Нәруыз биосинтезі 10 сынып

• 1 слайд

  НӘРУЫЗ БИОСИНТЕЗІ
  

• 2 слайд

  Сабақтың жоспары:
  1.Жедел сұрақтар турниры
  2.Болжау кестесі
  3. «Инсерт »әдісі
  4.«Цицерон » алгоритмі
  5.Виртуальды лаборатория
  6.Қорытынды .
  7.Бағалау.
  8.Үй тапсырмасы.
  

• 3 слайд

  Жедел турнир сұрақтары
  
  1.Нәруыздың неше реттік құрылымы бар ?
  2.Нәруыз полимерінің мономері ?
  3.Нәруыз молекуласы қанша аминқышқылдан тұрады?
  4.Улы қасиеті бар нәруыз қалай аталады ?
  5.Бұлшық ет нәруызы қалай аталады ?
  6.Нәруыз молекуласының табиғи құрылымының өзгеруі ?
  7.ДНҚ-ның қос тізбекті екендігін кім дәлелдеді?
  8.ДНҚ-ның екі еселенуі ?
  9.РНҚ қандай мономері бойынша ДНҚ-дан ерекшеленеді?
  
  

• 4 слайд

  Қызығушылықты ояту
  1 жасқа дейін баланың бойы екі есе , салмағы үш есе өседі екен.
  
  1.Неге кішкентай бала тез өседі ?
  2.Қысқа мерзімде бұл өзгерістер қалай пайда болады?
  

• 5 слайд

  Трансляция мен транскрипция
  

• 6 слайд

  Болжау кестесін толтыру
  
  
  
  
  
  
  Биосинтез дегеніміз не?
  1.ДНҚ мономері не ?
  2.Нәруыздың мономері?
  3.Қалай генетикалық ақпарат нуклеотид тілінен аминқышқыл тіліне аударылады?
  

• 7 слайд

  «Инсерт» әдісі ,мәтінмен жұмыс
  Оқулықтағы мәтінді оқып шығындар ,әрбір жаңа жолға қаламмен белгі қойыңдар
  t-таныс ақпарат
  v- жаңа ақпарат
  ?-түсініксіз
  1-топ Генетикалық код
  ДНҚ коды 112-115 бет
  2-топ Транскрипция
  115-117 бет
  Сплайсинг
  3-топ Трансляция
  119-121 бет
  Инициация-элонгация-терминация
  
  

• 8 слайд

  генетикалық код
  У
  Ц
  А
  Г
  У
  Ц
  А
  Г
  У
  У
  У
  Ц
  Ц
  Ц
  А
  А
  А
  Г
  Г
  Г
  УЦАГ
  УЦАГ
  УЦАГ
  УЦАГ
  ГАЦУ
  ГАЦУ
  ГАЦУ
  ГАЦУ
  УЦ
  УЦ
  УЦ
  УЦ
  ГА
  ГА
  ГА
  АГ
  АГ
  АГ
  ЦУ
  ЦУ
  ЦУ
  Г
  Г
  А
  АЦУ
  тре
  иле
  арг
  про
  лей
  вал
  ала
  гли
  сер
  -
  -
  мет
  глн
  гис
  асн
  лиз
  сер
  арг
  асп
  глу
  фен
  лей
  тир
  цис
  три
  лей
  гли
  мет
  вал
  сер
  аРНК
  

• 9 слайд

  ГЕНЕТИКАЛЫҚ АҚПАРАТ
  ген
  нәруыз
  белгі
  ядро
  цитоплазма
  ДНК (ген)
  аРНК
  нәруыз
  транскрипция
  трансляция
  жасуша
  ?
  

• 10 слайд

  транскрипция
  ядро
  жасуша
  ДНК
  аРНК
  Комплементарлы буындар:
  А
  Т
  Ц
  Г
  ДНК
  I тізбек II
  аРНК
  ДНК
  У
  

• 11 слайд

  трансляция
  Нәруыз
  «орны»
  «инструкция»
  «материал»
  «тасымалдау»
  «құрастыру»
  «продукт»
  «энергия Е»
  «көшіріп жазу механизмі »
  рибосома
  аРНК
  антикодон тРНК
  ферменттер
  АТФ
  нәруызI
  тРНК
  аминқышқылдар
  

• 12 слайд

  трансляция процесі
  УАЦ
  мет
  ГАА
  лей
  ЦАГ
  вал
  АГА
  сер
  ЦЦГ
  гли
  А У Г Ц У У Г У Ц У Ц У Г Г Ц Ц Ц У А А
  УАЦ
  мет
  ГАА
  лей
  ЦАГ
  лей
  мет
  АГА
  сер
  вал
  лей
  мет
  вал
  ЦЦГ
  гли
  вал
  лей
  мет
  сер
  ГГА
  про
  УАЦ
  мет
  ГАА
  лей
  

• 13 слайд

  ~ 80 нуклеотидов
  количество: min ?
  
  транспорттық РНК
  УАЦ
  ГАА
  ЦАГ
  АГА
  ЦЦГ
  лей
  вал
  сер
  гли
  мет
  аминқышқылды жабыстырып алатын орны
  ~ 61 тРНК
  антикодон
  комплементар-лы буындар
  форма!
  

• 14 слайд

  трансляцияның маңызы
  Организмге қажетті
  нәруыз
  фермент
  құрылыс қызметі
  қорғаныштық
  қызметі
  транспорттық
  қызметі
  т.басқа
  жасушалардың жаңаруы
  митоз
  Тіршіліктің негізгі тірегі
  

• 15 слайд

  
  Инсулинді жасанды жолмен 1963 ж синтездеген .Осы реакцияны жүргізу үшін 5000 операция жасап 10 адам 3 жыл бойы жұмыс істеген ,нәтижесінде
  алынған заттан инсулинның
  таза салмағы 0,02 %
  
  Ал адам жасушасында бір нәруызды синтездеуге 2 минут кетеді .
  
  
  
  

• 16 слайд

  Болжау кестесін аяқтау
  

• 17 слайд

  
  
  «Цицерон » алгоритмі
  Мына ұғымдарды салыстыру
  
  

• 18 слайд

  Кестені толтырыңдар
  

• 19 слайд

  Терминдер
  Генетикалық код
  Кодон
  Антикодон
  Экзон
  Интрон
  Сплайсинг
  Информосома
  Инициация
  Элонгация
  Терминация
  

• 20 слайд

  Виртуальды лаборатория
  
  Биосинтез
  

• 21 слайд

  1.Нәруыз молекуласының құрылымы туралы ақпаратты ДНҚ қандай тәсілмен береді ?
  2.Нәруыз молекуласының синтезіне аминқышқылдарын қандай молекула
  тасымалдайды ?
  3.Нәруыз молекуласы қандай органоидте синтезделеді?
  4.Информосоманы ферменттердің ыдыратуынан қандай молекула қорғайды?
  5.Нәруыз молекуласы синтезінің аяқталуын білдіретін тыныс белгісіне қандай үшөрім жатады ?
  6.Жасушадағы матрицаның рөлін қандай макромолекула атқарады?
  7.Нәруыз полимерінің көшіріліп аударылуының қалай атайды ?
  8.ДНҚ-ның аРНҚ-ға көшіріліп жазылу процесі қалай аталады ?
  
  

• 22 слайд

  Қорытынды.
  
  1.Нәруыздың биосинтезі ,әсіресе жас организмде қарқынды жүреді ,оның дамуы мен өсүіне зор ықпалын тигізеді.
  2.Нәруыздар –тіршіліктің негізгі нышаны ,оның физикалық және химиялық қасиеттері де организмнің негізін құрайды.
  

• 23 слайд

  
  Бағалау
  
  Үй тапсырмасы:
  п.27-28 оқып-білу,
  тапсырмаларды дәптерге орындау 124 бет.