Мектептегі желілік қауымдастық – мұғалімдердің кәсіби дамуының негізі

Абильдаева Ж.М

№ ЖОМ, Жезқазған қаласы

Мектептегі желілік қауымдастық – мұғалімдердің кәсіби дамуының негізі

Қазіргі әлемде болып жатқан қарқынды өзгерістер әлемдік білім беру жүйесін қайта құру қажет екендігін паш етті. Қарқынды өзгеріп жатқан әлемде білім саласында «XXI ғасырда нені оқыту керек?» және «Мұғалімдер оқушыларды XXI ғасырға қалай дайындайды?» деген сұрақ ең басты маңызды болып отыр. Заманауи қоғамның тіршілігінде желінің маңызы күннен күнге артып отыр. Қазіргі заманғы ұйымдар желілердің білім және инновациялар алмасу үдерісінде маңызды екендігін атап көрсетуде. Білім беру саласы ұйымдастырушылық оқшаулау дамуға кедергі келтіретінін мойындап отыр. Сондықтан мектептер арасындағы ынтымақтастық, мектептерде оқитын оқушылардың ғана емес, барлық балалардың мүддесі үшін мектептердің «Білім беру желілеріне» бірігуі уақыт өткен сайын маңыз алуда. Білім беру желілері біздің санамызда өзгеріс енгізуді үйрету үдерісін бейнелейтін стратегия деп саналады. Білім беру желілері арқылы мектептер арасында ынтымақтастық орнату ұлттық және халықаралық деңгейде қолдау тауып отырғаны белгілі. Табысты желіні дамыту жігерлі әрі табанды жұмысты талап етеді. Бастапқы кезеңде желі де жұмыс істеу қызықты көрінгенмен, желі жұмысты жүргізу оңайға соқпайды.

Фуллан /2004/ желілер біздің мектептердегі жекеленген оқушылардың қажеттіліктеріне жауап беруге мүмкіндік береді деп толықтырады. Осы желілер көшбасшылықтың бірлескен шараларын жүргізіп, оның жаңа нысандарын зерттеуге ықпал етеді. Олар бізге әріптестерімізбен тәжірибе алмасудың жаңа тетігін дамытып, оқытудың тиімді әрі инновациялық тәжірибесін ұсынады. Желілер аясында жақсы идеяларға қол жеткізу мүмкіндігі барынша кеңейіп, білікті мамандар тобына олардың өңіріндегі барлық балалар үшін ұжымдық жауапкершілікті алуға ықпал етеді. Мектепте қауымдастық құру үшін шығармашылық топ құрдым. Өз қоғамдастығымыздың жоспарын құруда бізге және әріптестерімізге қатысушылардың кім екенін және олардың өзара қалай байланысқанын анықтау мақсатында ұйымдастырушылық құрылым қоғамдастыққа шолу жасауға мүмкіндік береді. Бұл – қоғамдастық туралы біздің басқа мүшелерге өз көзқарасымызды жеткізу үшін пайдалануға болатын, жалпы алғанда, біздің қол жеткізген нәтижелерімізді және алдағы уақытты қандай бағытта даму керектігін көрсететін құрал.

Қоғамдастықтың ұйымдастырушылық құрылымы бізге мыналарды анықтауға көмектесті:

●      Қоғамдастықтағы ақпарат ағынын;

●      Қызметтің аясы мен көлемін;

●      Басты рөлдер, үдерістер мен мақсаттарын;

●      Уақыт өте келе өсуді.

Жоспар құруда біз, алдымен, қоғамдастығымыздың ұйымдастырушылық құрылымының сызбасын жасадық. Өз қоғамдастығымыздың құрылымының жоспарын жасап, ондағы негізгі топтар мен байланыстарды белгіледік. Дәстүрлі ұйымдық кесте сызып, шығармашылықпен жұмыстандық. Жан-жақты ойланып, ұжымдық талқылыу арқылы өз қоғамдастығымыздың мәнін ашатын тақырып ойлап таптық. Қоғамдастығымыздың ұйымдастырушылық құрылымын жасап алған соң, келесі қадам жасауды ұйғардық. ‹‹Кім?», «не?», «қашан?» және «неге?» деген сұрақтар бізге өз қоғамдастығымыздың ерекшеліктерін ашуға көмектеседі. Өз сызбамызды әріптестеріңізбен бірлесе отырып, талқыладық жәнне қарастыруға болатын негізгі деген бір немесе екі сұрақ таптық.

Талқылау барысында төмендегі сұрақтар туындады:

·               Қоғамдастықтың рөліне қалай өзгеріс енгізуіміз қажет?

·               Қоғамдастықта жүргізілетін шаралар мен сауалнамалар барысында алынған білімді мектепке қалай енгіземіз?

·               Негізгі желілері қандай болмақ?

·               Қызметіміздің аясын қаншалықты кеңейтуіміз қажет?

·               Егер негізгі, көшбасшылық шепте тұрған адам кетсе, не болады?

·                Бұл жағдайда қоғамдастықтың әлсіз тұсы қай жерде? Мықты тұстары қайсы?

Қоғамдастығымыздың мәнін ашып, талқылау жасаған соң, келесі қадамдарды жасауға көштік. Негізгі топтар және олардың арасындағы байланыс түрінде өз қоғамдастығымыздың құрылымын сызып, төмендегідей негізгі қадамдарға аяқ бастық:

1.            Өз қоғамдастығымызды басқаратын барлық негізгі топтарды: үйлестіру топтары, зерттеуші топтар, тәлімгерлік топтары, университеттер және жергілікті білім беру ұйымдарымен байланысты көрсететін негізгі топтарды анықтадық.

2.            Содан соң топтардың қызметіне көмектесу мақсатында олардың арасында жұмыс істейтін адамдарды анықтадық.

3.            Топтар арасындағы қарым-қатынас арнасын көрсететін байланыстарды салдық.

Мектептің бүгінгі таңдағы жұмыстарына мектеп әкімшілігімен біріге отырып талдау жүргізілді. Талдау нәтижесінде мектептің қазіргімен салыстырғанда келешекте өз қызметін жақсарта алуы үшін нені өзгертуі керектігі анықталып, басымдықтар белгіленді, мектеп аясында желі сызбасы құрылды.

Оқу қызметі бағыты бойынша:

·               Сабақтың өту қарқынына ерекше мән беріп, ынтымақтастықта жұмыстанып және заман талабына сай бағалау жүйесіне өзгерістер енгізу;

Ғылыми әдістемелік қызметі бағыты бойынша:

·               Тәлімгерлермен жұмыста жаңа бағытта жүзеге асыруды үйрену;

Осы басымдықтарды шешу мақсатында мектепте «Сенім» желілік қоғамдастығы құрылды. Желілік қоғамдастығының мақсаты – ерікті қарым-қатынас негізінде мектептегі тұрақты дамыту жоспарына сәйкес желілік қоғамдастықтың жұмысын жүйелі түрде жүргізу.

Идеясы: Тәжірибені өзгерту мақсатында ынтымақтастық орнаған мектеп желісін құру.

Бағыты: Оқушылардың оқу үлгеріміне қойылатын талаптарды арттырып, қоғамдастық жұмысына қатынас ересектерге арналған оқу бағдарламасын жетілдіру үшін Педагогикалық шеберлік орталығаның Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың деңгейлі бағдарламасын қолданып оқушыларды оқыту үдерісін жақсартуға бағытталған.

Үдеріс: жұмыс жоспары, іс-әрекеттегі зерттеулер, коучинг және тәлімгерлік.

Негізгі қадамдары:

1. Қоғамдастықты басқаратын барлық негізгі топтарды: басшылық етуші топ, үйлестіруші, дамытушы, зерттеуші топтар, тәлімгерлік топтар

2. Топтардың қызметіне көмектесу мақсатында олардың арасында жұмыс істейтін адамдарды анықтау.

3. Қос мүшелік немесе топтар арасындағы қарым-қатынас арнасын көрсететін байланыстарды жетілдіру.

Жұмыс құралдары: АКТ, қысқа мерзімді және орта мерзімді жоспарлар, жоспарлар, бағдарламалар, өзара және өзін-өзі бағалау әдістері.

Жұмыс түрлері немесе желіге тарту тәсілдері: сауалнамалар, зерттеу жүргізу айы, бірлескен оқу күндері, коучинг, семинарлар, конференциялар.

Қоғамдастықтың мінез-құлық моделі: өзара түсінушілік, ынтымақтастық, сенімділік және сәтті серіктестік.

Нәтиже: Бұрыннан келе жатқан мәселелер мен проблемалаларды шешу және жаңа идеялармен алмасу.

Мектептердегі желілік қоғамдастығы оқушылар жоғары жетістіктерге қол жеткізу үшін бірнеше мектеп арасында  оқыту  мен оқу үдерістерін жетілдіруге бағытталған көптеген іс әрекеттерді жоспарлау, іске  асыру  және  оның мониторингін жүргізу мақсатында бірлескен  мектептер тобы ретінде алғашқы нәтижесін беруде. Болашақта осы бастаған іс-әрекетеріміз жалғасын табатынына  сенемін.

Әдебиет:

1.     Мұғалімге арналған нұсқаулық 1-деңгей екінші басылым, Кембридж университетіт- «Назарбаев Зияткерлік мектебі»  ДББҰ, 7 бет, 26-30 бет, 2013

2.     Мильнер Б.З. Теория организации. - М.: ИНФРА-М. -336с., 1998.

3.     Barth, R.S  «Мұғалім көшбасшы», 2013