Материалы для стенда в кабинет истории

 

“Полацкае княства – магутная дзяржава, якая існавала ў 9-13 стст. Займала значную частку тэрыторыі сучаснай Беларусі і мела сваю княжацкую дынастыю, што на той час было праяўленнем дзяржаўнасці. Полацкаму княству належала вядучая роля на пачатку гісторыі Беларусі.У 13 ст. існавалі Тураўскае і Смаленскае ікняствы, якія пэўны час былі самастойнымі.Нашымі продкамі, якія жылі ў Полацкім і Тураўскім княствах, а пазней у Гарадзенскім, Наваградскім, Смаленскім ды іншых княствах, створана багатая і адметная матэрыяльная і духоўная культура”.

Важнейшыя гістарычныя падзеі

862 г. Першыя летапісныя звесткі пра Полацк.

980 г. Першыя летапісныя звесткі пра Тураў.

988 г. Прыняцце хрысціянства ўсходнімі славянамі.

992 г. Утварэнне Полацкай епархіі.

1005 г. Утварэнне Тураўскай епархіі.

Канец 10 ст. Утварэнне Тураўскага княства.

1067 г.  Бітва на р. Немізе.                           Першыя летапісныя звесткі пра   Мінск.

 

“Вялікае княства Літоўскае, Рускае, Жамойцкае – гэта магутная еўрапейская беларуска-літоўская дзяржава, якая  ўзнікла ў верхнім і сярэднім Панямонні з цэнтрам у Навагрудку, у якой беларускія землі былі сацыяльна-эканамічным і культурным ядром ”.

Важнейшыя гістарычныя падзеі

1009 г. Першыя летапісныя звесткі пра Літву.

1235 г.   Першыя летапісныя звесткі пра “Літву Міндоўга”.

1253 г.  Каранаванне Міндоўга.

1323 г.   Вільня стала сталіцай ВКЛ.

1363 г. Разгром войскам князя Альгерда татар  на Сініх Водах.

1385 г.  Крэўская унія- дагавор аб саюзе ВКЛ і  Польскага       каралеўства.

1399 г. Бітва войск князя Вітаўта з татарамі  на р. Ворскле.

15 ліпеня 1410  г.  Грунвальдская бітва.

1432-1436 гг.   Грамадзянская вайна ў ВКЛ.

8 верасня  1514 г.  Бітва пад Оршай паміж войскамі ВКЛ  і Маскоўскага княства.

1517 г.  Ф.Скарына выдаў у Празе                   1-ю друкаваную         беларускую кніжку “Біблія”.

1559-1583 гг.     Лівонская вайна.

 

 “Рэч Паспалітая – федэратыўная дзяржава беларускага, літоўскага, польскага і ўкраінскага народаў. Складалася з двух адносна самастойных палітыка- тэрытарыяльных утварэнняў: польскай кароны / Польшча, частка Украіны / і Вялікага княства літоўскага /Беларусь, Літва/. У складзе гэтай дзяржавы  польскай доўгі час захоўвала аўтаномію са сваім кіраваннем, заканадаўствам, межамі, войскам ”.

Важнейшыя гістарычныя падзеі

1569 г.  Люблінская унія.  Утварэнне   канфедэратыўнай      дзяржавы – Рэчы Паспалітай.  

1579 г.  Заснаванне Віленскага універсітэта. Пётр Скарга /1536-1612/ -  заснавальнік універсітэта.                                                                            

1596 г.                 Берасцейская царкоўная унія. Утварэнне уніяцкай царквы.

1654-1667 гг.      Вайна паміж Рэччу Паспалітай і Расіяй. У гэтай вайне  Беларусь стратіла кожнага другога  жыхара    /1,8 млн. чалавек з 3,6 млн./

1700-1721 гг. Пайночная вайна Расіі са Швецыяй. Многія падзеі,  у т.л.  бітва пры в. Лясная ў 1708 г.  адбыліся на тээрыторыі Беларусі.  Загінуў кожны трэці беларус.   

1772, 1793, 1795 гг.   адзелы Рэчы Паспалітай паміж Расіяй, Прусіяй і  Аўстрыяй.   Беларусь увайшла  ў склад Расійскай імперыі.

1794  г.  Паўстанне ў Польшчы, на Беларусі і ў Літве пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі.

 

 

“У выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай Беларусь апынулася ў складзе Расійскай імперыі. Указам ад 1840 г. забаранялася ўжываць назву “Беларусь”, а замест яе ўведзена назва “Северо-западный край”. Беларускі народ у гэты перыяд падвяргаўся сацыяльна-эканамічнаму, нацыянальнаму прыгнёту, не прызнавалася  існаванне беларускага этнасу, а яго мова аб”яўлялася дыялектам рускай мовы”.

Важнейшыя гістарычныя падзеі

1812 г.  Вайна Францыі з Расіяй.                               Беларусь страціла кожнага чацвёртага жыхара.

1817-1823 гг.  Дзейнасць тайных таварыстваў пры Віленскім універсітэце.

1830-1831 гг.  Нацыянальна-вызваленчае паўстанне супраць царызму.             

  1839 г.  Ліквідацыя уніяцкай царквы на Беларусі.

1840 г.  Скасаванне дзеяння на тэрыторыі Беларусі Статута ВКЛ.

1861 г.  Адмена прыгоннага права.

1863-1864 гг.  Нацыянальна-вызваленчае паўстанне супраць царызму  пад кіраўніцтвам Кастуся Каліноўскага.

1902-1903 гг.  Утварэнне БСГ- 1-й беларускай палітычнай партыі.                            

1905-1907 гг. Першая буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя ў Расіі  і на Беларусі.

1906-1915  гг.     Выданне ў Вільні газеты “Наша Ніва”.

1914-1918 гг.  Першая сусветная вайна. Беларусь страціла   кожнага пятага жыхара.

 

Важнейшыя гістарычныя падзеі

25 кастрычніка 1917г. Кастрычніцкая рэвалюцыя.

Снежань 1917 г. Усебеларускі з”езд.

 3 сакавіка 1918 г.  Брэсцкі мірны дагавор паміж РСФСР і Германіяй.

25 сакавіка 1918 г. Утварэнне Беларускай Народнай Рэспублікі /БНР/.

1 студзеня 1919 г.   Утварэнне Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь /ССРБ/.           

18 сакавіка 1921 г.       Рыжскі мірны дагавор паміж РСФСР і Польшчай , Заходняя Беларусь адышла да Польшчы.

31 ліпеня 1920 г. Другое абвяшчэнне Савецкай                                           Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь /ССРБ/.

30 снежня 1922 г.          Утварэнне СССР.      

28-39 кастрычніка 1939 г. Уваходжанне Заходняй Беларусі ў склад БССР.

1 верасня 1939 г.- 2 верасня 1945 г. Другая сусветная вайна. Беларусь страціла кожнага чацвёртага жыхара.

22 чэрвеня 1941г.- ліпень 1944 г.   Акупацыя Беларусі нямецка- фашысцкімі захопнікамі ў час Вялікай Айчыннай вайны.    

23 чэрвеня 1944 - 29 жніўня 1944 г. Аперацыя “Баграціён”, вызваленне Беларусі.               

26 красавика 1986 г. Катастрофа на ЧАЭС.      

27 липеня 1990 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў Дэкларацыю   аб    дзяржаўным суверэнітэце БССР.    

25 жніўня 1991 г.   Вярхоўны Савет БССР надаў Дэкларацыі  аб   дзяржаўным суверэнітэце БССР статус канстытуцыйнага закона,                                 аднаўленне незалежнай дзяржаўнасці.

19 верасня 1991 г.  Беларуская дзяржава стала называцца Рэспубліка Беларусь.

15 сакавіка 1994 г. Вярхоўны Савет РБ прыняў Канстытуцыю РБ. Беларусь стала прэзідэнцкай рэспублікай.

10 ліпеня 1994 г.    Усенародным галасаваннем прэзідэнтам РБ   абраны А.Г.Лукашэнка.

 

 

Вацлаў Ластоўскі