МӘТІНДІ КВАНТТЫҚ ЖҮЙЕСІМЕН ТАЛДАУ-тест тапсырмаларының түрлері

 

Мәтінді Кванттық жүйесімен талдау

 

1.Мәтінді бөліктерге бөліп, әр бөліктің атауын беру

2. Берілген мәтінді логикалық қағидаға негізделген абзацтарға бөлу(6-8 жолдан)

3. Кілт сөздері басына қарай жазылады

4. Тапсырмалар барынша жеңіл тілмен жазылған болу керек

5.Сирек қолданатын сөздерді пайдаланбау.

6. Ой бір абзацтың ішінде басталып, аяқталу керек.

7. Білуге тиісті және кейін міндетті түрде тексерілетін элементтерді жазу  керек

 

Тестік формадағы тапсырмаларға міндетті талаптар:

-         Логикалық ойдың жүйелілігі

-         Тест түрінің дұрыстығы

-         Технологиялылығы

-         Нақтылығы

-         Жауап беру үшін белгілі орынның болуы

-         Тапсырма элементтерінің дұрыс орналасуы

-         Жауапты бағалау ережелерінінң барлық тапсырушыға бірдей  болуы.

-         Тапсырманың мазмұны мен нұсқаулықтың тең дәрежеде болуы.

-         Тапсырманың жауабы қысқа және берілген мәтінге сай болуы керек.

 

 

 

Логикалық ойдың жүйелілігі

Көптеген жағдайларда сұрақтардың орнына қолданылады. Оқулықтағы сұрақтар көп сөзден тұрады және жауаптардың түрлілігін туғызады. Олар толық және толық емес, дұрыс және дұрыс емес құрылымы бойынша әр түрлі болып келеді. Сондықтан ондай жауапты бағалау мұғалімнің қатысуын талап етеді.

 

Тест түрінің дұрыстығы

-          бұл мәтіннің мазмұнын реттейді. Оқу пәнінің мазмұнын талдауға және дидактикалық бірліктердің біріктіруіне, тапсырманың ұсақ бөлшектері арқылы берілуін көрсетеді.

 

Технологиялылығы

 Бұл қазіргі заманға сай тест тапсырмалары болып табылады. Мұндағы тапсырмалар техникалық құралдарды пайдалана отырып дәл, тез, және нақты бағалауға мүмкіндік береді. Бұл тапсырмалар  орындаушылардың барлығына компьютер арқылы тез және нақты орындауға мүмкіндік береді.

 

Нақтылығы

Тапсырмалалардың нақтылығы әрбір сөзді, сызбаларды, таңбаларды ой елегінен өткізіп

құрастыруды талап етеді. Сондықтан тапсырмалар әрдайым есептер мен сұрақтардан қысқа болып келеді.  Түсініксіз сөздер, жиі қайталанатын, сирек қолданылатын сөздердің қолданылуына тиым салынады.

 

Жауап беру үшін белгілі орынның болуы

Тестің сыртқы белгілерінің дұрыс орналасуы болып табылады.

 

 

Тапсырма элементтерінің дұрыс орналасуы

Бұл орындаушының уақытын үнемдеу және жауапты табу кезінде тез шешім қабылдауға көмектеседі.

 

Жауапты бағалау ережелерінің барлық тапсырушыға бірдей  болуы.

Барлық орындаушыға бірдей талап қойылады. Барлығы бірдей сұрақтарға жауап береді және ешқайсысына жеңілдік қарастырылмайды. Бағаның әділ бағалануы алдын ала белгіленіп барлығына бірдей қолданылады.

 

Тапсырманың мазмұны мен нұсқаулықтың тең дәрежеде болуы.

Бұл педагогикалық өлшемдердің әділ және бірқалыпты болуына жағдай жасайды.

 

Тапсырманың жауабы қысқа және берілген мәтінге сай болуы керек.

 Барлық бөліктерінің бір- бірімен үйлесімді болуы және тапсырма мазмұнының барлық орындаушыға тең дәрежеде берілуіне жағдай жасайды. Қойылған сұрақтың тапсырмаға сәйкес келмеуі жауаптың қателігін туғызады.

 

 

Бастауыш сыныптарда пайдалануға қолайлы тапсырма түрлері.

 

1. Қарама-қайшылық  қағидасы
2. Біркелкі болу қағидасы.
3. Импликация қағидасы.
4. Сөйлемді  құрылымына сай реттеу қағидасы.

 

Қарама-қайшылық  қағидасы

1 Заттың атын білдіретін сөздер

1)Зат есім

      2) Етістік

 

      2. Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан мәні

1) өзгереді

      2) өзгермейді

 

Біркелкі болу қағидасы.

 

1. «Ғылым таппай, мақтанба» өлеңінің авторы

1)      Абай                                      3) Міржақып

2)      Ыбырай                                 4) Ахмет

     

2. Халық ауыз әдебиетінің жанрлары

1)      мақал-мәтел                           3) ертегі

2)      жұмбақ                                   4) проза

 

Импликация қағидасы.

 «Егер де, онда» деген сөздермен беріледі

 Мысалы:

1)Егер бүгін дүйсенбі болса, онда ертең    [сейсенбі        

                                                                        жұма

                                                                        сенбі                  болады

                                                                        сәрсенбі  ]   

 

2) Егер де күн бұлтты болса, онда  [қар

                                                                     жаңбыр

                                                                     жел                               жауады

                                                                     найзағай]

 

Сөйлемді  құрылымына сай реттеу қағидасы.

Мұнда сөйлемдегі сөздердің орны ауыстырылып беріледі. Оқушылар сөйлемнің ретіне қарай оларды нөмірлейді.

1)      Наурыз мерекесінде

5

1

4

3

2

                   айтылып                 биленеді             ән                      би

 

	7		6

 

                           ұлттық                   ойнатылады                 ойындар

 

2)             Абай атамыздың өлеңінде

6

4

3

2

                   болма                      әрнеге                өнерпаз            

 

	1		5

 

                           арқалан                  әсемпаз                         болсаң,-

                                                  

                       дегендей әр адам өнерге құштар болу керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

В.Аванесовтың Кванттық жүйедегі тапсырма.

 3 класс

Абай атамыздың «Жазғытұрым» өлеңі бойынша:

1.Жазғытұры қалмайды ..................    сызы,

1.көктемнің

2. қыстың

3.күздің

4.жаздың

 

2. Масатыдай ...............  жердің жүзі.

1.гүлденер

2. көркейер

3.жайқалар

4.құлпырар

 

3.Жан – жануар адамзат анталаса,

Ата – анадай .............  күннің көзі.

1.елжірер

2. күлімдер

3. егілер

4. қуанар

 

4. Түйе боздап, қой ....... – қорада шу

1.бұзаулап

2. лақтап

3. қоздап

4. құлындап

 

5. Көбелек пен  .......... да  сайда ду-ду

1. құрттар

2. құстар

3.құрлар

4.қоңыздар

 

5. Гүл мен ағаш ............. қарағанда

1.жайқалып

2.қуанып

3.сүйсініп

4.майысып

6.Сыбдыр қағып, бұраңдап  ........   су.

1.ағады

2.тамады

3.барады

4.өтеді

 

 

І.Жансүгіровтың «Жазғытұрым» өлеңі бойынша тесттік жұмыс

1.Ой, балалар, балалар,

Жылы – жылы ......  соқты

1.боран    2.жел       3.жаңбыр      4.ауа

 

2.Жылғалардан  ....   ақты

1.сел        2. Мұздақ      3.су           4.жаңбыр

 

3. ............... -  ................ қаз кепті

1.қаңқыл- қаңқыл           2.саңқыл – саңқыл       3. қаңғыр – қаңғыр       4.тыру – тыру

 

4. Жер ............ – жаз кепті

1.жылынды         2.көгерді        3.гүлденді        4.қарайды

 

5.Желкілдейді  ....... майса

1.жасыл     2.көк       3. Күлгін      4.көгілдір

 

6.Желіндейді  ..........       жайса

1.қой      2. Сиыр       3.жылқы           4.қой

 

7.Ауыл  ...........   қыстаудан

1.қонды           2. Көшті           3. Келді          4.қалды

 

8.Әпке,  ...........  қой сауған

1.ағамдар         2.әжемдер           3.апамдар            4.жеңгемдер

 

9.Құс  .......  түзеді

1. қонысын         2.қыстауын        3. Қанатын         4. ұясын

 

10. Тайымды ........   күзеді

1. әкем        2.анам           3. Ағам        4. атам

 

11. Ел .............  қырқыпты

1.қойын          2.ешкісін               3.түйесін               4.марқасын

 

12.Егіндерін   ................

1.қырқыпты            2. Сеуіпті          3.тасыпты              4. жыртыпты

 

13.Ой, балалар, балалар,

Ойналық та ...............

1.күлелік          2.билейік            3.ойлайық                 4.қайтайық

 

14.Қос  ...........  мінелік

1.үстіне               2. Басына               3. Мойнына         4.арқасына

 

 

 

 

 

 

Көктем сәні ертегісі бойынша Кванттық жүйеде ертегіні талдау.

1.Барлық жан – жануар  .........  оянды.

1.таңертең       2.ұйқыдан         3.төсегінен          4.інінен

 

2.Қартайғандікі ме, аң патшасы ..........  кешеуілдетіп оянды.

1. жолбарыс                       2. Арыстан                3. Піл               4. Керік

 

3.Керілді, созылды.Айналаға көз салды. Дала .......... тұр екен.

1.гүлдеп        2.құлпырып            3.жайнап               4.жылынып

 

4.-Жар салдыр, - дейді Жолбарысқа. –Аң біткен  ................

1.келсін          2.қосылсын            3.жиналсын             4.құлақ салсын

 

5.Бәріңе бір   .........    беремін

1.сұрақ         2.тапсырма          3.өтініш               4.есеп

 

6. Арыстан жиналғандарға жағалай қарап алып. –Көктем    .......    неден?

1.ажары             2.берекесі             3.көркі             4.сәні

 

7. Гүл,  ........., - деді Қасқыр

1. мырзам           2.тақсыр                3.патшам                 4.ханзада

 

8. Жасыл   ............           – деді Ақбөкен.

1.желек             2.шөп             3.жапырақ             4.орман

 

9. Хош   ........ ,- деді Ит

1.көрдік             2.келдің             3.аман ба?               4.иіс

 

10. Мөлдір   ......,- деді Қоян.

1.бұлақ            2.су                     3.көл                      4.өзен

 

11. Жылылық, - деді ..........

1.аққу                2.ат                3.Арқар                     4.Марал

 

12. - ........... , - деді Киік.

1. жаңбыр                   2.сел                   3.жел               4.нөсер

 

13.Ашық  .........., - деді Түлкі.

1.күн             2.дала          3.аспан               4.хабар

 

14. Салқын    ........... , - деді Бұғы.

1. самал                2.ауа                   3.жел                  4.леп

 

15. Еңбек, - деді    .......

1.тиін          2.тышқан                  3.піл                 4.маймыл

 

16. Шалқыған    ............., - деді  Аю

1.өмір          2.көңіл                 3.шақ             4.ғұмыр

 

17.  Аңдар айтып біттік дегендей іркіліп қалды. Арыстан отты көзін Бұлғынға қадады:

- Сен неге үндемейсің? 

Бұлғын арыстанның алдына кеп:

айтатын                  мен                      тақсыр                жоқ

 

қалған                    ештеңе

Меніңше, көктем сәні – осы айтылғандардың бәрі, - деді

 

18. Солардың   ......... қоссақ, көктемнің сәні шығады.

1.жинап             2.түгел           3.бәрін                 4.тізіп

 

19.Бұлғынның сөзіне бәрі қол соғып,  .........   болды.

1. мәз          2.риза              3. разы            4.көңілді

 

20.Аңдар көңілді    .............

1.болды.                  2.қайтты                  3.тарасты              4.өткізді

 

 

«Көктем» өлеңіне Кванттық жүйеде талдау.

1.Қарды ерітіп өкпек   .....

1.ызғар           2.жел               3.самал          4.боран

 

2. Қақты       ............      қоңырауын

1.мектеп          2.өмір                3.көктем            4.дала

 

3. Мұз аралас ақты      ..........,

1.жел         2.жаңбыр          3.су         4.сел

 

4.Жуып        ..........     омырауын.

1.жердің          2.даланың         3.өзеннің             4.таудың

 

5. Күркіреп кеп     .......     аспан

1.ашық               2.көк             3.тұнық                   4.бұлтты

 

6. Ағыл – тегіл тұр     ...........

1.құйып                2.тамып             3.жауып                4. төгіп

 

7. Көк соқта боп ұласқан

Жаңбырдан      ........          күрт еріп.

1.қар           2.мұз           3.дала           4.мұздақ

 

8. Жер дегдіді,    .............,

1.жайқалды           2.көгерді             3.қарайды           4.құлпырды

 

9. ................       барқыт   жамылып

1.көк             2.қызыл              3.сары             4.жасыл

 

10.Бәйшешегі түрленді,

Иіс     .........    жағынып.

1.сабын            2.майын              3.суын          4.крем

 

11.Сол бір    ........    балалар

1.шақта          2.мезетте              3.уақытта          4.кезде

 

12.Ақ балтырын     ...........

1.қайырып             2.түрініп               3.көрсетіп

 

13.Қызық көріп жағалап,

...... - ........     жүгіріп.

1.жалаң – аяқ             2.сай – салаға        3. ойға – қырға  

 

14.Жасыл, сары, ал қызыл,

Неше түрлі     .............     теріп.

1.гүл          2.көбелек          3.қалампыр                 4. Шөп

15.Қуаныса кейбірі,

Жас   .............     жүрді егіп.

1.талды            2.қайыңды               3.шыбықты          4.өскінді      

     

 

«Қош келдің, Наурыз» мәтінін Кванттық жүйеде талдау

 

1.Наурыз – қазақтың шын мағынасындағы  .............   мейрамы.

1.діни             2.ұлттық               3. мемлекеттік            4.тарихи

 

2.Наурызды қазақтан басқа Күншығыс елдері ............... мейрам етеді

1.Үндістан         2.Иран         3.Ауған,Бұхар        4.Кавказ т.б        5.бәрі

 

3.Наурыздың 22 –сінде күн мен түн .......... .

1.кенеледі          2.ауысады            3.теңеледі                4.ұзарады

 

4.Тіршіліктің арқауы алдыменен - ........... .

1.тамақ              2.су             3.жылу          4.ауа

 

5.Қазақта Наурызда ұлттық тағам .........    ......... әзірлеген.

1.бауырсақ          2.ет                3.манты           4.Наурыз көже

 

6.Қазақтың күн көрісі оның тамағы да, көлігі де, үйі де, киімі де - .......  болған.

1.киіз үй             2.төрт түлік мал              3.домбыра             4.қымыз

 

7. Қазақта Наурыз мерекесін үлкен дайындықпен қарсы алып, үй – үйді аралап, құшақтасып    .............. болған.

1.амандасатын             2.қауышатын                  3.көрісетін            4.татуласатын

 

8. Қазақтар қыстың ауыр не жеңіл өтуінен: жеңіл болса – құт, ауыр болса -   .......

болатынын байқаған

1.аяз              2.жел            3.өрт            4.жұт

 

9.Дүниеге көрік берген, шырайлы, жыл басы - ...............  айы, қош кедің!

1.Ақпан               2.Маусым                  3. Наурыз                 4.Мамыр

 

10.Наурыз күні қазан толса,

Ол жылы ақ мол болар.

Ұлы кісіден бата алса,

Сонда олжалы жыл болар, - деп ауыл        ..........     бата тілеген.

1.ақсақалынан           2.әжелерден          3.апалардан           4.ағалардан

 

11.Наурыз мерекесінде

      Ән                   биленеді                         ұлттық                   би

            

      Айтылып                        ойнатылады                               ойындар

 

 

 

 

«Ер еңбекте сыналады» мәтінін Кванттық жүйеде талдау.

 

1.Құрылыста адам аз. Сол адамға көп      ..........     бағынып, айдауына жүріп, айтқанын орындайды.

1.мотор        2.машина            3.кран                4.трактор

 

2.Тізбек – тізбек жүк машиналары      .........      алаңына ағаш, тақтай, тас, цемент, әк жеткізеді.

1.құрылыс            2.зауыт               3.жұмыс                 4.үй

 

3.Олар алқынып, гүжілдеп,      ..........           алыстан келеді.

1.дырылдап                2.уілдеп                3.дүрілдеп                 4.гүрілдеп

 

4.Машинаның да машинасы бар. «Бәрін бітірген өзім» дейтін         ............    олардың арасынан да табылады.

1.өзімшілдер            2.бастықтар            3.мақтаншақтар            4.құтыршақтар

 

5.Әсіресе зауыттан жаңа ғана шыққан   бір    .......    ...........   мақтанғанда жер – көкке сыймайды.

1.жүк машинасы           2.жеңіл машина           3.кран            4.камаз

 

6. Ол көтергіш кранға қарап, оны кекетіп – мұқата жөнелді.

- Ей, сен, мойныңды соншама     ...........     кімді қарап тұрсың?- деп қарқ – қарқ күлді.

1.көтеріп            2.бұрып               3.ұзартып             4.созып

 

7.- Мойныңды қанша созғаныңмен, біз  ..........  -  ............       жүрген алысқа бәрібір көзің жетпейді.

1. көріп жүрген           2.барып – келіп         3. баратын жерге        4.алысқа барып

 

8. Көтергіш кран жауап бермей, өз жұмысын істеп, құрылысшының          .........     әперіп тұра берді.Моторы гүрілдеп, қосақталған әлденеше бөренелер мен ағаштарды аспанға көтерді.

1.керегін                2.қажетін                          3.сұрағанын                4.тастарын

 

9.- Е-е, - деді жүк машинасы. – Мен гүрілдесем, жүріп кетемін, алысқа ағызамын.Ал сен қанша гүрілдесең де, бір орныңнан    ..........      мойныңды созып тұра береді екенсің.

1.қисаймай                 2.тапжылмай                   3.қозғалмай              4.өзгермей

 

10. – Әркімнің өз өнері, өз міндеті бар. Біреу күшті, біреу жүйрік, біреу өнерлі.  Біреу жүріп істейді, біреу         ...............        істейді, - деді көтергіш кран.

1.қозғалып              2.тұрып                   3.шапшаң                 4.жай

 

11.Аспанда түнерген  бұлт  көшіп жүрген – ді.Түс ауа сол бұлт қатты          ........    ......... айналды.

1.ақ жауынға         2.қара жауынға          3.нөсер жауынға          4.соқыр жауынға

 

12.Құрылыс маңы лайсаң батпақ болып кетті. Әлгі мақтаншақ машина ойпаттағы  ..............   батып қалды.

1.лайға                      2.батпаққа                  3.балшыққа             4. Шұңқырға

 

13.Қанша гүжілдесе де шыға алмай, сазға белшеден батқан үстіне бата түсті. Басқа бір жолдас машинасы келіп, оны       ..............      тартып шығармақ болды.

1.жіппен                2.шынжырмен               3.арқанмен            4.темірмен

 

14.Сол сәтте құрылыс бастығының әмір етуімен көтергіш кранға кезек келді. Кран мойнын бұра келіп, шұңқырда тұрған машинаны шынжырмен асты – үстінен орап байлаттырды. Содан кейін абайсыз құлаған баланы     .........      көтергендей, машинаны жоғары көтеріп әкетті.

1.құлағынан           2.қолынан            3.аяғынан             4.шашынан

 

15.Дөңес жерге шығарып қойды да, мақтаншақ машинаға:

- Балақай, бұдан былай мақтанба, әркімнің өз өнері, өз орны бар. Бәріміз де құрылысшының тек        ..........           ,- деді.

1.орынбасарымыз              2.інісіміз           3.көмекшісіміз          4.әміршісіміз

 

16. «Ер      .............         сыналады» деген сөз осындай іс нәтижесінде айтылған екен.

1.жұмыста               2.еңбекте                3.кәсіпте                4.көпшілікте

 

17.Осы мәтіннің авторы Жекен Жұмаханов.

1.иә, дәл солай                2.жоқ, мен келіспеймін

 

 

Еңбекпен тапқан тиін ертегісін Кванттық жүйеде талдау.

 

1.Біреудің ерке ұлы болыпты, өзі .........     екен.

1. жалқау           2.еріншек             3.сотқар             4.маубас

 

2.Әкесі оны бағып – қағып, киіндіріп жүріпті. Ақыры кәрілік жеңіп, сырқаты ......  қарт әйеліне айтыпты.

1.асқынған             2.шаршатқан              3.күшейген             4.жеңген

 

3.Өмір бойы тірнектеп ......  мүлкімді басқа біреуге беремін.

1.ұстаған              2.сақтаған               3.жинаған                   4.алған

 

4.Ұлыма ештеңе қалдырмаймын. Ол – жалқау.Барды ұқсату, табыс табу бұның  ......... келмейді.

1.аяғынан            2.қолынан                3.ойына да               4.жалқаулығынан

 

5.Жаны ашыған анасы ұлына барып,    ........  алтын береді.

1.бір сомдық                2.бес сомдық                    3.жүз сомдық             4.он сомдық

 

6.- Ымырт жабылғанға дейін бір жерде бола тұр, -дейді ол баласына. ............. түскен соң үйге кел.

1.түн                     2.қараңғы                      3.ымырт                 4.кешке

 

7.Мынаны ......... алған едім, - деп әкеңе алтынды сыйлағайсың,-  дейді анасы.

1.жалақыма            2.жұмыс істеп                3.еңбегіме             4.өз қолыммен

 

8.Баласы шешесінің айтқанын бұлжытпай орындайды. Кешке әкесіне алтынды ұсынады. Алтынды шал лаулап .......   .........   пешке лақтырып жібереді.

1.жанып жатқан             2.тұтанып жатқан         3.сөніп жатқан          4.қызып жатқан

 

9. –Бұл сенің еңбектеніп тапқан ақшаң емес, - депті.Ұлы жымиып ........... де түк айтпай шығып кетіпті.

1.қарапты             2.қойып                 3.күліпті                 4.томсырайып

 

10.Қулықтан ештеңе шықпайтынын білген анасы: - Біз әкеңді алдай алмайтын көрінеміз, балам. Одан да ақшаны ........... тап, - деп ақыл айтыпты.

1.еңбекпен             2.жұмыс істеп              3.адал жолмен                   4.кәсіп етіп

 

11.Анасының тілін алған баласы үйінен кетіп, .......... бойы жұмыс істейді.

1.айлар                2.тәулік                3.жылдар                4.апта

 

12.Тапқан тиынын әкесіне әкеп береді.Қария алтында тағы да отқа лақтырып жібереді де: -Жоқ, ұлым бұл да сенің өз еңбегіңмен тапқан ......... емес, - дейді.

1.тиын                        2.ақша                     3.жалақы                    4.пұл

 

13.Бұған ұлы шыдай алмайды. Орнынан тұрып, жалыны бетті күйдіретін шоқтан жалаңаш қолымен ақшаны суырып алады да: - Әке, мен бұл ақшаны апта бойы .......... жүріп таптым.

1.шаршап – шалдығып            2.сілем қатып             3.еңбек етіп              4.тыным таппай

 

14.Сонда әкесі тұрып: - Бұл ақшаны ...........    де өз еңбегіңмен тапқан екенсің, балам.Көзім енді жетті, - депті.

1.расында                2.турасында               3.шынында                      4.дәлірек айтқанда

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттері:

 

 

1. Педагогика ғылымының докторы, профессор В.Аванесовтің лекциялары
2. 1 класс Ана тілі оқулығы Ш.Әуелбаев, Ә.Наурызбаева Р.Ізғұттынова С.Тәжімбетова Алматы, Атамұра 2012 ж
3. 3 класс Ана тілі оқулығы  Т.Әбдікәрімова, С.Рахметова Алматы, Атамұра 2010 ж
4. 4 класс Ана тілі оқулығы  Т.Әбдікәрімова, С.Рахметова Алматы, Атамұра 2011 ж
5. Бастауыш мектепте оқыту  журналдары