Методический материал: Технология личностно- ориентированного обучения

Технология личностно- ориентированного обучения

      Бүгінгі күні жеке тұлғаны дамытуға бағдарланған, ізгілікті, шынайы демократиялық нышандағы бүкіл адамзаттық құндылықтарды алға шығаратын білім беру жүйесін қалыптастыруда ірі-ірі қадам жасалынуда. Қазір біз азаттық алған, тәуелсіздікке толығымен жеткен егемен елміз. 
Ал Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, жаңа дәуірдің күн тәртібінде тұрған келесі мәселе – білім беру, ғылымды дамыту, өркениет біткеннің өзегі – білім, ғылым, тәрбие екеніне ешкімнің таласы жоқ. Осы орайда білім ордасы мектеп екендігі баршаға мәлім. Тұлғаға бағытталған білім - оқушылардың тұлғалық ерекшеліктері ашылатын, қасиеттері қалыптасатын, мүмкіндіктері жүзеге асырылатын оқыту жағдайы. Әр оқушының болмысы арқылы дамытушылық, шығармашылық ойлау, өз бетінше шешім қабылдау қабілетінің қалыптасуы тиіс. Мұның маңызды бір шарты –таңдау құқығы сол тандауға деген жауапкершілікпен қатар тұруы керек.
Жеке тұлғаны оқытудағы педагогика-психологиялық мінездемесі:

·        Мұның маңызды бір шарты –таңдау құқығы сол тандауға деген жауапкершілікпен қатар тұруы керек

·        Тек білім беріп қана қоймай, сол білімнің қолданылуы аймағын да көрсету керек.

·        Оқушыны  пән аймағында шешілмейтін ашық мәселелермен де таныстырып отыру керек. «Алған білімін пайдалана алмайтын оқушы ішін дәмді заттармен толтырған, бірақ жүзе білмейтін балықты еске салады»

·        Оқыту процесін кері байланыс тәсілдерінің жетілдірілген жүйелері арқылы тұрақты түрде бақылап отыру керек

·        Оқыту нәтижесін арттыру мен оған кететін шығынды азайту мақсатында оқушылардың өз мүмкіндіктерін, білімдерін, қызығушылығын барынша кең түрде пайдалану қажет 

·        Бір-бірлерінің жұмыстарына қызығушылықпен қарау

·        Оқушының барлық мүмкіндіктері мен қабілеттерін ескере отырып, оның жеке ерекшеліктерін дамытуға қажетті жағдайлар жасау

·        Педагогика үрдісінде кері байланысты қамтамасыз ету

 Білімділіктің, адамгершіліктің, кәсіби шеберліктің және іс-әрекетке икемділіктің жаңаша түсінігі алдыңғы шепке оқушылардың әрекеттері мен қатарымен араласуындағы өз орнын анықтау, өзін-өзі жетілдіру, адамның табиғи мүмкіндіктерін ашу, ойлау қабілетін жетілдіру,сөйлеу, әрекет ету сияқты қасиеттерін ашып, осылардың нәтижесінде-өмірдегі өз орнын табуға көмектеседі. Адамдарға (оның ішінде балаларға) ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан бір қасиет- ол жеке тұлға ретінде өз мүмкіндіктерін ашып,ортасына «өзінің маңыздылығын таныту» болып табылады. Әр пән бойынша да білім қажет, бірақ негізі ол емес, ол оқушының өзін-өзі жетілдіру, алға жылжыту, өзі орнын анықтау істерінің негізгі құралы болып, нәтижесінде-өз мүмкіндіктерін жүзеге асыру рөлін атқаруы тиіс.
Біз өзімізге мынадай сұрақты жиі қоюымыз керек – не нәрсеге көп көңіл бөлеміз,қандай бағытпен келеміз-оқушы не біледі немесе ол өз мүмкіндіктерін дамытуды қалай жүзеге асырып жүр, жұмыс істеудің жаңа эвристикалық тәсілдерін игеруде не істеп жүр? Осы сұраққа анық, бүкпесіз жауап беру білім берудің жаңа құндылықтарының бізге қаншалықты жақын екенін білуге көмектеседі. Егер берер жауабымыз ойдағыдай дұрыс болса, онда оқыту процесіндегі бұрынғы көптеген мәселелерді қайта қарауымыз қажет. Оқушылардың білімі оқыту,тәрбиелеу және пән арқылы жетілдіруден тұрады. Формуласы: “Білім=оқыту + тәрбиелеу+жетілдіру”. Мәселені қою барысында оқушы өзінің алдағы әрекетінің мақсатын іштей қабылдайды. Оқушы жаңа оқу міндетін қалыптастыруға, оны қайта анықтауға, қайшылықтарын анықтауға қатысады. Мұнда мұғалім- оқушы үшін білімнің қайнар көзі болып саналады. Бастысы- оқу процесіндегі оқушының жеке басындағы оң өзгерістер. Оқушы өз деңгейіне қарай құрастырылған тапсырмаларды амалдардың жалпы тәсілдерін анықтай отырып орындайды. Ол өз оқу жұмысын, психологиялық қалпын ынтамен талдап, өзінің жақсы және нашар жақтарын ашық көрсетеді.

Личностно ориентированную направленность урока обеспечивают психолого-педагогические характеристики:

• формирование и стимулирование субъективной позиции учащихся;

 • создание условий для проявления и развития индивидуальности, самобытности и уникальности учащихся

• знание и учет психофизиологических особенностей учащихся

• ориентация на развитие внутренних мотивов учения, стимулирование и становление личностного смысла учения

• формирование эмоционально-ценностного отношения к миру, познанию, окружающим, себе

 • организация равноправного партнерского общения в ходе учебного взаимодействия

• создание атмосферы взаимной заинтересованности в работе друг друга

 • обеспечение обратной связи в педагогическом процессе

На современном этапе развития педагогики используются самые различные образовательные технологии, но важнейшей (особенно в условиях инновационного учебного заведения) являются образовательная технология, в основе которой - личностно-ориентированный подход к учащимся на уроках

казахского языка и литературы. 

Главная задача педагогов, исповедующих личностно - ориентированное обучение, - содействовать человеку в определении и совершенствовании его отношения к самому себе, другим людям, окружающему миру, к своей деятельности в обществе.
Главное, на что работает учитель в личностно - ориентированном образовательном пространстве – организация «событийной общности» с учеником, помощь ему в освоении позиций субъекта собственной жизнедеятельности. Важно, чтобы ученик сумел преодолеть пассивную позицию в учебном процессе и открыть себя как носителя активного преобразующего начала.

Основные принципы личностно-ориентированного подхода: предоставляет каждому ученику, опираясь на его способности, развитие и саморазвитие личности ученика, исходя из выявления его индивидуальных особенностей. склонности, интересы, возможность реализовывать себя в учебной деятельности, поведении и т.д. ученик может проявить изобретательность к предметному материалу, его виду и форме. Оценочная сторона личностно-ориентированного обучения учитывает не только уровень достигнутых знаний, умений, навыков, но и сформированность определённого интеллекта. Хорошее средство интеллектуального и нравственного развития.

   Технология личностно- ориентированного обучения: Чтобы индивидуально работать с каждым учеником, учитывая его психологические особенности, необходимо по-иному строить весь образовательный процесс. Поэтому в своей работе я использую следующие подходы к построению уроков. Подбираю учебный материал с таким условием, чтобы он обеспечивал выявление содержания личного опыта учащихся, включая опыт их предшествующего обучения. Стараюсь излагать учебный материал таким образом, чтобы он не только расширял объём знаний, их структурирование, интегрирование, обобщение, но и преобразовал личный опыт каждого ученика. В ходе выполнения заданий постоянно согласую личный опыт учащихся с научным содержанием задаваемых знаний по казахскому языку. В ходе каждого урока стараюсь активно стимулировать учащихся к самостоятельной деятельности, обеспечивая им возможность самообразования, саморазвития и самовыражения в ходе овладения теми или иными знаниями. Учебный материал урока стараюсь организовывать таким образом, чтобы каждый ученик имел возможность выбора при выполнении заданий. Стимулирую учащихся к самостоятельному выбору и использованию наиболее приемлемых и значимых для них способов проработки учебного материала. Обеспечиваю на уроках разносторонний контроль и оценку не только результатов усвоения учащимися знаний, умений, навыков, но и сам процесс учения, т.е. тех действий, которые осуществляет ученик, усваивая учебный материал.