   балаларын күтумен айналысатыны, оларды жаудан қорғауға әрекет ететіні жайында әңгімелейді.

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Құстардың көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: көкгемде құстар тіршілігіңде болатын өзгерістерді ұғындыру арқылы өлі табиғатта

                                         болған өзгерістің тірі табиғатқа тигізе-тін әсерін үғындыру; дүниенің  

                                   біртүтастығын түсінуге жағдай жасау.

Сабақтың жабдығы: "Көктемгі құстар" суреті.

Сабақтың барысы:

1. Жағдаят шешу.

— Құстар түгел жойылып кетсе, өсімдіктердің күйі не болады?

— Біздің өлкеден ұшып кеткен кұстар қалай аталады?

2.Л.Конның құстар жайлы мәтіні окылады.

Адамдар көктемде жыл кұстары үшін ұялар жасайды. Жылы жактан ұшып келген кұстар кішкентай "үйлерге" орналасып, үя салып, балапан-дарын шығарады. Құстар шалғай жерлерден ұшып келеді.

Құстар үя салып, балапан шығарып, оларды кұрт, қоңыз, көбелек-термен қоректендіреді.

3.Оқулықпен жұмыс.

а) Оқулықтағы мәтінді оқыту.

ә) Оқылған мәтін бойынша әңгіме жүргізу.

б) Құстардьщ суреттерін салыстырьш, олардьщ ішінен жыл кұстарын  тапқызу.

Торғай, үзынқанат қарлығаш, қарға, кдраторғай, акқу, сауысқан, т.б.

Мұғалім:

Көктемде кұстар үрпақ қамына кіріседі. Олардың жаулары көп. Әсіресе үлкен қауіп адамдардан келеді. Құстардың үясын неге бұзуға болмайды? Адамдар кұстарға қандай қамқорлық жасайды?

4."Ұсқынсыз үйрек" ертегісі еске түсіріледі.

—Ұсқынсыз үйректі кұстар қалай қарсы адды?

—Үйректің түрі үсқынсыз болғандықтан оны ешқандай қүс мандарына жолатпай қуды.

—Ертегі қалай аяқталды?

—Үйрек басынан каншама қиындықтарды өткізіп, соңында керемет кұсқа айналады.

5.Дәптерге ертегінің мазмұны бойынша сурет салады.

6.Сабақты қорытындьглау.

—"Құстар — біздің досымыз" деп неге айтамыз?

—Құстардың пайдасын айтындар.

—Құстар қандай зиян келтіреді?

—Құстарды не үшін қорғау керек?

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Үй құстарының көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың өмір тәжірибесіне сүйеніп, үй құстарының көктемгі тіршілігі

                                      жайында үғым беру.

Сабақтың жабдығы: үй құстарының суреттері.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1.Үй құстары туралы әңгіме жүргізіледі.

"Құс ауласында" ойыны. Шарты: құстардың дауысын келтіру.

—Үйректер калай дыбыстайды?

—Үйректер бақылдайды.

—Қаздар ше?

—Қаздар каңкьглдайды.

—Әтештің дауысын кім салып береді?

—Ку-ка-ре-ку.

2.Жұмбақтар шешу.

                                Ақ сарайын талкаңдап,

 Шьгқты біреу талтаңдап.

                               (Балапан)

                                Ерте түрады,

                                Жар салады.

                                                                   (Әтеш)

Күн бата қонақтап қалғыған,

Таң ата жерден жем андыған.

                                    (Тауық)

3.Оқулықпен жұмыс.

а) "Тауықтар" мәтінін оқыту.

ә) Сұрақтарға жауап беру.

4.Дәптермен жұмыс.

5. "Суретші нені шатастырды?" ойыны.
Тапсырма: суретке қарап, суретшінің нені шатастырғанын тапқызу.

5.Сабақты қорытындылау.

1.      Көктем шыға үй Құстарының тіршілігінде қандай өзгерістер болады?

2.     Олар туралы не білдіндер?

6.Үйге тапсырма беру

7.Бағалау

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Үй жануарларының көктемгі тіршілігі.

Сабақтың мақсаты: көктемдегі ауа райының, жалпы табиғаттың өзгеруіне байланысты үй

                                      жануарларьшың тіріпілігінде болатын өзгерістер жайында түсінік беру;

                                       оқушыларды еңбекке төрбиелеу; үлкендер еңбегін сыйлауға үйретіп,

                                     адамгершілік тәрбие беру; өлі табиғат пен тірі табиғаттың байланысын

                                        түсіндіру арқылы оқушылардың дүниетанымын дамыту.

 

Сабақтың жабдығы: үй жануарларының төддерімен бірге бейнелен-ген суреттері, үй

                                        жануарларының күтіміне байланысты бейнетаспа.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1. Өткенді қайталау.

—Көктемде жабайы андар тіршілігінде кандай өзгерістер болады?

—Көктемде үй жануарлары тіршілігінен қандай өзгерісті байқадың?

2. Мұғалімнің әңгімесі.

—. Көктемде күннің жылынуына байланысты қар ериді. Жылы жаңбыр жауады. Көк шөп  

      шығады. Ағаштар бүршік жарады. Осының бәрі жануарлар үшін қоректің көбеюіне жағдай

       жасайды.

3. Окулықпен жұмыс.

Суреттер, сұрактар мен тапсырмалар бойынша жұмыс.

— Әр үй жануарының төлдерін ата.

"Шөл даланың кемесі" әңгімесінің мазмұны бойынша талдау жүргізу. Түйелерді неге "шөл

  даланың кемесі" деп атайтынын балалар өздері түсіндіреді.

4. Дәптермен жұмыс. Енелері мен төлдерін сызық арқылы қосу.
Суретке қарап, үй жануарларының төлдерін атау. Өздері  білетіндерінің күтімі, тіршілігі жайында өңгімелеу.

5. Тақтаға жануарлардың аттары жазылады: көгершін, торғай, қасқыр, аю, кірпі, шортан.

     Осьларды топқа бөліп, әр топты атау тапсырылады.

6. Сабақты қорыту бөлімінде оқушылар осы тақырып бойынша ал-ған түсініктерін талдайды.

       7.Үйге тапсырма беру

        8.Бағалау

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Көктемгі адам еңбегі.

Сабақтың мақсаты: табиғаттың өзгерісіне байланысты көктемде адам еңбегінің де өзгеретінін

                                   түсіндіру; оқушыларды еңбекке төрбиелеу; окушылардың еңбек туралы

                                    көзкарасын дамыту.

Сабақтың жабдығы: таратып беруге арналған суреттер, көктемгі адам еңбегін бейнелейтін  Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1. Өткенді қайталау.

 Көктемде табиғатта болатын өзгерістер жайлы әңгіме өткізу. көктемгі өзгерісі туралы не білесің?
- Үй жануарының көктемгі тіршілігі туралы айт.

- Өз үйінде қандай жануарлар бар?

- Олардың тіршілігінен не байқадың?

- Олардың көктемгі күтімі жайында не білесің?

2. Суреттер бойынша жұмыс.

Әр партаға карточкаларды таратып беріп, сол бойынша окушыларды сөйлету.

3.Оқулықпен жұмыс. Суреттер, сұрақтар мен тапсырмалар бойынша жұмыс.

4.Логикалық сәт.

Суреттердің ұқсас белгілерін ата: шырша — қарағай; айың — жөке;

 түймедағы — калампыр гүлі; қарақат — таңқурай; көгершін — тоқылдақ.

5.Сабақты қорытындылау барысында оқушылар көктемгі адам еңбегінің қалада, ауылда қалай өзгеретінін айтады. Оның себебін дәлелдейді.

6.Үйге тапсырма беру

7.Бағалау

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Калада және ауылда.

Сабақтың мақсаты: қала мен ауылдың айырмашылығы туралы түсініктерін нақтылау; қала мен

                                       ауыл адамдарының тыныс-тіршілігімен таныстыру.

Сабақтың жабдығы: "Ауыл", "Кала" картиналары.

Сабақтың барысы:

1.Психологиялық көңіл күй.

2.Жаңа материал бойынша істелетін жұмыс.

а) Балалардың ауыл және қала тіршілігі туралы не білетіндерін анықтау.

ә) Кала мен ауылдың ортақ белгілерін табу.

кала |                                              ауыл

   үйлер 

адамдар

балабакша

дүкен

кітапхана

мекеме

мектеп

кинотеатр, т.б.

б) Ауылдағы кұрылыстың қала кұрылысынан қандай айырмашылығы бар?

3.Оқулықпен жұмыс

а)Мәтінді бөлімдерге бөліп, жұппен оку.

ө) Әр жұптың мүшесі өзі оқыған бөлімі бойынша бір-біріне әңгімелейді.

б)Салыстыр: үйлері

Қала мен ауылдағы үйлердің үқсастығы мен

            қаланың үйлері         ауылдың

                    айырмашылығы неде?

—Онда түрғындар үшін қандай жағдайлар жасалған?

—Сенің қандай үйде тұрғың келеді?

4."Телекөпір" ойын-хабары

Балалар екі топқа бөлінеді. Бір топ қала тұрғындары, екінші топ ауыл тұрғыңдары болады. Тілші азаматтармен өңгімелесіп, оларға сұрактар қояды:

—Қаладағы тұрмыстарыңыз туралы айтсаңыздар.

—Калада тұрған несімен үнайды?

Осы сұрақтарға ауыл адамдары қалай жауап берер екен? Осылайша тілші әртүрлі сұрақтар қояды.

Ары қарай тілші қала мен ауыл тұрғындары арасындағы әңгімені жүргізеді?

5.Сабақтың қорытыңдысын шығару.

— Бүгінгі сабақтан кала мен ауыл туралы жаңадан не білдіңдер?

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Ак,жол ауылы.

Сабақтың мақсаты: балаларды ауылдың, ауылдағы өзі сияқты балалардың тыныс-тіршілігімен

                                     таныстыру; ауылдағы мекемелермен, білім орындарымен таныстыру.

Сабақтың жабдығы: ауылдағы қазіргі заман ғимараттарымен таныстыру.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы:

1.Тақырыпқа кіріспе.

Біз бүгін келбеті қазіргі заманға сай Ақжол ауылының көрінісі туралы әңгімелейміз.

2.Оқулық бойынша жұмыс.

а) Мұғалім мәтіңді асықпай оқиды, оқи отырып, сөздік жұмысын жүргізеді. Мұғалім әкімшілік, Мәдениет үйі, би залы, кинотеатр сөздеріне түсінік береді.

ә) Мәтіннің мазмұны бойынша әңгіме жүргізу.

  -Ақжол ауылы туралы не айтуга болады?

б) Мәтіннің соңында берілген сұрақтар бойынша жауаптарын тыңцау. Ол сұрақтардың жауабын

     мәтіннен тапқызуға да болады.

3.Айырмашылығын тап

Қала мен ауыл арасындағы айырмашылықты жою үшін ауылдардағы халықтың түрмысын жақсарту туралы өңгіме жүргізу.
Балалардың ойын тындау.

4.Сабақтың қорытындысын шығару.

—Адамдардың жақсы түрмысы үшін не қажет?  

—Қалада тұратындарың ауылда болып көрдіндер ме?

—Ауылдағы туыстарың немен шүғылданады?

—Олар қалай түрады?

5.Үйге тапсырма беру

6..Бағалау

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Адамдар кайда еңбек етеді?

Сабақтың мақсатьі: қалалық және ауылдық жерлердегі адамдардың мамандықтары туралы түсінік

                                        беру; еңбек адамдарын қүрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: әртүрлі мамандық иелерінің суреттері.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс, сөйлемді толықтыр

Психологиялық дайындық

   Мұғалім:       Осы біз қандаймыз?

  Оқушылар:   Талабы биік таудаймыз

                            Самғаймыз, екілікті алмаймыз.

                            Әдептіміз, білімдіміз,

                            Мақсатымыз-білім алу,

                            Міндетіміз-еңбектену.

 

1.Тақырыпқа кіріспе.

а) Мұғалім қазіргі кезде жаңа үлгідегі үйлер, мектеп, дүкен, ауруханалар салынып, қалалар мен ауылдардың көркейіп жатқаны туралы әңгімелейді.

—Барлық адамдар үшін қүрылысшылар еңбегінің кандай маңызы бар?

—Ал мұғалімдер, дөрігерлер, т.б. ше?

2.Сөйлемді толықтыр:

а) Тауық, үйрек, қаз, күркетауықтарды өсірушілер — Бұлар ...
ә) Жануарларды емдейтін дәрігер — Бұл ...

б) Жылқы өсірушілер — Бұлар ...

в) Сиыр сауатын адам — Бұл ...

г) Араны күтіп, өсіретін адам — Бұл ...

— Тағы қандай мамандық түрлерін білесіндер?

3.Оқулықпен жұмыс.

а) Мәтіннің бірінші бөлімін оқу.

— Қалада еңбек ететін қаңдай мамандық иелері туралы білдің?
Сызба қүрастыр:

Мамандықтар — ..., ..., ..., ...

ә) Мөтіннің екінші бөлімін оқу.

— Ауылда қандай мамандық иелері еңбек етеді?
Сызба құрастыр:

Мамандықгар — ..., ..., ..., ...

4. Қорытыңды.

Ауыл қаланы ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз етеді, ал кала шаруашылық тауарларын дайындап, ауылға жібереді.

5. Сабақтың қорытыңдысын шығару.

6. Үйден өз ата-анасының мамандығы, оның кандай пайда өкелетіні жөнінде ата-анасынан сұрап келу тапсырылады.

7.Үйге тапсырма беру

8..Бағалау

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 Сабақтың тақырыбы: Көліктер.

Сабақтың мақсаты: көлік түрлері туралы білімдерін кеңейту; көліктерді түрлеріне карай топтастыра

                                     білуге үйрету, жол жүру ережесін сақгауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: әртүрлі көліктердің суретгері, ойыншық көліктер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс, сөйлемді толықтыр

Сабақтың барысы:  Ұйымдастыру кезеңі

І.Кіріспе әңгіме жүргізу.

Суреттермен жұмыс. Оқушылар түрлі көліктердің аттарын сурет бойынша атап, олардың каңдай мақсатта қолданылатынын айтады. Со-дан соң коліктерді әуе көліктері, жерүсті жөне су көліктері деп топтастырады. Жерүсті көліктерін де бірнеше топқа белуге болатыньша назарларын аудару. Жерүсті көліктерін топтастыру: жеңіл машиналар, жүк машиналары, қоғамдық көліктер, ауыл шаруашылығына арнал-ған коліктер, әскери көліктер, т.б. Топтастыру жұмысын ойын түрінде үйымдастыруға да болады.

2.Оқулықпен жұмыс.

Оқулықтың мәтінімен, берілген суреттермен таныстыру, әңгіме жүргізу.

Қоғамдық көлікте өзін дұрыс ұстау ережесімен таныстыру. Бұл сабақта жол жүру ережесіне ерекше тоқталу керек. Ойыншық машиналарды, кағаздан жасалған жолдарды пайдаланып, жол жүру ережесіне ойындар үйымдастыруға немесе топтар арасында жарыстар үймдастыруға болады.

Оқулықтың соңында берілген сұрақтар бойынша жұмыстар ұйымдастыру.

3.Дәптермен жұмыс.

4.Сабақгы қорытындылау.

— Жолаушы деп кімді айтамыз?

     Жолаушы мәдениеті дегенді қалай түсінесің?

—Қоғамдық көлікте өзіңді қалай үстайсың?

    "Көліктің пайдасы мен зияны" деген тақырьшта екі топтың арасыңда пікірталас өткізуге болады.

5.Үйге тапсырма беру

6..Бағалау

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Кала және ауыл көліктері.

Сабақтың мақсаты: қала жөне ауыл көліктерінің ерекшеліктерін  үғындыру; жол жүру ережесі

                                     туралы білімдерін кеңейту; көшеде, көліктерде тәртіп сақгауға төрбиелеу.  

Сабақтың жабдығы: қала, ауыл көліктерінің суреттері.

Сабақтың барысы:

1.Балалардың көлік түрлері туралы өткен сабакта алған білімдерін кайталау, еске түсіру.

Окушылар көлік түрлерінің суреттерін пайдалана отырып, ауылға, калаға лайықгы көлік түрлерін бөліп көрсетеді. Неге олай бөлгендіктерін дәлелдейді. Ауылдағы көлік түрлерінің қандай мақсатқа пай-даланылатынын түсіңдіреді. Көлік жүргізуші адамдардың еңбегі, оларға жүктелетін жауапкершілік туралы әңгімелейді. Көліктің дұрыс жүруі үшін жоддың қандай болу керектігі туралы да айтып кеткен орынды. Ауылда, қалада сақгау керек жол ережелеріне тоқгалу.

2.Оқулықпен жұмыс.

Оқулықтағы суреттерге назарларьш аударып, қала, ауыл көшелерінде кандай көліктердің жүріп бара жатканын айтқызу, жол белгілеріне, жол бойындағы балалардың әрекеттеріне назарларын аудару. Қала мен ауыл көліктері, жолдары туралы айтылған оқулыктың мәтінімен таныстыру. Троллейбус, автобус, трамвай сияқгы көліктерді салыстырып, олардың үқсастықгары мен ерекшеліктерін айтқызу.

Балалардың өздерінің көліктері (велосипед, мопед), олармен жүрген кезде қандай жол ережелерін сактау керектігін де айту керек.

Қосымша мәліметтер.

    Алғашқы ағаш велосипедті 1791 жылы Францияда ойлап тапты. 1885 жылы Англияда велосипедтің қазіргіге үқсас "қауіпсіз" түрі қүрастырылды. Велосипед қоршаған ортаны ластамайды.

1885 жылы неміс автомобиль құрастырушысы Готтлиб Даймлер велосипедке қозғалтқыш (двигатель) орнатып, алғашқы мотоцикдді жасады.

Ең алғашқы автомобильді 1885 жылы Карл Бенц қүрастырды. Алғашқы аьтомобиль жанармай кұйылған қозғалтқьшшен жүрді. Машина жаяу адамнан сәл жылдым қозғалды. Қазіргі конструкторлар "электробус" жасап шығару үшін жұмыс істеп жатыр. Оған жанармай, сым да, рельс те қажет емес. Ол қалта шамы тәрізді электр батареясымен жұмыс істейтін болады. Тек батареялар үлкен болуы тиіс. Мүндай "электробус" жолаушыларды тасымалдайтын болады, сонымен бірге қоршаған ортаны ластамайды.

3.Дәптермен жұмыс.

4.Сабақты қорытындылау.

"Қоршаған ортаны ластамау үшін қандай көлік түрлерін ойлап табар едің?" деген проблемалық сұрақ төңірегінде оқушыларға өз ойларын айтқызу.

5.Үйге тапсырма беру

6..Бағалау

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Денені шынықтыру.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың шынығуына жағдай жасау; щынығудың маңызын түсіндіру.

Сабақтың жабдығы: дене шынықтыруға байланысты суреттер, шынығуға байланысты бейнетаспа.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс,

Сабақтың барысы: Қатар-қатар тізіліп,

                                         Оқушыға лайық.

                                         Қолымызды жіберіп,

                                         Түп-түзу боп тұрайық.

                                         Жақсы оқып сабақты

                                         Әдеп сақтау сәніміз.

                               Отыруға нақпа-нақ

                               Дайындылдық бәріміз.

                              1-қатар жай отыр.

                              2-қатар сен де отыр.

                                3-қатар тез отыр.

1.Кіріспе әңгіме.

—Шынығу дегенді қалай түсінесің?

—Сен қалай шынығасың?

—Туыстарыңның ішінде дене шынықтырумен айналысатын кімдер бар?

—Олар денесін қалай шынықтырады?

 

2.Оқулық және дәптермен жұмыс.

 Оқулықгағы суреттерді, сұрақтар мен тапсырмаларды пайдалану. Қысқы, жазғы ойындар туралы әңгімелеу.

-денені қалай шынықтыруға болады?

-Суретте қандай ойын түрлері бейнеленген?

-Тағы қандай қысқы ойын түрлерін білесіңдер?

-Сурет бойынша әңгіме құрастыру.

3.Шынығу ережелерін қайталап айту.

Өздерінің шынығуға дайын-дығы жайында әңгіме.

4.Мұғалім тақтаға бірнеше құалдың суретін іледі. Оқушы оның ішінен шынығуға керектілерін атайды.

5.Дәптердегі сурет бойынша өңгіме жүргізіп, оны өз өмірімен байланыстыру.

6.Сабақгы қорыту.

Шынығуға байланысты ережелерді қайталау.

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Менің Отаным — Қазақстан.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға Отан деген үғымды түсіндіру; ел-жандылыкка тәрбиелеу;

                                         окушылардың Отанына деген сүйіспеншілігін арттыру.

Сабақтың жабдығы: бақылау күнделігі, Қазақстанның табиғатын, жануарлар дүниесін, өсімдік жамылғысьш бейнелейтін картиналар, "Ме-нің Қазақстаным" атты бейнетаспа.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс,

Жүру барысы:

1.      Казақстан жайындағы бейнетаспаны көру.

2.     "Отан дегенді қалай түсінесің?" Осы тақырыпқа қатысты түсінік беру.

3.     Оқулықпен жұмыс.

а) Мүғалімнің Казақстан жерінің кендігі, алуан түрлі табиғатка иелігі, көптеген калаларының

    барлығы жайында түсіндіруі.

ә) Мұғалімнің оқулықтағы мәтінді оқуы.

б) Оқушылардың оқулықтағы сұрақтарға жауап қайтаруы

в)Өлеңді жаттайық

                Отан деген-Атамекен,

                Отан деген-туған жер.

                Отан-ана,

                Отан-үлкен.

                Қазақстан-туған ел.

                                             Ермек Өтетілеуұлы

4.     Бақылау күңделігімен жұмыс.

5.     Дәптердегі тапсырмаларды орыңдау.

6.     Мұғалім бірнеше заттың атын тақгаға жазады да, оқушылар әр қатардан артықтүрған затты

   тауып, оны неге артық дейтінін дәлелдейді. Мысалы: құс, түлкі, кияр; ит, қызанақ, күн; сиыр,

    көйлек, шөп; тауық, бидай, жастық.

7.     Казақстанның әнүранын тындау. Оқушылармен әңгімелесу.

— Отан деген не?

-  Отанды неге анаға теңейді?

7. Сабақгы қорытындылау барысында оқушылар Отан туралы не  білетінін, оның рәміздері

   жайында әңгімелейді. "Отан отбасынан басталады" деген макалдың мәнін талдау.

         8.Үйге тапсырма беру

         9..Бағалау

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Астана.

Сабақтың мақсаты: Республиканың бас қаласы - Астана жайында мәлімет беріп, қаланың көрікті

                                      жерлерімен таныстыру; өз Отанына деген мақганыш сезіміне төрбиелеу;

                                    каланың күн сайын көркеюі жайындағы үғымдарын дамыту.

Сабақтың жабдығы: бақылау күнделігі, Астанадағы күрылыстардың, көрнекті жерлерінің суреттері;

                                           Астана жайында бейнетаспа.

Сабақтың барысы:

1.Астана жайындағы бейнетаспаны көру.

Мүғалімнің беретін түсінігі. Бүрын Қазақстанның астанасы Алматы қаласы болғандығы, кейін республиканың бас қаласы — Астанаға көшірілгендігі жайында түсіндіру.

2.Оқулықпен жұмыс. Суреттерді қарап, сол бойынша әңгімелесу. Астанада болған окушы болса, оның пікірін тындау. Окулықга берілген сұрақтарға жауап алу. Оқулықга берілген мәтінді оқып, түсінігін айту.

3..Астана туралы өленді дауыстап оқып, жаттау.

4. Қызығушылықты ояту бөлімінде оқушыларға Астана туралы бейнетаспа көрсетіліп, еліміздің бас каласы туралы білімдері тұжырымдалады.                                                                          І.
ІІ. Мағынаны ажырату
Жаңа сабақ. Жаңа мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі ойды анықтау.
ІІІ. Ой толғаныс
Ойын «Астанаға саяхат»
ІІ. Мағынаны ажырату.
Жаңа сабақ. Мақсат қою.
Кіріспе
Мәтінмен жұмыс
Мұғалімнің оқуы
Оқушының оқуы
Сөздікпен жұмыс
Мәтінді ұжыммен оқу. Стратегия. Джиксо - 2
Мәтінді бөліктерге бөлу.
Бейнефильмнен үзінді « Астана-әсем қала»
III. Ой толғаныс
Сабақты қорыту.
Мәтіннің толық мазмұнымен жұмыс
5. Өлеңнен осы сөздердің әрқайсысына қатысты жолдарды тауып, тұтастай оқы. Мысалы: Өз астанаң өз қолыңмен соғылған
6. Алматы мен Астана аттары неге қатар аталады деп ойлайсың
Тапсырмалармен жұмыс
Дәптермен жұмыс
Стратегия: Эссе жазу
Тақырыбы: “Өз Астанаң, өз қолыңмен соғылған”
Стратегия: Автордың орындығы.
Бағалау
Үйге тапсырма Өлеңді мәнерлеп оқу.
2. Астана туралы деректер іздеу.
3. “Астана-әсем қала” атты тақырыпта әңгіме жазу.
Сабақты “Қазақстан-қыран далам ” атты әнмен аяқтау

 

 

 

 

 

 

Сабақтың тақырыбы: Алматы.

Сабақтың мақсаты: Қазақстанның мөдени орталығы — Алматы туралы мәліметтер беру; Алматыдағы жоғары оку орындары және басқа мөдени, білім орталықтарымен таныстыру; оқушылардың бойында Отанына деген мақтаныш сезімдерін туғызу; білуге қүштарлықтарын дамыту.

Сабақтың жабдығы: Алматы жайындағы бейнетаспа, Алматының көз тартар жерлерін бейнелеген суреттер.

Сабақтың барысы:

1.Алматы туралы бейнетаспаны көру. Ол болмаған жағдайда суретгер бойынша жұмыс.

—Алматыны неге республикамыздың мәдени орталығы дейді? Каланы білетін оқушьгларды сөйлету.

—Қаланың қаңдай жерлері ұнайды?

2.Оқулықпен жұмыс.

Мұғалім оқулықта берілген мәтінді оқиды. Суреттер, сұрақтар мен тапсырмалар бойынша жұмыс жасайды.

3.Дәптермен жұмыс.

 Дәптерде берілген тапсырмаларды орындау.

4.Мұғалім әртүрлі затгарды атап, олардың ең басты белгілерін айтуды оқушыларға тапсырады. Мәселен — су (басты белгісі: сүйық, түссіз, қатады, буланады), ағаш (діңі, бұтағы, сабағы бар), .

5.Мұғалімнің оқушылардың Алматы жайындағы үғымдарын онан әрі толықтыруы. Алматыдағы театрлар, хайуанаттар паркі, аквапарк, институттар, т.б. жайында айтып, олардың суреттерін, Алматы көшелерінің көрінісін бейнелейтін суреттерді пайдалану.

6.Сабактың қорытынды бөлімінде оқушылар Алматы туралы түсініктерін түжырымдайды. Алматы жайындағы өленді жаттап алуды тапсыруға болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Ғарышкерлер.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың ғарыш туралы түсініктерін кеңейту; еліміздің мақганыштары –

                                           қазақ ғарышкерлерімен таныстыру.

Сабақтың жабдығы: ғарышкерлердің портреттері, ғарыш туралы суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс, суретпен жұмыс

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі

1.Психологиялық дайындық.ПсиПсихологиялық дайындық.

                  Аспан-аспан арайлым,

                  Саған жиі қараймын.

                  Сені көзбен шоламын

                 Көктің жүзін барлайын.

2. Мұғалім ғалымдар ғарышқа алғаш адамдардан бұрын жануарларды үшырғандарын, сонан кейін Ю. Гагарин ұшқанын айтады. Ал Казақстан Республикасының түңғыш ғарышкері Т. Әубәкіров екенін, оның ізін ала Т. Мұсабаев ұшқанын әңгімелейді. Ғарыш айлағы Байқоңырда екені айтылады. Мұғалім ғарышкерлердің суреттерін тақтадан көрсете отырып  толықтырады)  Ғарышқа жол қай жылы ашылды? (1957 жылы 4 қазан)

  Бұл күні бұрынғы Кеңес Одағы Жердің жасанды серігі ұшырылды. Ғарышкерлерді ата.

  Тоқтар Әубәкіров – алғашқы қазақ ғарышкері, Кеңес Одағының батыры, КСРО – ның еңбек сіңірген сынақшы – ұшқышы , 1991ж 1 қазанда Ғарышқа зерттеуші ғарышкер ретінде ұшты.

  Юрий Гагарин – тұңғыш ғарышкер. Ғарышқа 1-ші болып барып қайтқан Кеңес Одағының азаматы, ғарыштық сапарына 1961ж 12 сәуірде ұшты

  Талғат Мұсабаев – ұшқыш ғарышкер. Қазақстан Халық  Қаһарманы. 1994, 1998, 2001 жылдары  халықаралық ғарыш экипажының командирі ретінде 3 рет ғарышқа ұшты.

                     

 3.Оқушылармен әңгіме өткізу.
Оқушыларға қойылатын сұрақтар:

а) Ғарышты қалай көз аддарыңа елестетесіңдер?
ә) Ғарышкерлер қаңдай болу керек?

б) Қазақстандағы ғарыш айлағы қалай аталады?

4.Оқулықпен жұмыс.

5."Жалғастыр" ойыны. Шарты: "Егер мен ғарышкер болсам ..." деген ойды аяқтау.

6.Ғарыш станциясының суретін саддыру. Салған суреттері бойынша көрме ұйымдастыру.

7.Сабақгы қорытыңдылау.

8.Үйге тапсырма беру

9.Бағалау

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Халықтық   мерекелер.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға мереке күндері туралы ұғым беру; қоғамдағы өз орнын білуге тәрбиелеу; қоғам мен адам арасындағы байланыс туралы түсінігін дамыту.

Сабақтың жабдығы: сабақтың тақырыбына сай бейнелі суреттер.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, сөздік жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Сабақтың барысы:

1.Кіріспе әңгіме.

—Қандай мерекелерді білесің?

—Отбасыңца кандай мерекелерді тойлайсындар?

Оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

2.Мәтін бойынша жұмыс. Бүкіл халықтық мейрамдар жайыңда түсінік. Әр мерекенің мән-мағынасына жеке тоқталу.

1 қаңтар – Жаңа  жыл

8 наурыз – Халық аралық әйелдер күні

22 наурыз- Наурыз мейрамы

12 сәуір- Ғарышкерлер күні

1 мамыр -  Бірлік мейрамы

7 мамыр – Отан қорғаушылар күні

9 мамыр – Жеңіс  күні

31 мамыр – Қуғын сүргіншілер күні

1 маусым – Балаларды қорғау күні

Дәптермен  жұмыс: Халықтық мерекелерді  жазып алу

3.Оқушылардың өздеріне ұнайтын мереке туралы әңгіме құрастыруы.

4.Сабақтың қорытыңды бөлімінде оқушылар еліміздегі мерекелер

 туралы түсініктерін   тұжырымдайды.

Үйге  тапсырма: Халықтық мерекелерді жатқа айту,білу.

Бағалау:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Кәсіби мерекелер.

Сабақтың мақсаты: кәсіби мерекелер туралы түсініктерін қалып-тастыру; әртүрлі мамандық иелерінің еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: мамаңдық иелерінің суреттері.

Сабақтың барысы: 1. Мұғалім "Әр мамаңцықтың иесі" атты әңгімені оқиды.

Бірде Нұрым әжесі екеуі серуендеуге шыкты. Бір үлкен үйдің жанынан өте бере, ыстықнанның иісі қолқасын жарды.

— Әже, мына үйде нан пісіретіндер түра ма?

—Иә, балам, Бұл - наубайхана. Мұнда наубайшылар жұмыс істейді.

—Наубайшыдан нанның иісі шыға ма? — деп немересі сүрады.

—Иә, әр мамандықгың өзіне тән иісі бар. Балықшыдан балыктың иісі, дәрігерден дәрінің иісі, жүргізушіден бензиннің иісі шығады. Әр мамандықтың берер пайдасы мол. Қүрьшысшы үй салады. Мүғалім оқушыларға білім береді. Осылар сияқгы мамандық иесі болғың келсе, сен ерінбей оқуың керек.

—Түсіңдім, әжетай, мен болашақга еліме пайдамды тигізетін азамат болғым келеді. Ол үшін жақсы оқимын, — деді.

—Дұрыс, балам, сонда сенен де білімнің, ақылдың иісі шығады, — деді әжесі.

2.Сұрақтарға жауап беру.

а) Әңгімеде айтылған мамандықгар жайлы не білесіңдер?

 ә) "Сенен де білімнің, ақылдың иісі шығады" дегенді қалай түсі-несіңдер?

3.Оқулықпен жұмыс. Мамаңдық иелерінің кәсіби мерекелері туралы айтьлады.

—Қандай кәсіби мамандықтарды білесіңдер?

—Өз отбасыңцағы үлкендердің мамаңдығы туралы әңгімелеу.

—Олардың кәсіби мерекесі қай күні екенін білесің бе?

—Сен болашақга қандай мамандық иесі болғың келеді?

—Ол мамаңдық саған несімен үнайды?

4.Оқулықтағы мәтінді оқыту. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап береді және тапсырмалар

   орыңдалады.

5.Дәптермен жұмыс. Окушылар анасына, ата-әжесіне, әкесіне немесе мүғаліміне арналған

   құттықгау ашық хаттарына тілектер жазады.

6.Сабақгы қорытындылау.   8.Үйге тапсырма беру

9.Бағалау

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

Сабақтың тақырыбы: Жазда.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың жаздағы өсімдіктер, жануарлар тіршілігінде болған өзгерістер

                                       мен өлі табиғаттағы ерекшеліктерді үғынуына жағдай жасау; табиғатты

                                        қорғауға үйрету, экологиялықтәрбие беру; окушылардың тірі табиғат пен өлі

                                         табиғат арасыңдағы байланысты түсінуіне мүмкіндік туғызу.

Сабақтың жабдығы: жаздың әр кезеңін бейнелейтін картиналар; жаздағы әртүрлі табиғат күбылыстарын бейнелейтін суреттер.

Көрнекілігі: Жаздағы өсімдіктер, жануарлар тіршілігіндегі суреттер

Әдісі:әңгімелеу, сұрақ-жауап,ойын,

1.Психологиялық дайындық.

                                      Қуан, шаттан, алақай!

                                                   Қуанатын келді күн.

                                                   Қайырлы таң, қайырлы күн,

                                                   Күліп шықты бүгін күн.

                                                  Бәріміз дос болайық,

                                                  Бәріміз тату болайық

2.Кіріспе әңгіме.

   Оқушылардың осыған дейін жыл мезгілдері туралы алған білімдерін есіне түсіру мақсатында әңгімелесу. Кандай жауын-шашын түрлерін білесіндер?

—Күзде, қыста, көктемде температура қалай өзгереді?

—Осы жыл мезгілдерінде күннің үзақгығы қалай өзгерді?

3."Бұл қай кезде болады?" ойыны

     Сынып окушылары 4-5 баладан топка бөлінеді. Әр топқа табиғат құбылыстарының (жаңбыр, найзағай, қардың түсуін көрсететін, бұлтты, аспанды бейнелеген)
суреттері таратылып беріледі. Окушылар оны бірігіп талдайды. Бұл құбылыстың қай жыл мезгіліне тән екенін анықтайды. Әр топтан бір окушы шығып, өз пікірлерін дәлелдейді.

Суреттердің ішінен жаз табиғатына сәйкес келетінін тандап алады. Осылардың негізінде жазғы табиғат көріністері жайында әңгімелесуге мүмкіндік туады.

4.Оқулықгағы суреттер бойьшша жұмыс.

 Суреттер негізінде жылдың қай мезгілі бейнеленгенін, жазғы аспанның қалпын, өсімдіктердің көрінісін әңгімелейді.

5. Жабайы андар, Құстар, бунакденелілердің жазғы тіршілігі жайында әңгімелесу. Жаздағы жануарлардың тұқым өргізу, түлеу сияқты ерекшеліктеріне көңіл бөлу.

            Қосымша мәлімет.

Тамыз айында Құстар түлей бастайды. Бүрынғы ескі қауырсында-ры түсіп, оның орнына жаңа қауырсын шығады. Кауырсындары түс-кен кезде құстар өте қорқақ болады. Себебі олар алысқа үша алмайды. Кез келген тасаға тығылады. Олардың қауырсынының жетілуіне 2-3 апта кетеді. Жаңа шыкқан қауырсыңдарының тұсі бүрынғыдан басқаша болады.

6. Сабақты қорыту барысында жаздағы өлі және тірі табиғатта болатын өзгерістер жайындағы   

    ұғымдарын тұжырымдайды.

7.Үйге тапсырма

8.Бағалау

 

Бекітемін __________________

Мерзімі:___________________

Пәні: дүниетану

 

Сабақтың тақырыбы: Табиғатты аялайық.

Сабақтың мақсаты: қоршаған ортаның біртұтастығы жайында оқушылар үғымының

                                      қалыптасуына жағдай жасау; табиғатқа бақылау жүргізу негізінде

                                        оқушылардың логикалық ой өрісін дамыту; табиғатты сүюге, оны көзінің

                                      карашығындай қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың жабдығы: тақырьш мазмұнына сәйкес бейнелі картиналар.

Керекті құраладар:оқулық, табиғат суреттері

Әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап т.б

Сабақтың барысы:

1.Психологиялық дайындық

                                         Табиғат!

                                        Тіршіліксің тұнып тұрған.

                                         Сен-Күнсің!

                                         Көтеріліп күліп қырдан.

                                         Сен-Көлсің, Сен-Ормансың;

                                         Сен-Бұлақсың,

                                         Адамды сұлулыққа тұнықтырған.

2..Кіріспе әңгіме.

Оқушылардың өткен сабақта алған ұгымдарын естеріне түсіру мақсатында әңгіме жүргізу.

2.Оқулықтағы мәтін бойынша жұмыс.

 Мәтінді мұғалім өзі оқиды.Оқушыларға сұрақ қою:

 - Ең үзақ күн жаздың қай айында болады?

 - Жаздың кай айы өте ыстық болады?

1)  Оқушьлардың жаз кезінде табиғатқа қандай қамқорлық жасауына болатынын түсіндіру.

2)  Табиғатта өзін ұстау ережесімен оқушыларды таныстыру.

3) Оқулықга берілген ережелерді оқу.

4)  Оқушылар неге бұлай болу керектігін түсіндіреді.

5) Оқушылар қосымша өздері білетін жағдайлардан мысалдар келтіреді

 (балапандарды қолға үстамау, жабайы андардың балаларын үйге әкелмеу, т.б.)

3.Жырлайық.

Табиғат туралы өлеңдер оқыту

4.Бейнелейік.

Табиғатты бейнелеу

5.Сабақты қорыту кезінде табиғатта өзін дұрыс ұстау жайында тұжырымдау. Табиғатты бақылау туралы түсіндіріп, тапсырма беру.

6.Үйге тапсырма беру

7.Бағалау.