З.А.Ибрагимова
Әлем өзгеруімен біз
де өзгереміз
Қоғам барған сайын
күрделене түсуде. Жаңа ғасырға сай өзгеше
қабілет, қасиетке ие
ұрпақ қалыптасып келеді. Ал осының барлығы
тікелей білім-ғылым
саласына байланысты. Сондықтан білім
беруді жетілдіру,
ақпараттандыру, білім алушылардың танымдық, шығармашылық қабілетін арттыру, оқу
дағдысын жетілдіру мәселелері көтерілуде. Педагогикалық
инновация, жаңа педагогикалық технологияға негізделген сабақтың дәстүрлі емес
типтері, жаңа ақпараттық технологияны пайдалану тірек-сигналдар технологиясы,
проблеманы оқыту, интерактивті оқыту, интеграция, модульдік оқыту тағы басқа
қайысын алсақ та жас жеткіншекті, жеке тұлғаны білімімен, біліктілікпен
қаруландырудың түрлі құралдары болып табылады.
Бүгінгі күнде ең алдымен,
оқушыға оның қажеттілігі мен қызығушылығына көңіл аударуды күшейтіп, әр
оқушының жеке тұлғалық қасиеттерінің барлық байлығын дамытып, оны толық ашуға
мүмкін болған жағдайды құру қажет. Осыған байланысты қазіргі мұғалімдер алдында
тұрған міндет оқушыға белгілі бір білім жүйесін терең меңгертіп қана қоймай,
оқу белсенділігін арттырып, олардың әрқайсысының шығармашылық қабілетін
айтарлықтай дамыту болып табылады. Сондықтан оқушылардың сабаққа қызығушылығын
арттырып, әр сабақты дұрыс ұйымдастыру мұғалімнің педагогикалық шеберлігіне
байланысты. Өміріне құр ғана сабақ болып қоймас үшін,ол қызықты болуы керек.
Осыған қол жеткенде ғана мектеп жасөспірімдер үшін рухани ошағына, жетпес
қазынасына айналатыны сөзсіз.
Осы айтылган талаптарды
орындау үшін қазақстан білім және ғылым министрлігі тарапынан кембридждік оқу
бағдарламасын білім беру саласына енгізу туралы шешім қабылданды. Қазіргі таңда
шетел әріптестеріміздің тәжірибесімен бөлісу мақсатында үш айлық оқыту курстары
жүргізіліп жатыр. Сол курстың білім алушыларының бірі болып мен де қатысып
білім алдым. Осы курста мен аталған жеті модульдің сабақта қарастырылған
идеялары мен байланысын ескере отырып, сапалы оқыту –мұғалім бейнесімен
танылатын сан алуан элементтер арасындағы байланыс болып табылатынын, ол өзі
белгілі бір деңгейде тәуелді жағдайлар жасалынған кезде жүзеге асырылатынын оқу
барысында түсіндім. Кейін мектептегі тәжірибеде өз біліп үйренгенімді оқушыларыма үйреттім.
Әлем өзгергендіктен, сіз өзгересіз және қазіргі сәтте өзгеріссіз
қалу өте қауіпті екенін білесіз.Сіз өзгересіз,себебі сіз білім алғанды, білім
бергенді жақсы көресіз,балаларды сүйесіз және олар мына жылдам өзгеретін әлемде
бағыт беріп отыратын сізді қажет ететіндігін білесіз,оны істеу үшін сізге
алдымен өз жолыңызды табу қажет.Сол себепті, сіз де,олар да өзгеруі
қажет. (С.Бич, 2012 ( Ресурс 15-бет) айтып кеткендей курс бағдарламасындағы
Абрагам Маслоудың гуманистік теориясы, Лев Выготскийдің әрекеттік тұрғыдан
оқыту теориясы, Джон Дьюидің сын тұрғысынан ойлауды қалыптастыру идеясы, Джонн
Хэттидің метаанализі, талдау, жинақтау, қорыту, бағалауды жүзеге асыруы
негізінде ұлттық мәдениетімізді ескеретін, жеті модульден тұратын біліктілікті
арттырудың ерекше жүйесіне батыл қадам жасалды. Курстың құрылымының өзі
американдық психолог Б.Блумның адамның танымдық ойлауының алты деңгейіне
негізделген. Бірінші кезеңінде бағдарлама идеясын түсіну, еске сақтау, ал
қашықтан оқыту кезеңінде қолдану, талдау, екінші кезеңінде жинақтау, қорыту,
соңғы кезеңінде бағалау бойынша ұйымдастырылуы менің алғашқы күннен
зерттеушілік қабілетімді жетілдірді.
Білім беру жүйесіне
өзгеріс енгізу үшін мұғалімдердің қалыптасып қалған көзқарасын өзгерту негізгі
мақсатым болды. Өйткені «Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі
тұлға-мұғалім». (Мұғалімдерге арналған
нұсқаулық).
Сабақты ұйымдастыру
барысында әрбір сабаққа ерекше дайындалып Бағдарлама негізінде ұсынылған
жоспардағы тапсырмаларды талдауда түрлі жаңа әдіс – тәсілдерді пайдаландым. Бұл
арқылы мен алдымда отырған оқушылардың
әр бір тапсырманы ынтамен,
қызығушылықпен жасағанын байқадым.
Сонымен менің тобымдағы
оқушылар оқу барысында нені
үйренгендігі туралы әр модульге тоқтау
арқылы сипаттаймын:
«Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер»модулін оқытуда төмендегідей нәтижелерге қолым жетті:
1. Оқушылардың өз бетімен білім алудың түрлі әдіс тәсілдерін меңгере
бастады, қиындықтарды тәжірибелік дағдыларымен жеңуге бет бұрды, оқуда
кездесетін кедергілерді жоя білу тәсілдерін меңгерді.
2. Оқыту барысында оқушылардың диалогтық тәсіл арқылы ауызекі
сөйлеу дағдыларын жетілдірді.
3. Оқушылардың санасында өз бетіндік
оқыту туралы өзіндік идеялары қалыптасты.
«Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету»модулін оқытудан төмендегідей нәтижелерге қол жеткіздім:
1. Оқыту мен оқуда сыни
ойлауға үйренді, тапсырмаларды сыни ойлау негізінде жоспарлауды үйренді;
2. Гуманитарлық білім беру мақсаты мен
құндылығында оқушылардың сыни ойлай білуге тырысты;
3. Оқушылардың білім негіздеріндегі сыни
көзқарастарын ажырата алуды үйренді;
«Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау»модулінің оқыту нәтижесінде:
1. Бағалау жүйесінің
өзгерісін білді.
2. Оқушылар қалыптастырушы және жиынтық бағалау
тәсілдерін үйренді. Сонымен қатар жұптарда өзара бағалау, топтардағы өзара
бағалау, өзін-өзі бағалау, критериалды бағалау, формативті тесті арқылы
өзін-өзі бағалау, жауап үлгілері арқылы өзін-өзі бағалау, екі жұлдыз және бір
тілек, т.б..
«Оқытуда ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды пайдалану»модулінің оқыту нәтижесі:
1.Оқушылардың қабілеттерін жетілдіруде АКТ арқылы ақпараттың
негізгісін таңдауға, өңдеуге, түзетуге, бақылау жүйесін жетілдіруді меңгерді.
2. Кең көлемді
ақпараттарға оқушының өз күшімен қол жеткізуге мүмкіндік береді.
3. АКТ пайдалану модулінде оқушылардың АКТ –ны пайдалануда
өздерінің өзгерісін жете танытты.
«Талантты және дарынды балаларды оқыту»модулін оқытудағы нәтиже:
1. Талантты және дарынды
оқушылармен жұмысты жоспарлауды үйрендім (тапсырмалар деңгейін
анықтай білу) және дарынды оқушыларды дамытудың инклюзивті тәсілдерді
пайдалануды білдім.
«Оқушыларды жас ерекшеліктеріне сәйкес
оқыту және оқу»модулін оқытудағы
нәтижем:
1.Оқушылардың қызметін жас ерекшеліктерін ескере
отырып ұйымдастыруды жоспарлай білуді үйрендім ; сонымен бірге үйрене
отырып үйретуде оқушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере аладуды үйрендім.
«Оқытудағы басқару және көшбасшылық» модулін оқыту
нәтижесінде:
1. Оқушылар жеке міндеттерін
анықтай біледі;
2. Бағдарламадағы барлық
модульдер оқушы туралы теориялық білім қалыптастырды, оқыту үрдісіне барлық
оқушыларды оқуға қалай тарту қажеттігін үйретті.
Әр модульдің мазмұны оқушылардың құндылығы мен
сенімділігін арттырды. Бағдарлама аясында мен қалай өзгердім дейтін болсам,
-дәріс оқудан өз бетімен білім алып өз тәжірибемді жетілдірдім;
-топтық, диалогтық тренингтер жүргізді үйрендім;
-АКТ технологияны тиімді пайдалануды үйрендім;
- оқушының тұлғалық
дамуын жетілдіруде қалыптастырушы және жиынтық бағалауды,өз-өзіне есеп беруді,
рефлексивті кері байланысқа түсуді үйрендім;
- тапсырманы орындауда
ойды саралап, сын тұрғыдан ойлауға үйрендім;
-әр адамның айтылған ойы құнды екендігін түсіндім;
-оқыту сапасын бағалауда шынайы көріністі тануды білдім;
-оқушылардың көшбасшылық сапасын анықтадым және
дамытуға тырыстым, сонымен қатар өзім көшбасшы болуды үйрендім.
Болашақта жоғарыда атап
өтілген өзгерістерді жетілдіріп, сабақ өткізудің техникасы мен тәсілдерін
түрлендіріп, оқыту үшін дерек (ресурстар) көздерін толықтыруды жоспарлаймын.
Сонымен қатар мен өзімнің кәсіби білімімді, біліктілігім мен дағдымды
дамытудамын. Мысалы:
Жоспар құруда:
- жоғары дәрежелі сұрақтар
қою техникасын одан әрі жетілдіру;
- оқушылардың қажеттіліктерін алдын
ала анықтау;
-стандартқа жетпеген тұста сындарлы пікір беруді жетілдіру;
- сабақты талдау мен жоспарлауда оқушылардың қажеттілігін
қанағаттандыруға аса мән беруді;
-сыныпта талданатын мәселелер оқушылардың дамуына, алға жылжуына
қадам жасайтындай болуы;
-сабақ құрылымында жеті модульдің үйлесімділігіне мән беру;
-оқыту үшін қосымша ресурстар (тәжірибеден) жинақтау;
-сын тұрғыдан ойлауын дамыту идеяларын сабақ беру үрдісінде жетілдіру;
-оқу мен оқыту сапасын бағалауға дайындау;
Оқытуда:
-оқытуда ой қозғайтындай жағдай туғызу;
-айтылған ойды, өз көзқарасымен түсінікті
жеткізе білуге мән беру;
-білім алушылар тәжірибесін сапалы оқытуға негіз ретінде қолдану;
-жаңа тың идеяларды жетілдіру;
-оқыту мен оқуда түрлі стратегиялар пайдалану;
-білім алушылардың сыни тұрғыдан ойлауын жетілдіруде жеке, жұппен,
топпен жұмыстарды ұйымдастыру;
-оқушыларды көшбасшы болуға жетелеу;
-бірлесіп ізденуге және ойлануға шақыратын дамытушы орта құру қажет
деп шештім.
Бағалауда:
-мониторинг үшін бағалау әдістерін одан әрі жетілдіру;
-қалыптастырушы және жиынтық бағалау тәсілдерін қолдану;
-өзін-өзі бағалау және өзара бағалауды жетілдіру;
-оқушылардың таныстырылымында дәлелдемелердің
нақтылығы;
Білім алушылардың
құндылығын білу және түсіну:
-білім алушылардың үйренуге деген ынтасын арттыру;
-оқыту сапасын арттыруда оқушы тәжірибесін ескеру;
-әр адамның кәсіби әлеуетін ашуға мүмкіндік туғызу;
-жоғары кәсіби шыңға жетуге бейімдеу;
-көшбасшылық қасиеті арқылы өзгенің кәсіби жетілуіне ықпал ете
білуге;
Сөз соңында өз
ойымды белгілі педагог К.Ушинскийдің «мұғалім –
өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды, ізденуді –
тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жоғалады» – деген
пікірмен аяқтауды жөн көрдім.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.