"Мин татарча сөйләшәм!" конкурсына отчет

Тукай районы Комсомол урта мәктәбендә уздырылган “Мин татарча сөйләшәм!”  конкурс- акциясенә отчет

Туган тел ул бер генә,

Туган телнең кадерен бел генә!

Мәктәбебездә ел саен “Мин татарча сөйләшәм” акциясе уздырыла. Мәктәбебез- рус мәктәбе. 18 укытучы һәм 100 укучыбыз бар. Татар классларыбыз бөтенләй юк, татар группалары да 3 әү генә. Шуңа карамастан без үз телебезне саклап калу өстендә иптәшем Галимов Фәнил Зәки улы белән  27 елдан артык  армый-талмый эшлибез. Укучыларыбыз белән фәнни-гамәли конференцияләрдә дә, конкурсларда да, концертларда да катнашабыз. Укучыларның, яшьләрнең, авыл халкының татар телен куллану дәрәҗәсен киңәйтү, туган як тарихы, мәдәнияте, үткәне белән кызыксынуларын арттыру, толерантлык тәрбияләү максатыннан үткәрелүче акциядә рус телле укучылар да актив катнаша.

          21 нче февраль – халыкара туган тел көненә багышланган чаралар

№	Тема	Класс	Бала саны	Отв.
	Безнең гаилә. Презентация.	2	10	Галимов Ф.З.
	Әдәпле булыйк. Диалогик сөйләм дәресе.	3	11	Галимов Ф.З.
	М.Җәлил. Себерке әкияте. Гаиләдә туганлык хисләре.	4	6	Адиева Н.Ф.
	Дүрт аяклы дусларыбыз. Г.Тукайның “Кызыклы шәкерт” шигырен өйрәнү	4	6	Галимов Ф.З.
	С.Әдһәмова. Дуслар.	3	11	Адиева Н.Ф.
1	Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры.  Проект эше.	5	10	Галимова М.М.
	Сугыштан соңгы чор әдәбияты. С.Хәким “Колын” шигыре.	5	14	Адиева Н.Ф.
	Акыл – тузмас кием, белем – кипмәс кое. Кабатлау.	6	12	Адиева Н.Ф.
2	Иң матур ил —  безнең ил. Викторина.	7	11	Галимова М.М.
3	Туган җирләр әнкәй белән. Сибгать Хәкимнең “Әнкәй”, М.Галиевның “Су буеннан әнкәй кайтып килә” һәм Т.Миңнуллинның “Әнкәй” шигырьрәрен чагыштыру.	8	8	Галимова М.М.
4	Тирәбездә яхшы кешеләр. Р.Миңнуллинның  “Ә  ни  өчен?” шигырендә күтәрелгән проблема.	9	10	Галимова М.М.
	Муса Җәлил – герой шагыйрь. Класс сәгате.	10	6	Галимов Ф.З.
5	Т.Миңнуллинның “Илгизәр+Вера”пьесасында күтәрелгән проблема	11	2	Галимова М.М.
6	Мин татарча сөйләшәм. Конкурс – акцияне ачу. Концерт.	1-11	100	Галимова М.М.
	Барлыгы		217

     Үзебез төзегән планнан башка, төрле-төрле конкурсларда һәм олимпиадаларда да катнашабыз.  Мәктәбебездә 10 елдан артык “Тәнәфес” гәзите чыгып килә. Бу гәзиттә без үзебезнең эшләгән эшләребезне чагылдырабыз.

 Быел акциянең 1 көнен хат язуга багышладык.  Укучылар үзләренең ничек итеп татарча сөйләшүләре турында хат язылар.  Сезгә дә шул хатлардан өзекләрне  укытасым килә.

                                                             Татар теле һәм әдәбияты укытучысы

                                                                     Галимова Мәдинә Мәксүт кызы.

7 нче сыйныф укучысы Шәрипова Алинә  хатыннан өзек. (11укучы)

Укытучылар бездә татар теленә, татар халкының рухи, әдәби мирасына ихтирам тәрбияли.  Без дәрестә генә түгел, өйдә дә, урамда да  матур итеп татарча  сөйләшәбез, аралашабыз. Татар телендә кичәләр, очрашулар уздырабыз.

  

8нче сыйныф укучысы Хәйдәрова Илвина хатыннан өзек (8 укучы + 50 кеше)

Без быел да авыл урамнарында, балалар бакчасында һәм башка җәмәгать урыннарында халык белән аралашып, алдан әзерләнгән сорауларны биреп, “Татар телендә синең 150 сүзең” дигән белешмәләр тараттык.  Татарча матур итеп сөйләштек.

    

    

    

    

     

5 нче сыйныф укучылары Тимашев Артур һәм Кутенева Полина хатларыннан өзек (10 укучы)

Безгә укытучыбыз киләсе дәрестә “Татар халык ашлары” дигән теманы узабыз дигәч, өйдә әниләр белән үзебез дә пешереп карарга булдык.  Тәмле коймаклар пешердек, аны ничек әзерләвебез турында фотога төшереп бардык. Ә икенче көнне үзебез пешергән әйберләр белән дәрестә тәмләп чәй эчтек. Минем зур абыем Чечняда һәлак булды.  Шуңа күрә мин аның фотосын нәрсә эшләсәм дә яныма куям. Менә бүген дә ул минем янымда, минем уңышларыма сөенә

     

 

8 нче сыйныф укучысы Сәләхова Аделена  хатыннан өзек (8 укучы)

Мине быел үзебезнең авыл халкы гына түгел, ә янәшәбездә булган Яр Чаллы халкының татар телен ни дәрәҗәдә белүе дә кызыксындырды. Шуңа күрә мин әти – әниемнәр белән шәһәргә баргач, үзем алдан төзегән сорауларны бирдем, сүзлекләр тараттым.  Олы апа-абыйлар гына түгел, яшь әниләр дә рәхәтләнеп сөйләштеләр. 

  

5 нче сыйныф укучысы  Исламова Аделина хатыннан өзек (50 кеше)

Мин татар телен тырышып өйрәнәм.  Шигырьләр ятлыйм, җырлар өйрәнәм, биим. Быел да районыбызда үткән “Балкыш” конкурсында уңышлы чыгыш ясадым. Миңа татар телен өйрәнергә укытучыларым да, күршедә яшәүче Алсу апа да бик булыша. Безнең өлкән буын кешеләре дә җыр – биюне ярата. Алар да “Балкышта” бик матур чыгыш ясадылар.

      

3нче класс укучысы Вәлиуллина Изәлия дә “Балкыш” конкурсы  һәм андагы күргәзмә турында язган.

Концерт башланганчы, “Энергетик” залында күргәзмә карадык. Анда нәрсә генә юк! Музейда йөргән кебек булдык.

    

10 нчы сыйныфта “Бәяләнмәгән геройлар” дигән рефератлар конкурсы уздырылды (6 укучы)

  

   5-8 нче сыйныфларда Муса Җәлил иҗатын өйрәндек, ачык дәрес үткәрдек, “Могҗизалар кыры” уены һәм викторина белән ныгыттык, “Алтынчәч” либреттосын сәхнәләштерергә әзерләндек, маскалар, кылыч һәм башка әйберләр ясадык (40 укучы)

    

    

  

“Татар халык киемнәре” дигән темага стен ясауда 8 класс укучылары җиңүче дип билгеләнде (8 укучы)

   

5 нче сыйныфта уздырылган “Без Тукай оныклары” дигән рәсемнәр конкурсында җиңүчеләр: 1 урын- Кутенева Полина, 2 урын- Исламова Ангелина, 3 урын – Денисова Вика (14 укучы)

  

Муса Җәлил иҗаты буенча викторина сорауларына иң күп дөрес  җавап бирүче булып 8 класс укучысы Гайнетдинов Даниф билгеләнде (49 укучы)

8 нче сыйныф укучылары “Синең беренче сүзләрең” дигән буклетлар таратуда беренче урынны алдылар. Алар 102  сүзлек тараттылар. (8 укучы + 102= 110)

   

“Могҗизалар кыры” уенын өлкән классларда гына уйнамадылар.  Һәр классның үз җиңүчесе билгеләнде. 4 нче класста җиңүче Васильева Карина шулай ук бүләкләнде. Укытучысы Галимов Ф.З. (40 кеше)

  

2нче сыйныф җитәкчесе Сәхипгәрәева Н.А. үзенең класында “Туган як” дигән класс сәгате уздырды. Барлыгы 10 укучы катнашты.

  

8 нче сыйныф укучысы Сәләхова Аделина  3 нче сыйныфның ни дәрәҗәдә татар телен белүләрен сүзлек ярдәмендә тикшерде. Җиңүче Вахитов Әмиргә  футболка бүләк итте. 8 укучы катнашты.

        9 нчы класста  “Телефон уенчык түгел” дигән әңгәмә үткәрдек (10 укучы)

       

5-11нче классларда “Туган телем- иркә гөлем” дигән темага шигырьләр конкурсы булды. Барлыгы 14 укучы катнашты.

   

Мәктәп китапханәсенә яңа мультфильм кайтты. Аның исеме “Ирҗан”.  Бу мультфильмны 1-11 нче сыйныфларның барсында да карап чыктык, чөнки безнең мәктәп рус мәктәбе. Укучыларыбызның саны -100. Татар классларыбыз бөтенләй юк.   Мультфильм аша балаларга тәрбия бирүне дәвам итәбез.   Бу мультипликацион фильм “2014-2020 елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне  саклау, өйрәнү һәм үстерү” дәүләт  программасын гамәлгә ашыру кысаларында Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы заказы буенча әзерләнгән. Проект “АКСУ компаниясе” студиясендә эшләнгән (100+3= 103 кеше)

Дәресләрдә шулай ук, физкультминутка урынына,  җырлар, биюләр өйрәнәбез. Аларны җырлап карыйбыз. Шулай ук Яңа Бүләк авылының клуб мөдире, композитор, Тукай районының гимнын язган күренекле кеше белән очрашу үткәрдек (120 кеше)

    

   

“Сәламәтлек көне” дә  безнең конкурс көннәрендә үтте. Уен вакытында да рәхәтләнеп татарча сөйләштек,- дип яза Әхтәмов Илфат. (100+18= 118 кеше)

   

         5-6 нчы сыйныфларда әдәбият дәресеннән күренеш (20 кеше)

          Авылыбыз кечкенә генә булса да, бу конкурс-акциядә 874 кешене җәлеп итә алганыбызга шатланып калабыз. Тукай районы Комсомол урта мәктәбе укучылары һәм  татар теле укытучылары Галимов(а) Фәнил һәм Мәдинә. 

Башкарылган эшебезнең төп максатларының берсе татар телен татарлар арасында гына түгел, башка милләт вәкилләре арасында да популярлаштыру булды.