Гүлмира Сейітова Жақсыбайқызы
№188 орта мектептің тарих пәні мұғалімі
Қызылорда
облысы,
Жалағаш ауданы,
Аққыр ауылы
7
сынып Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы:
ХIV-ХV ғ Қазақстанның сәулет өнері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақстандағы
сәулет өнерінің дамуын нақты мысалдар арқылы көрсете отырып, сәулет өнері өз
заманының тарихы екеніне оқушылардың көзін жеткізіп түсіндіру.
Дамытушылық: Лашық
пен жеркепе салудың жүздеген жылдар бойы қалыптасқан тәжірибесін нақты деректер
арқылы көрсетіп,оқушылардың сәулет өнерінің ғимараттарын сипаттау, суреттеп
әңгімелесу. Айша- бибі Ахмет Йассауи,Жошы хан кесенесі суреттерімен
таныстырып,олардың ойлау,таным қызметін дамытуға жағдау жасау.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдістері:
Болжау,суреттеу мен әңгімелесу, сұрақ-жауап
Сабақтың көрнекілігі: Айша- бибі, Ахмет Йассауи, Жошы хан кесенелері, Алматы қонақ үйі,
Орталық мешіт, кафедралық сабор. Қазақстан Республикасының картасы.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі
2.Үй тапсырмасын еске түсіру.
3.Жаңа материалды игеру:
Сәулет өнері.
Арыстан баб кесенесі.
Көккесене.
Алаша хан кесенесі.
Сабақты бекіту:
Сұрақ-жауап:
1.Сәулет өнері дегеніміз не?
2. ХIV-ХV
ғасырлардағы қандай сәулет өнерінің ескерткіштері сақталған?
3.Арыстан баб
кесенесі қанша рет қайта тұрғызылды?
4.Алаша хан
кесенесі қай жерде? Кесененің өзіне тән қандай ерекшелігі бар?
5.Қожа Ахмет Йассауи
кесенесінің құрылыс жүйесі туралы не білесіңдер ?
6.Кесенені
салғызуда қандай мақсат көзделді?
7.Рабиға сұлтан
Бегімнің кесенесі туралы не білесіңдер?
8.Архелогиялық
зерттеу жұмысы дегенімізге қалай түсінесіңдер?
9.Қолданбалы өнер
дегеніміз қандай өнер?
Кестемен жұмыс:
|
№
|
Ескерткіштер
|
Салынған уақыты
|
Қай жерде орналасқан
|
|
1
|
Қожа Ахмет Йассауи
|
ХIV-ХVғ
|
Түркістан қаласының дәл ортасында
|
|
2
|
Жошы хан
|
ХI- ХIIғ
|
Жезғазған қаласынан 45
км.жерде
|
|
3
|
Алаша хан кесенесі
|
ХIV-ХVғ
|
Күмбез Ұлытау ауданындағы Қаракеңгір
өзенінің жағасында орналасқан.
|
|
4
|
Рабиға Сұлтан Бегімнің кесенесі
|
ХVғ
|
Түркістан қаласында орналасқан
|
Сөзжұмбақ.
1.Қожа Ахмет Йассауи
кесенесін салдырған Ұлы билеуші (Темір).
2.Отырардағы ерекше
көңіл аударылған архитектуралық құрылыс (Монша).
3.Оңтүстік
Қазақстанда Ұлы кітапхана қиратылған қала (Отырар)
4.Қожа Ахметтің
рухани ұстазы (Арыстан баб).
5.Кесене сөзінің
синонимі (Күмбез).
Кестемен жұмыс:
|
А.Йассауи
(даралығы)
|
Ұқсастығы
|
Ә.Темір
(даралығы)
|
|
Шығыстың ғұлама ғалымы
Сопы киімін таратушы
«Даналық хикмет» кітабын шығарған
|
Әлемге танылған тұлғалар
|
Батырлығы мен қатыгездігі бірдей
Мауараннахрдың әміршісі
Орта Азияны түгел бағындырған
|
Бес жолды өлең құрастыру.
Ахмет Йасауи;
1.Ахмет Йассауи;
2.Ғұлама,білімді;
3.Ойланады,толғанады,болжайды;
4.Ұстазы бар ел
озар
5.Кемеңгер ойшыл.
Әмір Темір;
1.Әмір Темір
2.Батыр,қатыгез
3.Орындатады,қорқытады,табындырады
4.Батырға оқ дарымайды
5.Қолбасшы.
Тест сұрақтары:
1. Аталған сәулет өнері ескерткіштерінің
қайсысы монғол шапқыншылығынан кейін салыңған?
а) Айша –бибі
кесенесі б) Арыстан баб кесенесі
ә) Білеулі
ғимараты в) Ақыртас ғимараты
2. Әмір Темірдің бұйрығымен тұрғызылған сәулет
өнерінің ғажайып туындысы?
а) Қожа Ахмет Йассауи кесенесі б) Боран мұнарасы
ә) Алаша хан кесенесі
в) Бабаджа-қатын кесенесі
3. ХIV-ХV ғасырларда далалық сәулет өнерінің
үлгісінде салынған ескерткіш
а) Аяққамыр
күмбезі б) Алаша хан кесенесі
ә) Мырзарабат
сардобасы в) Дың ескеткіштері
4. ХIV-ХV ғ сәулет өнерінің ескерткіштері Алаша
хан кесенесі орналасқан аймақ ?
а) Солтүстік Қазақстан б)
Батыс Қазақстан
ә) Орталық Қазақстан в) Оңтүстік Қазақстан
5.Қожа Ахмет Йассауи өмір сүрді?
а) 1093-1166 жж
б) 1105-1118 жж
ә) 1104-1117 жж в)
1106-1119 жж
6. Қожа Ахмет Йасауидің шәкірті?
а) Әл-Бируни б)
Сүлеймен Бақырғани
ә) Махмуд Қашқари в)
Жүсіп Баласағұн
7. Қожа Ахмет Йассауидің ұстазы?
а)Әл-Бируни б)
Сүлеймен Бақырғани
ә) Махмуд Қашқари в)
Арыстан баб
8.Көне Отырар қаласының батыс жағында 3
шақырым жерде орналасқан кесене ?
а) Көккесене б)
Жошы хан кесенесі
в)Арыстан баб
в) Рабиға сұлтан Бегім кесенесі
9. Қожа Ахмет Йассауи кесенесі орналасқан қала
?
а) Тараз б) Түркістан
ә) Отырар в) Алмалық
10. Ақ орданың орталығы Сығанақ қаласының
маңында орналасқан кесене ?
а) Көккесене
б) Айша –бибі кесенесі
в) Алаша хан кесенесі в) Рабиға
сұлтан Бегім кесенесі
11.Арыстан баб кесенесіндегі бөлме саны ?
а) екі б)
он ә) төрт в) сегіз
12. Қожа Ахмет Йасауи кесенесінің биіктігі ?
а) 38,4 б) 37,5 ә) 39,7 в)
33,3
13. Рабиғы Сұлтан Бегімнің басына қойылған, құлпы
тасы табылған жер ?
а) Қожа Ахмет Йассауи күмбезінің ішінен б) Айша –бибі кесенесі
ә) Алаша хан
кесенесінен в) Рабиға сұлтан Бегім кесенесі
14. . Қожа Ахмет Йассауи кесенесінде залдың
дәл ортасында тұрған үлкен тайқазан жасалған жыл ?
а) 1398 ж б) 1397 ж
ә) 1399 ж
в) 1396 ж
15. Рабиға сұлтан Бегім қай жылы қайтыс болды
?
а) 1483 ж б) 1485 ж
ә) 1488 ж в) 1486 ж
16. Арыстан баб кесенесі қай ғасырда жөндеуден
өтті?
а) ХVI ғ б) ХVIII ғ ә) ХVII ғ б)
ХIХ ғ
17. ХV ғасырдың II жартысында салынып
жартылай сақталған ескерткіш
а) Қожа Ахмет Йассауи күмбезінің ішінен б)
Айша –бибі кесенесі
ә) Алаша хан кесенесінен в)
Рабиға сұлтан Бегім кесенесі
18. Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі
секілді қыштан,кілем өрнегі үлгісіне ұқсатып қаланған кесене
а) Көккесене
б) Айша бибі кесенесі
ә) Алаша хан
кесенесі в) Рабиға сұлтан
Бегім кесенесі
19.Қабырға сыртында әсемдеу ісіне қазақтың
дәстүрлі ою-өрнегі кең қолданылған кесене
а) Дың
ескерткіштері б) Білеулі
ғимараты
ә) Алаша хан кесенесі в) Бабаджа қатын
кесенесі
Қорытындылау.
Үйге тапсырма: &33 Қазақстанның
ХIV-ХVғасырлардағы сәулет өнері
аудиоформат
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.