Мәтіндік құжатты форматтау және редакциялау.

Сабақтың тақырыбы: Мәтіндік құжатты пішімдеу

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:      Ms Word редакторында құжатты пішімдеу тақырыбы бойынша оқушыларға толық түсінік беру. Тақырып  бойынша алған  білімдерін компьютердің көмегімен  тиімді пайдалана білуге баулу.

 Дамытушылық:   Оқушылардың ойлау  қабілеттерін, танымдық белсенділігін арттыру, компьютермен жұмыс істеу шеберлігін одан әрі қарай шыңдау және осы сабақта             алған  білімдерін пайдалана білуге ықпал жасау.

Тәрбиелік:     Жүйелікке, еңбекке, іскерлікке, ұқыптылық пен жылдамдыққа тәрбиелеу.

Пән аралық  байланыс:    қазақ тілі

Сабақтың типі:          жаңа білімді қалыптастыру сабағы.

Әдіс – тәсілдер:     сұрақ – жауап, тірек сөздер.

 Жабдықталуы:   көрнекі материал (слайд, дайын суреттер), оқу құралдары,

                                проектор, компьютер, деңгейлік тапсырмалар

Сабақтың жоспары:

1.      Ұйымдастыру кезеңі.

2.         Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.         Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.         Тапсырмаларды орындау

5.         Үйге тапсырма

Өткен сабақтар бойынша қайталау сұрақтары:

1.      Microsoft Word мәтіндік процессор дегеніміз не?

2.      Терезе  элементтері қандай бөліктерден тұрады?

3.      Мәтіндік құжатты редакциялау  дегеніміз не?

4.      MS WORD-та жазылған құжаттың кеңейтілімі қандай?

5.      Мәтін символын немесе бөлігін көшіру қалай орындалады?

6.      Құжатты қалай сақтайсыз?

7.      Вен диаграммасын толтыр.

         Компьютерде                                 Қағазда

        жазылған мәтін                             жазылған мәтін

Жаңа түсініктер мен  іс-әрекеттер тәсілін қалыптастыру

ХХІ ғасыр жаңа ақпараттық технологиялар ғасыры. Қазіргі кезде компьютер адам өмірінің барлық саласында толық енгізілді. Сондықтан да  келешек ұрпақтың, оқушылардың алдында тұрған ең негізгі міндеті - өмірге икемделгіш, заман ағымына сай ілесе алатын  азамат болу. Соның бір жолы компьютер тілін үйрену  болып табылады. Компьютерді білу –екінші сауаттылық.

Пішімдеу (Форматтау) деп әр түрлі амалдар бойынша мәтіндік құжаттың көркемделуін айтады. Құжатты пішімдеуді құжатты құрардың алдында, сол сияқты одан кейін де орындауға болады. Егер алынған құжат сізді қандай да бір себептерге байланысты қанағаттандырмаса, онда әрқашанда оның пішімдеу параметрін өзгертіп, қайтадан пішімдеуге болады.

Форматтау әрекеттерін орындай отырып:

•         әр түрлі қаріпті таңдауға;

•         жұмыс өрісінің шекараларын өзгертуге, сол, оң, жоғары, төмен өрістерін анықтауға;

•         бетте мәтінді туралауға;

•         қатар арасындағы интервалды бекітуге және өзгертуге;

•         мәтінді бағандарға бөлуге;

•         мәтін жақтауларының әр түрлі типтерін қолдануға;

•         мәтіннің көркемделуімен (тізім, құю, және т.б.) байланысты барлық мүмкіндіктерді пайдалануға болады.

Пішімдеу  операцияларын  бүкіл мәтінмен де  оның бөлімдері: символмен  сөзбен, жолмен,   абзацпен, бөліммен, бетпен де  жүргізуге болады.  Ол үшін  пішімделетін бөлікті белгілеу керек.
 Пішімдеу кезінде аспаптар панеліндегі  батырмаларды да,  меню командаларын да,  пернелердің арнайы комбинацияларын да пайдалануға болады.

Пішімдеудің бірнеше  баптауын  бірден өзгерту үшін Формат менюінен  Шрифт командасын орындаймыз.

Көрінуін өзгерту

•         Астын сызу

•         Астын екі рет сызу

•         Жоғары индекс

•         Төменгі индекс

•         Көлеңкемен

•         Контур

•         Көтерілген

•         Батырылған

•         Кіші бас әріппен

•         Барлығы бас әріппен

•         Жасырылған

Пішімдеудің бірнеше  баптауын  бірден өзгерту үшін Формат менюінен  Абзац командасын орындаймыз.

                  - стиль

      - шрифт

                    - шрифтің размері

                         - жартылай қарайтылған

                              - курсив

                         - асты сызылған

                               - ортасы бойынша туралау

                             - оң жақ шеті бойынша туралау

                            - оңжәне сол жақ шеті бойынша туралау

                             -  нөмірлеу

                             - маркер қою

                          - түспен бояу

                      - шрифт түсі

Жаңа түсінікті тексеру. Тест

8 сынып

1.  MS  WORD  - мәтіндік редакторы не үшін қолданылады?
А) Мәтін құруға, өңдеуге;
Ә) Мәтінге сурет қою үшін;
Б) Мәліметтер қорын басқару жүйесін жасау үшін;
В)Мәтінді қағазға басу үшін.

2.                  Жаңа құжатты қай батырманың көмегімен құрамыз?

               А) Ә) Б) В)

3.

Бұл не?
1. Есептер тақтасы                                                         2. Меню жолы
3. Форматтау тақтасы                                         4. Тақырып жолы

4        Бұл не?
1. Қаріп өлшемі ( белгіленген мәтін қарпінің өлшемін өзгертеді
2. Қаріп (Белгіленген мәтіннің қарпін өзгертеді)
3. Түс (Белгіленген мәтіннің түсін өзгертеді)
4. Жартылай қалың (белгіленген мәтінді жартылай қалың қаріппен жазады)

5.  Бұл не?
1. Сол жақ шеті бойынша (абзацты сол жақ шеті бойынша туралайды)
2. Оң жақ шеті бойынша (абзацты оң жақ шеті бойынша туралайды)
3. Ортасы  бойынша (абзацтыекі шеттің тура ортасына келтіреді, яғни центрге орналастырады)
4. Маркерлер (ағымдағы үнсіз келісім бойынша бюллетень-тізімді құрады)

6.  Бұл не?
1. Сол жақ шеті бойынша (абзацты сол жақ шеті бойынша туралайды)
2. Оң жақ шеті бойынша (абзацты оң жақ шеті бойынша туралайды)
3. Ортасы  бойынша (абзацтыекі шеттің тура ортасына келтіреді, яғни центрге орналастырады)
4. Маркерлер (ағымдағы үнсіз келісім бойынша бюллетень-тізімді құрады)

7.    Бұл не?
1. Курсив (Белгіленген мәтінді көлбеу қаріппен жазады)
2. Жартылай қалың (белгіленген мәтінді жартылай қалың қаріппен жазады)
3. Асты сызылған (Белгіленген жолдардың астын үздіксіз сызықпен сызады)
4. Түс (Белгіленген мәтіннің түсін өзгертеді)

8. WORD  редакторында терілген мәтінді дискіге сақтау үшін:
А) Түзету – сақтау;
Ә) Файл – сақтау...
Б) Кірістіру - сақтау командаларын таңдаймыз;
В) Сақтау белгісі батырмасын басамыз.

9. Мәтінді қалай туралауға болады?
А) Мәтінге енгізілген суретке қатысты;
Ә) Горизонталь, вертикаль, диагоналы бойынша;
Б) Сол жақ, оң жақ, орта  және  екі жақ шеті бойынша;
В) дұрыс жауап жоқ.

10. Мәтіннің түрін, түсін, қаріптің өлшемін өзгерту
А) Пішімдеу ( форматтау ) қатары;
Ә) Мәзір қатарын;
Б) Стандартты құралдар тақтасын пайдаланамыз.
В) дұрыс жауабы жоқ

Бекіту: Деңгейлік тапсырмалар

1-      Деңгей

Мәтіндегі «жаңылтпаш» сөздерін ерекшелеп, Формат- Шрифт сұхбат терезесіндегі Анимация астарлы бетінен қажетті жанбітірімді таңда  және  қаріпті 18 – бен белгіле.

Жаңылтпаш - қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылтпаш ойын-сауыққа жиналған жұртты күлдіру, жас ұрпақтың тілін ұстартып, әр түрлі сөзді шапшаң айтуға үйрету мақсатымен пайда болған. Жаңылтпаштың сөздері адамды жаңылдыратындай қиын, көбінесе, ұяң  және  қатаң дауыссыз дыбыстардан құралады, қара сөз немесе өлең түрінде келеді.

2-      Деңгей

Сөйлемді жазып, сөйлем мүшелерін шартты белгісімен астын сыз. Ол үшін қажетті сөзді ерекшелеп, Формат-Шрифт сұхбат терезесінің шрифт астарлы бетінде астын сызу (подчеркивание) өрісінде қажетті сызық түрлерін таңда.

Осы сөйлемдерді талда: Нұрәлі бақшадан үзіп алған қызыл алмасын тәтесіне сыйлады.

Бүгінгі сабақ өте қызық өтті.

3-      Деңгей

Формат - Тізім командасында нөмірленген тізімді пайдаланып, пернетақта режимін қазақша, орысша, ағылшынша әріптеріне ауыстырып ай аттарын жаз. ( ALT+SHIFT пернелер комбинациясын пайдалануға болады)

Қазақша, орысша, ағылшынша ай аттарын жаз

4. Шығармашылық деңгей.

Мәтіндік құжатты пішімдеу командаларын пайдаланып, еркін тақырыпта шағын әңгіме жазыңдар.

IV. Бағалау

V. Үйге тапсырма:

               Мәтіндік құжатты форматтау 7.4-тақырып

               Мәтін абзацын форматтау 7.5-тақырып