Моносахаридтер және Глюкозажәне Фруктоза.

• 1 слайд

  Моносахаридтер. Глюкоза. Фруктоза.
  

• 2 слайд

  
  
  
  
  Глюкоза С6Н12О6 – кең тараған моносахарид. Ол көп мөлшерде жүзім шырынында
  және піскен жемістер мен балдың құрамында кездеседі. Өсімдіктердің барлық
  мүшелерінде бос күйінде де, сонымен қатар дисахаридтер мен полисахаридтердің
  құрамында да болады. Жануар организмінде, адам қанының
  құрамында (0,1%) және бұлшық
  етте глюкоза болады.
  

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

• 6 слайд

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

  Молекуласының құрылысы. Глюкоза молекуласында альдегид тобы бар екені және онымен байланысқан радикалдағы әр көміртек атомында гидроксил тобы болатыны эксперимент жүзінде дәлелденген. Яғни,
  глюкоза – бесатомды, альдегидоспирт. Глюкозаны төмендегі формуламен
  өрнектеуге болады:
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• 10 слайд

• 11 слайд

• 12 слайд

  Глюкозаның табиғатта түзілуі мен алынуы
  
  1.Табиғатта глюкоза фотосинтез реакциясы нәтижесінде түзіледі.
  

• 13 слайд

• 14 слайд

  2. Қантты заттарды, ең алғаш А.М. Бутлеров (1861ж.) кальций гидроксиді қатысында формальдегидтен синтездеді:
  
  

• 15 слайд

  3. Өнеркәсіпте глюкозаны,негізінен, полисахаридтерді (крахмалды немесе целлюлозаны ) гидролиздеп алады:
  t°
  (С6Н10О5)n + nH2O → nС6Н12О6
  

• 16 слайд

  Физикалық қасиеттері.
  
  
  Түссіз,қатты кристалды зат, дәмі тәтті, суда жақсы ериді.
  

• 17 слайд

  
  Глюкозаның химиялық қасиеттері.
  Глюкоза құрамында альдегид тобы бар көпатомды спирт болғандықтан, альдегидтерге және көпатомды спирттерге
  тән екі жақты қасиет көрсетеді.
  

• 18 слайд

  Альдегид тобына тән реакциялары.
  1.Глюкоза жақсы тотықсыздандырғыш
  жұмсақ тотықтырғыштардың әсерінен,
  мысалы,күміс оксидінің аммиактағы
  ерітіндісімен альдегид тобы ғана
  тотығып,глюкон қышқылына
  айналады:
  

• 19 слайд

• 20 слайд

  2. Мыс (II) гидроксидімен
  қыздырғанда, альдегид тобы тотығып,
  карбоксил тобына айналады
  және мыс (I) оксидінің
  қызыл түсті
  тұнбасы түзіледі.
  

• 21 слайд

• 22 слайд

  3. Глюкозаның альдегид тобы
  тотықсыздану реакциясына
  да түседі.Катализатор қатысында
  сутекпен тотықсызданғанда,
  глюкоза алтыатомды
  спирт – сорбит түзеді:
  

• 23 слайд

• 24 слайд

  Глюкозаның көпатомды спирттерге тән қасиеттері.
  4. Бөлме температурасында мыс (II) гидроксидімен әр
  екеттескенде,ашық көк түсті ерітінді түзеді,бұл
  глюкозаның көпатомды спирт екенін дәлелдейді.
  Глюкоза көпатомды спирт болғандықтан, күрделі
  және жай эфирлер түзеді.
  

• 25 слайд

  5. Күрделі эфирлер түзілуі.
  Қанттардың гидроксил топтары этерификация реакциясына оңай түседі
  

• 26 слайд

• 27 слайд

  6.Жай эфирлер түзілуі.
  
  Глюкозаны метил спиртімен қышқыл ортада алкилдесе, реакцияға глюкозид гидроксилі түседі,реакция нәтижесінде жай эфир түзіледі.
  

• 28 слайд

  Ашуы.
  Глюкозаның маңызды химиялық қасиеттері
  қасиеттерінің бірі – әр түрлі микроорганизмдер
  әсерінен ашуы.
  7. Спирттік ашуы.
  Ашытқы ферменті әсерінен
  ашып, глюкозадан этанол түзіледі.
  Бұл процестің химизмі өте күрделі.
  Жүретін өзгерістерді қысқаша былай жазады:
  
  С6Н12О6→2С2Н5ОН + 2СО2
  

• 29 слайд

  8. Сүт қышқылды ашуы.
  Глюкоза сүт қышқылды ашығанда, сүт қышқылы түзіледі.Процесс сүт қышқылды бактерия ферменттерінің
  әсерінен жүреді:
  
  

• 30 слайд

• 31 слайд

• 32 слайд

• 33 слайд

• 34 слайд

• 35 слайд

  Сүт қышқылды тағамдар
  Сүт қышқылды тағамдар шөлді басып қана қоймай, тез сіңіп, ағзаңызды байытады, ішек микрофлораларының жақсаруына әсер етеді. Сүт қышқылды тағамдарды ұнатпайтындарға сүт ішуге кеңес береміз (сүттің дәл олардай сергітіп, шөлді баспайтындығын ескеріңіз). Сүт тағамдарын таңдауға келгенде майлылығы – 1-1,5% болуына назар аударған жөн.
  

• 36 слайд

• 37 слайд

  9. Тотығуы.
  Органикалық қосылыс
  болғандықтан,глюкоза толық тотыға алады.
  
  С6Н12О6 + 6О2 → 6СО2 + 6Н2О +Q
  

• 38 слайд

  Глюкозаның маңызы, қолданылуы.
  

• 39 слайд

  Контидер өнеркәсібінде мармелад, печенье,карамель,күлше нандар жасағанда пайдаланылады.
  

• 40 слайд

  Тамақ арқылы қабылданған крахмал,қант сияқты күрделі көмірсулар ферменттердің әсерінен ас қорыту жолдарында глюкозаға ыдырайды.
  

• 41 слайд

  Глюкозаның сүт қышқылдық ашуы арқылы айран,сүзбе,қаймақ, сондай-ақ капуста тұздағанда немесе шөпті сүрлемге салғанда,реакция нәтижесінде түзілген сүт қышқылы қышқылдық қасиет көрсетіп, өнімді шіруден қорғайды.
  

• 42 слайд

• 43 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  Фруктоза. Молекулалық формуласы С6Н12О6-ға сай глюкозаның бірнеше изомерлері бар.Соның бірі – фруктоза. Фруктоза құрамында карбонил (кето-) және бірнеше -ОН(гидроксил) топтары бар көпатомды кетоспирт.
  

• 44 слайд

• 45 слайд

  Рибоза мен дезоксирибоза
  Моносахарид пентозалардың
  маңызды өкілдері.
  Рибоза С5Н10О5 мен дезоксирибоза С5Н10О4-
  суда жақсы еритін,тәтті кристалл заттар.
  

• 46 слайд

• 47 слайд

  Назар аударғандарыңызға рахмет!