Металдар мен бейметалдар және олардың қосылыстарының жалпы қасиеттері. №6 Зертханалық жұмыс. Металдардың химиялық белсенділігін салыстыру

Сабақ  жоспары

Пәні: химия	Сыныбы: 10		Сабақ реті:	Сабақ реті:
Тарау:	V- тақырып. Металдардың жалпы қасиеттері.
Сабақтың тақырыбы:	§5.3.5.4 Металдар мен бейметалдар және олардың қосылыстарының жалпы қасиеттері. №6 Зертханалық жұмыс. Металдардың химиялық белсенділігін салыстыру
Сілтеме:	Электрондық оқулық, ақпарат құралдарынан мәліметтер
Стратегия:	1.Оқушының химияға деген қызығушылығын арттыру мақсатында 7 модульді тиімді пайдалану 1.1.Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер 1.2.Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету 1.3.АКТ қолдану 1.4.Талантты және дарынды балаларды оқыту 1.5.Жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту
Күтілетін нәтиже:	Жұбымен  жұмыс жасай біледі, топта бірлесе жұмыс жасай алады, бірін-бірі үйретуге машықтанады, әртүрлі көзқарастарды, басқа оқушылардың  пікірлерін құрметтейді, бағалауды үйренеді ерекшеліктерін анықтай алады, өз ойларын сараптай алады, ойлау логикасы дамиды, сұрақ қоя білу дағдылары дамиды, сыни тұрғыда ойлауға үйренеді, қалай нені оқу керектігін үйренеді, АКТ тиімді пайдалана алады.
Сабақтың мақсаты:	Металдар мен бейметалдардың жай және күрделі қосылыстармен реакцияға түсу ерекшеліктерін тәжірибе арқылы көрсету, жаңа тақырыпты игерту.	- Өзіндік жұмыс істеуге баулу, оқушылардың ойлау және шығармашылық қабілеттерін дамыту, алған теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана білуге және пәндермен байланыстыра білуге үйрету; жалпы металдарға сипаттама бере отырып,  жаңа технология әдістері арқылы оқушылардың сабаққа белсенділігін арттыру.		-Топтық  жұмыс жүргізу барысында  өзара ынтымақтастық атмосферасын құру алған білімдерін өмірде пайдалана білуге үйрету. Оқушыларды периодтық кестедегі металдардың  морнын, атом құрылысының ерекшеліктерін білуге және оқушылардың сабаққа деген белсенділігін  арттыру мақсатында қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру
Сабақтың түрі:	Жаңа  сабақты меңгеру
Әдіс-тәсілі:	1.Репродуктивті әдіс. Білім- білік дағдыларын қайта жаңғырту арқылы білімді белсенді игерту 2.Зерттеу әдісі. Мұғалімнің оқушыға шығармашылық тапсырма беруі, оқушылар өз бетімен шешіп, материалмен жұмыс жасайды. 3.Мақсатты әдіс. Мұғалім белгілі бір мақсат қойып оған жету жолдарын көрсетеді, оқушылар одан әрі әрекетке көшеді. Топтық жалпы міндеттен туындаған мақсатты шешу жолында топ түрінде әрекеттеніп жауап топ ішінде жинақталады. СТО технологиясы бойынша стратегияларды пайдалану, Венн диаграммасы, салыстыру, репродуктивтік, жартылай ізденгіштік
Пәнаралық байланыс:	география, экология
Көрнекі құралдар:	Интерактивті тақта, оқулық, қажетті реактивтер, слайд

Сабақтың жүру барысы:	Ұйымдастыру бөлімі: 5-6 мин, топқа бөлу, топ мүшелерін сайлау Сабақ мақсатын айту, тапсырма беру Өз бетінше дайындық жұмысын жүргізу Ойлан тап Кім жылдам Сергіту сәті Оқушылардың білімін формативті бағалау Үйге тапсырма Қорытынды
Сабақ кезеңдері: Берілген уақыт мөлшері:	Мұғалім қызметі	Оқушы қызметі	Блум таксономиясы
Ұйымдастыру кезеңі:	Оқушыларды түгендеу, оқушыларды  топқа бөлу	Келмеген оқушылар туралы мәлімет алу	Оқушы зейінін сабаққа аудару
Химиялық диктант:	1.Барлық бейметалдар – р элементтер. 2. І –ІІ топтың негізгі  топша элементтері s-  элементтеріне жатама? 3. Р элементтерінің металдық қасиеті жоғары 4. d - элементтерінің қосымша топша металдары қиын балқитын металдар. 5.Хром, молибден немесе вольфрам- өз периодындағы (VІ топ, қосымша топша) ең оңай балқитын элементтер.	Оқушының міндеті үй тапсырмасын естеріне түсіру. 1.Барлық бейметалдар – р элементтер.(Иә) 2. І –ІІ топтың негізгі  топша элементтері s- элементтеріне жатама?(Иә) 3. р- элементтерінің металдық қасиеті жоғары.(Жоқ) 4. d -элементтерінің қосымша топша металдары қиын балқитын металдар.(иә) 5.Хром, молибден немесе вольфрам- өз периодындағы (VІ топ, қосымша топша) ең оңай балқитын элементтер.         (жоқ)	1.Білу Өз бетімен ізденіп  жұмыс жасай білу
Жаңа материалды меңгерту Мағынаны тану	Мәтінмен жұмыс Мұғалім оқушыларға мәтінді зейін қойып оқып шығуын айтады. Мәтінді оқығаннан кейін мұғалім жаңа тақырыпты  тәжірибемен жалғастырады.	Оқушы мәтінді оқып бір-біріне түсіндіріп береді. № 6. Зертханалық жұмыс. Металдардың химиялық белсенділігін салыстыру Металдардың қышқылдарға қатынасы Екі сынауық (пробирка)  ал. Бірінші сынауыққа – мырыш түйірін сал. Екінші сынауыққа – мыс кесегін сал. Екі сынауыққа 1 мл тұз қышқылы ерітіндісін құйыңыз. Сынауықтан қандай өзгерісті байқадыңыз?  Реакция теңдеуін жазыңыз.	2. Түсінді Тақырыпты талдай отырып,
Ойлан тап	Мұнда оқушылардың тақырыпты толық меңгергенін бақылау үшін үш топтың  тапсырмасы ауызша  сұралады. Ең жеңіл металдарды атаңыз. Балқу температуралары жоғары металдарды атаңыз. Ең қатты металды атаңыз.	Оқулықты пайдалана отырып топта талдайды. Ең жеңіл металдарды атаңыз. (сілтілік металдар , мысалы литий судан екі есе жеңіл) Балқу температуралары жоғары металдарды атаңыз. (вольфрам 3370°С, рений  3170°С, тантал  3000°С,  осмий 2700°С) Ең қатты металды атаңыз. (хром, оны кескіш құрал – жабдықтар дайындауда қолданылады.)	Мән мағынасын түсініп білу мақсатында мысалдармен нақты дәлелдеу
Сергіту сәті          «Кім жылдам?»	Оқушылардың алған білімдерін карточкадағы есептерді шығару арқылы оқушыны бағалау 1.Мыс хлоридінің ерітіндісіне массасы 5,6 г темір пластинкасын салды. Темір толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қанша? 2.Ұнтақ түрінде алынған мырышты  күкіртпен аздап қыздырғанда тұтанады. Осы реакцияның теңдеуін жазыңыз. Металдың 0,5 молімен реакцияға түсетін күкірттің массасын есепте. 3.Мыс сульфаты  ерітіндісіне массасы 6,4 г мырыш  пластинкасын салды. Мырыш  толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қандай?	Алған білімдерін жүйелеу.	Бірінші келген үш оқушы бағаланады.
Оқушыларды бағалау	Мұғалім сабақ құрылымының дұрыстығын және мақсатқа жету барысындағы қиындықтарды анықтап бағалайды.	Топ мүшелері өзара тапсырмаларды орындау барысында көрсеткен білімдерін өзара бағалайды	6.Бағалау парағы Өзара бағалау Формативті бағалау
Үйге тапсырма	§5.5 Электролиз оқу, №5,6  есеп , 139бет

                                       Бағалау  парағы

Өзіндік бағалау

бағалар	Іс-әрекет
«2 »	Сабақта тыңдаушы болып қана отырдым.
«3 »	Басқалардың жауаптарын тыңдап, есімде сақтауға тырыстым. Кейбір сұрақтарға жауап бердім.
« 4»	Тақырыптың ең негізгісін дәптерге жаздым. Топтағыларға көмектестім. Тапсырмаларды орындап отырдым.
«5 »	Топта белсенділік көрсеттім. Барлық тапсырмаларды дұрыс орындадым.

Оқушыларды топтау мақсатында оқушыларға  түрлі – түсті қағаз беріледі. Сол қағаз кесінділерін бір – біріне жалғау арқылы топтың атауы шығарылады. Оқушылар үш топқа бөлінеді. Бөлінген топтың топ басшылары анықталады.

 Сабақ барысында қойылатын сұрақтар:

1.Барлық бейметалдар – р элементтер.(Иә)

2. І –ІІ топтың негізгі  топша элементтері  s- элементтеріне жатама?(Иә)

3. р- элементтерінің металдық қасиеті жоғары.(Жоқ)

4. d - элементтерінің қосымша топша металдары қиын балқитын металдар.(иә)

5.Хром, молибден немесе вольфрам - өз периодындағы  (VІ топ, қосымша топша) ең оңай балқитын элементтер.( жоқ)

Жаңа сабақты түсіндіру барысында оқушылар оқулықтың көмегімен оқытушының сұрақтарына жауап береді. Онда металдардың  электрохимиялық кернеу қатарымен жұмыс жасалады.  Металдар мен бейметалдар  арасындағы айырмашылықты  кесте бойынша толтырады.

Металдар	Бейметалдар
Жай  заттармен әрекеттесуі:
2Ca + O2 →2CaO	S + O2 →SO2↑
Күрделі заттармен әрекеттесуі
Zn + H2SO4→ ZnSO4 + H2↑ K+ NaOH → KOH + Na Ca + HOH → Ca( OH)2 + H2O	1.S + HCl →      2. P + H2SO4  →      3. O2 + 2H2O → 2H2O2
Тұздармен әрекеттесуі
Mg + Ag 2SO4→ MgSO4 + 2Ag	P + CaSO4 →

Тәжірибелік бөлім:

№ 6. Зертханалық жұмыс. Металдардың химиялық белсенділігін салыстыру

Металдардың қышқылдарға қатынасы

6. Екі сынауық (пробирка)  ал.
7. Бірінші сынауыққа – мырыш түйірін сал.
8. Екінші сынауыққа – мыс кесегін сал.
9. Екі сынауыққа 1 мл тұз қышқылы ерітіндісін құйыңыз.
10. Сынауықтан қандай өзгерісті байқадыңыз?  Реакция теңдеуін жазыңыз.

« Ойлан тап »

 № 1

1. Д.И.Менделеевтің периодтық кестесінде қанша металл бар?
2. Металдардың иілгіштігіне анықтама беріңіз.

№ 2

1. Ең жеңіл металдарды атаңыз.
2. Электрохимиялық кернеу қатарындағы орнына байланысты металдардың қасиеттерін атаңыз.

№ 3

1.    Балқу температуралары жоғары металдарды атаңыз

2.    Қатты металдарды атаңыз.

Сергіту сәті. « Кім жылдам?»

Оқушылардың алған білімдерін тексеру үшін карточкадағы есепті шығарады. Бірінші келген үш оқушы бағаланады.

№1

Мыс хлоридінің ерітіндісіне массасы 5,6 г темір пластинкасын салды. Темір толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қанша?

№2

Ұнтақ түрінде алынған мырышты  күкіртпен аздап қыздырғанда тұтанады. Осы реакцияның теңдеуін жазыңыз. Металдың 0,5 молімен реакцияға түсетін күкірттің массасын есепте.

№3

Мыс сульфаты  ерітіндісіне массасы 6,4 г мырыш  пластинкасын салды. Мырыш  толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қандай?

1.Мыс хлоридінің ерітіндісіне массасы 5,6 г темір пластинкасын салды. Темір толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қанша?

Бер:                                             Шешуі:

m( Fe) =5,6г                                    CuCl₂ + Fe →FeCl₂ + Cu

                                                         М ( Fe) = 56 г/моль           М (Сu) = 64 г/моль

 т/к: m (Cu) = ?                                                      5.6 г  –  х

                                                                    56 г/ моль – 64 г/моль

                                                                                      X=6.4г

2.Ұнтақ түрінде алынған мырышты  күкіртпен (ІІ ) аздап қыздырғанда тұтанады. Осы реакцияның теңдеуін жазыңыз. Металдың 0,5 молімен реакцияға түсетін күкірттің массасын есепте.

Бер:                                                               Шешуі:

ⱴ( Zn) =0.5 моль                                           Zn + S→ ZnS

                                                         ⱴ ( Zn) = 0.5 моль   М (S)=  32 г/моль

 т/к: m (S) = ?                                             0,5моль –  х

                                                                    1моль – 32г/моль

X =  16 г

3.Мыс сульфаты  ерітіндісіне массасы 6,4 г мырыш  пластинкасын салды. Мырыш  толық еріді. Бөлінеген мыстың массасы қандай?

Бер:                                                               Шешуі:

m( Zn) =6.4 г                                   CuSO₄ + Zn →Cu + ZnSO₄

т/к: m (Cu) = ?                                М ( Zn)= 65 г/моль            М (Сu)  64 г/моль

                                                                                6.4 г  –  х

                                                                    65 г/ моль – 64 г/моль

                                                                                      X=6.3 г

Мұғалім сабақ құрылымының дұрыстығын және мақсатқа жету барысындағы қиындықтарды анықтап бағалайды. Топ мүшелері өзара тапсырмаларды орындау барысында көрсеткен білімдерін өзара бағалайды.

                           Үйге тапсырма:

§ 5.5 Электролиз

№ 5. Құрамында алюминий оксиді бар кеннен алюминийді электролиздеп алады. Бұл процестің теңдеуін құрыңдар.Құрамында 20%  алюминий оксиді бар 8 кг алюминий кенінен қанша алюминий алуға болатынын есепте.

№ 6. Мырыш сульфаты ерітіндісінің электролизі кезінде катодта 13 г металл  бөлінген. Егер өнімнің шығымы 85-ті құраса, анодта қанша газ  және қандай көлемде бөлінеді.