"Оқытуда сын тұрғысынан ойлауды пайдалану"

12-күн 1-сабақ: 9.30-11.00		4.03.2017	Тренер: Бейсбаева Н.Б.	Өткізілетін орны: мультимедиялық кабинет
Тақырыбы:		Оқытуда сын тұрғысынан ойлауды пайдалану
Мақсаты:		Мұғалімдер оқу үдерісінде сын тұрғысынан ойлауды дамытудың негізгі  әдістерін анықтайды.
Оқу нәтижесі:		Мұғалімдер өз пәні бойынша сын тұрғысынан ойлауды дамытуға ықпал  ететін үш түрлі тапсырма әзірлейді.
Түйінді идеялар:		Сын  тұрғысынан  ойлау  көбінесе  бір  нәрсені  елестетуге,  баламалы шешімдерді қабылдауға, ойлау және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін енгізуге дайын болуды көздейді, ол ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге бейілділік пен басқаларды сын тұрғысынан ойлауға баулуды білдіреді.
Сабақ барысы:
Қызығушылықты ояту	Психологиялық ахуал (5 минут)	«Қозғалыстағы сурет» Мұғалімдер қолдарына қағаз бен қаламсаптарын алып, шеңберлене тұрады, сол жаққа бұрылып, аудитория ішінде шеңберді бұзбай жүре бастайды. Олар алдында тұрғанның арқасына қағазды қойып, арттағы әріптесінің суретін салуға тырысуы керек. Бұл жерде келесідей ережелерді сақтаған орынды: - Тоқтауға болмайды! - Шеңбер жүруін тоқтатқанша суретті сала беру керек. - Суретке ренжуге болмайды! Мұғалімдер сурет салған парақтарға өз қолдарын қойып, суреті салынған әріптесіне тарту етеді.			А4, маркерлер
	Топқа бөлу (5 минут)	Шульманның «үш көмекшісі» 1-топ: «Бас» 2-топ: «Қол» 3-топ: «Жүрек» Топ ережесін еске түсіру, қайталау.			Суреттер Топ ережесі
	Ой шақыру (5 минут)	«Қанағаттанарлық» сөзінің әріптерінен бірнеше сөз құрап көріңіз. Сұрақ:      Тапсырманы орындау барысында қандай қабілетті пайдаландыңыздар? Сабақтың тақырыбын, мақсатын және түйінді идеяларын айту.			Презентация: 1-4 слайдтар
Мағынаны ажырату	Шағын дәріс (15 имнут)	Ресурстармен танысу, топтарда талқылау, ақпаратты сипаттау және дәлел келтіру.			Білім берудегі сын тұрғысынан ойлау» таныстырылымы; Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құралдары.
	Тақырыптық жаттығу (30  минут)	«Сын тұрғысынан ойлаудың әдістері» 1-топ: «Ақылдың алты қалпағы» 2-топ: «Дананың кілттері» 3-топ: «РАФТ» Топтарда талқылайды, басқа топтармен тапсырма орындайды, дәлелдейді.			Оқытудың жеке тұлғаға бағытталуының он тәсілі.
	Сергіту (5 минут)	Бұл сөздерді қандай жәйттер біріктіреді? Бірлік, бекінген, күш, төрткүл, әбестік, қалтырау, жетіген, сегізаяқ, тоғызқұмалақ, қонақ, қырықтық, келу, желтоқсан, жүзім, жымыңдаған			Презентация: 5-слайд
	Жеке жұмыс (20 минут)	«Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құралдарын өзімнің пәнімде қалай қолданатын боламын?»
Ой толғаныс    (5 минут)		Эссе «Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз?»

12-күн 2-сабақ: 11.30-13.00			4.03.2017	Тренер: Бейсбаева Н.Б.	Өткізілетін орны: мультимедиялық кабинет
Тақырыбы:			Оқытуда сын тұрғысынан ойлауды пайдалану
Мақсаты:			Мұғалімдер оқу үдерісінде сын тұрғысынан ойлауды дамытудың негізгі  әдістерін анықтайды.
Оқу нәтижесі:			Мұғалімдер өз пәні бойынша сын тұрғысынан ойлауды дамытуға ықпал  ететін үш түрлі тапсырма әзірлейді.
Түйінді идеялар:			Сын  тұрғысынан  ойлау  көбінесе  бір  нәрсені  елестетуге,  баламалы шешімдерді қабылдауға, ойлау және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін енгізуге дайын болуды көздейді, ол ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге бейілділік пен басқаларды сын тұрғысынан ойлауға баулуды білдіреді.
Сабақ барысы:
Қызығушылықты ояту	Психологиялық ахуал (5 минут)		«Қар көшкіні» Мұғалімдер шеңбер құрайды. Әрбір қатысушы өз есімін атап, оған бастапқы әріптен басталатын бір сын есімін (эпитет) қосады. Мәселен, «Айгүл» есімі «А» әрпінен басталады, яғни Айгүл өз есіміне «алғыр» (немесе «алғыр», «айбынды», «асқақ», «айлалы», «арынды», т.б.) сияқты сын есімді қосады. Келесі мұғалім де дәл осылай өз есімін атайды, оған сын есім қосады да, алдында тұрған барлық мұғалімдердің есімдері мен эпитеттерін қайталап шығуы керек: «Алғыр Айгүл, әділ Әйгерім, асқар Алмазхан, реңді Раушан!». Тапсырманы орындау барысында мұғалімдерге мұқият тыңдау мен зейін қою қасиеттерін іске қосу қажет.
	Кинометафара (2 минут)		«Критическое мышление» бейнежазбасын көрсету, тақырыптық жаттығуларға дайындық.			https://www.youtube.com/watch?v=9nRRiaBeHT8
Мағынаны ажырату	Теориялық білім (20 минут)		1.      Блум таксономиясы 2.      «Ромашка Блума» бейнежазбасы			Презентация; https://www.youtube.com/watch?v=h_jt7M1ZVXA
	Тақырыптық жаттығулар (15 минут)	5 минут	Берілген сұрақтарды Блум таксономиясына салу. 1. Қызанақ, сәбіз, қиярға тағы да көкөніс немесе жеміс түрлерін қосып, жаңа бір салат түрін жасаңыз. Оның пайдалы жақтарын дәлелдеңіз. 2. Қызанақ, сәбіз, қиярдың денсаулыққа пайдалы жақтарын салыстырыңыз. 3. Қызанақтың, сәбіздің және қиярдың денсаулық үшін қандай пайдасы бар? 4. Берілген көкөністерден жасалатын 2 салат түрін атап, олардың қайсысы денсаулыққа анағұрлым пайдалы екенін айтыңыз. 5. Дайындаған дәмді балаға мектепке барғанға дейін бе, әлде мектептен келгеннен соң берген дұрыс деп санайсыз ба? 6. Қызанақ, сәбіз, қиярдан қандай салат түрлерін жасауға болады?			Сұрақтар жазылған қағаз, Блум пирамидасы
		10 минут	«Бауырсақ», «Шалқан» ертегілері бойынша деңгейлік сұрақтар әзірлеу.			Ертегілер мәтіні
	Топтық жұмыс (40 минут)		Блум таксономиясы бойынша оқу тапсырмаларын жобалау. 1.      Бастауыш сыныптар 2.      Қазақ тілі пәні 3.      Ағылшын тілі пәні 4.      Дене шынықтыру пәні 5.      Жаратылыстану бағытындағы пәндер
Ой толғаныс    (5 минут)			Блум таксономиясының деңгейлеріне сәйкес 6 түсті жапсырмалар таратылады. Мұғалімдер фразаны жалғастырып жазады: Сабақты жоспарлауда және өткізуде ... Мен білемін ... Мен түсінемін ... Мен қолданамы ... Мен талдаймын ... Мен бағалаймын ... Мен жасаймын ... Жапсырмалар пирмиданың сәйкес деңгейіне жапсырылады.			Блум пирамидасы, түрлі-түсті стикерлер
Кері байланыс (3 минут)			Кері байланыс «Шыңға шығу»			Постер, желім

Білу

Қызанақтың, сәбіздің және қиярдың денсаулық үшін қандай пайдасы бар?

Түсіну

Қызанақ, сәбіз, қиярдың денсаулыққа пайдалы жақтарын салыстырыңыз.

Қолдану

Қызанақ, сәбіз, қиярдан қандай салат түрлерін жасауға болады?

Талдау

Берілген көкөністерден жасалатын 2 салат түрін атап, олардың қайсысы денсаулыққа анағұрлым пайдалы екенін айтыңыз.

Синтездеу

Қызанақ, сәбіз, қиярға тағы да көкөніс немесе жеміс түрлерін қосып, жаңа бір салат түрін жасаңыз. Оның пайдалы жақтарын дәлелдеңіз.

Бағалау 

Дайындаған дәмді балаға мектепке барғанға дейін бе, әлде мектептен келгеннен соң берген дұрыс деп санайсыз ба?

Бауырсақ ертегісі

Ертеде бір Шал мен Кемпір болыпты. Кемпір бір күні қаймаққа нан илеп, оны майға қуырып бауырсақ пісіріпті. Оны терезенің алдына суытып қойыпты.

Бауырсақ суып тұрып тұрып, бір кезде домалай жөнеледі. Домалап келіп терезе алдындағы орындыққа, орындықтан еденге, еденнен дәлізге, дәлізден аулаға, ауладан сыртқа, одан әрі, одан әрі домалай береді, домалай береді.

Бір кезде оған Қоян жолығып:

-   Бауырсақ, Бауырсақ! Мен сені жеймін! – дейді.

-   Қоян, сен мені жеме. Мен саған өлең айтып беремін: «Менің атым Бауырсақ, Бауырсақ! Қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме. Ұстатпаймын Қоян саған да!».

Содан Бауырсақ қара жолмен домалап кете барады. Оған Қасқыр кездесіп, оның да жегісі келеді.

Бауырсақ өзінің әнін Қасқырға айтып беріп, одан әрі домалай береді.

Бір кезде Аю жолығады:

-  Бауырсақ, Бауырсақ! Мен сені жеймін! – дейді ол.

-  Сендей майтабанға мені жеу қайда? Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме, Қоян менен Қасқырға ұстатпағам ендеше.

-   Ал сендей ұстатпаймын мүлде де!

Сөйтіп домалай жөнеледі. Аю тек көзімен шығарып салады.

Бауырсақ домалағаннан домалап келе жатса оған Түлкі жолығады:

-  Бауырсақ, Бауырсақ, қайдан домалап барасың? - дейді ол.

-  Жолмен домалап барамын.

-  Бауырсақ, Бауырсақ, маған өлең айтып берші!...

- Содан Бауырсақ: «Менің атым Бауырсақ, Бауырсақ! Қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме. Ұстатпай кеттім Қоян менен Қасқырға. Ұстатпай кеттім Аюға, ұстатпаймын саған мүлде де!» деп өлеңін айтып береді.

Түлкі оған:

- Әнің өте жақсы екен. Бірақ жөнді ести алмай тұрғаным. Бауырсақ, сен менің тұмсығыма шық та, әніңді тағы бір рет қаттырақ айтшы, - дейді.

Бауырсақ Түлкінің тұмсығына домалап шығып алып бар даусымен әнін айтады. Сол кезде Түлкі ұстап алады.

- Түлкі, сен мені жеп қайтесің! – дейді Бауырсақ. Жүр одан да біздікіне, Атам мен Әжеме барайық. Олар сені тойғызады.

Түлкі келіседі. Жолшыбай өздерімен бірге Қоян, Қасқыр мен Аюды ертіп алады. Олар келсе Әжесі көп қаусырма пісіріп қойыпты. Қоянға орамжапырақ салған, Қасқыр мен Түлкіге ет салған, Аюға таңқурай салған қаусырма тиеді. Ал Бауырсақ терезенің алдында өзінің әнін айтып отырады.

• 1 слайд

  Блум таксономиясы
  

• 2 слайд

  Таксономия түсінігі
  Таксономия (грекше. táxis — орналасу, құрылыс, тәртіп және nómos — заң).
  
  Таксономия – олардың иерархиясын (белгілі бір құрылымдағы бірізділігін, реттілігін) құрастыру мақсатында берілген нысандарды нақты бір өлшемдер мен қағидалар бойынша жіктеу.
  
  Таксономия барлық оқу мақсаттары мен нәтижелері бірдей маңызға, құндылыққа ие бола алмайтындығына негізделген.
  

• 3 слайд

  Блум таксономиясы
  Бенджамин Блум
  (1913-1999)
  Литература: Bloom B.S. (ed.). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals. Handbook 1: Cognitive Domain. N.Y.. David McKey Co. 1956.
  

• 4 слайд

  Блум таксономиясы
  Білімді игеруге бағытталған 6 қадам
  Білу, тану
  Түсіну
  Қолдану
  Талдау
  Жинақтау
  Бағалау
  

• 5 слайд

  Мақсаттардың салыстырмалы кестесі
  1-кесте.
  

• 6 слайд

  2-кесте. Етістіктер
  

• 7 слайд

  2-кесте. Етістіктер
  

• 8 слайд

  3-кесте. Сұрақтар
  

• 9 слайд

  3-кесте. Сұрақтар
  

• 10 слайд

  4-кесте. Тапсырмалар
  

• 11 слайд

  4-кесте. Тапсырмалар
  

• 12 слайд

  1.Білу
  1.Зат есімге анықтама беріңіз.
  2.Әрекет мәні әңгіменің қай жерінде айқындалады?
  3.Тіршілік иелерін қандай екі категорияға жіктеуге болады?
  4.(9-177)/21+8 өрнегінің мәнін табыңыз.
  5.ҚР парламентінің негізгі палаталарын атаңыз.
  2.Түсіну
  1.Иллюстрациядағы эпизодтан кейін роман кейіпкеріне не болғанын әңгімелеңіз.
  2.ХХ ғ.ғ басы, ортасы, аяғында Германияда болған оқиғалар туралы үш сурет салыңыз.
  3.Параграф мазмұнын өз сөзіңізбен қысқаша айтып беріңіз.
  4.Президент міндеттерін сипаттайтын 2-3 беттік шығарма жазыңыз.
  5.Неліктен географиялық карталарда таңбалар қолданылады?
  1-2.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
  

• 13 слайд

  3.Қолдану
  1.Берілген сөздің әрбірін қолданып сөйлем құрастырыңыз.
  2.Картадағы белгілерді пайдаланып, қаладағы үш ескерткішке бару маршрутын жаса.
  3.Өздерiңiз оқитын сыныптың ауданын табыңыздар.
  4.Әңгіменің толық оқып болған соң, оның немен аяқталатынын табыңыз.
  5.Игерілген ылғалдылықты анықтау тәсілін қолданатын үш жағдайды көрсетіңіз.
  4.Талдау
  1.Бұл оқиғалардың қайсысы шын мәнінде болған, қайсылары жалған?
  2.Азамат соғысы мен ауған соғысынан кейiнгi жағдайлар ұқсастығы.
  3.Бұл коллекциядағы минералдарды үш белгі бойынша бөліңіз.
  4.Талқыланған мақаладан үш дерек пен үш пiкiр табыңыз.
  5.Жәндiктердi сипаттамасы бойынша қай тұқымдасқа жататынын анықтаңыз.
  3-4.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
  

• 14 слайд

  5.Жинақтау (синтез)
  1.15 географиялық элемент арқылы қиялдағы елдi картаға түсiрiңiз.
  2.И.Тургеневтiң «Му-му» әңгiмесiн иттiң тұрғысынан жазыңыз.
  3.Эксперимент нәтижелерiн ескере отырып, себептерiне болжам жасаңыз.
  4.Болған оқиға туралы мәлiметтердi фельетон түрiнде жазыңыз.
  5.Мектеп ауласын көгалдандырудың әр түрлi жолдарын көрсетiңiз.
  6.Салыстырмалы бағалау
  1.Қала әкiмiне кандидаттардың бәрi жоғары бiлiмдi болуы тиiс пе?
  2.Поэманың екi басты кейiпкерiн салыстырыңыз.
  3.Қазiргi заманда оқушыларға ауызша есептеу дағдылары керек пе?
  4.Әдiлетсiздiктi түзеу үшiн күш қолдану қажет пе? Пiкiрiңiздi дәлелдеңiз.
  5.Зерттелгендердiң iшiнен қай орта сiз үшiн өмiр сүруге қолайлы? Нелiктен?
  5-6.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
  

Колобок

Жили-были Старик со Старухой. Взяла однажды Старуха муки, замесила тесто на сметане, испекла колобок, пожарила в масле и на окошко студить положила.

Колобок полежал, полежал взял да и покатился – с окна на лавку, с лавки на пол, прыг через порог – да в сени, выкатился на двор, со двора за ворота, катится все дальше и дальше.

Вдруг навстречу ему Заяц:

- Колобок, Колобок, я тебя съем!

- Не ешь меня Заяц, я тебе песенку спою: «Я Колобок Колобок. На сметане мешён, в масле обжарен, на окошке стужён. Я от Дедушки ушёл, я от Бабушки ушёл. От тебя Заяц, и подавно уйду!»

И покатился Колобок по дороге. Встретил его Волк и тоже захотел съесть.

Колобок спел Волку свою песенку и покатился дальше.

Навстречу ему Медведь:

- Колобок, Колобок, я тебя съем!

- Где тебе, косолапому, съесть меня! Я от Дедушки ушёл, я от Бабушки ушёл, от Зайца ушел и от Волка ушел. От тебя Медведя, и подавно уйду!

И опять покатился – только Медведь его и видел!

Катится Колобок дальше, а навстречу ему Лиса:

- Колобок, Колобок, куда катишься?

- Качусь по дорожке.

- Колобок, Колобок, спой мне песенку!

Колобок и Лисе спел: «Я Колобок Колобок. На сметане мешён, в масле обжарен, на окошке стужён. Я от Дедушки ушёл, я от Бабушки ушёл. Я от Зайца ушёл и от Волка ушёл, от Медведя ушёл, от тебя и подавно уйду!»

А Лиса говорит:

-  Ах, песенка хороша, да плохо я слышу. Колобок, сядь ко мне на носок да спой ещё разок, погромче. 

Колобок вскочил Лисе на нос и запел погромче свою песенку. Тут она его и схватила.

-  Не ешь меня, Лиса! – попросил Колобок. – Пойдем лучше домой к Бабушке и Дедушке. Они тебя накормят.

Согласилась Лиса, и пошли они домой, а с собой Зайца, Волка и Медведя взяли. Пришли они все к Бабушке с Дедушкой, а Бабушка уже пирогов напекла. Зайцу достались с капустой, Волку и Лисе -  с мясом, а Медведю – с малиной. А Колобок сидел на кошке и свою песенку пел.

Шалқан - Репка

Баяғы бір заманда шал мен кемпір болыпты. Олардың бақшасы бар екен. Бірде шал шалқан отырғызады. Шалқан үп-үлкен боп өседі. Бір күні шал шалқанды жерден суырып алмақшы болады. Ары тартады, бері тартады. Бірақ шалқанды шығара алмайды.
Шал көмекке кемпірін шақырады. Кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Бірақ орнынан қозғалта да алмайды. 
Кемпір көмекке немере қызын шақырады. Немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Тағы да суырып шығара алмайды.
Немере қызы итін шақырады. Ит қыздың етег інен, немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Шалқанды суыра алмайды. Енді ит көмекке мысықты шақырады. Мысық иттің құйрығынан, ит қыздың етегінен, немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары жұлқиды, бері жұлқиды. Шалқан шықпайды.
Мысық болса, тышқанды шақырады. Тышқан келіп мысықтың құйрығынан, мысық иттен, ит немересінің етегінен, қыз кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстайды. Олар тарта-тарта ақыры шалқанды суырып шығарады. 

Шалқан - Репка

Баяғы бір заманда шал мен кемпір болыпты. Олардың бақшасы бар екен. Бірде шал шалқан отырғызады. Шалқан үп-үлкен боп өседі. Бір күні шал шалқанды жерден суырып алмақшы болады. Ары тартады, бері тартады. Бірақ шалқанды шығара алмайды.
Шал көмекке кемпірін шақырады. Кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Бірақ орнынан қозғалта да алмайды. 
Кемпір көмекке немере қызын шақырады. Немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Тағы да суырып шығара алмайды.
Немере қызы итін шақырады. Ит қыздың етег інен, немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары тартады, бері тартады. Шалқанды суыра алмайды. Енді ит көмекке мысықты шақырады. Мысық иттің құйрығынан, ит қыздың етегінен, немересі кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстап, ары жұлқиды, бері жұлқиды. Шалқан шықпайды.
Мысық болса, тышқанды шақырады. Тышқан келіп мысықтың құйрығынан, мысық иттен, ит немересінің етегінен, қыз кемпірден, кемпір шалдан, шал шалқаннан ұстайды. Олар тарта-тарта ақыры шалқанды суырып шығарады. 

• 1 слайд

  Тақырыбы:
  Оқытуда сын тұрғысынан ойлауды пайдалану
  

• 2 слайд

  Мақсаты:
  Мұғалімдер оқу үдерісінде сын тұрғысынан ойлауды дамытудың негізгі әдістерін анықтайды.
  

• 3 слайд

  Оқу нәтижесі:
  Мұғалімдер өз пәні бойынша сын тұрғысынан ойлауды дамытуға ықпал ететін үш түрлі тапсырма әзірлейді.
  

• 4 слайд

  Түйінді идеялар:
  Сын тұрғысынан ойлау көбінесе бір нәрсені елестетуге, баламалы шешімдерді қабылдауға, ойлау және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін енгізуге дайын болуды көздейді, ол ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге бейілділік пен басқаларды сын тұрғысынан ойлауға баулуды білдіреді
  

• 5 слайд

  Бұл сөздерді қандай жәйттер біріктіреді?
  
  Бірлік, бекінген, күш, төрткүл, әбестік, қалтырау, жетіген, сегізаяқ, тоғызқұмалақ, қонақ, қырықтық, келу, желтоқсан, жүзім, жымыңдаған
  
  

• 6 слайд