Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
ХҮІІІ ғ. Бірінші ширегіндегі Қазақстан.
Оқытушы: Омирбаева М .Д.
2 слайд
3 слайд
Қазақ хандығының ішкі және сыртқы жағдайы.
XVII ғасырдың аяғы мен XVIII ғасырдың басында Қазақ хандығы ішкі-сыртқы аса ауыр жағдайға душар болды:
әскери-федалдық шонжарлар арасында ішкі тартыс күшейе түсті.
қазақ-жоңғар қатынасы шиеленісіп, қазақ хандығына үздіксіз шабуыл жасады.
1718 жылы Тәуке хан қайтыс болғаннан кейін бір орталыққа бағындыру жүзеге аспай қалды.
елдің бірлігі бұзылды, бытыраңқылық етек алып өзара қырқыс шегіне жетті.
Тәукенің орнына отырған баласы Болат ханның тек атағы ғана болды.
4 слайд
Жүздерді билеген кіші хандар өз алдына дербестеніп, қазақ хандығы саяси жақтан бөлшектенді:
Орта жүзді Сәмеке хан
Ұлы жүзді Жолбарыс хан
Кіші жүзді Әбілхайыр хан биледі.
Бұларға қарасты ұлыстарды билеген сұлтандар дербестікке қол жеткізе бастады
5 слайд
Осыны пайдаланған жау жан-жақтан шабуыл жасады:
солтүстік-батыстан - башқұрттар
солтүстіктен - Сібір казактары
оңтүстіктен - Орта Азия хандықтары
шығыстан- жоңғарлар
Ш. Уалиханов сол кездегі жағдай туралы:
“XVIII ғасырдың алғашқы он жылдығы қазақ халқының өмірінде қасіретті кезең болды. Жоңғарлар,Еділ қалмақтары, Жайық казактары мен башқұрттар жан-жақтан қазақ ұлыстарын ойрандады» - деді
6 слайд
7 слайд
1635ж
8 слайд
Жоңғар мемлекетінің құрылуы
1635 жылы Батур коңтайшы бастаған Жоңғар хандығы құрылды. Ол Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағында еді. XIV ғ. II-ші жартысында Моңғолия территориясы екі иелікке бөлінеді.
Ойраттар белсенді рөл атқарған Батыс Моңғолия және бұрынғы Қытай императорының бақылауындағы Шығыс бөлікке. “Жоңғар” деген аттың шығуы – Шыңғысханның шапқыншылығы кезеңінде ойраттар қашанда армиясының “сол қанатын” құраған, моңғолша ол “зюнгор” деген мағынаны білдіреді. Содан “зюнгор” – жоңғар деп аталып кеткен.
1640 жылы жоңғарлар «Далалық жарғы» деген атпен әскери және азаматтық заңдар жинағын шығарды. Жоңғарлардың бірлігі нығайды, әскери күш-қуаты арта түсті. Жоңғар хандығы жауынгерлерінің жалпы саны 100 мыңға дейін жететін қуатты атты әскер шығара алатын еді. Олардың 60 мың жауынгері бар тұрақты әскері болды.
9 слайд
10 слайд
Жоңғария өзімен көрші мемлекеттердің жерін тартып алуды көксеген, барынша әскерлендірілген мемлекетке айналды.
11 слайд
“Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” қасыреті.
1711, 1715, 1717, 1718, 1719 ж.ж. жоңғар әскерлерінің қазақ жеріне жорығы жылдан жылға өте қауіпті болды.
Тәуке хан тусында Қарақұмда жоңғарларға қарсы біртутас жасақ құру мақсатында 1710 жылы қазақтардың құрылтайы өтті. Үш жүздің басын біріктерген Тәуке хан, жоңғарларға қарсы күш біріктіру жөнінде мәселе қозғады.
1718 жылы Аягөз өзенінің маңында үш күн болған шайқаста қазақтардың 30 мың әскері талқандалынды, оған себеп Әбілқайыр хан мен Қайып хан арасындағы келіспеушілік, қазақтарды жоңғарлардан жеңілуіне әкеліп соқты.
1722 жылы қытай ханы Канcидің өлімінен кейін ұзақ жылдар соғысқан қытай мен ойрат тайпасының арасындағы қақтығыс тоқтап, жоңғарлар өзінің щығыс қорғанысын нығайтып Цеван-Рабдан қонтайшының қазақ жеріне қатты соққы беруіне мүмкіндік туғызды. 1723 жылғы көктемдегі жоңғарлардың жоспарлы басқыншылығы қазақ халқының тарихына «Ұлы қайғы-қасірет жылдары» болып енді.
12 слайд
. 1723 жылы көктемде жоңғарлар қазақ жеріне тағы да соғысуға келді. Шуна Дабо деген қалмақ басқарған бұл шайқас екі бағытта жүруі тиіс еді. Бірінші бағыт Қаратауды басып өтіп, Шу мен Талас өзендеріне шығу болса, екінші бағыт қазақтарға соққы беріп, Шыршық өзеніне жету болатын. Бұл жоспарды іске асыру үшін әскерлер жеті топқа бөлініп, оның бірі Жетісу Алатауының етегіндегі Балқаш көліне құятын төрт өзеннің бойына топтастырылды. Қалмақтың ірі қолбасшысы Амурсана басқарған 70 мың адамнан тұратын екінші бір тобы Іле өзені бойына, Кеген өзенінің солтүстік жағасына, Нарын өзенінің күншығыс жағынадғы Кетпен тауы баурайына орналасты. Сөйтіп қаперсіз жатқан қазақ елінің қанын судай ағызды. Ұлы жүз бен Орта жүз халқы мал-мүліктерін тастап, Самарканд пен Ходжентке жер аударды. Кіші жүз Хиуа мен Бұқараға қашты. Жоңғарлар арттарында кінәсіз халықтың денелерін ғана қалдырды. 1724 – 1725 жылдары жоңғарлар Түркістан мен Ташкентті басып алды.
13 слайд
Тарихтағы «Ұлы қайғы-қасірет жылдары» азап пен ашаршылыққа, бағалы заттардың қирауына және орны толмас шығын, мыңдаған адамның өлімі мен ер адамдар, әйелдер және олардың балаларының тұтқынға кетуімен тарихқа енді. Осының салдарынан қазақ халқы өз жерлерін тастап пана іздеп, бас сауғалап кетті. Бұл тарихта «Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама» деген атақпен қалды. Мұның мәнісі : атамекен, мал –мүлкінен айырылып, жаяу – жалпы, аш – жалаңаш босқан ел шұбыра –шұбыра табаны ағарып, “Алқакөлдің түбіне барып сұлау” деген сөз екен.Осыдан «Елім–ай» әні шықты. Авторы белгілі батыр, ақын XVIII ғ., композитор Қожаберген жырау Толыбайұлы (1663-1756 жж.)
14 слайд
Қазақ халқының жоңғар басқыншылығына қарсы күресі.
1726 ж. мамыр - Ордабасы тауына жиналған қазақ жүздерінің өкілдері, үш жүз билерінің басшылығымен жиын өткізді. Үш жүз бір ынтымаққа келді.
Жоңғарларға қарсы алғашқы үлкен соққы 1726 ж. Сарысудың батысындағы Бұланты өзенінің бойында, Қарасиыр деген жерде берілді, кейін бұл жер «Қалмақ қырылған» деп аталды.
Жоңғарлармен ең ірі шайқас 1729 - кейбір деректерде 1730 ж. Балқаш көлінің Оңтүстік-Шығысында, Итішпес көлінің маңында Аңырақай деген (Жоңғарлардың аңыраған жері) жерде болды. Қазақтардың Аңырақайдағы жеңісі қазақтардың үш жүзі жасақтарының өзара бірігіп қимылдауының нәтижесі еді.
15 слайд
16 слайд
1
Жоңғар мемлекеті қашан құрылды және оның негізін қалаған кім?
17 слайд
2
?
1718 жылы Аягөз өзенінің маңында болған шайқастың нәтижесі?
18 слайд
3
Жоңғарларға қарсы куресте қол бастап, ерекше көзге түскен қазақ батыры?
19 слайд
4
“Ақтабан шұбырынды” оқиғасы қашан басталды?
20 слайд
5
1723ж Жоңғарияның барлық күш-қуатын қазақ еліне қарсы жұмсауға мүмкіндік алуының себебі?
21 слайд
6
1726ж қазақ жасақтарының жоңғарларды талқандауының басы болған оқиға?
22 слайд
7
Аңырақай түбінде барлық жасақтарға
қолбасшылық жасаған кім?
23 слайд
8
Жоңғарлардың Ташкент пен Түркістан қалаларын басып алған жылдары?
24 слайд
9
Қазақстанға жойқын жорықтар ұйымдастырған Жоңғарияның мақсаты?
25 слайд
10
Жоңғар шапқыншылығынан қатты ойрандалған аймақ?
26 слайд
ХҮІІІ ғ. Бірінші ширегіндегі ел билеген Хандар
Тәуке хан
(1680 -1718 ж.ж.)
Болат хан
(1718 -1726 ж.ж.)
Сәмеке хан Әбілқайыр хан
(үміткер) (үміткер)
Әбілмәмбет хан
(1734 -1771 ж.ж.)
27 слайд
Үй тапсырмасы: «Шанды жорық» атты әңгіме.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Ашық сабақтың жоспары План открытого урока Пән: «Қазақстан тарихы» Предмет: Тақырып: ХҮІІІ ғ. Бірінші ширегіндегі Қазақстан. Тема: Оқытушы: Омирбаева М Д Преподаватель: . Қазақстан тарихы История Казахстана - Негізгі тарихи фактілерді оқиғаларды және қоғам қайраткерлерінің еңбектерін, Қазақстан Республикасының қазіргі кезеңдегі орнын. Білуі керек: Знать: - Қазақстан Республикасының бүгіңгі әлемдегі орны мен ролі. Ежелгі кездегі Қазақстанның құрылуы негіздерін, қазақ хандығының құрылу тарихын. Кеңес үкіметі тұсындағы Қазақстанның жағдайын, Ұлы Отан соғысы кезіндегі Қазақстандықтардың ерлігін; - Мемлекеттің суверенитеті мен егемендігінің тұрақталуын; Істей білуі керек: Уметь: - Топтық сұхбаттағы қатысуы; - Эссе, баяндама, мақала жазу кезінде қажетті мәліметті таңдап алуды; - Хронологиялық мәліметтерді адамесімдерімен жер атауларын есте сақтауға дағдылану. Пәннің мазмұны: Қазақстан тарихының ертедегі дәуірінен бастап, бүгінге дейінгі негізгі кезеңдері туралы оның этогенезі, Қазақ халқы мемлекеттілігінің орнығуы мен дамуының үздіксіздігі, сабақтастығы туралы объективтік тарихи білім беру. Білім алушылардың оқу материалын меңгеру әдістемесі мен олардың алған білімін бағалау жүйесі төмендегідей парметірлерге негізделуі керек: 1. Отан тарихының даму динамикасына (қозғаушы күштері, механизмдері, тенденциялары, тарихи даму заңдылықтары). 2. Қазақстан тарихының құрылымына, оны дәуірлерге және әлеуметтік кеңістікке бөлуге (бөлімдер, фазалар, формациялар, өркениеттер). 3. Тарихтың жалпы барысы, яғни оның динамикасы арқылы түсіндірілетін тарихтың құрылымына (бөлімдер, трансформациялар, үлкен циклдер, прогресс пен регресс, эволюция). Жұмыс бағдарламасынан көшірме. Выписка из рабочей программы Пән: Қазақстан тарихы Предмет: Осы тақырыпқа берілген барлық сағат саны: 2 Общее количество часов на данную тему: Тақырып: ХҮІІІ ғ. Бірінші ширегіндегі Қазақстан. Тема: Сабақтың типі: жаңа тақырыпты игеру Тип урока: Сабақтын өтетін орны: Место проведения урока: Білім алушы білу керек: Қазақстанның жаңа заманға өтуі: мәселесінің теориялық аспектілерін. 1. Дәуірлеуді. 2. Тарихнамасы мен деректерін. 3. XVIII ғ. Бірінші ширегіндегі Қазақстанның ішкі саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайын. 4. «Ақтабан шұбырындыны». 5. Қазақ-жоңғар соғыстарын. 6. Бұланты Аңырақай шайқастарын. 7. Жоңғар шапқыншылығының зардаптарын. Обучающийся должен знать: Оқушыларға арналған әдебиеттер: 1.Г.В. Кан, Н.У. Шаяхметов. Қазақстан тарихы. Алматы.,1998. 2.Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін. Очерктер. Алматы,2008. 3. Мусин Чапай. Қазақ тарихы А.,2008г. Литеретура для преподавателя: Білім алушыға арналған әдебиеттер: 1.Г.В. Кан, Н.У. Шаяхметов. Қазақстан тарихы. Алматы.,1998. 2.Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін. Очерктер. Алматы,2008. 3. Мусин Чапай. Қазақ тарихы А.,2008г. Литература для обучающихся: Сабақтың әдістемелік әзірлемесі. Методическая разработка занятии Өткізу әдісі: аралас Методика преподавания: Сағат саны: 2 Количество часов: Сабақтын өтетін орны: Место проведения урока: Сабақтың тақырыбы: ХҮІІІ ғ. Бірінші ширегіндегі Қазақстан. Тема урока: Сабақтың мақсаты: ХҮІІ ғ. Батыс Монғолияда ойраттардың Жоңғар хандығының құрылуымен таныстыру, қазақ билеушілерінің басы бірікпеуінің салдары қандай болғанын көрсету. Жоңғарлардың басқыншылық соғыстарына назар аударып, қазақ халқының өз тәуелсіздігін, дербестігін сақтап қалу жолындағы күресінің тарихи маңызын түсіндіру. Цель урока: Сабақтың міндеттері Задачи занятия: Білімділік: Білім алушыларға ХҮІІІ ғасырдағы қазақ-жоңғар қарым-қатынасы жайлы жаңа мағлұматтар беру Образовательная: Дамытушылық: Ойлау, есте сақтау қабілетіне дағдыландыру. Жүйелі жұмыс істеу тәртібін қалыптыстыру. Оқиғалар арасын байланыстырып, одан қорытынды шығаруға машықтандыру Развивающая: Тәрбиелік: Отанымыздың тәуелсіздігі үшін күрескен батырлардың ерлігін айта отырып, жауаптылыққа, батылдыққа үйрету, патриоттық тәрбие беру. Оқушыларды өркениетімізді қадірлеуге, ұлтжандылыққа, еңбекқорлыққа баулу. Воспитательная:
6 662 863 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Омирбаева Меруерт Даулетбековна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72/108 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.