Мәжит Ғафури. «Ҡыр ҡаҙы” хикәйәһендә кеше һәм тәбиғәт темалары

• 1 слайд

  
  1-се һанлы Стәрлебаш мәктәбе
  
  
  Тема. Мәжит Ғафури. «Ҡыр ҡаҙы” хикәйәһендә кеше һәм тәбиғәт темалары
  
  
  
  Башҡорт теле һәм
  әҙәбиәте уҡытыусыһы Даминова Р. Р.
  
  
  
  
  2014 – 2015 уҡыу йылы
  
  
  

• 2 слайд

  Маҡсат:
  М.Ғафуриҙың биографияһы менән танышыу;
  әҫәрҙең йөкмәткеһен үҙләштереү;
  тәнҡитле фекерләүҙе үҫтереү;
  тасури уҡыу күнекмәләре өҫтөндә эшләү;
  тәбиғәткә ҡарата һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү;
  йәнлектәрҙе, ҡоштарҙы һаҡларға, яҡларға, изгелекле булырға өндәү.
  

• 3 слайд

• 4 слайд

  “Ҡыр ҡаҙы”
  

• 5 слайд

  Акростих – ситке рәт - айырым (юл башлаусы, йәки тамамлаусы) хәрефтәрҙән һүҙ, фамилия, йәки фраза төҙөлгән шиғыр. Шиғри бағышлама.
  . “Милләт хәле” өсөн борсолоуың
  Әле һаман халҡым хәтерендә,
  Жыу иткәндәй йөрәк иңрәп һыҙлай
  “Икмәк!” шиғыры иҫкә төшкәнендә.
  Тамырҙарын ижад ағасының,
  
  Ғафури, һин тәрән ҡаҙының,
  Аҫыл тажын илһам донъяһының
  Фирүзә таш булып ҡабыҙҙың.
  “Уҡымышлы булыу был тормоштоң
  Рәүешелер”, - тиеп һин яҙҙың,
  Инсафлылыҡ юлын шиғриәткә
  “Гөлдәр баҡсаһы”нан һин алдың.
  С. Фәйзуллина
  

• 6 слайд

  
  
  Мәжит Ғәфүри
  (1880 – 1934)
  
  
  

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

• 10 слайд

• 11 слайд

  Кемдәр һүрәтләнгән?
  

• 12 слайд

  Мәжит Ғафури һәм Ғабдулла Туҡай Өфө. Апрель, 1912 йыл.
  

• 13 слайд

  Көмөш тәңкә -
  Хәтфә -
  Тамаша –
  Ҡамыш –
  Аулаҡ –
  Сыуалған –
  Ҡамыл –
  Ысыҡ –
  Ҡурпы –
  Аусы –
  Йәҙрә -
  Ғәрип –
  Хайран –
  Ихтияр –
  

• 14 слайд

  Көмөш тәңкә - серебряная монета
  Хәтфә - плюшевый
  Тамаша – представление
  Ҡамыш – камыш
  Аулаҡ – безлюдный
  Сыуалған – спутались
  Ҡамыл – стерня
  Ысыҡ – роса
  Ҡурпы – отава
  Аусы – ловец
  Йәҙрә - ядро
  Ғәрип – уродливый
  Хайран – изумленный
  Ихтияр – воля, желание, усмотрение
  

• 15 слайд

  Хәтфә - күпереп, йәшәреп торған әрәмәгә,
  болонға ҡарап әйтелә
  Ҡурпы – сабылған урынға яңынан үҫкән
  үлән йәки йәш иген
  Ҡамыл- игенде урғас,төбөндә ултырып
  ҡалған һабағы.
  

• 16 слайд

• 17 слайд

  Сағыштырыу. Күл йәшел хәтфә балаҫ өҫтөндәге түңәрәк көҙгө кеүек
  ялтырап ята ине.
  

• 18 слайд

• 19 слайд

  “кластер” Малай ниндәй?
  
  
  
  
  
  
  
  Малай
  
  
  
  
  
  
  

• 20 слайд

  
  “кластер” Малай ниндәй?
  
  уңған
  һәйбәт
  
  ҡыйыу аҡыллы
  
  
  эшһөйәр Малай ярҙамсыл
  
  
  
  батыр тәбиғәтте яратыусан
  ысын дуҫ
  
  

• 21 слайд

  План
  А) Аҡкүлдең матурлығы.
  Б) Малайҙың ҡыр ҡаҙын ҡотҡарыуы.
  В) Малайҙың ҡошто өйгә алып ҡайтыуы.
  Г) Ҡаҙҙың ҡышлауы.
  Д) Ҡаҙ менән малай араһындағы дуҫлыҡ.
  Е) Ҡоштоң иптәштәрен һағыныуы.
  Ж) Ҡыр ҡаҙының осоп китеүе.
  З) Малайҙың ҡыр ҡаҙы менән хушлашыуы.
  

• 22 слайд

  Хикәйә - күләме яғынан ҙур булмаған эпик жанр.
  Хикәйәлә кеше тормошондағы бер мөһим ваҡиға, бер яҙмыш һүрәтләнә. Образдар ҙа күп булмай.
  

• 23 слайд

• 24 слайд

  Рәхмәт.