Материктер мен аралдар 5сынып

12	Жаратылыстану		5  сынып
Сабақ тақырыбы:	Материктер мен аралдар
Жалпы мақсат:	Георграфия пәнінің ғылымдағы атқаратын қызыметі туралы өй өрістерін дамыту
Сабақтың  мақсаттары	Материк пен аралдар  жайлы түснік алады,  топпен жұмыс істеу арқылы  пәнге деген қызығушылығын арттыру
Күтілентін нәтижесі:	Материктер мен аралдар туралы  түсініктері қалыптасады және практикада пайдаланады
Негізгі идеялар:	Пәнге  деген қызығушылығын дамыту
Сабақта қолданылатын материалдар:	1.      Үлестірмелі материалдар, маркер 2.      АКТ
Оқыту әдістері:	СТО і оқыту әдістері Кім  жылдам Миға шабуыл Аквариум әдісі	ü  Топтық жұмыс ü  Жұптық жұмыс ü  Шығармашылық жұмыс
Дерек көздері:	«Тамақ өнеркәсібі»  тақырыбына берілген материалдар: www.РефератOff.kz www.art.kz
Тапсырмалар:	І. Үй тапсырмасын сұрау. ІІ. Ой қозғау.  ІІІ. Мағынаны тану. ІV. Топтық жұмыс. V. Шығармашылық тапсырма

Сабақ бойынша мұғалім мен оқушының іс-әрекеті:

Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (2 мин)

Сыныпты топқа бөлу (кескіндер арқылы)

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
«Санау»  әдісі  бойынша шеңберге тұрғызып сыныпты топқа бөлу топқа бөліп психологиялық ахуал қалыптастыру	Оқушылардың мұндағы мақсаты суреттер арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу

I.Үй тапсырмасын сұрау      (4 мин)     «Миға шабуыл» әдісі

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру Слайдта берілген сұрақтарға жауап беру, топпен  тапсырманы орындау	Мұғалім берген тапсырманы орындау

II.Ой қозғау «Кім шапшаң» ойыны

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру	Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білу Топпен жұмыс жасау

«Жердің заттық құрлымы және тау жыныстары»  туралы білімдерін тексеру (сұрақ-жауап) (4 мин)

1.      Жердің заттық құрлымын ата?

2.      Тау жыныстары қалай түзіледі?

3.      Жердің пішінің көрсетеді?

III.Мағынаны ашу: «Материктер мен аралдар»  тақырыбын

                                                         меңгерту мақсатында  «Түртіп алу»  әдісі

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Жаңа тақырыпты оқушыларға қысқаша түсіндіру мақсатында осы көрсетілген әдіс бойынша жаңа материалдарға байланысты ресурстар беру, өз бетерінше дайындық жасату.  Бұл әдіс балаларға керектіні өзіне алуға, есте сақтау қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Яғни өзге  топтың пікірін «түртіп алу» әдісі бойынша тапсырмалармен  жұмыс жасайды (жеке жұмыс). Өз пікірлерін сағаттың тілімен айнала отырып түсіндіреді.

Оқушылардың мақсаты мұғалімді тыңдау, өз ойлары мен пікірлерін айту Әдіс бойынша жаңа тақырыпты меңгереді және оөз пікірлерін ортаға салады.

IV.Топпен жұмыс  (8 мин)  Постермен  жұмыс

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Топтарға жаңа тақырып бойынша және өткен сабақты толық меңгерту мақсатында өз пікрлерін  сурет арқылы қорғайды, ол үшін слайдта жасалған тапсырмаларға қарап  сұрақтармен жұмыс істейді	Берілген тапсырманы уақытылы орындау, сұрақтарға нақты жауап беру, тақтаға шығып тапсырманы қорғау

 Материктер дегенді қалай  түсінеміз.

 Аралдар жайлы не білеміз

Осы көрсетілген тақырып төңірегінде әр топ өз ойларын ортаға салар отып, постер арқылы  қорғайды.

 V.Сергіту сәті:  (1 мин)

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Сергіту сәтін ұйымдастыру қадағалау	Берілген тапсырманы орындау

VI.Шығармашылық тапсырма

«Материк пен аралды  біз былай түсінеміз   (кітап және картамен жұмыс, талдау, бағалау)  (10 мин)

Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Мұғалім жаңа тақырыпқа байланысты тапсырма қағаздарын таратады	Оқушылардың мақсаты берілген сұраққа өз ойларын сурет арқылы жеткізу

VII.Қорытындылау:	(сұрақ-жауап) (3 мин) 1        Бұл сабақты мен қалай түсіндім? 2.Материк дегеніміз? 1.      Арал дегеніміз қандай? 2.      Картада қалай ораналсқан? 3.      Алған білімнің не үшін қажет деп ойлайсыңдар?
VIII.Рефлексия:	Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
IX.Бағалау:	Өзін-өзі бағалау (2 мин) Блоб ағашы, бағалау парақшалары
X.Үй тапсырмасы:	Оқулық бойынша тапсырма

• 1 слайд

  Жердің литосфералық құрылысы.
  Материктер мен мұхиттар
  

• 2 слайд

  Мақсаты:
  
  
  
  Оқушыға тақырыптың мазмұнымен идеялық мағанасын түсінуге жағдай жасау; ойларын қорта алуына, өмірде қолдана алуына жағдай жасау
  
  

• 3 слайд

  
  Көрнекілігі: тақта, маркер, интертақта
  Сабақ түрі: аралас сабақ
  Сабақ барысы:
  Ұйымдастыру кезеңі
  Үй тапсырмасын тексеру
  Жаңа сабақ
  Қорытынды
  

• 4 слайд

  Үй тапсырмасы:
  1. Жердің жасанды серігі –Кеңестер Одағының «Спутник -1» аппараты жіберілген жыл?
  2. Ғарышта тұңғыш рет болған адам:
  3. Тоқтар Әубәкіров ғарышқа көтерілді:
  4. Ғарыш бекеті – бұл . . .
  5. Екінші қазақ ғарышкері:
  6. Біздің ғаламшарымыз күн жүйесіндегі нешінші ғаламшар
  7. Жердің географиялық қабығы
  8. Египетте тұрған грек ғалымы математик, географ
  9. Жердің шамамен салмағы:
  10. Жер бетінің көлемі
  11. Жердің өз осін айналып шығыу уақыта
  Жердің Күнді айналып шығу уақыты
  
  

• 5 слайд

  Сабақ жоспары:
  
  І. Жердің литосфера қабығы
  ІІ. Жер қыртысы және тау жыныстары
  ІІІ. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев
  ІV. Материктер мен аралдар
  
  

• 6 слайд

  Тау жыныстары туралы жалпы түсінік
  Тау жыныстары туралы жалпы түсінік
  Жер қыртысын құраушы минералдық бір тектес заттарды тау жынысы деп атайды. Жердің сыртқы қыртыс қабаттары көбінесе қатты тастардан тұрады. Сол себепті тау жыныстарын анайы түсінікпен атағанда тастар деуге болады. Тастардың жер бетіне шыққан айқын күрделі түрлері тауларда кездеседі. Тау жыныстары деген сөздің өзі сол тастардың тауда кездесу түсінігінен шыққан. Олай болса тау жыныстарының орнына тастaр деген түсініктің өзін алуға да болар еді. Расында петрография деген сөздің өзі де сонан шыққан болатын (грекше петро — тас деген сез). Бірақ ерте кезде осылай алынғанымен қазіргі түсінікке ол дәл келе қоймайды. Өйткені жер кабаттарын құраушы минералдық бір тектес зат қатарына, яғни тау жынысы қатарына су, мұнай, көмір, топырақ, сияқты заттар да жатады. Бірақ бұларды тас деуге болмайды. Сондықтан тау жынысы деген түсініктің тастан көрі мағынасы кеңірек. Сонымен, петрография тау жыныстарын зерттеуші ғылым.
  Тау жыныстарының шығу тегіне жалпы шолу жасап көрейік. Жердің үстіңгі қабатындағы тас қабықты құраған тау жыныстары алғашқыда балқыған тұтқыр заттан қатайып пайда болған. Демек, ол тау жыныстарын құраған минералдар мен кристалдар да алғашқыда сол балқыған заттан пайда болған. Онан кейінгі замандарда, жердің қатты тас қабығы құрыла бастасымен ондай тау жыныстары, күннің шағу, желдің қағу, судың шаю әсерінен бұзылып, бөлшектерге жіктеліп, ажырап үгітіле бастаған.
   
  

• 7 слайд

  Жер қабаттарын құрайтын барлық тау жыныстары
  үлкен үш түрлі топқа бөлінеді:
  -магмалық тaужыныстaры,
  
  
  -шөгінді тау жыныстары
  
  
  -метаморфтық тау жыныстaры
  
  

• 8 слайд

  Қаныш Имантайұлы Сәтбаев
  

• 9 слайд

  
  Ғалымның негізгі ғылыми еңбектері кентасты кендер геологиясы мен Қазақстанның минералды ресурстарына арналған. Жезқазған кенін зерттеу және Орталық Қазақстанның (Сарыарқаның) металлогендік және болжам картасын жасауда көп еңбек сіңірген. Ол ғылымға формациялық металлогендік анализдің кешендік әдісін енгізген. 1926-1929 жылдары кені мардымсыз өңір болып саналған Жезқазғанды ірі мыс кентасты аудан қатарына көтеруде Сәтбаевтың еңбегі өте зор болды. Бұрынғы геологиялық деректерге терең талдау жасап, бұл кен ауданының кең көлемдегі геологиялық-барлау жұмыстарын ұйымдастыруға болатын ірі нысан екенін дәлелдеген. Минералдық шикізаттарға бай Сарыарқа, Кенді Алтай және басқа да аймақтарды ерекше назар аударып зерттеген. 1927-1928 жылдары – Жезқазған, Қарсақбай, Атбасар, Спасск аудандары, Қарағанды тас көмір алабы және Қаратау полиметалл кендері жөнінде ғылыми маңызды еңбектер жариялаған. 1929 жылы Атасу темір-марганец кендерін игерудің негізінде Қарағанды облысында қара металлургия өнеркәсібін дамыту туралы мәселе көтерген. Жезқазған – Ұлытау ауданында мыстан басқа темір,марганец, көмір, қорғасын кендерін ашып, барлау нәтижесінде маңызды геологиялық қорытындылар жасаған. Ұлы Отан соғысы жылдарында танк бронын құюға қажет марганец тапшылығы туған кезде Сәтбаевтың жетекшілік етуімен өте қысқа мерзімде Жезді марганец кені барланып, іске қосылған.
  

• 10 слайд

                                Материктер
    Антарктида    Оңтүстік     Аустралия Америка
  Аралдар – жан- жағынан мұхит теңіз суларымен қоршалған су айдыны.
                    Шығу тегіне қарай аралдар
        Материктик        Маржандық    Жанартаулық
  Материктик аралдар- материкке жақын, бұғаз арқылы бөлініп жатады.
  Жанартаулық аралдар — жанартаудың әсерінен пайда болады. Маржандық аралдар- тірі организмдердің әсерінен пайда болады.
  Калимантан       Гренландия       Мадагаскар
  
  

• 11 слайд

• 12 слайд

• 13 слайд

• 14 слайд

  Оңтүстік Америка
  

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

  1.
  

• 18 слайд

  
  Көңіл бөліп тыңдағандарыңызға
  рахмет!