Обобщающие таблицы В.А. Орлова на казахском языке

Ньютон заңдары

	Бірінші заң	Екінші заң	Үшінші заң
Физикалық жүйе	Макроскопиялық дене		Екі денелер жүйесі
Модель	Материаялық нүкте		Екі материалды нүктелердің жүйесі
Сипатталатын құбылыс	Тыныштық немесе түзусызықты бірқалыпты қозғалыстың күйі	Үдеуі бар қозғалыс	Денелердің әсерлесуі
Заңның мәнісі	Инерциялық санақ жүйесінің бар болуын қағидалайды (егер , онда =const)	Әсерлесу жылдамдықтың өзгеруін, яғни үдеуді анықтайды	Тура және кері әсер ету күштер модуль бойынша тең, бағыты бойынша қарама-қарсы, табиғаты бірдей болатын денелерге түсірілген.
Көріну мысалдар	өзіне қарай тартатын денелерден алыс орналасқан ғарыш кемесінің қозғалысы	Планеталардың қозғалысы, Жерге денелердің құлауы, автомобильдің үдеу алуы мен тежелуі	Денелердің әсерлесуі: Күн мен Жер, Жер мен Ай, автомобиль мен Жер беті, бильярд шарлары
Қолдану шекаралары	Инерциаялық санақ жүйелері Макро - и мегаәлем Жарық жылдамдығынан едәуір аз болатын жылдамдықпен қозғалуы

 Ауырлық күш әсерінен денелердің қозғалысы

Бастапқы шарттар		Әрекетті сипаттау
Бастапқы координата	Бастапқы жылдамдық	Формулалар	Траектория

 Гидро- және аэростатика

Сұйық және газ тәрізді денелердің жалпы қасиеттері	1.       Өте кішіентай күштер әсерінен өз формаларын өзгерту қабілеті. 2.       Жан жақты сығылу және созылу деформацияға қатысты сұйықтықтар мен газдар серпінді денелердің қабілеттеріне ие болады 3.       Сұйықтар мен газдарда кез келген аудан үшін бір ғана кернеу бар Оны гидростатикалық қысым деп атайды. 4.       Сұйықтың және газдың белгілі нүктедегі гидростатикалық қысымның шамасы ауданның барлық бағыттарына бірдей болады.
Паскаль заңы (1663)	Сыртқы күштермен сұйық бетіне түсірілген қысым сұйықпен барлық бағыттарда бірдей таралады.
Архимед заңы (III в. до н.э.)	Сұйыққа немесе газға батырылған кез келген денеге сұйық немесе газ тарапынан денемен ығыстырылған сұйықтың немесе газдың салмағына тең кері итеруші күш әсер етеді.  Кер іитеруші күш жоғары бағытталған және ығыстырылған көлемнің (дененің) ауырлық орталағына түсірілген.
	Принцип отвердения
Тепе-теңдік шарты	Орнықты тепе-теңдік	Орнықсыз тепе-теңдік
Изотермиялық атмосфера үшін барометрлік формула

 Изопроцестер

Процестер	Координаттар жүйесі
	p – V	p – T	V – T
Изотермиялық T=const
Изобаралық p=const
Изохоралық V=const
Цикл 1
Цикл 2

 Гравитациялық және электр өрістерінің салыстырмалы қасиеттері

Негізгі сипаттамалар	Өрітер түрлері
	гравитациялық	электростатикалық
Өзара әсерлесу объектілер	Барлық денелер және бөлшектер	Зарядталған денелер және бөлшектер
Күш формуласы
Кернеулік
Потенциалдар айырымы
Дененің немесе зарядтың орын ауыстыру бойынша жұмыс
Тұйық траектория бойымен жұмыс	А=0	А=0

 Тұрақты ток электр тізбек элементтерінің қосылуы

№	Электр тізбектің сүлбасы	Ом заңы
1
2
3
4
5
6
7

 Айнымалы ток электр тізбек элементтерінің қосылуы

№	Электр тізбектің сүлбасы	Ток күшінің жиіліктен тәуелділігі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

 Электромеханикалық аналогия (ұқсастық)

Ілгерілемелі қозғалыс	Айналмалы қозғалыс	Электромагниттік шамалар
Ығысу x	Бұрыштық ығысу	Заряд  q
Жылдамдық x’	Бұрыштық жылдамдық	Сила тока  q’
Үдеу x’’	Бұрыштық үдеу	Скорость изменения тока q’’
Масса  m	Инерция моменті  I	Индуктивность  L
Созылу кезіндегі қатандық K	Бұралу кезіндегі қатандық K	Величина обратная электроемкости
Күш  F	Күш моменті  M	Напряжение  U
Сұйық үйкеліс коэффициенті  r	Сұйық үйкеліс коэффициенті  r	Сопротивление  R
Импульс	Импульс моменті	Поток магнитной индукции Li
Жұмыс   dA=Fx’dt	жұмыс	Жұмыс
Қуат  P=Fx’	Қуат	Қуат
Кинетикалық энергия	Кинетикалық энергия	Магнит өрісінің энергиясы поля
Потенциалдық энергия	Потенциалдық энергия	Электр өрісінің энергиясы
Еркін тербелістер периоды	Еркін тербелістер периоды	Еркін тербелістер периоды
Толқындық кедергі	Толқындық кедергі	Толқындық кедергі

 Электр және магнит өрістерді салыстыру

Электр өрісі		Магнит өрісі
атауы	формулалар	атауы	формулалар
Нүктелі заряд	q	Ток күші, ток элементтері
Зарядтардың өзара әсерлесуі Кулон заңы		Токтардың өзара әсерлесуі Ампер заңы
Электр тұрақтысы		Магнит тұрақтысы
Электр өрістің күштің сипаттамасы – кернеулік		Магнит өрістің күштік сипаттамасы – индукция
Электр өрістердің суперпозициясы		Магнит өрістердің суперпозициясы
Кернеулік сызықтары		Магнит индукция сызықтары
Нүктелік зарядтың, зарядталған жазықтықтың, конденсатор жазықтығының өрісі		Тура токтың, сақиналы токтың және соленоидтың өрісі
Біртекті электр өрісі		Біртекті магнит өрісі
Сила, действующая на точечный заряд		Сила, действующая на элемент тока Сила, действующая на движущийся заряд
Электроемкость конденсатора		Индуктивность катушки
Энергия заряженного конденсатора		Энергия катушки с током
Диэлектрическая проницаемость		Магнитная проницаемость

Табиғаты электромагниттік күштер

	Күштің атауы	Қандай әрекет	Формуласы	Күштің бағыты
Ф у н д а м е н т а л д ы к ү ш т е р	Кулон күші (электростатикалық)	Электр зарядтардың электростатикалық әрекеттесу
	Электр күші	Электр өрістің нүктелік зарядқа әсері
	Лоренц күші	Қозғалыстағы электр зарядқа магнит өрістің әрекеті
	Ампер күші	Тогы бар өткізгішке магнит өрістің әсері
М о л е к у л а л ы қ к ү ш	Серпімділік күші	Деформацияланған денелердің әрекеттесуі
	Үйкеліс күші	Үйкелетін денелердің әрекеттесуі
	Беттің керілу күші	Ортаның шекарасында молекулалардың әрекеті		Бетке жанама бойымен бағытталған, бетті шектейтін сызықтарға перпендикуляр

Электромагниттік сәуле шығару шкаласы

Жиілігі , Гц	Толқын ұзындығы , м	Диапазонның аталуы	Тудырудың негізі әдістері	Методы фиксации и область применения
До	Более 3	Низкочастотные колебания	Генераторы переменного тока	Электротехнические (электротехника)
	3	Радиоволны Инфракрасное излучение Видимый свет Ультрафиолетовое излучение и мягкое рентгеновское излучение Рентгеновское и -излучение -излучение	Генераторы радиочастот Генераторы СВЧ Излучение молекул и атомов при тепловых и  электрических воздействиях Излучение атомов при воздействии ускоренных электронов Атомные процессы при воздействии ускоренных заряженных частиц Ядерные процессы Радиоактивный распад Космический распад	Радиотехнические (радиотехника: телевидение, радиосвязь, радиолокация) Тепловые и фотографические (теплицы) Глаз Фотографические Фотоэлектрические (жизнь на Земле) Фотографические Фотоэлектрические (медицина) Фотографические Ионизационные (медицина, металлургия) Ионизационные (метод меченых атомов)
	3
3,8	8
7,5	4
3
3
	3