Нүкте және түзу. Екі түзудің өзара орналасуы.

Геометрия 7 сынып

Сабақ тақырыбы: Нүкте және түзу. Екі түзудің өзара орналасуы.

Сабақ мақсаты:

Біліктілік: Жазықтықтағы негізгі фигураларға нүкте мен түзу ұғымдарын оқушы санасына  дұрыс  қалыптастыру, оларды қалай белгілейтіндігін түсіндіру, түзулердің қиылысатын және қиылыспайтындығын түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушылардың ақыл-ойын дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, есеп шығарудың жаңа түрлерін меңгерту және ойдан ой туындатуға, әр сөзді, айтылған ойды дәлелдеуге үйрету.

Тәрбиелік: Оқушылардың геометрия пәніне ынтасын, қызығушылығын қалыптастыру.

Сабақ көрнекілігі: сызбалар, слайд.  

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Әдісі: деңгейлеп саралап оқыту

Сабақ типі: жаңа білімді меңгерту

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, логика, география, физика.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқу  құралдары мен жабдықтарын дайындату.

II. Қайталау.  Өткен материалды  қайталау.

       Геометрия – геометриялық фигуралардың қасиеттерін зерттейтін ғылым. Ол  гректің «гео» - жер, «метрео» - өлшеймін  деген сөзден шыққан. Геометриялық есептердің  бөлінуі:

1)    есептеуге  берілген есептер;

2)    дәлелдеуге берілген есептер;

3)    салу есептері.

III. Жаңа тақырып

Жазықтықтағы негізгі геометриялық фигуралар: нүкте мен түзу.

Жазықтықтағы нүктелер мен түзулердің орналасуының негізгі қасиеттері:

 а) Қандай түзу болмасын, ол түзуде жататын нүктелер де, жатпайтын нүктелер де болады.

ә) Кез келген екі нүкте арқылы бір және тек бір ғана түзу жүргізуге болады

Екі түзудің ортақ нүктесі бар болса, онда түзулер қиылысады.

 

     а мен b      түзулерінің ешбір ортақ нүктесі жоқ. Бұл түзулер қиылыспайды.

Қорытынды: Екі түзудің жазықтықта өзара орналасуының екі жағдайы болады.

1.     Екі түзу қиылысады да, олардың бір ғана ортақ нүктесі бар болады. Осы нүкте берілген екі түзудің қиылысу нүктесі деп аталады.

2.     Екі түзу қиылыспайды, олардың ортақ нүктесі жоқ.

Параллель түзулердің негізгі қасиеті:

   Берілген түзуден тыс жатқан нүкте арқылы осы түзуге паралель жалғыз ғана түзу жүргізуге болады.

Егер түзу өзара параллель екі түзудің біреуін қиятын болса, онда ол екінші түзуді де қияды.

IV. Жаңа тақырыпқа есептер шығару.

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

Жауабы: шексіз көп түзулер жүргізуге болады.

№4 тапсырма

Жауабы: бір ғана түзу жүргізуге болады.

№5 тапсырма

V. Сабақты қорытындылау:

  Тест тапсырмалары

1.  Жазықтықтағы негізгі геометриялық фигураларды атаңдар.

А) нүкте, түзу       В) нүкте, сәуле        С) түзу, сәуле

2. Нүктелерді қандай әріптермен белгілейді? Түзулерді ше?

А) Латынның бас әріптерімен, латынның бас әріптерімен

В) Латынның бас әріптерімен, латынның кіші әріптерімен

С) Латынның кіші әріптерімен, латынның кіші әріптерімен

3. Қандай түзулерді қиылысатын түзулер деп атайды?

А) Ортақ нүктесі болмаса   В) Параллель болса   С) Ортақ нүктесі бар болса

4. Қиылыспайтын түзулер деп қандай түзулерді атайды?

А) Ортақ нүктесі болса        В) Ортақ нүктесі жоқ болса  

С) Екі ортақ нүктесі болса

5. Қандай түзулерді параллель түзулер деп атайды?

А) Қиылысатын    В) Ортақ нүктесі бар түзулер   С) Қиылыспайтын

VI. Сөзжұмбақты шешу.

Жауаптары

1.     дөңгелек

2.     сәуле

3.     конус

4.     пирамида

5.     шеңбер

6.     нүкте

7.     бұрыш

8.     цилиндр

9.     тақия

VII. Үйге тапсырма

VIII. Оқушыларды бағалау