«ТУБЕРКУЛЕЗ – ҚАУІПТІ ДЕРТ »
Мақсаты
: Оқушылардың
туберкулез туралы білімдерін, аурудың ерекше белгілері, жұғу жолдары, сақтану
шаралары туралы білімдерін кеңейту. Салауатты өмір сүруге, денсаулықтарын
шынықтыруға, ұтымды тамақтануға, жеке бас гигиенасын сақтауға дағдыландыру .
Қатысушылар
: 6-9 сыныптар
Көрнекіліктер:
Плакаттар, кітап көрмесі, слайдтар.
Барысы
. Сахнада хан екі уәзірімен әңгімелесіп отырады.
Сахна
сыртынан дауыс шығады:
АЛТАЙДАН
АТЫРАУҒА ДЕЙІНГІ ҰЛАН ҒАЙЫР АЛҚАП БАҒЗЫ ЗАМАННАН ҚАЗАҚ ҰЛТЫНЫҢ МЕКЕНІ. ҰШҚАН
ҚҰСТЫҢ ҚАНАТЫ ТАЛАТЫН ШЕКСІЗ АЛҚАПТЫ АТА-БАБАМЫЗ , АҚ БІЛЕКТІҢ КҮШІМЕН, АҚ
НАЙЗАНЫҢ ҰШЫМЕН ҚОРҒАП КЕЛДІ. ТАЗА АУАДА МІНГЕНІ ЖЫЛҚЫ, ІШКЕНІ ҚЫМЫЗ, ЖЫЛҚЫНЫҢ
ЕТІН ЖЕП, ДЕНІ САУ САЛАУАТТЫ ӨМІР СҮРІП ЖАТТЫ.
Осы
кезде әлем-жәлем киінген , қолында сылдырмақ таяғы бар бақсы жүгіре айқайлап
кіріп, еңбектей хан алдына келеді.
-
Масқара,
масқара, сұмдық,сұмдық ... Уа әлемнің билеушісі хан ием! Құдіреті күшті мықты
тақсыр. Сіз бәрін білесіз, сіздің күшіңіз бәріне де жетеді. О, хан ием
құдіретті қазақ даласына бір ауру жайылып барады. Өкпені құртады дейді.
Ауырғандар саны артып барады. Өзіңіз бір амалын жасаңыз. Сіздің құдіретіңіз
оған жетеді. Сақта еліңді, сақта далаңды, сақта халқыңды!
Осы
кезде жайбарақат әңгіме құрып отырған хан орнынан ұшып тұра келеді.
-
Не
дейді? Не сұмдық айтты мына бақсы? Уәзірлерім, ыза жай емес болуы керек?
Сіздерге тапсырма, осы ауру жайлы толық біліп, анықтап келіңіздер. Болашақ
ұрпақ сау болуы біздің қолымызда. Біліп алып шара жасайық.
-
Жарайды
,жарайды хан ием.
-
Табамыз,
анықтаймыз. Сақтаймыз халқымызды.
Екі
уәзір кетеді.
Бірінші
уәзір:
-
Даудың
алдын алмаған – төлейді, аурудың алдын алмаған- өледі – дейді, бұл ауру туралы
біліп,сақтанайық.
Екінші уәзір:
-
Көпті
көрген куәлі,
-
Көп
ауызы дуалы ,- деген ғой, көптен сұрап, аралап, анықтайық.
Алдарынан
оқымысты шығады. Екеуі амандасып, қол алысып, құшақтасады.
-
О,
қарағым түріңе қарасам, оқымысты сияқтысың. Өкпені құрттататын бір ауру шығыпты
дейді.көптеген адамдарды ауру меңдеп, көбейіп барады. Бұл қандай ауру өзі, оның
емі бар ма?
-
Дәл
үстінен түстіңіз. Мен сол ауруды зерттеп жүрген адам едім. Бұл өкпенің құрт
ауруы – туберкулез. Ол ауру көзге көрінбейтін «Кох таяқшасы» микробы арқылы
жұғады. Өте жұқпалы.ауырған адамдар дәрігерге көрінбесе қауіпті. Бұл ауруды
бір адамның өзі жылына 10-25 адамға дейін жұқтырады. Сондықтан өте қауіпті.
-
Е,
балам, рахмет, өркенің өссін. Бұл ауруды зерттеп, түбіне жетуіңе тілектеспін.
Мен, хан иеме барып естігенімді айтайын.
Екінші
уәзір ойланып қалады.
Екінші
уәзір:
-
Не
істесем екен? Бұл аурудың белгілері қандай? Кімнен сұрасам? Қайдан білсем? Оның
белгілерін білмесек сақтана , емделе алмай асқындырып аламыз ғой. Енді не
істедім?... ойланады ... Е, таптым, таптым! Менің сыйқырлы құмырам бар ғой. Қазір
құмырамды ысқыласам , сиқыршы шығады. Оның қолынан бәрі келеді.
Ол
құмырасын ысқылайды. Осы кезде сиқыршы шығады.
-
Не
бұйырасыз ием?! Мен сізге қызмет етуге әзірмін.
-
Сиқыршы,
ал керемет болсаң, туберкулез ауруының белгілерін айтып берші.
-
Жарайды,
қазір мен «уф» деймін, сол кезде ауру адам мен дәрігерді көресіз.
Сол
кезде ауырған адамды қарап отырған дәрігер пайда болады. Ауырған адам жөтеліп
отырады.
Дәрігер:
-
Қашаннан
бері ауырып жүрсіз? Қалай ауырдыңыз? Қандай белгілері болды?
-
Бір
айдай болып қалды, жөтелім басылмай қойды. Дәрі де іштім, басқа емдер де
қолдандым, тәбетім жоқ. Түні бойы терлеймін, жүдеп кеттім.
-
Сізді
рентгенге түсіріп, тексеру керек.
ЕСТЕРІҢІЗДЕ
БОЛСЫН! ЕГЕР 3 АПТАДАН АРТЫҚ ЕМ ҚОНБАЙ ЖӨТЕЛСЕҢІЗ, ТӘБЕТІҢІЗ ТӨМЕНДЕСЕ, ТҮНДЕ
ТЕРЛЕСЕҢІЗ, ДЕНЕ ҚЫЗУЫ ҮНЕМІ КӨТЕРІЛСЕ, ЖҮДЕП КЕТСЕҢІЗ, МІНДЕТТІ ТҮРДЕ
ДӘРІГЕРЛІК ТЕКСЕРУДЕН ӨТІҢІЗ. БҰЛ БЕЛГІЛЕР ТУБЕРКУЛЕЗ АУРУЫНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ. ЕГЕР
ӨЗІҢІЗ НЕМЕСЕ ТАНЫСЫҢЫЗДАН ОСЫ БЕЛГІЛЕР БАЙҚАЛСА, КЕШІКТІРМЕЙ ДӘРІГЕРГЕ
КӨРІНІҢІЗ. ЕРТЕРЕК АНЫҚТАЛСАҢЫЗ ТЕЗ ЖАЗЫЛАСЫЗ.
Хан
уәзірлерімен кездеседі.
Хан
мен дәрігер:
-
Уа,
уәзірлерім халық үшін, халықтың денсаулығы үшін көп іздендіңіздер, жарайсыздар!
Нағыз халықтың адамы екендеріңіз көрініп тұр. Бұл ауру қалай жұғады, сақтану
шаралары бар ма? Енді соған назар аударыңыздар.
-
Туберкулез
ауруының микробтары адамға жөтелгенде, түшкіргенде 1,5 м. Қашықтыққа тарап,
60минут сақталады. Ауру адамдармен қарым –қатынаста болған адамдарға тез
жұғады.
-
Ауру
адамдар қолданған ыдыстар, заттардан жұғады.
Осы
кезде ауырған бала , екінші баламен қол алысып амандасады.
-
Тоқта!
Олай етуге болмайды! Сақтан! Бұл аурудың микробтары өол алысу кезінде жұғады.
-
Ауада,
суда «кох таяқшасы» яғни, туберкулез қоздырушысы ұзақ сақталады. Сондықтан
қайнаған су ішу керек. Ол ауырған мал өнімдерінен жұғады. Көшеде сатылатын
тамақты алуға тыйым саламын. Жер бетіндегі 1 млрд. Адам, ал Қазақстанда 100 мың
адам туберкулезбен ауырады. Содан сақтаныңыздар! Ауырмайтын жол іздеп, іске
асырыңыздар!
-
Жеке
бас гигиенасын сақтау, ұтымды тамақтану, үнемі денені қозғалыста ұстап, таза
ауада дене шынықтырумен айналысу,шылым шекпеу, жат қылықтардан аулақ болу,
жылына бір рет кеудені рентгенге (флюорография) түсіріп, тексеріп отыру қажет.
Туберкулез ауруын емдеу тегін.
Барлығы
:
-
БІЗ
ҚАЗАҚ ЖАСТАРЫ , САЛАУАТТЫ ӨМІР СҮРУДІ ҚОЛДАЙМЫЗ! ДЕНСАУЛЫҚТЫ НЫҒАЙТЫП,
САЛАУАТТЫ ӨМІР СҮРІП, ТУБЕРКУЛЕЗГЕ ЖОЛ БЕРМЕЙМІЗ.
Бір
топ жастар би билеп , арасында макет киіп жүрген туберкулез ауруын аластайды.
-
ЖОҒАЛ
ТУБЕРКУЛЕЗ!!! ( Макет жерге тасталады.)
Мұғалім:
-
Егер
сіз осы айтылған кеңестерді орындап, көрсетілген көріністерді есте сақтасаңыз,
қпауіпсіздік шараларын орындап , салауатты өмір сүрсеңіз , өзіңізді туберкулез
ауруынан сақтайсыз. Дені сау ұрпақты сақтауға да зор үлес қосасыз. Олай болса
8 және 9 сынып оқушыларының әзірлеген мәнжазбаларымен таныстырса , басқа сынып
оқушылары «ТУБЕРКУЛЕЗГЕ ЖОЛ ЖОҚ !!!» - тақырыбындағы қабырға газеттерін
қорғайды.
Қорытынды:
«Ең үздік газет», «Ең үздік қорғаушы», «Ең ұйымшыл сынып»- тақырыптары бойынша
оқушылар марапатталады .
СОҢЫ
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.