- 01.05.2014
- 2108
- 0
Оңтүстік Қазақстан облысы
Ордабасы ауданы
«Төрткүл» жалпы орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі
Дәулет Ғани Қолдасбекұлы
Сабақтың тақырыбы:
Сырым Датұлы басқарған кіші жүз қазақтарының 1783-1797 жж көтерілісі.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Сырым Датұлы басқарған ұлт-азаттық көтерілісінің шығу себебі, барысы, маңызы, нәтижесі туралы әңгімелеу.
Дамытушылық : Ой қозғау арқылы оқушылардың есте сақтау , ойлау қабілетін дамыта отырып , алған білімдерін қажетіне пайдалану.
Тәрбиелік : Қазақ тарихындағы осы оқиғаны пайдалана отырып , оқушыларды патриоттыққа , елжандылыққа, саяси сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі. Сатылай комплексті талдау технологиясы.
Сабақтың көрнекілігі. Карта, тірек-сызбалар ,суреттер. венн диаграммасы.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ.Үй тапсырмасы.
ІІІ.Жаңа сабақ
ІV.Жаңа сабақты бекіту.
V. Қортынды , бағалау.
V.Үйге тапсырма.
Үй тапсырмасын сұрау. Қазақтардың 1773-1775 ж Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысуы.
1. Пугачев бастаған көтерілістің шығуына не себеп болды?
2. Қазақтардың шарауалар соғысына қатысуын қандай кезеңдерге бөлуге болады?
3.Орта жүз қазақтары Пугачев бастаған шаруалар соғысына қалай қатысты, ерекшеліктері?
4. Кіші жүз феодалдарының қолдануына соншама үгіттеген Пугачев кімге үндеу жолдады?
5. Пугачев көтерілісінің жеңілу себебі неде?
Жаңа сабақ.
Сабақтың жоспары.
1783 жылдың тамыз айында Жайық
казактары Сырым мен Нұралы хан ауылдарын тонау жорықтарын
бастады. Нұралы хан Сырымның ел арасында беделі жоғары екенін
білгендіктен, оны орыстардың түрмесінен босатып алады. Сырым темір тордан шыққан соң халық көтерілісінің
қарқыны үдей түсті. Бұл уақытта патшаға қарсы бас көтеруден қорыққан Нұралы Сырымға қарсы шығып, Ресейді көмек беруге шақырады. Осы кезден бастап Сырым
батырға екі жаумен бірдей шайқасуға тура келеді. 1784 жылы Сырым Сағыз өзенінің
бойында Нұралы ханға шабуыл жасағанда, ол орыс-казак бекіністеріне қашып
құтылды.
1785 жылы Сырымның үзеңгілестері орналасқан аудандарда — Орал бекінісінің
төменгі жағында ірі шайқастар болды. 1783-1785 жылдары қазақтың байбақты, табын
және тама руларының жайылымдық жерлерін казактар басып алған соң, қиян-кескі
ұрыстар болып өтті. Бұл кезеңде Кіші жүздің батыс аудандарында стихиялы
көтерілістер басталды, олар Жайықпен Ембі өзендері арасында
көшіп-қонып жүрген руларды да қамтыды. Қалыптасқан жағдайды пайдалана отырып,
патша өкіметі тікелей ру старшын дары мен келіссөздер жүргізе бастады. Бір
жағынан, бұл саясат қазақ даласындағы хандықты жою мақсатында жүргізілді. 1786 жылы 3 шілдеде Екатерина II Нұралы ханды қызметінен босатты.
 |
|||||||
 |
|||||||
 |
|||||||
 |
|||||||
 |
|||||||
1782ж 27 желтоқсанда жаңа жарлықтың пайда болуы.
1783 ж Орал қазақ әскері арасындағы күрес.
1785 ж Смирнов, Колпаков, Назаров басқарған топ қазақтарды талқандады.
1785 ж Кіші
жүз старшыларының Нұралы ханды тақтан тайдыру туралы шешімі қабылданды.
1790
ж 21 қазан мен 5 қараша императира ІІ Екатерина бейбіт ауылдардың
таныштығын алмау туралы нұсқау шығарды.
1802 ж Хиуа жерінде дүние салды.
1801
ж Патша үкіметі Жайық жағалауына өтуге рұқсат берді.
Көтерілістің нәтижелері.
1801 ж патша үкіметі қазақ руларына Жайықтың оң жағасына өтуге , мал жаюға рұқсат берді.
Жаңа сабақты бекіту:
Пугачев пен Сырым Датұлын салыстыру. Венн диаграммасы.
Ортақ белгілері :
Отарлық езгінің күшеюіне қарсы .
Қазақ жерінде патша үкіметінің әскери бекіністерді көптеп салуы.
Нәтижесі: Еділ, Каспий , Ертіс ,Жайық өзендерінің бойында көшіп қонуға рұқсат алды.
Артық болмас білгенің
Графапроектор қолдану
|
№ |
Сұрақтар |
Жауаптар |
||||
|
А |
В |
С |
Д |
Е |
||
|
1 |
Сырым тұтқынан қашан босатылды? |
1783 |
1784 |
1785 |
1786 |
1787 |
|
2 |
Сырым тобы қай тауға қарай ойысты? |
Мұғал-жар |
Қаратау |
Алтай |
Тарбағатай |
Сарыарқа |
|
3 |
Нұралы ұлдарының бірі-Есімнің хан болып сайлануы |
1791ж |
1794ж |
1795ж |
1788ж |
1787ж |
|
4 |
Көтерілістің сипаты |
Отарлауға қарсы ұлтазаттық антифеодалдық |
Монорхиялық отарлауға қарсы ұлтазаттық |
Феодалдық,антифеодалдық |
Азаттық, феодалдық |
Монорхия лық тарлау |
|
5 |
Көтерілістің қозғаушы күші |
Феодалдар |
ұлттық |
Қазақ шаруалары |
Қазақтар |
Орыстар |
|
6 |
Жайықтың оң жағалауында қазақтардың көшіп қонуына рұқсат берген патша жарлағы қашан шықты? |
1797 |
1800 |
1801 |
1802 |
1803 |
|
7 |
1785 жылы 15 наурызда көтерілісті басу үшін шыққан 1250 қарулы қазақтардан тұратын жазалау отрядын басқарушылар? |
Донков пен Безбородка |
Барақ пен Қаратай |
Смирнов пен Донеков |
Қалпаков пен Тономарев |
Потемсин мен Безбор одка |
|
8 |
Кіші жүзде хандық билікті жойып,отарлауды тездету және әкімшілік билікті іске асыру туралы реформаның жобасын дайындаған кім? |
Екатерина II |
Майор Назаров |
Боран игель стром |
Князь Птеман |
Граф Понин |
|
9 |
Сырымнің өлімі |
1806 |
1805 |
1804 |
1803 |
1802 |
Қортындылау.
Сұрақ- жауап әдісі.
1.Көтерілістің басты себебі неде?
2.Көтеріліс қалай басталды.
3.Көтерілістің жеңілу себептері?
Бағалау .Үйге тапсырма
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданы «Төрткүл» жалпы орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі Дәулет Ғани Қолдасбекұлы Сабақтың тақырыбы: Сырым Датұлы басқарған кіші жүз қазақтарының 1783-1797 жж көтерілісі. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға Сырым Датұлы басқарған ұлт-азаттық көтерілісінің шығу себебі, барысы, маңызы, нәтижесі туралы әңгімелеу. Дамытушылық : Ой қозғау арқылы оқушылардың есте сақтау , ойлау қабілетін дамыта отырып , алған білімдерін қажетіне пайдалану. Тәрбиелік : Қазақ тарихындағы осы оқиғаны пайдалана отырып , оқушыларды патриоттыққа , елжандылыққа, саяси сауаттылыққа тәрбиелеу.
6 656 056 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Серікбай Динара Шырынбайқызы. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
аудиоформат
Курс повышения квалификации
72/108/144 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
5 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.