Выбранный для просмотра документ тербелістер ашық сабақ.pptx
Скачать материал "«Тербелмелі қозғалыс. Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар», 9 сынып"
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Үй тапсырмасын
қайталау
Сабақтың эпиграфы :«Табиғатта барлығы өлшенеді,барлығы саналады»
Н.И. Лобачевский
«№8 жалпы орта білім беретін көркемдік-эстетикалық білім және тәрбие беру мектеп –кешені » КММ
Физика пәнінің мұғалімі: Сапакбаева Гульжан Мейрамгалиевна
2 слайд
Сақталу заңдары
Денелердің қозғалыс энергиясы ------
Дененің импульсі
деп нені айтады? Дене импульсінің векторы қалай бағытталған?
Реактивті
қозғалыс
деп нені айтады?
Күш импульсі
дегеніміз не?
Күш импульсінің
бағыты қалай
бағытталған?
Энергияның сақталу заңы
Денелердің өзара
әрекеттесу энергиясын
........ деп атайды?
3 слайд
Дененің массасы мен оның қозғалыс жылдамдығының көбейтіндісіне тең болатын физикалық шама дене импульсі деп аталады.Дене импульсі векторының бағыты жылдамдық бағытымен сәйкес келеді
4 слайд
Күш пен оның әрекет ету уақытының көбейтіндісі күш импульсі деп аталады
Күш импульсі бағыты күш векторының бағытымен сәйкес келетін векторлық шама болып табылады
5 слайд
Дененің бір бөлігі одан қандай
да бір жылдамдықпен
бөлінген кездегі қозғалысы
6 слайд
7 слайд
Табиғаттағы энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды ,ол тек бір түрден екінші түрге айналады
8 слайд
Кинетикалық
энергия
Дененің
импульсі
Толық
энергия
Потенциалдық
энергия
Деформацияланған
дененің
потенциалдық
энергиясы
Дәлдеп көзде
9 слайд
Сабақтың тақырыбы:
Тербелмелі қозғалыс.
Тербелмелі қозғалысты
сипаттайтын негізгі
шамалар
10 слайд
Сабақтың мақсаты:
Тербелмелі қозғалыс туралы, тербелмелі қозғалыстардың басқа қозғалыстардан ерекшеліктеріне, тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамаларға түсінік беру.
11 слайд
12 слайд
Жаралыс басы – қозғалыс,
Қозғауға керек қолғабыс.
Жан да мейлің бір мән де,
Сол қуатпен бол таныс
Әлемді сол мән жаратқан.
13 слайд
Тербелістер деп дененің бірдей уақыт аралығындағы дәлме – дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады
Тербелмелі қозғалысқа периодтылық тән. Қозғалыстың периодтылығы белгілі бір уақыт өткен соң дене орнының, яғни оның координатасының дәл немесе шамамен дәл қайталанып отыратынын білдіреді.
14 слайд
Серіппеге ілінген массасы кішкене жүктің тербелісі
Тұрғы қысқышына болат серіппенің бір ұшын бекітіп, оның екінші ұшына жүк ілеміз. Жүкке әрекет ететін Ға ауырлық күші мен Ғс серпімділік күші модульдері жағынан тең, ал бағыттары қарама – қарсы болған жағдайда , жүк тыныштық күйде болады: F=Fс+Fа=0
15 слайд
Дененің оған әрекет етуші күштер векторларының қосындысы нөлге тең болған кездегі күйін тепе-теңдік күй деп атайды.( а-сурет) Жүкті тепе-теңдік күйден шығарып төмен ығыстырғанда (ә-сурет), серіппе деформациясының ұлғаюы салдарынан серпімділік күші артады, ал Ға ауырлық күші өзгеріссіз қалады. Бұл күштерге теңәрекетті Ғ күші тепе-теңдік күйге қарай жоғары бағытталған.( б-сурет)
Егер жүкті тепе-теңдік күйден жоғары көтеріп,сонан соң жібере салса,ода ол төмен қарай бағытталған Ғ теңәрекетті күшінің әрекетінін тепе-теңдік күйге дейін үдей қозғалады. Процесс периодты түрде қайталанады. Серіппеге ілінген жүкті бастапқы тепе-теңдік күйіне қайтарушы Ғ күші сығылған немесе созылған серіппенің серпімділік күші болып табылады.Ол дененің тепе – теңдік күйден ауытқу шамасына тәуелді болады.
16 слайд
Дененің тепе – теңдік күйден ауытқуын ығысу деп атайды. Ғ= - kx.
Ығысуға пропорционал және оған қарама – қарсы бағытталған күштің әрекетінен болатын механикалық тербелістер гармоникалық тербелістер деп аталады
Тербелмелі қозғалыс пайда болуы үшін мына шарттар орындалуы қажет:
1) денені тепе – теңдік қалпынан шығарған кезде, оны бастапқы күйіне қайтаратын күш болуы керек.
2) үйкеліс мейлінше аз болуы керек. Өйткені үйкеліс әр уақытта қозғалысқа қарама – қарсы бағытталғандықтан, ол тербелістің өшуіне себепші болады.
17 слайд
Тербеліс периоды-дене қозғалысы толығымен қайталанып отыратын ең аз уақыт аралығы
Дене қайсыбір нүктеден шығып сол нүктеге қайта оралғандағы қозғалыс процесі бір циклді береді
Тербеліс жиілігі – бірлік уақыт ішіндегі тербеліс саны
[T] = с
t
T =
n
v =
n
t
[v] = Гц
v =
1
T
18 слайд
А
Амплитуда – дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуы
А
[А] = м
Тербеліс амплитудасы
19 слайд
Қозғалыстың басқа түрлері сияқты тербелмелі қозғалысты да жылдамдық және үдеу арқылы сипаттауға болады. Алайда тербелмелі қозғалыс кезінде бұл шамалар нүктеден – нүктеге өткен сайын өзгеріп отырады.
Тербелмелі қозғалыс кезіндегі жылдамдық пен үдеу периодты түрде өзгеріп отырады, яғни әрбір Т период өткен сайын жылдамдық және үдеу векторларының бағыты мен модулі қайталанады.
20 слайд
Тербеліс жасайтын дененің координаты уақыт өтуіне қарай қалай өзгергенін көрсетеді.Қозғалыс үшін х координатының t уақытқа графигі қисық болады , оны синусоида деп атайды
21 слайд
Тербеліс кезінде дененің орны үздіксіз өзгерсе –дене қозғалыста болады Тербелістегі дене кординатасының уақытқа тәуелділік графигі тербеліс графигі деп аталады .
22 слайд
“Біздің барлық біліміміздің тәжірибеден басталатыны сөзсіз”
Иммануил Кант.
1724-1804
23 слайд
Эксперимент жүргізейік!
23
Ұшқыр ойдан-
ұтымды жауап
24 слайд
Керекті құрал –жабдықтар:
тұрғы, серіппелі маятник , секундомер, математикалық маятник
1 тапсырма
Маятник 20 с –та қанша тербеліс жасайды. Тербеліс жиілігі неге тең?
2 тапсырма
Серіппеге тербеліп тұрған жүк 10 с –та қанша тербеліс жасайды.Тербеліс периодын анықта
25 слайд
1.Дененің х координатасының уақытқа тәуелділігінің графигі бойынша тербеліс периодын анықтаңдар .
(80 , а-сурет)
2.График бойынша (80,а-сурет) тербеліс жиілігін анықтаңдар .
Есеп
26 слайд
80,ә- суретте механикалық тербелістер кезіндегі дененің х ығысуының t уақытқа тәуелділігінің графигі кескінделген.График бойынша тербеліс периодын ,жиілігін және амплитудасын анықтаңдар
27 слайд
Дененің ОУ координатасының уақытқа тәуелділігінің графигі бойынша тербеліс амплитудасын, тербеліс периодын және жиілігін анықтаңдар? анықтаңдар .
Т
28 слайд
Торғай қанатының тербеліс жиілігі 10 Гц, шыбындікі 300 Гц, масаныкі 450 Гц . Олардың қанаттары 1 мин-та қанша тербеліс жасайды?
29 слайд
Тербеліс жиілігінің өлшем бірліктерін тап.
(дұрыс тапсаң шар әуеге қалықтайды!)
кГц
МГц
см
м3
м/с
Гц
Н
30 слайд
Тербеліс туралы алғаш зерттеуші ғалымдар
31 слайд
Ежелгі гректің атақты оқымыстысы Аристотель былай деген: «Барлық ауа шағыла отырып,тербелмелі қозғалысқа келу үшін соққы жасайтын бет бітімінің тегіс болуы қажет».
Ал аспап шегінің тербеліс заңдарын 1636 жылы Мерсеин деген ғалым ашты
32 слайд
Шектің ұзындығы мен амплитудасының арасындағы математикалық байланысты бірінші рет Эйлер ашқан болатын
Л.Эйлер француз ғалымы математик,физик,механик,
астроном
33 слайд
Әл-Фарабидің өзінің « Музыканың ұлы кітабы» деген еңбегінде шын мағынасында музыкалық дыбыстарды периодты тербелістерге сәйкестендіреміз, яғни период дегеніміз белгілі уақыт аралығындағы қайталанып отыратын тербелістер
Әл – Фараби мысал ретінде шектің тербелісін қарастыра отырып, шектің тербелмелі қозғалыстары оған жанасқан ауа қабатының бөлшектерін дірілдетеді деген. Аспаптағы қуыс бөліктер мен тесіктердің болуына байланысты аспаптың корпусы керексіз тербеліске ұшырайды.
Әл-Фараби
34 слайд
Италиялық физик және жұлдызшы Галилео Галилей бiрiншi сағаттың жүрiсiнiң бақылауы үшiн маятниктiң тербелiстерiнiң мерзiмнiң тұрақтылығының қолдануын идеяны айтып шықты. 1583 ж Галилейдiң iздеулерi сәттi аяқталды, және ол маятниктiң тербелiсiнiң мерзiмi арқанның ұзындығынан тәуелдi болатын тұратын маятник жүктi ауытқудың бұрышынан емес қозғалыстың заңдарын ашты
35 слайд
Голландия ғалымы Х.Гюйгенс
1657 ж алғашқы маятникті
сағаттарды құрастырған.
36 слайд
37 слайд
35
20
15
Адамдар ауасыз өмiр сүре алмайды
38 слайд
Жәндік қанаттарының, әткеншектің,
домбыраның,
магнит тілінің тербелісі
39 слайд
Тербеліс- өлең
жырларда
40 слайд
Тербеліс- бизнесте
41 слайд
42 слайд
Үйге тапсырма:
§ 25,26.Оқуға
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
"Сабақтың мақсаты: Оқушыларға тербеліс ұғымына басты мәліметтер беру және оның мағынасы қандай екендігін түсіндіру. Тербелмелі қозғалыстың түрлері, негізгі сипаттайтын шамаларының ролін және оның түрлерінің өзара әсерлесу периодына жиілігіне байлансытылығын сипаттап беру. Білімділік: Тербелмелі қозғалыс туралы, тербелмелі қозғалыстардың басқа қозғалыстардан ерекшеліктеріне, тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамаларға түсінік беру. Тәрбиелік: Оқушылардың ғылымға қызығушылығын арттыру, ізденімпаздыққа,зейінділікке, жинақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу. Оқушыларды танымдық және практикалық іс- әрекетте дұрыс әдіс-тәсіл жасауға үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың өз бетінен жұмыс істеу біліктерін, есте сақтауын, ой-өрісін дамыту,танымдық белсенділігін арттыру, физикалық теориялардың,олардың элементтерінің,ұғымдардың модельдерін,заңдарды қолдану,шекаралары туралы білімді қалыптастыру.Құбылыстарды салыстырып,қорытынды жасай білу, тәжірибелі фактілер мен эксперименттердің мәнін көрсету. Сабақтың типі: Жаңа тақырыпты меңгерту. Сабақты өткізу әдістері: түсіндірмелі, сұрақ-жауап, талдау,зерттеу,өз бетімен ізденіс жұмыстары,салыстыру,эксперименттік жұмыс Сабақтың көрнекілігі: компьютер,интерактивті тақта,презентация, флипчарт, анимациялар ,сағат, метроном,іштен жану двигателінің моделі,Күн жүйесінің , планеталардың,Жердің жасанды серігінің қозғалысын компьютерлік моделдеу,математикалық маятник,электронды оқулық, серіппе, жүктер,домбыра Сабақтың пәнаралық байланысы: әдебиет, математика, биология. Аймақтық компонент : Семей Ертіс өзені ,көпір Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру ІІ.Үй тапсырмасын тексеру Интерактивті тақта,флипчартты қолдану арқылы арқылы суреттер, анимация арқылы сұрақтар бойынша үй тапсырмасын тексеру ІІІ.Жаңа тақырыпты меңгерту Оқушылардың шығармашылық жұмысын қорғау (презентация,видеоролик) Эксперименттік тапсырма Есептер шығару Қорытындылау
6 624 589 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Сапакбаева Гульжан Мейрамгалиевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
10 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.