"Өнер алды - қызыл тіл"

Тақырыбы: «Өнер алды – қызыл тіл»

Мақсаты: 1.Оқушыларға ана тілін білудің маңызы жайлы айту.

               2.Түрлі тапсырмалар орындату арқылы балалардың сөздік қорларын  

                  молайтып, тіл байлығын дамыту.

               3.Ана тілін сүюге, ана тілін ардақтай білуге тәрбиелеу.

Әдісі: топтық сайыс

Көрнекілігі: тіл туралы сөздер,мақал, жұмбақтар

Барысы:

                                   I.Ұйымдастыру бөлімі.

                                   II.Негізгі бөлім.

Кіріспе.

       Ана тілі – адам болып жаралғаннан бері жан дүниесінің айнасы, өсіп-өніп, түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі.Ана тілі – жүректің терең сырларын, халық тарихының барлық кезеңдерін, жанның барлық толқындарын ұрпақтан ұрпаққа сақтап отыратын қазына.

       Қазақ тілі – аса бай, икемді тіл.Орамын, бұрамын тауып, қисынын, орайын келтіріп пайдалансаң, бұл тілмен сурет салуға, тас қашап, текемет оюға болады-ау! Бұл тілден май тамады десе де сияр.

       Тіл – әр елдің мақтанышы.Ол атадан балаға мирас болып қалған баға жетпес мұра.Сондықтан да әр адам ана тілін қадірлеуге міндетті, оны шұбарлап сөйлеуге жол бермеуі керек.

Сайыс шарттарымен таныстыру.Қатысатын оқушыларды анықтау.

Әр сыныптан 2оқушыдан шығады.

4сынып оқушыларына тапсырма:

 Мақалдың жалғасын табу.

-Бабасы еккенді баласы орады.

-Адам болатын бала алысқа қарайды.

-Піл көтермегенді, тіл көтереді.

-Тілде сүйек жоқ, таста тамыр жоқ.

3сынып оқушыларына тапсырма:

Адасқан әріптер

         Мәіде-әдемі               йбади-бидай            

шінүіш-үшінші         ұқабт-бұтақ   

 2сынып оқушыларына тапсырма:

-Дыбыстар нешеге бөлінеді?

-Жұп дауыстыларды ата.

-Буын дегеніміз не?

1. «Ой толғау»

Бірдей суретке мәтін құрау.

2. «Ойлан, тап!»

Заттың атын білдіріп,

Тұрамын мен әрдайым.

Жекеше, көпше түрінде

     Құралады сауалым.                  Зат есім

Не болғанын баяндаймын.

Сөйлемді мен  аяқтаймын.

Іс-қимылды білдіріп,

Зат есімнен қалмаймын.            Етістік

           Бас әріппен жазылып,

           Сөйлемге негіз боламын.

           Табиғатым жанданып,

  Ерекше боп тұрамын.             Жалқы есім

  Өзім сөзден тұрамын

       Біткен ойды құрамын?              Сөйлем

  Ойды ұшқырлап  тұрады,

  Әдемі сөз құрады?                    Мақал-мәтел

3.«Қарама-қарсы сұрақтар»

(Сұрақ-жауап арқылы білімдерін анықтау)

1.     Әріп-дыбыс таңбасы (иә)

2.     Сөйлем соңына нүкте ғана қойылады (жоқ)

3.     Зат есім екіге бөлінеді (иә)

4.     Әр түрлі мағыналы сөздерді антоним дейміз (жоқ)

5.     Дыбыстар екіге бөлінбейді (жоқ)

6.     Мазмұндама мен шығарма бір мәтін (жоқ)

7.     Етістік қимылды білдіреді (иә)

8.     Мағынасы жуық, айтылуы  әр түрлі  сөздерді мәндес сөздер  дейміз (иә)

9.     Қазақ әліпбиінде 42 әріп бар (жоқ)

10. Мәтіннің әр бөлімі абзацтан бастап жазылады (иә)

11. Сөздің мағыналы бөлігін түбір дейміз (иә)

12. Антоним дыбысталуы бірдей сөздер (жоқ)

13. У дауысты дыбыс (жоқ)

14. Мәтін атауы тақырып деп аталады (иә)

15. Қосымша екіге бөлінбейді (жоқ)

16. Сөздің 3 мағынасы бар (иә)

4.«Ұшқыр ой»

1.     Тауық, үтік, бор, ілгіш, ракета

(түбір)

     Түбір дегеніміз не?

2.     Жапырақ, арыстан, зырылдауық

(жаз)

    Жаз сөзінің омониін тап.

3.     Әліппе, сағат, етік, мысық

(әсем)

     Әсем сөзінің синонимін тап.

4.Ана тілім – бақытты болашағым,

   .................................жол ашамын.

5.Ата-ананың үмітін ақтау үшін,

   ............................  барлық күшін.

5.     «Сөз ойла, көп ойла»

    Біреуінің құрамында 3 а, енді біреуінде 3е келетін сөздерді  тап.

6.     «Мағынаны тап»

7.     Қас пен көздің арасында –

8.     Бөркін аспанға атты –

9.      Қырғи қабақ болу –

10.  Қой аузынан шөп алмас –

11.  Жүрегі тас төбесіне шықты - 

                        III.Қорытындылау.

Топтардың  жинаған ұпай сандарын есептеп, жеңген топты марапаттау.

«Қымбат маған ана тілім – бал тілім,

Қымбат маған дана тілім – ар тілім.

Ақ сүтімен бірге сіңген бойыма

Ана тілім – ардақ тұтар алтыным.

Ана тілін жырлап өткен талайлар,

Жырлап өткен Ыбырай мен Абайлар.

Қасиетті менің ана тілімде

Өшпес мәңгі алаулаған арай бар» - деген ақын сөздерінен қуат алып, асыл мұраны сақтап өркендете берейік.