Іс-шараның
тақырыбы: «Не? Қашан? Қайда?»
(интеллектуалдық сайысы)
Мақсаты:
оқушылардың өз халқының тарихына деген қызығушылығын арттыру,
өз білімдерін нақты практикада қолдана білуге үйрету
Жоспары:
I. «Кім жүйрік?»
II. «Хронологиялық шеңбер»
III. «Жұмбақтар әлемі»
IV. «Ежелгі адам өкілдерін табу»
I. «Кім жүйрік?»
1.
Бифас
дегеніміз не? /Екі жағы өңделген, еңбек құрал/
2.
Алғашқы
адамдардың тобырдан кейін топтасу жүйесі? /Рулық/
3.
Ғалымдардың ең
ежелгі адамды атауы? /епті адам/
4.
Ең ежелгі
адамның еңбек құралы? /Қазғыш таяқ, үшкір тас, шоқпар/
5.
Егіншілік
қалай пайда бола бастады? /аналар қауымы терімшілікпен айналыса жүріп, жерге
жабайы жеміс-жидектін дәндері түсіп, шыға бастайды, оны байқаған адамдар дәнді
жерге отырғызуға үйренеді/
6.
Ұзындығы 1-2
см. Ұсақ жаңқа тастардан жасалатын құрал қалай аталады? /Микролит/
7.
Ғалымдардың
есептеуінше мұздық қашан ери бастады? /13 мың жыл бұрын/
8.
Қанша жыл
бұрын жер беті күрт суи бастап, мұздық пайда болды? /бұдан 100 мың жыл бұрын/
9.
А.Құнанбаев қай жылы дүниеге келді? /1845 ж./
10.
Абайдың қанша қара сөздері бар? /45/
11.
Қола дәуірінің Орталық Қазақстандағы ескерткіштерін ұзақ жылдар бойы зерттеген
академик кім? /Ә.Марғұлан/
12.
Тарих ғылымы нені зерттейді? /Адамзаттың ежелден бүгінгі күнге дейінгі басынан
өткізген оқиғалары туралы ғылым/
13.
Этнография дегеніміз не? /Халықтардың әдет-ғұрыптарын, салт-дәстүрін
зерттейді/
14.
Жаңа тас ғасыры? /Неолит/
15.
Ертедегі темір өндірудің қарапайым тәсілі қандай? /пеш-көрік/
16.
Ежелгі адамдар өз білімдерін не арқылы хабарлады? /пиктография/
17.
Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстыруы /тотемизм/
18. Ең
бірінші қолданылған металл /мыс/
19.
Неолит дәуірінің үлкен жаңалығы /қыш құмыралар заманы/
20.
Балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрпы /бағыштау/
II. «Хронологиялық шеңбер»
Палеолит
- б.з.б. 2,6 млн жылдан – б.з.б. 12 мың жыл
Ерте
палеолит – б.з.б. 2,6 млн жыл – б.з.б. 40 мың жыл
Кейінгі
палеолит - б.з.б. 40 – 12 мың жыл
Олдувэй
– б.з.б. 2,6 млн – 800 мың жылдар
Ашель
б.з.б. 800 – 140 мың жылдар
Мустье
– б.з.б. 140 – 40 мың жылдар
Орта
тас ғасыры (мезолит) – б.з.б. 12-5 мың жыл
Жаңа
тас ғасыры (неолит) – б.з.б. 5-3 мың жыл
Мыс-тас
ғасыры (Энеолит) – б.з.б.
3000-1800 жыл
III. «Жұмбақтар әлемі»
1.
Пайда болғанда
адам баласы,
Қандай құралды алғаш қолданды? /Тас құралды/
2.
Сырты нүкте, іші қуыс,
Тұрып жатты бар туыс. /Үңгір/
3.
Екеуі екі түрлі бүтін,
Қосылса сапалы бүтін.
/Мыс пен қалайының қосындысынан қола/
4.
Ұлты сайлаған Елбасшысы,
Халық таңдаған Көшбасшысы. /Н.Ә.Назарбаев/
5.
Достық, ынтымақ пен бірліктің әлемге үлгісі,
Жойқын қарудан бас тартқан, жерұйықтың бесігі. /Қазақстан/
6.
Мәдениет бар Атасу,
Мүмкін емес адасу.
Бар Беғазы мен Дәндібай,
Тауып көрші шатаспай. /Қола мәдениеті/
7.
Күйлерімен күй атасы атанды,
Әрдайым домбырасы сайланды.
Адай күйін жүз ағызып қайланды,
Бірде «Кішкентай» күйімен байланды. /Құрманғазы Сағырбайұлы/
IV.
«Ежелгі адам өкілдерін табу»
1.
Франциядағы
Кроманьон үңгірінен табылды. Бұдан 40-35 мың
жыл бұрын. /Саналы адам/
2.
Африкада Кения
жеріндегі Олдувей шатқалында табылды. Осыдан 1 млн 750 мың жыл
бұрын. /Епті адам/
3.
1891 ж. Ява
аралынан табылды. 1 млн жыл бұрын. /Питекантроп/
4.
Солтүстік
Қытайдан табылған, оған «қытай адамы» деген ат берілді. /синантроп/
5.
Мустье
кезеңінде өмір сүрген адам. Ол Германия жерінен табылды.
/Неандерталь/
6.
Өзбекстанның
Тесіктас үңгірінен табылды.
/Неандерталь баланың сүйегі/
7.
Питекантроп
пен синантропты кім деп атаймыз?
/Тік жүретін адам/
V.
Қорытынды: Оқушыларды марапаттау.
