-
Курсы
-
Другое
Найден 61 материал по теме
Предпросмотр материала:
Мөхәммәтҗанова Римма Мулланур кызы,
Татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Мамадыш шәһәре 3 нче номерлы гомум белем бирү мәктәбе.
Әдәп төбе – матур гадәт.
Бүгенге көндә балаларда шәфкатьлелек, миһербанлылык,өлкәннәрне ихтирам итә белү кебек күркәм сыйфатлар,кешеләр белән аралаша белү күнекмәләре булдыру,яхшы гадәтләр тәрбияләү зур әһәмияткә ия.Шуны истә тотып, мин башлангыч классларда әдәплелек темасына бик нык әһәмият бирәм.
-Исәнмесез, балалар! Кешеләр бер-берсе белән исәнләшкәндә салют, привет,сәлам,чао,әссәламегаләйкем! Сүзләрен кулланалар.Элек аксөяк хатын-кызлар тез чүккәннәр,мушкетерлар гәүдәләрен иеп зиннәтле эшләпәләрен селкеп торганнар.Хәзер исә хәрбиләр бер-берсенә честь биреп узып китәләр,ике ир кеше очрашса,алар кул кысышып исәнләшәләр,ара ерак булса кул болгыйлар.Кешеләр бик озак күрешмичә торганда, очрашкач бер-берсен кочаклап алалар.Бер шагыйрь”Исәнмесез!” дигән шигырендә болай дип яза:
Танышлар булмасак та,
Бер-беребезгә баш иеп исәнләштек
Исәнмесез!
Бер-беребезгә нинди сүз әйттек?
“Исәнмесез” дән башка бер сүз әйтмәдек.
Ә нидән соң бер тамчы кояш артты дөньяда?
Нидән соң бер тамчы бәхет артты дөньяда?
Нидән соң бер тамчы шатлык артты тормышта?
-Исәнләшкәч,”бер тамчы шатлык арта икән тормышта”. Димәк” Исәнмесез!” дигән сүз-гади һәм гадәти сүз.Мин сине күрәм ,кеше.Син миңа ошыйсың.Белеп тор,мин сиңа ихтирамлы һәм синең дә миңа хөрмәт итүеңне телим. Мин сиңа исәнлек, тынычлык,шатлык, бәхет телим”,-дигән мәгънәне белдерә.Исәнләшергә теләмәү яки минем белән исәнләшкән кешене ишетмәмешкә-күрмәмешкә салышу һәрчак һәм һәр халыкта да зур әдәпсезлек һәм тирә-юньдәге кешеләрне хөрмәт итмәү итеп санаган.Ничек исәнләшү дә зур әһәмияткә ия.
Әдәп төбе- матур гадәт
Әдәплелек-кеше белән дөрес аралаша белү ул.
Әдәпле булу-кешеләргә игътибарлы,инсафлы булу ул.
Әдәпле кешене һәркем ярата,хөрмәт итә. Әдәпле кеше һәрвакыт үзенең якыннары, дуслары турында кайгыртып яши, аларга ярдәм итәргә әзер тора.Ә хәзер әдәпле булуга карата мәсьәләләр чишик.
Ашыккан чакта.
Мәктәпкә ашыга-ашыга барганда Мәхмүткә бер апа очрады.
-Вакыт күпме?-дип сорады малай.Апа сәгать карап әйткәнче, ул китеп тә барды. Уйлап карагыз әле,Мәхмүт ничә хата ясаган?
Ни өчен кызардылар?
Кинога билет алырга торганда зәйнәп акчасын төшереп җибәрде. Идәндә тәгәрәгән тәңкәне Җәмил тотып алды.
-Ул минем акча!- дип кычкырды Зәйнәп.Җәмил кып-кызыл булды.Ул акчаны кызга китереп бирде.Моны күргәч Зәйнәп тә кызарды.Кем ни өчен кызарды икән?
Укучылар-әдәпле балалар
Укучылар, сез мәктәптә, өйдә,җәмәгать урыннарында әдәпле булырга өйрәнәсез.Хәзер мин сезгә бер хикәя укыйм.Аның кайбер сүзләре төшереп калдырыла. Сез шул сүзләрне табыгыз.
Нияз автобуска утырып,урамны күзәтеп бара. Тукталышта автобуска бала күтәргән ана керә.Нияз тиз генә урыныннан тора һәм болай ди:....
Әни кеше дә бик әдәпле була....-ди ул малайга.
-Балалар, сез иртә белән йокыдан уянгач,әти-әниегезгә,туганнарыгызга нинди сүзләр әйтәсез?
-Хәерле иртә!
-Йокларга ятканда нәрсә дисез?
-Тыныч йокы!
Тыныч йокы әнкәйгә!
Тыныч йокы әткәйгә!
Тыныч йокы абыема!
Тыныч йокы үземә,
Тыныч йокы күземә!
Ә хәзер, балалар, фәннәр Докторы белән танышабыз.Ул салкын тидереп авырганнарны гына түгел, әдәплелек кагыйдәләрен онытканнарны да дәвалый:Халкыбыз элек_электән яшь буынга әдәплелек кагыйдәләрен өйрәткән.Аларның кайберләре белән без дә танышып үтик:
-Табындагы ризыкны иң беренче булып алырга ашыкма,
-Сыек ашамлыкка өрмә, юкса ул як-якка чәчрәр,
-Икмәк валчыкларын идәнгә ташлама!Элеккеге кагыйдәләр шулай яңгырый.Табын янында утыру кагыйдәләрен безнең һәрберебез дә үтиме соң?Кайбер балаларның икмәк белән атышып уйнаганнарын да күрергә туры килә.Безнең байлыгыбыз булган икмәкне ихтирам итмәү дигән сүз бу.
Д: Әдәплелек кагыйдәләре белән танышуны дәвам иттерик:
-Табын янына беренче булып утырырга ашыкма
-Ашаганда сөйләшмә
-Кешене сөйләвеннән бүлдермә
-Сөйләшкәндә кулларыңны болгама
-Кешегә бармагың белән төртеп күрсәтмә
-Өйгә,җәмәгать биналарына баш киемеңне салып кер.
-“мин” сүзен еш кабатлама.
-Чәчеңне теләсә кайсы урында тарама.
-Транспортта барганда кемне дә булса этеп җибәрсәң,гафу үтенергә онытма.
Ә хәзер чисталыкка нинди мөнәсәбәттә булуыгызны ачыклап үтик.Чөнки гигиена-әдәплелекнең бер юнәлеше ул.
-Кулларыгызны өстәлгә куегыз, алар чистамы,тырнакларыгыз киселгәнме?
-Кесәгездә кулъяулык бармы? Ул чистамы?
-Аяк киемнәрегезне карагыз.Ботинкаларыгыз крем белән чистартылганмы?
-Күлмәк якагыз чистамы?
Шапшаклык-тирә-юньдәгеләрне дә,үзеңне дә хөрмәт итмәү дигән сүз.Һәрвакыт чиста йөрегез. Чисталык сәламәтлек нигезе.
ИСЕҢДӘ ТОТ!
1.Исәнмесез! Кешеләр белән һәрвакыт исәнләшеп йөр.Ничек исәнләшү дә бик мөһим.
2.Үзеңдә яхшы гадәтләрне тәрбиялә.
3.Кешеләр белән аралашырга,дуслашырга өйрән.Кеше булырга теләсәң.
Әдәпле бул, сәләтле бул,
Кешелекле һәм тыйнак:
Батыр бул, матур бул,
Пөхтә һәм җыйнак.
Профессия: Учитель начальных классов
Профессия: Учитель по подготовке к школе (педагог)
В каталоге 6 544 курса по разным направлениям
